Halvetiye tarikatı hakkında bilgi
Halvetiye
Suhreverdiye'nin bir kolu, Kubreverdiyye'nin bir şubesi olan ve Şeyh Ebu: Abdullah Siracuddin tarafından kurulan tarikat Siracuddin Ebu Abdullah'a Halvetiyye'nin birinci piri denilmektedir Ebu Abdullah onceleri Tebriz yakınlarında Hoyşehrinde, sonra Mısır'da ve oradan da Hicaza giderek ilmi calışmalarına başlamış; bir sure sonra Sultan Uveys'in daveti uzerine Herat'a gelmiş orada 7501349, diğer bir rivayette 8001397 yılında vefat etmitir
Şeyh Siracuddin EbU Abdullah'ın yedi defa hacca gittiği, sahralarda dolaşırken bir gun ici boş ve cok buyuk bir cınar ağacı gorup, halvete niyetle kırk erba'in'i bir biri ardınca burada tamamladığı, tesis ettiği tarikatın adına Halvetiye denilmesinin sebebinin de bu olduğu bilinmektedir
EbU Abdullah, gunduzleri boş vakitlerini şeyhi Ali Muhammed b Nuri elHalveti'ye hizmette gecirirdi Gece yarısından sonra dağa cıkarak teheccud namazını orada kılar ve tekrar zaviyesine donerdi Halifeleri: Seyfeddin, EbU Yezid, Zahiruddin ve yerine gecen Ali Emre'dir
EbU Abdullah'tan sonra Halvetiyye'de ismi gecen şeyh Seyyid Yahya eşŞirvani elBakavi ise, Şemah'ta doğmuş ve Şirvan'da Baku şehrinde vefat etmiştir (8691464) O'na tarikatın ikinci piri de denilmektedir Yahya Şirvani; ilmiyle, dine bağlılığıyla ve takvasıyla herkesin sevgi ve hurmetini kazanmıştır Halvetiyye şUbelerinde okunan Virdu'sSeftaronun te'lif ettiği bir eserdir Halifeleri: Dede Omer RUşeni, Alaaddin pir Şukrullah elEnsari, Habib elKaramani, Mehmed Bahauddin Erzincani'dir
Halvetiyye Tarikatının Ozellikleri:
Abdullah Bosnevi, Semaratu'lfuadadlı eserinde, halvet kelimesinin hısının, siva'dan kalb kuvvetine; lamının zikir lezzetine; vav''ının zahir ve batını korumak ile ahde vefaya; tesinin temkine; ye''sinin zorluklardan kolaylığa; hesinin ise muşahedeye delalet ettiğini zikreder
Halvetiliğin temeli zikrullahtır İnsan kendisini her turlu gecici heveslerden, dunya nimetlerinden kurtararak Hakk'a yonelmelidir Zikrin amacı, Allah'tan başka bir varlığı duşunmemek, her varlık turunde Allah'ı gormek, cokluktan kurtularak birliğe ulaşmaktır Buna vahdeti vucUd denir Zikir, biri gonulle, biri dille olmak uzere iki turludur İnsan, elinde olmayan birtakım sebebler yuzunden kotulukle kaynaşan ruhunu zikr ile arıtır; Allah'ın tecellisi icin bir ayna niteliğindeki gonul her turlu heves pasından temizler
Halveti tarikatına girecek olanlar once şeyhin katına (huzurı pire) cıkarılır Talipli, şeyhin katında diz coker; butun dunya varlığından sıyrılır, yalnız Allah'ı duşunmeye başlar Şeyh, kendisine gerekli bilgileri verir Talipli bu sırada başını sağ omuzuna doğru goturup Lailaheder Sonra, sol goğsu ortasından bir cizgi ceker gibi cevirip İllallahdiye zikreder Bunları soylerken, yureğinin atışlarıyla ağızdan cıkan sozler arasında bir bağlantı kurar Boylece bir yandan dil ile, bir yandan gonul ile zikir başlar
Nakk'ı zikretmenin uc ayrı yolu vardır: İstiğfar, salavat ve esmai seb'a Bunları tamamlayan murid, tarikat kurallarına gore halifelik makamına yukselir Tarikat, Esmai Seb'a; yedi isim kalbi tasfiye, her an Kelimei Tevhidi dilden duşurmemek; masivadan uzaklaşıp, zikri Celal ile meşgul olmaktır Esmai Seb'a; Lailaheillallah, Allah, HU, Hakk, Hayy, KayyUm, Kahhardır Bunlara Vehhab, Fettah, Vahid, Ehad ve Samedismi şeriflerini ekleyenler de vardır
Halvetiyyede Zikir:
a) Murid diz cokup, kıbleye karşı oturduktan ve masivayı hatırdan cıkardıktan sonra, Allahu Teala'yı duşunmeye başlar Once başı sağ omuz tarafına cevirir Lailahe; sonra sol tarafa cevirip illallahder Bunu otuz uc veya yuz altmış beş defa tekrarlar Hemen butun tarikalarda bu zikir esas kabul edihniştir Yedi isimden once Lailaheillallahla devam edilir Tevhid kelimesinin sırları keşfolunmaya başlayınca ismi Celale gecilir
