Hac Nasıl Yapılır?
Islâm sartlarinin besincisi hac'dir Hac, muhakkak zamanda, açıklanmış yerleri özel bir sekilde ziyaret etmektir
Hicretin dokuzuncu yilinda farz olmustur Hac hem mülk, ayrıca de vücut ile yapilan bir ibadettir Kayıtlı sartlari tasiyan müslümanlarin ömründe bir kere hacca gitmesi farzdir Allah'in her emrinde oldugu gibi haccin farz kilinmasinda da bir çok hikmetler ve faydalar vardir
Çesitli ülkelerden mukaddes topraklara gelen, dilleri ve renkleri ayri olan müslümanlarin tek hedef etrafinda bir araya gelmesi ve defalarca birlikte Allah'a yönelmesi islâm kardesligini güçlendirir Müslümanlarin birbiri ile tanismalarini, birbirlerinin dert ve sikintilarina çare bulmalarini saglar
Zenginyoksul her seviyede müslümanin ihrama girerek ayni kiyafet içinde bulunmasi insanlara esitlik fikrini asilar, mahser gününü haltirlatir Hac yolculugu, insanin bilgi ve görgüsünü artirir, zorluklara karsi katlanma aliskanligi kazandirir Mala bağımliligi azaltarak, fakirlere, yoksullara karsi merhamet ve yardim duygularini gelistirir
Sevgili peygamberimizin dogup büyüdügü, Islâm dini'nin cihana yayilmaya basladigi kutsal yerleri görmek ruhlara manevi bir coşku verir, dini duygulari kuvvetlendirir Kutsal yerlerde insan kendisini Allah'a daha yakin hisseder, yaptigi ibadetlere kat kat pozitif sevab verilir Allah rizasi için hac vazifesini yapan ve insanlara kötülük etmekten sakinanlarin (kul haklari hariç) birçok günahi bagislanir Bu konuda peygamber Efendimiz söyle buyurmustur:
Kim Allah için hacceder de fena laf ve davranislardan sakınirsa, annesinin onu dogurdugu günkü gibi günahlarindan arinmis olarak döner(1)
HAC KIMLERE VE NE ZAMAN FARZDIR
Asagidaki sartlari tasiyanlara hacca gitmek farz olur:
1 ) Akilli olmak,
2) Erginlik çagina gelmis olmak,
3) Müslüman edinmek,
4) Özgür edinmek,
5) Haccin farz oldugunu kavramak (Bu sart müslüman olmayan ülkelerde müslümanligi kabul edenler içindir Islâm ülkelerinde yasayan müslümanlar için haccin farz oldugunu bilmemek özür degildir)
6) Gerekli ihtiyaçlardan baska hacca gidip dönünceye dek kendisinin ve bakmakla mesul oldugu aile fertlerinin geçinebilecegi somut güce sahip almak
7) Durumuna yerinde bir vasita ile hac yolculugunu yapabilmesi için vasita ve yol masraflarini karsilayacak parasi elde etmek
8) Hac vazifesini yapabilecek zamana yetismis edinmek
Saydigimiz bu sartlardan baska hac vazifesini bizzat gerçekleştirmek için su sartlarin da bulunmasi gerekir Bunlara haccin edasinin sartlari denir
Haccin Edasinin Sartlari:
1) Vücutça saglikli almak, (Âmâ, kötürüm ve hac yolculuguna dayanamayacak derecede hasta ve yasli olmamak)
2) Hacca gitmesine bir engel bulunmamak, (Hapiste elde etmek gibi)
3) Yol güvenligi elde etmek,
4) Kadinin yaninda kocasi veya evlenmesi caiz olmayan bir mahremi bulunmak,
(2) Riyazü'sSalihin, c 2, s, 521 I Sâfi mezhebine göre; yaninda kocasi ya da mahremi olmayan kadin, güvenilir iki ya da daha
pozitif kadinla birlikte farz olan haccini yapar
5) Kocasi ölmüş veya boşanmış olan kadinlarin iddet süreleri tekrar olmak
