Gülmenin değerlendirilmesinde hastanın yüz ön fotoğrafları alınmaktadır. Bu emelle hastanın dudaklarını kapatması istenir bu biçimde fotoğraflanır daha sonra ağız etrafı kaslarının muaf konuma geçmesi istenerek alışılagelmiş dudak konumu fotoğraflanır. Bu konumda üst ve alt dudak arasında hafif bir aralık gelişmektedir. Bu aralıkta yalnızca üst ön kesiciler görünmelidir. Bunların görnme ölçüleri 2-4 mm dir. Burun tıkanıklıklarına bağlı olarak ağızdan nefes alınması daima bu konuma neden olabilmektedir.
En önemli iki tip gülme vardır; çevre maksatlı gülme ve duygusal-zevk emelli gülme . Bu iki tip gülme esnasında gülme ortamında mekan alan anatomik yapılar faklıdır. Çevre emelli gülme , çoğunlukla selamlama gayeli , zorlamadan, ihtiyari yapılan statik bir yüz tabiridir. Üst dudak hafif kasılarak yukarı gerçek taraf değiştirir ve bazende çok az bir ölçü dişeti gözlenebilir. Duygusal gülme ise; daha güçlü bazen kahkaha biçiminde , komik bir durum yahut memnunluk önünde gösterilen söz biçimidir, bilinçli olarak yapılır. Bu esnada üst dudak ve alt dudak çokça çekildiği için üst ve alt dişer velev diş etleri görünür olabilmektedir.
Hastanın içtimaî gülmesi sırasında tekrar fotoğraflanır. bu gülmede ön kesicilerin tamamı ve üst diş etlerinin 1-2 mm görünür hale gelmektedir.
Toplumsal gülme sırasında ön kesicilerin tamamı görünür olmakta başkaca üst diş etleri 1-2 mm görünür hale gelmektedir.
Duygusal gülmede sırasında çevre gülmeye ek olarak üst diş etleri daha görünür hale gelmektedir.
Gülme sırasında her iki ağız bucağından geçen hat ile her iki göz pupillasından geçen hat birbirlerine koşut olmalıdır.
Gülme stilleri
Hepimizin farklı gülme stili bulunmaktadır. Bunu belirleyen gülme sırasında yumuşak dokuların belirleyici özellikleridir. Dudakların ve ağız zaviyesinin belirlenmesinde hakim olan kas kümeleri bunu belirlemektedir.
Belirlenmiş üç gülme stili vardır
1. Küspid gülme;
Küspid yada ağız zaviyeleri ile gülme % 67 nispeti ile toplulukta en çok görülen gülme tipidir. Ağız zaviyeleri öncelikle yukarı kalkar , dışarı açılırve üst dudak kasları kasılıp yukarı hareket etmekte ve üst dişlerin görünümü ile devam etmektedir.
2. Kompleks gülme; % 2 orantısı ile en az görülen gülme stilidir. Üst ve alt dudak ile ağız zaviyesi kasları eş devirli kasılır ve koordinasyonlu olarak alt ve üst dişlerin tamamı görülür.
3. Mona Lisa stili gülme; toplulukta %31 orantısı ile 2. sıklıkla görülen gülme stilidir. Dudak biçimleri baklava dilimi üzere görülür. Öncelikle üst dudak yukarı çeken kaslar çalışır ve ön üst kesici dişler görünür daha sonra ağız zaviyeleri dudakları yukarı ve dışarıya gerçek taşır fakat bu gülmede ağız bucakları küspid gülme kadar dış yukarı yanlışsız hareket etmez.
Gülme tiplerinden bahsederken son olarak dişeti gülüşüne (gummy smile) de değinmek gerekir. Dişeti gülüşü isminden da anlaşılacağı üzere gülme çizgisinin dişeti üzerinde bölge almasıdır. Yani gülme esnasında dişeti dokusu olması gerekenden bir oldukça çokça görünmektedir.
Hatunlarda Etkileyici ve cazibeli gülmenin özellikleri
1. Ön üst dişler görünmelidir.
2. Üst dudak gülme sırasında yukarı akıllıca hareket etmektedir.
3. Gülme sırasında alt dişler görünmez yada hafif görünür.
4. Gülme sırasında dudakların sınırladığı ortama gülme ortamı denilmektedir ve bu ortamın genişliği yüksekliğinden ziyade olmalıdır.
5. Üst diş etleri hafif görünmektedir. Bunun nispeti yaşla birlikte değişmektedir.
6. Gülme sırasında ağız zaviyelerinde “Buccal koridor” olarak tanımlanan hafif bir boşluk görünmelidir.
7. Ön üst dişlerin gülme sırasında alt sonları bir ark oluşturmaktadır. Buna gülme arkı denilmektedir. Bu ark gülme sırasında estetik olarak görülmeli ve alt dudağa koşut olmalıdır.
1. fotoğrafta ülkü bir gülme ile diş diş etleri ilgisi görülmektedir. 2. fotoğrafta gülme ile üst ön dişlerin ve diş etlerinin görünürlüğü ziyadedir. 3 fotoğrafta ise üst ön dişler hiç görünmemektedir.
Gülme estetiği ve burunun tesiri
Gülme sırasında burun ucu aşağı ve geçmişe sahih hareket etmektedir. Bu hastanın alışılagelmiş ve gülerken çekilecek fotoğrafları ile değerlendirilebilmektedir.
Bunun dışında velev burun üstünde olsun, isterse yüzde olsun birçok kasların kasılmaları ile burun formunda değişmelere neden olmaktadır. Örneğin, gülerken burun ucu sarih olarak aşağıya rotasyon göstermekte, burun ucu üst kısmı yuvarlaklaşmakta ve burunun süreksiz olarak uzun görünmesine yol açmaktadır. Gülerken burun ucunun hareketi ve deformitesi depressor septi nasi kasına bağlıdır. Ayrıyeten gülme sırasında ağız etrafı kası Orbicularis oris üst dudağı kısaltır, mimik hareketlerle burun ucunun projeksiyonunu azaltabilir.
Gülme sözü olmayan hastalar
Sık olmamakla birlikte önemli bir yüz deformitesidir. Ve bu hastalar gülme sırasında sıradanda gözlenen ağız muhiti değişimi bu hastalarda gözlenmemektedir. Bu hastalarda gülme sırasında üst dudaklar yukarı az hareket etmekte ve üst ön dişler az yada hiç görünmemektedir. Bunun ortaya çıkması üst dudak, ön üst kesiciler ve üst çene anatomisinden, yumuşak dokulardan kaynaklanmaktadır.