b) Hakkı zikre, istiğfar ile başlanır
EstağfirUllah ellezi Lailahe illa huve'lHayyu'lKayyum ve etUbu ileyhyuz kere tekrarlanır
c) Daha sonra yuz kere Salavatgetirilir
Halvetiye tarikatına intisab etmiş bir murid şeyhinin yakınında bulunmadığı takdirde Esmai Seba'nıntamamına devam etme durumunda kalabilir Bu hallerde murid bu yedi ismi yuz bine vardırmak mecburiyetindedir Bu vazifeleri noksansız yerine getirip hilafete hak kazanabilir
Halvetiyye Tarikatında yedi makam gecerli olup bunlar tamamlanınca Kemale erme olayının gercekleştiğine inanılır Bu makamlar şunlardır: Nefsi emmare, Nefsi levvame, Nefsi mulhime, Nefsi mutmainne, Nefsi radiyye, Nefsi mardiyye, Nefsi kamile
Halvetiyyenin Şubeleri: Diğer bircok tarikatlarda olduğu gibi, Halvetiyyenin de bir hayfi kollan vardır: En onemlileri şunlardır:
a) Ruşeniyye Tarikatı: Dede Omer Ruşeni'nin (o 8921487) kurduğu koldur
b) Cemaliyye Tarikatı: Muhammed Hamiduddin Cemali elBekri (o 8991494)'nin oluşturduğu kol
c) Ahmediyye Tarikatı: Ahmed Şemseddin (o 9101504)'nin onderliğini yaptığı Halvetiyyenin koludur
d) Şemsiyye Tarikatı: Şemseddin Ahmed b Ebi'lBerekat Muhammed b Hasan ezZili (o 10061597)'nin kurduğu kol
Muhiddin Ibnu'lArabinin fikir ve duşuncelerinden kaynaklanan ceşitli tasavvufi goruşleri ihtiva eden tarikat Vahdeti Vucudgoruşunu aksettirmektedir Ozellikle Halvetiyyenin Mısıiyye şubesinin kurucusu olan Niyazi elMısri elMalatyavınin goruşleri ibnu'lArabi'nin Vahdeti Vucud goruşunun tekrarlanmasından başka bir şey değildir Vahdeti vucud'un en cok işlendiği ve inanıldığı tarikadlardan biri Halvetiyye'dir
Halvetiye
Suhreverdiye'nin bir kolu, Kubreverdiyye'nin bir şubesi olan ve Şeyh Ebu: Abdullah Siracuddin tarafından kurulan tarikat Siracuddin Ebu Abdullah'a Halvetiyye'nin birinci piri denilmektedir Ebu Abdullah onceleri Tebriz yakınlarında Hoyşehrinde, sonra Mısır'da ve oradan da Hicaza giderek ilmi calışmalarına başlamış; bir sure sonra Sultan Uveys'in daveti uzerine Herat'a gelmiş orada 7501349, diğer bir rivayette 8001397 yılında vefat etmitir
Şeyh Siracuddin EbU Abdullah'ın yedi defa hacca gittiği, sahralarda dolaşırken bir gun ici boş ve cok buyuk bir cınar ağacı gorup, halvete niyetle kırk erba'in'i bir biri ardınca burada tamamladığı, tesis ettiği tarikatın adına Halvetiye denilmesinin sebebinin de bu olduğu bilinmektedir
EbU Abdullah, gunduzleri boş vakitlerini şeyhi Ali Muhammed b Nuri elHalveti'ye hizmette gecirirdi Gece yarısından sonra dağa cıkarak teheccud namazını orada kılar ve tekrar zaviyesine donerdi Halifeleri: Seyfeddin, EbU Yezid, Zahiruddin ve yerine gecen Ali Emre'dir
EbU Abdullah'tan sonra Halvetiyye'de ismi gecen şeyh Seyyid Yahya eşŞirvani elBakavi ise, Şemah'ta doğmuş ve Şirvan'da Baku şehrinde vefat etmiştir (8691464) O'na tarikatın ikinci piri de denilmektedir Yahya Şirvani; ilmiyle, dine bağlılığıyla ve takvasıyla herkesin sevgi ve hurmetini kazanmıştır Halvetiyye şUbelerinde okunan Virdu'sSeftaronun te'lif ettiği bir eserdir Halifeleri: Dede Omer RUşeni, Alaaddin pir Şukrullah elEnsari, Habib elKaramani, Mehmed Bahauddin Erzincani'dir
Halvetiyye Tarikatının Ozellikleri:
Abdullah Bosnevi, Semaratu'lfuadadlı eserinde, halvet kelimesinin hısının, siva'dan kalb kuvvetine; lamının zikir lezzetine; vav''ının zahir ve batını korumak ile ahde vefaya; tesinin temkine; ye''sinin zorluklardan kolaylığa; hesinin ise muşahedeye delalet ettiğini zikreder