Bu saydigimiz sartlara sahip olan bir kimsenin önündeki birincil hac mevsiminde hacca gitmesi farz olur
HACCIN FARZLARI
Haccin farzlari, birisi sart ikisi rükün olrnak üzere üçtür:
1) Ihrama girmek (sarttir),
2) Arafatta vakfe,
3) Ziyaret tavafi
HACCIN ÇEŞITLERI
Yapilisi Bakimindan Hac Üç Çesittir:
1) Ifrad Hacci: Umresiz yapilan hac demektir Haci adayi ihrama girerken yalnızca hacca hedef eder ve hac vazifelerini yerine getirir Ifrad hacci yapanlara kurban kesmek vacib degildir
2) Temettu Hacci: Umre ve hacci ayri ayri ihrama girerek yapmaktir Haci adayi önce umre için ihrama girip umre vazifelerini yapar ve ihramdan çikar Günü gelince bitmiş ihrama girerek hac vazifelerini yerine getirir Temettu haccında kurban kesmek vacibdir
3) Kiran Hacci: Umre ve hacci bir ihramda yapmaktir Haci adayi ihrama girerken keza umre, hem de hacca hedef eder Önce umreyi yapar fakat ihramdan çikmaz, sonra da hacci yapar Kiran haccinda da kurban kesmek vacibdir
Hacca gitmek isteyen bir kimse bu üç çesit hacdan hangisini dilerse onu yapar Usulüne uygun olarak hangisini yaparsa hac görevini yerine getirmis olur
Ihram, Telbiye, Tavaf, Sa'y ve Vakfe:
Ihram: Hac veya umi'e yapacak olan kimsenin diger zamanlarda helal olan bazi fiil ve davranislari belirli bir zaman kendisine haram kilmasidir Hac veya umreye niyet etmek ve telbiye getirmekle ihrama girilmis olur
Telbiye: Ihramli olarak ve yüksek sesle: ''Lebbeyk, Allahümme Iebbeyk, Iebbeyke la serike Ieke Iebbeyk, innel'hamde ve'n ni'mete Ieke ve'lmülk; la serike Iek'' demektir Kadinlar hafif sesle telbiye getirirler,
Tavaf: Kabenin etrafini usulüne tarafından yedi defa dolasmaktir
Sa'y: Kabenin yakininda yer alan Safa ile Merve tepeleri arasinda gidip gelmektir Bu gidisgelisler, Safa'dan Merve'ye dört, Merve'den Safa'ya üç olmak üzere yedi defadir
Vakfe: Hacda Arafat ve Müzdelife denilen yerlerde belirli zamanlarda bir zaman kalmaktirArafat vakfesi farz, müzdelife vakfesi vacibdir
HACCIN YAPILISI
Hacca gitmek isteyen kimse, bu kutsal görev için helal kazanç temin eder Yola çikmadan önce varsa borçlarini öder, adalet sahipleri ile helallasir Günahlarinin bagislanmasi için tevbe edip Allah'tan affetme diler Kazaya kalmis ibadetleri varsa müinkün oldugu kadar kaza eder Yola çikacagi vakit evinde iki rek'at namaz kilar Aile fertleri, dostlari ve yakinlari ile helallasip veda ederek yola çikar Yolculukta ve hac ibadeti esnasinda baskalarini incitecek fena laf ve davranislardan sakinır
Ihrama girme yeri olan ''Mikat'' sinirina gelmeden önce tirnaklar kesilir, zorunlu karoser temizligi yapilir ve mümkünse gusledilir, degilse abdest alinir Erkekler giydikleri bütün elbiselerini çikararak ''izar'' ve ''Rida'' denilen iki parça örtüye sarilirlarIhram1i olduklari sürece ayak ve baslarinı açik bulundururlar Kadinlar ihrama girerken elbiselerini çıkarmazlar
Bundan sonra ''Mikat'' sinirinda ''ihramm sünneti'' niyetiyle iki rek'at namaz kilinir ve hacca amaç edilerek telbiye getirilir Bu Nedenle ihrama girilmis olur Ihram devam ettigi sürece ihramliya yasak olan seylerden sakinmak gerekir
