Hac Müslümanlar için farz olan İslam'ın beş şartından biridir. Hac ne zamandan beri vardır, ne kadar sürüyor, gitmeden önce yapılması gerekenler nelerdir? Haccın bir kişiye farz olması için gereken şartlar nelerdir, İslamiyet'ten önce nasıl yapılırdı ve Umre ile arasındaki farklar nelerdir? Hac ile ilgili en çok merak edilenleri sizler için derledik.
Hac ibadeti belirli bölümlerden oluşarak yapılan, ihrama girme, Arafat’ta vakfe yapma, Safa ve Merve tepeleri arasında say yapma ve en önemlisi Kabe'yi tavaf etme ibadetleri ile gerçekleşir. Hacda yapılan bu ibadetler tek tek gerçekleştirerek hac ibadeti tamamlanır. Hac ibadeti öncelikle hac yapacak kişinin ihrama girmesi ile başlar ihrama girme beyaz renkli ve dikişsiz kıyafetlerle yapılır. Hacca başlamak için gerekli kurallar çerçevesinde ihrama girilir. Daha sonra sıra Kabe tavafına gelir. Tavaf Kabe'nin etrafında 7 kere dönme anlamında kullanılır. Bundan sonra da iki rekat tavaf namazı kılınması ile tavaf tamamlamış olur. Tavaf yaptıktan sonra bir diğer ibadet ise Sa’ydır. Sa’y kelime anlamı olarak yürümek ve koşmak anlamında kullanılır ve Kabe’nin doğusunda yer alan Safa ve Merve tepeleri arasında gidip gelme hareketi olarak tanımlanır. 4 kez Merve tepesine 3 kez de Safa tepesine gidip dönülerek 7 kere gidiş geliş yapılmaktadır. Sa’y ibadetinden sonra Arafat'ta vakfe yapılır. Arafat’ta bir müddet kalarak burada dualar ve tekbirler yapılır ve Arafat vakfesi tamamlanır. Onun dışında Müzdelife’ye giderek vakfe yapma, Mina ve şeytan taşlama, hac kurbanı ile birlikte tıraş olup ihramdan çıkılırak hac tamamlanır ve son olarak ziyaret tavafı ile birlikte hac ibadeti sona erer.
Hac Ne Zamandan Beri Vardır?
Hac ibadeti tam olarak Hz Adem’den bu yana bir geçmişe sahiptir. Hz İbrahim ve oğlu Hz İsmail ile birlikte Kâbe’yi inşa etmesi ile Kabe yapılmıştır. Daha sonra Peygamberimiz döneminde hac ibadetinin farz kılınması ile hac ibadeti Müslümanlara farz kılınmıştır. İslam’ın doğuşu sırasında Kabe tavafı ,umre, vakfe yapma, kurban kesme gibi adetler putperestler tarafından gerçekleştirilmekte idi. Daha sonra Mekke, Müslümanların eline geçtiği zaman putlardan temizlenerek Hicret’in 5 ile 10. yılları arasında bir tarihte hac ibadetinin Müslümanlar’a farz kılındığı bilinmektedir.
Haccın Bir Kişiye Farz Olması İçin Gereken Şartlar Nelerdir?
Haccın bir kişiye farz olabilmesi için öncelikle bu kişinin Müslüman olması gerekir. Çünkü zaten Hac ibadetini gerçekleştirmek için öncelikle Müslüman olunması gerekir. Bunun dışında Hac yapan kişinin akıl sahibi olması gerekir çünkü akıl sahibi olmayan insanların dini sorumlulukları da bulunmamaktadır. Hac yapacak kişinin ergenlik çağına ermiş olması gerekir. Hac yapan kişinin özgür olması ve ekonomik yönden imkanı olması da gerekmektedir. Bunların dışında hac yapan kişinin sağlıklı olması haccını tam olarak yerine getirebilmesi de mühim bir konudur. Hac yapan kişinin yol güvenliğinin bulunması gerekir ayrıca bu haccı doğru vakti zamanında yapması gerekmektedir. Bir diğer konuysa can, mal ve namus güvenliğinin koruma altına alınıp bu güvencelerin hac yapacak kişiye verilmesidir. Bunlarda zaten günümüz şartlarında sorun olmadığından güvenli bir yolculuk yapılmaktadır.
