Hamilelikte Vitamin Kullanımı
Vitaminler Neden Gerekli?
Vitaminler; buyume, gelişme, kan yapımı, enzimlerin fonksiyonları, hucrelerin duzgun calışabilmeleri icin gerekli olan temel maddelerdir Vitamin ve minerallerin gunluk alınması gereken miktarları genel olarak gebelik ve emzirme doneminde artmaktadır
Gebelik haftası, son adet tarihi (SAT) ’ne gore hesaplandığı icin kadın, gebe kaldığını oğrendiği zaman fetus en az 1 aylık olmaktadır Bazı vitaminlerin dollenme sırasında ve sonrasında, belirli duzeylerde kan değerine sahip olması gerektiğinden doktor gozetiminde ve bilincli olmayan hamileliklerde bu destek sağlanamamaktadır
Multivitamin Kullanımı
Amerikan Ulusal Bilim Akademisi (IOM) ve CDC ’e gore, gebelik ve emzirme de kullanılması gereken vitamin ve mineral takviyesini belirlemiş ve yayınlamıştır Buna gore gebelerde folik asit (0406 mggun), demir (3060 mggun), B6 vitamini (2 mggun), cinko (15 mggun), bakır (2 mggun), C vitamini (50 mggun), kalsiyum (250 mggun), ve vitamin D (5µggun) kullanılmasını ya da alınmasını onermektedir Bu amacla gebelerde multivitamin desteği yapılması ABD ’de sık uygulanmaktadır Elimizdeki bilgiler gebelikte, ozellikle Folik asit, demir ve B6 vitamininin replasmanının faydalı olduğunu gostermektedir
Bu arada rutin olarak multivitamin desteğinin yapılmasının risk ve faydaları gunumuzde halen netleşmemiştir Bununla ilgili en onemli kaygı, multivitaminler icerisinde birlikte sunulan mineral ve vitaminlerin, gıdalarla beraber alımında, emilimleri ya da biyoyararlılıklarında artma ya da azalma gibi etkileşimlerin olup olmayacağıdır
Orneğin; kalsiyum ve magnezyum, demir emilimini inhibe etmektedir Duşuk gelir seviyeli gebelerde yapılan bir gozlemsel calışmada gebeliğinin 1 ve 2 Uc aylık donemlerinde vitamin preparatları kullandırılan gebelerde erken doğum riskinin azaldığı gosterilmiştir Oyle ki, 33 haftadan once erken gebelik riski, ilk 3 ayda vitamin kullanımı ile 4 kat azalmaktadır A vitamini fazla alınması durumunda sakatlık (teratojenite) yapabilen bir vitamindir Yumurta sarısı, tereyağı, sut, margarin, sebze ve meyvelerde bulunur Gebelikte gunluk 10000 İU uzerinde dozda asla kullanılmamalıdır
E Vitamini
E vitamini ise hucre zarı ve ic butunluğunun korunmasında etkili antioksidan bir vitamindir Gunde 530 mg gereksinim olup hamilelik bu ihtiyacı fazla arttırmaz Soya yağı, fındık, ceviz, yumurtada mevcuttur K vitaminine de E vitamini gibi gebelikte artmış bir ihtiyac yoktur ve fazla alımları aksine toksiktir C vitamininin gunluk ihtiyacı icin doğal yollarla yaklaşık 1 portakal yeterlidir
Dunya sağlık orgutu iodine alımını hem gebelik, hem laktasyonda 250 mcg, Amerikan tiroid birliği ise 150 mcg onermektedir Florid icermeyen suları icen ya da floridsiz icme suyu tuketenlerde gebe olsun olmasın gunluk 3 mg florid ihtiyacı mevcuttur Bu ozel durumlar dışında, gebelere florid desteği rutinde kesinlikle onerilmemektedir Gebelik oncesinde multivitamin kullanımın faydasına ilişkin yapılmış randomize kontrollu bir calışma bulunmamaktadır
Vitaminin Bulantı ve Kusmaya Etkisi
B1 ve B6 vitamininin gebelerde bulantı ve kusmaları yuzde 74 ’e kadar azalttığı bilinmektedir Gebelikte ozellikle yetersiz beslenme durumlarında, sigara ve alkol kullanımında, vejetaryenlerde, coğul gebeliklerde, adolesanlarda, dengeli ve gebeliğe ozel olarak uretilmiş multivitamin multimineral kombinasyonlarının alınması uygundur
Yiyeceklerin saklanma, pişirilme, hazırlanma surecleri vitamin iceriklerini etkileyebilmektedir Ulkemiz gibi kadın populasyonda demir eksikliği anemisinin, yuzde 75 gibi yuksek oranlarda karşımıza cıktığı ulkelerde vitamin, mineral, demir desteği ancak doktor gozetiminde ve onerilen dozlarda olmalı, beslenmenin yerini tutmayacağı bilinmelidir
Gebelikte rutin vitamin kullanımı konusunda halen kabul edilmiş kanıt ve goruşler yoktur Aşırı ve kontrolsuz kullanımlarında başta A,D,E,K vitaminleri gibi yağda eriyen vitaminler olmak uzere vucutta birikim yaparak, faydanın aksine zarar verebilecekleri ki ozellikle A ve D vitaminlerinin fazla miktarlarda alınmasının bebekte sakatlığa yol acabildiği unutulmamalıdır
Vitaminler Neden Gerekli?