Mekke'ye varilinca gusûl yapilir ya da abdest alinir Sonra haremi serife gidilerek Kabenin etrafinda kudüm tavafi yapilir ve ardindan iki rek'at tavaf namazi kilindiktan daha sonra Safa ile Merve arasinda usulüne uygun olarak sa'y yapilir Haci adayi bundan sonradan ihramli olarak Mekke'de kalir Burada kaldigi vakit içinde mümkünse namazlari Haremi Serifte kilmak, firsat buldukça beyhude tavaf etmek çok sevablidir
Terviye günü, yani Arefe'den bir gün önce Arafata çikilir Arefe günü günes batincaya dek Arafat'ta kalinir Ibadet ve dua ile vakitler degerlendirilir Burada ögle ile ikindi namazlari cemaatle ögle vaktinde birlikte kilinir Buna ''Cem'i Takdim'' denilir Ögleden sonra vakfe yapilir Günes battiktan daha sonra aksam namazi kilinmadan 'Müzdelife' ye hareket edilir Müzdelifede aksam ve yatsi namazlari cemaatle yatsi zamanında birlikte kilinir Buna ''Cemi Tehir'' denilir Geceyi Müzdelifede geçiren haci adaylari seytan taslamak için kullanilacak taslari burada toplar
Bayram sabahi, sabahtan namazi erken kilinarak, ''Müzdelife Vakfesi'' yapilir Hava aydinlindiktan sonra Mina'ya hareket edilir
Bayramın Birinci Günü Minada Sırasıyla:
a) Akabe Cemresine yedi tas atilir
b) Saçlar tiras edilerek ihramdan çikilir(Ifrad hacci yapanlara kurban kesmek vacib olmadigindan, bunlar Akabe Cemresine tas attiktan daha sonra tras olup ihramdan çikarlar Temettü ya da Kiran hacci yapanlar Akabe Cemresi'ne tas atip kurban kestikten sonradan tras olur ve ihramdan çikarlar )
c) Süre ve imkan bulunursa ayni gün Mekke'ye gidilerek farz olan ziyaret tavafi yapilir
Bayramin Ikinci Günü Sirasiyla: küçük, orta ve akabe cemrelerine yediser tas atilir Bayramin birinci günü ziyaret tavafini yapamayanlar ikinci günde yaparlar
Bayramın üçüncü Günü: Yine Küçük,orta va akabe cernrelerine yediser tas daha atilir Ayni gün Mina'dan Mekke'ye dönülünce veda tavafi yapilarak hac vazifesi tamamlanmis olur
Uygulamasini anlattigimiz Ifrad haccidir Temettü ve Kiran haclarinin yapilisinda bazi farkliliklar vardir
Temettü Hacci: Temettü haccı yapacak olan kimse Mikat sinirinda umre için ihrama girer Mekke'ye gelince usulüne uygun şekilde umreyi yaptiktan daha sonra tras olur ve ihramdan çikar Terviye gününe değin (Yani Arefe gününden bir gün önce) Mekke'de ihramsiz olarak bekler Terviye günü Mekke'de hac için baştan ihrama girer ve yukarida anlatildigi gibi hac vazifelerini yapar
Ama ifrad haccindan farkli olarak:
1) Bayramin birinci günü Cemre Akabesine tas attiktan sonradan kurban keser, ondan daha sonra tras olur ve ihramdan çikar
2) Ziyaret tavafindan sonra haccin sa'yini yapar
Kiran Hacci: Kiran hacci yapacak olan mikat sinirinda ayrıca hac, keza de umreye ikisine ansızın niyet ederek her ikisi için de bir ihrama girer Mekke'ye varınca önce umre yapar, umreyi tamamladiktan sonra haccin kudüm tavafini, pesinden de haccin sa'yini yapar Fakat ihramdan çikmaz Ihramli olarak bekleyip terviye günü gelince Arafat'a çikarak tarif edildigi gibi hac vazifelerini yerine getirir Kiran haccinda da ifrad haccindan farkli olarak: Bayramin birinci günü Cemre Akabesine tas attiktan sonra kurban keser, ondan sonradan tras olur ve ihramdan çikar