Hac Ne Kadar Sürüyor?
Müslümanların hac vazifesi minimum 15 gün sürmekte olup bu süre daha da uzayabilmektedir. Fakat Haç yapacak bir insanın 15 gün içinde bütün ibadetlerini tamamlayabilmesi mümkündür duruma göre bu süre 20-30 gün hatta 40-45 günlere kadar uzayabilmektedir. Bu hacca giden kişinin ibadet ediş şekli ve Hac’da kalma süresine göre değişkenlik gösterir.
Hac İle Umre Arasındaki Farklar Nelerdir?
Hac ve umrenin arasındaki en büyük fark haccın Kurban Bayramı zamanında yapılarak, Umre'nin istenilen her türlü zamanda yapılabilmesidir. Hac ibadeti Şevval ve Zilkade ayları ile Zilhicce ayının ilk on günü yapılır. Bunun yanı sıra Hac zamanı ihrama girme işi Hacca gittiğiniz zaman yapılır fakat umrede bu durum farklı olarak Hac yerine varılmadan yani ulaşım yapılmadan önce ihrama girilmesi gerekir. Umre’de yapılmayıp Hac’da yapılan ibadetler ise Arafat’ta vakfeye durma, Müzdelife vakfesi, Mina’da şeytan taşlama ve ziyaret tavafı yapma gibi farz ve vacipler bulunur. Bunun yanı sıra Hac ibadetinde Hanefi, Şafii, Maliki ve Hanbeli mezheplerine göre bazı farklılıklar gözükmektedir. Bununla birlikte umrede vaktin çoğu Hacca göre daha fazla ibadet yapma ile geçmektedir. İşte bu gibi bazı farklılıklar bulunur
Hac Gitmeden Önce Yapılması Gerekenler Nelerdir?
Hacca gitmeden önce yapabileceğiniz maddi-manevi hazırlıklar bulunmaktadır. Öncelikle manevi hazırlıklara değinecek olursak hacca gitmeden önce gidiş ve dönüşleri hesaba katarak etrafımızdaki kişilerle küs ayrılmamamız oldukça önemlidir. Bu yüzden çevrenizdeki insanlardan helallik almalısınız. Hacca gitmeden önce günahlarınızın affı için Allah’a dua etmeli ve bolca tövbe istiğfar yapmanız gerekir. Bunun gibi salavatlar tövbeler ve dualar şeklinde yapabileceğiniz bazı manevi hazırlıklar bulunur. Bundan farklı olarak ayrıyeten tesbih duası Teheccüd namazları ve nafile namazlar da kılabilirsiniz bu da ibadetinizi daha güçlü kılar. Maddi hazırlıkları gelecek olursak da haccın masraflı bir ibadet olduğunu bilmekteyiz. Bu yüzden öncelikle hac ibadetini yapabileceğiniz kadar para biriktirmemiz gerekir. Parasal kaynakları sağladığınız zaman hacca gidecek sağlığınızın olup olmadığı ile ilgilenmelisiniz. Bu haccınızı tam olarak yerine getirebilmek için önemli bir meseledir. Hac için götüreceğiniz valizlere isminizi yazarak kaybolmamasını sağlamalısınız bu şekilde hazırlıklar yaparak hadi ibadetinizi en iyi şekilde yerine getirebilirsiniz.
İslamiyet'ten Önce Hac Nasıl Yapılırdı?
İslamiyet'ten önce hac ibadeti cahiliye dönemi olarak nitelendirilen zamanda yapılmaktaydı. Fakat o dönemde bu bir ibadet olmaktan çıkarılarak resmi törenler için kullanılmaktaydı. Bu durumda güçlü, zengin ve imtiyazlı olan kişiler giyinik bir şekilde Kabe'yi tavaf ederek diğer normal insanlar ise kadın-erkek çıplak bir şekilde tavaflarını yaparlardı. Kurban kestiklerinde ise bu kurbanın kanını Kabe'nin kapılarını ve duvarlarını sürerler ve kurban etlerinde yakarlardı. Fakat bu durum Kabe'nin Müslümanların himayesine geçtikten sonra değişerek ibadetler uygun bir şekilde yapılmaya başlanmıştır.
