Çocuğunuzla iletişiminiz nasıl?
Anlayabileceği her konuda çocuğunuzun fikrini alıp, onun da görüşüne bedel verdiğinizi hissettiriyor musunuz? Yahut daha fazla “çünkü ben o kadar istiyorum, ben senin annenim, “bunu yerine getirmek zorundasın türünden cümleler mi kullanıyorsunuz?
veya çocuğunuzu düş kırıklığına uğratmak istemediğiniz için her istediğine izin veriyor, onun ruh haline tarafından asla yapmaması gereken bir şeyi bile yapmasına ses çıkarmıyor musunuz?
Bütün bunlar bir yanlamasına çocuğunuz size gereksinim duyduğunda, her seferinde kendinizi dağıtılmış mazeretlerinizi anlatarak niçin o anda onun yanına olamadığınızı açıklarken mi buluyorsunuz?
Üstelik onun ihtiyaçlarına, okuldaki deneyimlerine, arkadaşlık ilişkilerindeki durumlara ya da nerede ne yaptıklarına karşısında pervasız misiniz? İşte bu davranış modelleri, sizin hangi alıcı anne olduğunuzu bilimsel olarak ortaya koyan işaretler Peki bilimsel olarak tanımlanan bu 4 analık modeli, çocuğunuzun hem bugününü hem geleceğini nasıl etkileyebiliyor?
Uzman Psikolog Sena Yücesan, Anneler Günü zarfında yaptığı açıklamada; 4 bambaşka ebeveynlik tarzı bulunduğunu belirterek, keza analık modelinizi saptayabileceğiniz bilgilendirici bir yazı hazırladı ayrıca de çocuğunuza etkilerini anlattı; kayda değer uyarılar ve önerilerde bulundu
Demokratik Anneler Sıcak fakat sıkı
•** *“Çünkü ben pek söyledim, “Ben öyle istedim demek yerine, çocuğunuzu dinliyor, görüşünü anlamaya çalışıyor ve fikirlerine layık veriyorsanız,*
•** *Çocuğunuzla her türlü konuyu bahis etmeye çalışıyorsanız, ama nihai sorumluluk yeniden sizde oluyorsa,*
•** *Çocuğunuzun günü planlıysa; gelişimine yerinde aktivitelerde bulunurken, televizyon veya bilgisayar başında geçireceği zaman gibi değişik eylemlerini kısıtlamışsanız,*
•** *Evin kurallarına niçin uyması gerektiğini, koyduğunuz kuralların ne işe yaradığını anlatıp onunla müşterek bir yol bulmaya çalışıyorsanız, fakat kurallara uymadığında netice canice değil; uyarıysa, *
•** *Çocuğunuz sizinle rahatça iletişime geçebiliyorsa, her konuda düşüncelerini sizinle paylaşabiliyorsa, onu yargılamayacağınızı veya kınamayacağınızı biliyorsa,
•** *Çocuğunuzdan beklentileriniz genel olarak onun yaşına ve gelişimine uygunluk gösteriyorsa,
•** *Egemen bir birey olması için özendirme ediyorsanız*
Çocuğa etkileri
Araştırmalara tarafından, demokratik annelerin çocukları tartışma konularını iyi bir noktaya bağlayabiliyor ve tartışmaları aşmayı öğrenebiliyorlar Bu stil bir ebeveynlik, çocuğun dinç bir ortamda büyümesini sağlıyor, anne ve çocuk arasındaki üretken ilişkiyi teşvik ediyor Demokratik annelerin çocuklarının sosyal yönden daha yetkin, sorumlu ve özerk olma ihtimallerinin daha yüksek olduğu düşünülüyor *
Otoriter Anneler “Ben o kadar istediğim için!