*
Islâm sartlarinin besincisi hac'dir Hac, muhakkak zamanda, açıklanmış yerleri özel bir sekilde ziyaret etmektir
Hicretin dokuzuncu yilinda farz olmustur Hac hem mülk, ayrıca de vücut ile yapilan bir ibadettir Kayıtlı sartlari tasiyan müslümanlarin ömründe bir kere hacca gitmesi farzdir Allah'in her emrinde oldugu gibi haccin farz kilinmasinda da bir çok hikmetler ve faydalar vardir
Çesitli ülkelerden mukaddes topraklara gelen, dilleri ve renkleri ayri olan müslümanlarin tek hedef etrafinda bir araya gelmesi ve defalarca birlikte Allah'a yönelmesi islâm kardesligini güçlendirir Müslümanlarin birbiri ile tanismalarini, birbirlerinin dert ve sikintilarina çare bulmalarini saglar
Zenginyoksul her seviyede müslümanin ihrama girerek ayni kiyafet içinde bulunmasi insanlara esitlik fikrini asilar, mahser gününü haltirlatir Hac yolculugu, insanin bilgi ve görgüsünü artirir, zorluklara karsi katlanma aliskanligi kazandirir Mala bağımliligi azaltarak, fakirlere, yoksullara karsi merhamet ve yardim duygularini gelistirir
Sevgili peygamberimizin dogup büyüdügü, Islâm dini'nin cihana yayilmaya basladigi kutsal yerleri görmek ruhlara manevi bir coşku verir, dini duygulari kuvvetlendirir Kutsal yerlerde insan kendisini Allah'a daha yakin hisseder, yaptigi ibadetlere kat kat pozitif sevab verilir Allah rizasi için hac vazifesini yapan ve insanlara kötülük etmekten sakinanlarin (kul haklari hariç) birçok günahi bagislanir Bu konuda peygamber Efendimiz söyle buyurmustur:
Kim Allah için hacceder de fena laf ve davranislardan sakınirsa, annesinin onu dogurdugu günkü gibi günahlarindan arinmis olarak döner(1)
HAC KIMLERE VE NE ZAMAN FARZDIR
Asagidaki sartlari tasiyanlara hacca gitmek farz olur:
1 ) Akilli olmak,
2) Erginlik çagina gelmis olmak,
3) Müslüman edinmek,
4) Özgür edinmek,
5) Haccin farz oldugunu kavramak (Bu sart müslüman olmayan ülkelerde müslümanligi kabul edenler içindir Islâm ülkelerinde yasayan müslümanlar için haccin farz oldugunu bilmemek özür degildir)
6) Gerekli ihtiyaçlardan baska hacca gidip dönünceye dek kendisinin ve bakmakla mesul oldugu aile fertlerinin geçinebilecegi somut güce sahip almak
7) Durumuna yerinde bir vasita ile hac yolculugunu yapabilmesi için vasita ve yol masraflarini karsilayacak parasi elde etmek
8) Hac vazifesini yapabilecek zamana yetismis edinmek
Saydigimiz bu sartlardan baska hac vazifesini bizzat gerçekleştirmek için su sartlarin da bulunmasi gerekir Bunlara haccin edasinin sartlari denir
Haccin Edasinin Sartlari:
1) Vücutça saglikli almak, (Âmâ, kötürüm ve hac yolculuguna dayanamayacak derecede hasta ve yasli olmamak)
2) Hacca gitmesine bir engel bulunmamak, (Hapiste elde etmek gibi)
3) Yol güvenligi elde etmek,
4) Kadinin yaninda kocasi veya evlenmesi caiz olmayan bir mahremi bulunmak,
(2) Riyazü'sSalihin, c 2, s, 521 I Sâfi mezhebine göre; yaninda kocasi ya da mahremi olmayan kadin, güvenilir iki ya da daha
pozitif kadinla birlikte farz olan haccini yapar
5) Kocasi ölmüş veya boşanmış olan kadinlarin iddet süreleri tekrar olmak