Vitaminler; buyume, gelişme, kan yapımı, enzimlerin fonksiyonları, hucrelerin duzgun calışabilmeleri icin gerekli olan temel maddelerdir Vitamin ve minerallerin gunluk alınması gereken miktarları genel olarak gebelik ve emzirme doneminde artmaktadır
Gebelik haftası, son adet tarihi (SAT) ’ne gore hesaplandığı icin kadın, gebe kaldığını oğrendiği zaman fetus en az 1 aylık olmaktadır Bazı vitaminlerin dollenme sırasında ve sonrasında, belirli duzeylerde kan değerine sahip olması gerektiğinden doktor gozetiminde ve bilincli olmayan hamileliklerde bu destek sağlanamamaktadır
Multivitamin Kullanımı
Amerikan Ulusal Bilim Akademisi (IOM) ve CDC ’e gore, gebelik ve emzirme de kullanılması gereken vitamin ve mineral takviyesini belirlemiş ve yayınlamıştır Buna gore gebelerde folik asit (0406 mggun), demir (3060 mggun), B6 vitamini (2 mggun), cinko (15 mggun), bakır (2 mggun), C vitamini (50 mggun), kalsiyum (250 mggun), ve vitamin D (5µggun) kullanılmasını ya da alınmasını onermektedir Bu amacla gebelerde multivitamin desteği yapılması ABD ’de sık uygulanmaktadır Elimizdeki bilgiler gebelikte, ozellikle Folik asit, demir ve B6 vitamininin replasmanının faydalı olduğunu gostermektedir
Bu arada rutin olarak multivitamin desteğinin yapılmasının risk ve faydaları gunumuzde halen netleşmemiştir Bununla ilgili en onemli kaygı, multivitaminler icerisinde birlikte sunulan mineral ve vitaminlerin, gıdalarla beraber alımında, emilimleri ya da biyoyararlılıklarında artma ya da azalma gibi etkileşimlerin olup olmayacağıdır
Orneğin; kalsiyum ve magnezyum, demir emilimini inhibe etmektedir Duşuk gelir seviyeli gebelerde yapılan bir gozlemsel calışmada gebeliğinin 1 ve 2 Uc aylık donemlerinde vitamin preparatları kullandırılan gebelerde erken doğum riskinin azaldığı gosterilmiştir Oyle ki, 33 haftadan once erken gebelik riski, ilk 3 ayda vitamin kullanımı ile 4 kat azalmaktadır A vitamini fazla alınması durumunda sakatlık (teratojenite) yapabilen bir vitamindir Yumurta sarısı, tereyağı, sut, margarin, sebze ve meyvelerde bulunur Gebelikte gunluk 10000 İU uzerinde dozda asla kullanılmamalıdır
E Vitamini
E vitamini ise hucre zarı ve ic butunluğunun korunmasında etkili antioksidan bir vitamindir Gunde 530 mg gereksinim olup hamilelik bu ihtiyacı fazla arttırmaz Soya yağı, fındık, ceviz, yumurtada mevcuttur K vitaminine de E vitamini gibi gebelikte artmış bir ihtiyac yoktur ve fazla alımları aksine toksiktir C vitamininin gunluk ihtiyacı icin doğal yollarla yaklaşık 1 portakal yeterlidir
Dunya sağlık orgutu iodine alımını hem gebelik, hem laktasyonda 250 mcg, Amerikan tiroid birliği ise 150 mcg onermektedir Florid icermeyen suları icen ya da floridsiz icme suyu tuketenlerde gebe olsun olmasın gunluk 3 mg florid ihtiyacı mevcuttur Bu ozel durumlar dışında, gebelere florid desteği rutinde kesinlikle onerilmemektedir Gebelik oncesinde multivitamin kullanımın faydasına ilişkin yapılmış randomize kontrollu bir calışma bulunmamaktadır
Vitaminin Bulantı ve Kusmaya Etkisi
B1 ve B6 vitamininin gebelerde bulantı ve kusmaları yuzde 74 ’e kadar azalttığı bilinmektedir Gebelikte ozellikle yetersiz beslenme durumlarında, sigara ve alkol kullanımında, vejetaryenlerde, coğul gebeliklerde, adolesanlarda, dengeli ve gebeliğe ozel olarak uretilmiş multivitamin multimineral kombinasyonlarının alınması uygundur
Yiyeceklerin saklanma, pişirilme, hazırlanma surecleri vitamin iceriklerini etkileyebilmektedir Ulkemiz gibi kadın populasyonda demir eksikliği anemisinin, yuzde 75 gibi yuksek oranlarda karşımıza cıktığı ulkelerde vitamin, mineral, demir desteği ancak doktor gozetiminde ve onerilen dozlarda olmalı, beslenmenin yerini tutmayacağı bilinmelidir
Gebelikte rutin vitamin kullanımı konusunda halen kabul edilmiş kanıt ve goruşler yoktur Aşırı ve kontrolsuz kullanımlarında başta A,D,E,K vitaminleri gibi yağda eriyen vitaminler olmak uzere vucutta birikim yaparak, faydanın aksine zarar verebilecekleri ki ozellikle A ve D vitaminlerinin fazla miktarlarda alınmasının bebekte sakatlığa yol acabildiği unutulmamalıdır