•** *Şartlar ne olursa olsun çocuğunuzun her koşulda kurallara soru sormadan uyması gerektiğine inanıyorsanız,*
•** *Onun yaşantısına ilişkin seçenekler yerine kendi beklentilerinizi sıralıyorsanız,*
•** *Sıkı bir disiplin uyguluyor, kısıtlayıcı ve cezalandırıcı bir üslup kullanıyorsanız,
•** *Kendinizi çoğu kez “Ben böylece istediğim için, “Çünkü ben pek söylüyorum, ben senin annenim diyerek kurallarınızı açıklarken buluyorsanız,*
•** *Çocuğunuza istediklerinizi yaptırmak için canice vermeyi vasıta olarak kullanıp, sık sık suç oluşturan veriyorsanız,*
•** *Çocuğunuz cezalandırılacağı gerekçesiyle düşüncelerini sizinle paylaşamıyorsa,*
•** *Çocuğunuza karşısında düşük sıcaklık gösteriyor, Böyle yaparsan seni sevmem, “Kardeşin daha uysal onu daha çok seviyoruz, “Beni hasta ettin, “Seni bırakıp giderimgibi cümlelerle sevgi kaybına karşın suçlamalarda bulunuyorsanız,*
•** *Genel Olarak çocuğunuzdan beklentileriniz yüksekse ve bu beklentiler onun gelişimiyle düzen göstermiyorsa*
Çocuğa etkileri
Otoriter stil muamele gören çocukların okul uyumunun az olduğu gözlemleniyor Otorite olduğunda sessiz kalıp, olmadığında ise saldırgan olma eğilimine girebiliyorlar Çocuklar ya isyankar ya da bağımlı olmaya başlıyorlar İsyankarlaşan çocuk kavgacı davranışlar sergileyebiliyor Daha itaatkar olan çocuklar ise ailelerine bağımlı hale gelebiliyorlar Otoriter annelerin çocukları, düşük ego saygısı, korkulu ya da utangaç olma, sosyal durumlarda zorluk çekme ve muhtemelen anne bakımının dışındayken uygun olmayan tavır sergilemeye yatkın bireyler olabiliyorlar Otoriter tarzdaki bazı kurallar ve yapılar dinç çocuk geliştirmek için manâlı olsa da, iyi niyetli yapılan bu uygulamalar aşırıya kaçıp çocuğa hasar vermeye başlayabilir Bu sebeplerden nedeniyle, sağlanan yapıyı açık iletişimle desteklemek fazla manâlı!*
Müsade Verici Anneler Anne değil dost gibi
•** *Çocuğunuzun düş kırıklığına uğrayabileceği gerekçesiyle “hayır demekten kaçınıyorsanız,*
•** *Kuralları genel olarak çocuğunuzun ruh haline ve hislerine göre esnetiyorsanız,
•** *Çocuğunuzla çatışmalardan sağlıklı bir iletişimle çıkmak yerine, o üzülmesin diye muhtemel çatışmalardan kaçınıyorsanız,
•** *Anne olmaktan çok arkadaş olmaya çalışıyorsanız,*
•** *Çocuğunuzun bir şeyler yapması, onu motive etmek için abartılı ödüller veriyor ya da vaat ediyorsanız, *
•** *Çok sıcak lakin kontrolsüz davranıyorsanız, sevginizi göstermenin yolunun onun tüm istediklerini saptamak olduğunu düşünüyorsanız,*
•** *“Eğer istiyorsan geç saatlere değin oturabilirsin, Yapmak istemiyorsan hiçbir şeyi yapmak zorunda değilsintarzı cümleler kuruyorsanız,*
Çocuğa etkileri
Bu analık modelinin zararlı olduğu düşünülüyor Bir çocuğun en fazla isteyebileceği analık tarzının bu olduğu düşünülse bile, sonuçları olmadan verilen serbest duygusal uzun vadede çocuğa hasar verebilir Çocuklar kendilerini teftiş etmekte zorluk çekebiliyor ve yaşıt ilişkilerini yürütmekte benmerkezci eğilimler gösterebiliyorlar
Bazı çocuklar kendilerini güvende hissedebilmek için, annelerinin zorunlu durumlarda onlara hudut koyabileceklerini bilmeye ihtiyaç duymaya başlıyorlar Çocuğun gelişiminde, anne ve çocuk rollerinin net bir şekilde kestirilmesi gereklidir
Yapılan bilimsel bir araştırmaya göre, izin verici annelerin çocuklarının yüksek dozda Içki alma ihtimalinin öteki çocuklara göre üç kat daha fazla olacağı saptanmıştır! Bu da anneçocuk ilişkisinde hudut kavramının ve rollerin netliğinin önemini ortaya koymaktadır