Bu saydigimiz sartlara sahip olan bir kimsenin önündeki birincil hac mevsiminde hacca gitmesi farz olur
HACCIN FARZLARI
Haccin farzlari, birisi sart ikisi rükün olrnak üzere üçtür:
1) Ihrama girmek (sarttir),
2) Arafatta vakfe,
3) Ziyaret tavafi
HACCIN ÇEŞITLERI
Yapilisi Bakimindan Hac Üç Çesittir:
1) Ifrad Hacci: Umresiz yapilan hac demektir Haci adayi ihrama girerken yalnızca hacca hedef eder ve hac vazifelerini yerine getirir Ifrad hacci yapanlara kurban kesmek vacib degildir
2) Temettu Hacci: Umre ve hacci ayri ayri ihrama girerek yapmaktir Haci adayi önce umre için ihrama girip umre vazifelerini yapar ve ihramdan çikar Günü gelince bitmiş ihrama girerek hac vazifelerini yerine getirir Temettu haccında kurban kesmek vacibdir
3) Kiran Hacci: Umre ve hacci bir ihramda yapmaktir Haci adayi ihrama girerken keza umre, hem de hacca hedef eder Önce umreyi yapar fakat ihramdan çikmaz, sonra da hacci yapar Kiran haccinda da kurban kesmek vacibdir
Hacca gitmek isteyen bir kimse bu üç çesit hacdan hangisini dilerse onu yapar Usulüne uygun olarak hangisini yaparsa hac görevini yerine getirmis olur
Ihram, Telbiye, Tavaf, Sa'y ve Vakfe:
Ihram: Hac veya umi'e yapacak olan kimsenin diger zamanlarda helal olan bazi fiil ve davranislari belirli bir zaman kendisine haram kilmasidir Hac veya umreye niyet etmek ve telbiye getirmekle ihrama girilmis olur
Telbiye: Ihramli olarak ve yüksek sesle: ''Lebbeyk, Allahümme Iebbeyk, Iebbeyke la serike Ieke Iebbeyk, innel'hamde ve'n ni'mete Ieke ve'lmülk; la serike Iek'' demektir Kadinlar hafif sesle telbiye getirirler,
Tavaf: Kabenin etrafini usulüne tarafından yedi defa dolasmaktir
Sa'y: Kabenin yakininda yer alan Safa ile Merve tepeleri arasinda gidip gelmektir Bu gidisgelisler, Safa'dan Merve'ye dört, Merve'den Safa'ya üç olmak üzere yedi defadir
Vakfe: Hacda Arafat ve Müzdelife denilen yerlerde belirli zamanlarda bir zaman kalmaktirArafat vakfesi farz, müzdelife vakfesi vacibdir
HACCIN YAPILISI
Hacca gitmek isteyen kimse, bu kutsal görev için helal kazanç temin eder Yola çikmadan önce varsa borçlarini öder, adalet sahipleri ile helallasir Günahlarinin bagislanmasi için tevbe edip Allah'tan affetme diler Kazaya kalmis ibadetleri varsa müinkün oldugu kadar kaza eder Yola çikacagi vakit evinde iki rek'at namaz kilar Aile fertleri, dostlari ve yakinlari ile helallasip veda ederek yola çikar Yolculukta ve hac ibadeti esnasinda baskalarini incitecek fena laf ve davranislardan sakinır
Ihrama girme yeri olan ''Mikat'' sinirina gelmeden önce tirnaklar kesilir, zorunlu karoser temizligi yapilir ve mümkünse gusledilir, degilse abdest alinir Erkekler giydikleri bütün elbiselerini çikararak ''izar'' ve ''Rida'' denilen iki parça örtüye sarilirlarIhram1i olduklari sürece ayak ve baslarinı açik bulundururlar Kadinlar ihrama girerken elbiselerini çıkarmazlar
Bundan sonra ''Mikat'' sinirinda ''ihramm sünneti'' niyetiyle iki rek'at namaz kilinir ve hacca amaç edilerek telbiye getirilir Bu Nedenle ihrama girilmis olur Ihram devam ettigi sürece ihramliya yasak olan seylerden sakinmak gerekir