Halvetiliğin temeli zikrullahtır İnsan kendisini her turlu gecici heveslerden, dunya nimetlerinden kurtararak Hakk'a yonelmelidir Zikrin amacı, Allah'tan başka bir varlığı duşunmemek, her varlık turunde Allah'ı gormek, cokluktan kurtularak birliğe ulaşmaktır Buna vahdeti vucUd denir Zikir, biri gonulle, biri dille olmak uzere iki turludur İnsan, elinde olmayan birtakım sebebler yuzunden kotulukle kaynaşan ruhunu zikr ile arıtır; Allah'ın tecellisi icin bir ayna niteliğindeki gonul her turlu heves pasından temizler
Halveti tarikatına girecek olanlar once şeyhin katına (huzurı pire) cıkarılır Talipli, şeyhin katında diz coker; butun dunya varlığından sıyrılır, yalnız Allah'ı duşunmeye başlar Şeyh, kendisine gerekli bilgileri verir Talipli bu sırada başını sağ omuzuna doğru goturup Lailaheder Sonra, sol goğsu ortasından bir cizgi ceker gibi cevirip İllallahdiye zikreder Bunları soylerken, yureğinin atışlarıyla ağızdan cıkan sozler arasında bir bağlantı kurar Boylece bir yandan dil ile, bir yandan gonul ile zikir başlar
Nakk'ı zikretmenin uc ayrı yolu vardır: İstiğfar, salavat ve esmai seb'a Bunları tamamlayan murid, tarikat kurallarına gore halifelik makamına yukselir Tarikat, Esmai Seb'a; yedi isim kalbi tasfiye, her an Kelimei Tevhidi dilden duşurmemek; masivadan uzaklaşıp, zikri Celal ile meşgul olmaktır Esmai Seb'a; Lailaheillallah, Allah, HU, Hakk, Hayy, KayyUm, Kahhardır Bunlara Vehhab, Fettah, Vahid, Ehad ve Samedismi şeriflerini ekleyenler de vardır
Halvetiyyede Zikir:
a) Murid diz cokup, kıbleye karşı oturduktan ve masivayı hatırdan cıkardıktan sonra, Allahu Teala'yı duşunmeye başlar Once başı sağ omuz tarafına cevirir Lailahe; sonra sol tarafa cevirip illallahder Bunu otuz uc veya yuz altmış beş defa tekrarlar Hemen butun tarikalarda bu zikir esas kabul edihniştir Yedi isimden once Lailaheillallahla devam edilir Tevhid kelimesinin sırları keşfolunmaya başlayınca ismi Celale gecilir
b) Hakkı zikre, istiğfar ile başlanır
EstağfirUllah ellezi Lailahe illa huve'lHayyu'lKayyum ve etUbu ileyhyuz kere tekrarlanır
c) Daha sonra yuz kere Salavatgetirilir
Halvetiye tarikatına intisab etmiş bir murid şeyhinin yakınında bulunmadığı takdirde Esmai Seba'nıntamamına devam etme durumunda kalabilir Bu hallerde murid bu yedi ismi yuz bine vardırmak mecburiyetindedir Bu vazifeleri noksansız yerine getirip hilafete hak kazanabilir
Halvetiyye Tarikatında yedi makam gecerli olup bunlar tamamlanınca Kemale erme olayının gercekleştiğine inanılır Bu makamlar şunlardır: Nefsi emmare, Nefsi levvame, Nefsi mulhime, Nefsi mutmainne, Nefsi radiyye, Nefsi mardiyye, Nefsi kamile
Halvetiyyenin Şubeleri: Diğer bircok tarikatlarda olduğu gibi, Halvetiyyenin de bir hayfi kollan vardır: En onemlileri şunlardır:
a) Ruşeniyye Tarikatı: Dede Omer Ruşeni'nin (o 8921487) kurduğu koldur
b) Cemaliyye Tarikatı: Muhammed Hamiduddin Cemali elBekri (o 8991494)'nin oluşturduğu kol
c) Ahmediyye Tarikatı: Ahmed Şemseddin (o 9101504)'nin onderliğini yaptığı Halvetiyyenin koludur
d) Şemsiyye Tarikatı: Şemseddin Ahmed b Ebi'lBerekat Muhammed b Hasan ezZili (o 10061597)'nin kurduğu kol
Muhiddin Ibnu'lArabinin fikir ve duşuncelerinden kaynaklanan ceşitli tasavvufi goruşleri ihtiva eden tarikat Vahdeti Vucudgoruşunu aksettirmektedir Ozellikle Halvetiyyenin Mısıiyye şubesinin kurucusu olan Niyazi elMısri elMalatyavınin goruşleri ibnu'lArabi'nin Vahdeti Vucud goruşunun tekrarlanmasından başka bir şey değildir Vahdeti vucud'un en cok işlendiği ve inanıldığı tarikadlardan biri Halvetiyye'dir