İlgisiz Anneler
•** *Çocuğunuzun hissi ya da bedensel ihtiyaçlarıyla ilgilenecek süre bulamıyor, yalnızca basit ihtiyaçlarını karşılıyorsanız,*
•** *Çocuğunuzun konut hayatı açık havada eğitim veya sosyal hayatı hakkında böylece bir bilginiz yahut,*
•** *Iş ya da başka sebeplerden dolayı çocuğunuzu çoğu kez yalnız bırakarak, evin haricen pozitif zaman harcıyorsanız, onunla geçirdiğiniz zaman ve paylaşımınız azsa,*
•** *Çocuğunuz size gereklilik duyduğunda, kendinizi mazeretlerle onun için neden orada olamadığınızı açıklarken buluyorsanız,*
•** *Çocuğunuzun arkadaşlarının, öğretmenlerinin adından daha fazlasını bilmiyorsanız, *
•** *Çocuğunuza karşısında sıcak davranmıyorsanız ve ondan herhangi bir beklentiniz yoksa,
•** *Çocuğunuzun ihtiyaçlarına, okuldaki deneyimlerine, arkadaş ilişkilerindeki durumlara ya da nerede ne yaptığına düşüncesiz kalıyorsanız,*
•** *“Nerede olduğun umurumda yok, Ne yaptığını niçin umursayayım?tarzı cümleler kullanıyorsanız,
•** *Çocuğunuz tarafından rahatsız edilmek istemiyorsanız ve kendi hayatınızla ilgilenme eğilimindeyseniz
*
Çocuğa etkileri
Yukarıdakiler sizi ya da tanıdığınız birini betimleme ediyorsa, bu çocuğun zarar görme riskinin yüksek olduğunun işaretini veriyor diyebiliriz *İhmalkar anneler, çocuklarını dış dünyayı keşfedebilmeleri için gerekli olan esas güven duygusundan mahrum bırakabilecekleri için çocuklarına risk yaratabilirler
Bunun ötesinde, annesi ile negatif irtibat veya iletişimde olmayan çocuklar, yaşıtlarıyla veya öteki insanlarla iletişim kurma ve kurulan iletişimi yürütmede zorluk çekebilirler *Kendinizin veya bir yakınınızın ihmalkârlık edici bir ebeveyn olduğunu düşünüyorsanız, çocuğa hasar vermemek veya hayatında yok edici bir etki bırakmamak için okulların rehberlik öğretmenlerinden, uzman psikologlardan veya psikolojik danışmanlardan destek almanız önerilmektedir
En faydalısı ‘demokratik ’ anne almak fakat…
Bilirkişi Psikolog Sena Yücesan, dört farklı analık tarzından, sağlıklı çocuk gelişimi için en yerinde modelin demokratikanalık olduğunu belirterek “Demokratik tarz; sevgiyi, anneçocuk etkileşimini ve çocuğunun davranışlarını dengeler Böyle bir atmosfer çocuğun kendine güvenmesine, annenin hudut çizebilmesine, direktif ve kuralların sınırlarının uygunluğu çerçevesinden çocuğun dinç bir özerklik geliştirmesine fırsat verir aynı zamanda annenin annelik tarzı çocuğu etkileyebilirken, çocuğun davranışları da annenin ebeveynliğini etkileyebilir
En sağlıklısı ‘demokratik ’ annelik tutumu gibi gözükmektedir; lakin bu herkes açısından en iyi ebeveynlik türüdür diyebilmemiz için yeterli değildir Bir çocuğun akademik başarısını ya da sorumluluk alma kapasitesini çocuğun 'bireyselliğinden' ayırarak yalnızca analık tutumuna bağlayamayız Çocuğun bireyselliği, algısı ve çevresel faktörler de çocuğun davranışları üstünde kayda değer rol oynamaktadır Bunun yanı sıra her anne tek bir ebeveynlik tutumu sergilemez Bunları birleştirerek kullanan anneler de vardır
Örneğin; çocuğunun arkadaşlarıyla tatile gitmesine müsade veren bir anne demokratik tarz sergilerken, benzer anne sebebini açıklamadan çocuğunun, arkadaşlarının kullandığı arabaya binmesine müsade vermeyerek otoriter tarzla demokratik tarzı bir arada kullanır diyor*
*
Anlayabileceği her konuda çocuğunuzun fikrini alıp, onun da görüşüne bedel verdiğinizi hissettiriyor musunuz? Yahut daha fazla “çünkü ben o kadar istiyorum, ben senin annenim, “bunu yerine getirmek zorundasın türünden cümleler mi kullanıyorsunuz?