Mekke'ye varilinca gusûl yapilir ya da abdest alinir Sonra haremi serife gidilerek Kabenin etrafinda kudüm tavafi yapilir ve ardindan iki rek'at tavaf namazi kilindiktan daha sonra Safa ile Merve arasinda usulüne uygun olarak sa'y yapilir Haci adayi bundan sonradan ihramli olarak Mekke'de kalir Burada kaldigi vakit içinde mümkünse namazlari Haremi Serifte kilmak, firsat buldukça beyhude tavaf etmek çok sevablidir
Terviye günü, yani Arefe'den bir gün önce Arafata çikilir Arefe günü günes batincaya dek Arafat'ta kalinir Ibadet ve dua ile vakitler degerlendirilir Burada ögle ile ikindi namazlari cemaatle ögle vaktinde birlikte kilinir Buna ''Cem'i Takdim'' denilir Ögleden sonra vakfe yapilir Günes battiktan daha sonra aksam namazi kilinmadan 'Müzdelife' ye hareket edilir Müzdelifede aksam ve yatsi namazlari cemaatle yatsi zamanında birlikte kilinir Buna ''Cemi Tehir'' denilir Geceyi Müzdelifede geçiren haci adaylari seytan taslamak için kullanilacak taslari burada toplar
Bayram sabahi, sabahtan namazi erken kilinarak, ''Müzdelife Vakfesi'' yapilir Hava aydinlindiktan sonra Mina'ya hareket edilir
Bayramın Birinci Günü Minada Sırasıyla:
a) Akabe Cemresine yedi tas atilir
b) Saçlar tiras edilerek ihramdan çikilir(Ifrad hacci yapanlara kurban kesmek vacib olmadigindan, bunlar Akabe Cemresine tas attiktan daha sonra tras olup ihramdan çikarlar Temettü ya da Kiran hacci yapanlar Akabe Cemresi'ne tas atip kurban kestikten sonradan tras olur ve ihramdan çikarlar )
c) Süre ve imkan bulunursa ayni gün Mekke'ye gidilerek farz olan ziyaret tavafi yapilir
Bayramin Ikinci Günü Sirasiyla: küçük, orta ve akabe cemrelerine yediser tas atilir Bayramin birinci günü ziyaret tavafini yapamayanlar ikinci günde yaparlar
Bayramın üçüncü Günü: Yine Küçük,orta va akabe cernrelerine yediser tas daha atilir Ayni gün Mina'dan Mekke'ye dönülünce veda tavafi yapilarak hac vazifesi tamamlanmis olur
Uygulamasini anlattigimiz Ifrad haccidir Temettü ve Kiran haclarinin yapilisinda bazi farkliliklar vardir
Temettü Hacci: Temettü haccı yapacak olan kimse Mikat sinirinda umre için ihrama girer Mekke'ye gelince usulüne uygun şekilde umreyi yaptiktan daha sonra tras olur ve ihramdan çikar Terviye gününe değin (Yani Arefe gününden bir gün önce) Mekke'de ihramsiz olarak bekler Terviye günü Mekke'de hac için baştan ihrama girer ve yukarida anlatildigi gibi hac vazifelerini yapar
Ama ifrad haccindan farkli olarak:
1) Bayramin birinci günü Cemre Akabesine tas attiktan sonradan kurban keser, ondan daha sonra tras olur ve ihramdan çikar
2) Ziyaret tavafindan sonra haccin sa'yini yapar
Kiran Hacci: Kiran hacci yapacak olan mikat sinirinda ayrıca hac, keza de umreye ikisine ansızın niyet ederek her ikisi için de bir ihrama girer Mekke'ye varınca önce umre yapar, umreyi tamamladiktan sonra haccin kudüm tavafini, pesinden de haccin sa'yini yapar Fakat ihramdan çikmaz Ihramli olarak bekleyip terviye günü gelince Arafat'a çikarak tarif edildigi gibi hac vazifelerini yerine getirir Kiran haccinda da ifrad haccindan farkli olarak: Bayramin birinci günü Cemre Akabesine tas attiktan sonra kurban keser, ondan sonradan tras olur ve ihramdan çikar
*