veya çocuğunuzu düş kırıklığına uğratmak istemediğiniz için her istediğine izin veriyor, onun ruh haline tarafından asla yapmaması gereken bir şeyi bile yapmasına ses çıkarmıyor musunuz?
Bütün bunlar bir yanlamasına çocuğunuz size gereksinim duyduğunda, her seferinde kendinizi dağıtılmış mazeretlerinizi anlatarak niçin o anda onun yanına olamadığınızı açıklarken mi buluyorsunuz?
Üstelik onun ihtiyaçlarına, okuldaki deneyimlerine, arkadaşlık ilişkilerindeki durumlara ya da nerede ne yaptıklarına karşısında pervasız misiniz? İşte bu davranış modelleri, sizin hangi alıcı anne olduğunuzu bilimsel olarak ortaya koyan işaretler Peki bilimsel olarak tanımlanan bu 4 analık modeli, çocuğunuzun hem bugününü hem geleceğini nasıl etkileyebiliyor?
Uzman Psikolog Sena Yücesan, Anneler Günü zarfında yaptığı açıklamada; 4 bambaşka ebeveynlik tarzı bulunduğunu belirterek, keza analık modelinizi saptayabileceğiniz bilgilendirici bir yazı hazırladı ayrıca de çocuğunuza etkilerini anlattı; kayda değer uyarılar ve önerilerde bulundu
Demokratik Anneler Sıcak fakat sıkı
•** *“Çünkü ben pek söyledim, “Ben öyle istedim demek yerine, çocuğunuzu dinliyor, görüşünü anlamaya çalışıyor ve fikirlerine layık veriyorsanız,*
•** *Çocuğunuzla her türlü konuyu bahis etmeye çalışıyorsanız, ama nihai sorumluluk yeniden sizde oluyorsa,*
•** *Çocuğunuzun günü planlıysa; gelişimine yerinde aktivitelerde bulunurken, televizyon veya bilgisayar başında geçireceği zaman gibi değişik eylemlerini kısıtlamışsanız,*
•** *Evin kurallarına niçin uyması gerektiğini, koyduğunuz kuralların ne işe yaradığını anlatıp onunla müşterek bir yol bulmaya çalışıyorsanız, fakat kurallara uymadığında netice canice değil; uyarıysa, *
•** *Çocuğunuz sizinle rahatça iletişime geçebiliyorsa, her konuda düşüncelerini sizinle paylaşabiliyorsa, onu yargılamayacağınızı veya kınamayacağınızı biliyorsa,
•** *Çocuğunuzdan beklentileriniz genel olarak onun yaşına ve gelişimine uygunluk gösteriyorsa,
•** *Egemen bir birey olması için özendirme ediyorsanız*
Çocuğa etkileri
Araştırmalara tarafından, demokratik annelerin çocukları tartışma konularını iyi bir noktaya bağlayabiliyor ve tartışmaları aşmayı öğrenebiliyorlar Bu stil bir ebeveynlik, çocuğun dinç bir ortamda büyümesini sağlıyor, anne ve çocuk arasındaki üretken ilişkiyi teşvik ediyor Demokratik annelerin çocuklarının sosyal yönden daha yetkin, sorumlu ve özerk olma ihtimallerinin daha yüksek olduğu düşünülüyor *
Otoriter Anneler “Ben o kadar istediğim için!
•** *Şartlar ne olursa olsun çocuğunuzun her koşulda kurallara soru sormadan uyması gerektiğine inanıyorsanız,*
•** *Onun yaşantısına ilişkin seçenekler yerine kendi beklentilerinizi sıralıyorsanız,*
•** *Sıkı bir disiplin uyguluyor, kısıtlayıcı ve cezalandırıcı bir üslup kullanıyorsanız,
•** *Kendinizi çoğu kez “Ben böylece istediğim için, “Çünkü ben pek söylüyorum, ben senin annenim diyerek kurallarınızı açıklarken buluyorsanız,*
•** *Çocuğunuza istediklerinizi yaptırmak için canice vermeyi vasıta olarak kullanıp, sık sık suç oluşturan veriyorsanız,*
•** *Çocuğunuz cezalandırılacağı gerekçesiyle düşüncelerini sizinle paylaşamıyorsa,*
•** *Çocuğunuza karşısında düşük sıcaklık gösteriyor, Böyle yaparsan seni sevmem, “Kardeşin daha uysal onu daha çok seviyoruz, “Beni hasta ettin, “Seni bırakıp giderimgibi cümlelerle sevgi kaybına karşın suçlamalarda bulunuyorsanız,*
•** *Genel Olarak çocuğunuzdan beklentileriniz yüksekse ve bu beklentiler onun gelişimiyle düzen göstermiyorsa*
Çocuğa etkileri
Otoriter stil muamele gören çocukların okul uyumunun az olduğu gözlemleniyor Otorite olduğunda sessiz kalıp, olmadığında ise saldırgan olma eğilimine girebiliyorlar Çocuklar ya isyankar ya da bağımlı olmaya başlıyorlar İsyankarlaşan çocuk kavgacı davranışlar sergileyebiliyor Daha itaatkar olan çocuklar ise ailelerine bağımlı hale gelebiliyorlar Otoriter annelerin çocukları, düşük ego saygısı, korkulu ya da utangaç olma, sosyal durumlarda zorluk çekme ve muhtemelen anne bakımının dışındayken uygun olmayan tavır sergilemeye yatkın bireyler olabiliyorlar Otoriter tarzdaki bazı kurallar ve yapılar dinç çocuk geliştirmek için manâlı olsa da, iyi niyetli yapılan bu uygulamalar aşırıya kaçıp çocuğa hasar vermeye başlayabilir Bu sebeplerden nedeniyle, sağlanan yapıyı açık iletişimle desteklemek fazla manâlı!*
Müsade Verici Anneler Anne değil dost gibi
•** *Çocuğunuzun düş kırıklığına uğrayabileceği gerekçesiyle “hayır demekten kaçınıyorsanız,*
•** *Kuralları genel olarak çocuğunuzun ruh haline ve hislerine göre esnetiyorsanız,
•** *Çocuğunuzla çatışmalardan sağlıklı bir iletişimle çıkmak yerine, o üzülmesin diye muhtemel çatışmalardan kaçınıyorsanız,
•** *Anne olmaktan çok arkadaş olmaya çalışıyorsanız,*
•** *Çocuğunuzun bir şeyler yapması, onu motive etmek için abartılı ödüller veriyor ya da vaat ediyorsanız, *
•** *Çok sıcak lakin kontrolsüz davranıyorsanız, sevginizi göstermenin yolunun onun tüm istediklerini saptamak olduğunu düşünüyorsanız,*
•** *“Eğer istiyorsan geç saatlere değin oturabilirsin, Yapmak istemiyorsan hiçbir şeyi yapmak zorunda değilsintarzı cümleler kuruyorsanız,*
Çocuğa etkileri
Bu analık modelinin zararlı olduğu düşünülüyor Bir çocuğun en fazla isteyebileceği analık tarzının bu olduğu düşünülse bile, sonuçları olmadan verilen serbest duygusal uzun vadede çocuğa hasar verebilir Çocuklar kendilerini teftiş etmekte zorluk çekebiliyor ve yaşıt ilişkilerini yürütmekte benmerkezci eğilimler gösterebiliyorlar
Bazı çocuklar kendilerini güvende hissedebilmek için, annelerinin zorunlu durumlarda onlara hudut koyabileceklerini bilmeye ihtiyaç duymaya başlıyorlar Çocuğun gelişiminde, anne ve çocuk rollerinin net bir şekilde kestirilmesi gereklidir
Yapılan bilimsel bir araştırmaya göre, izin verici annelerin çocuklarının yüksek dozda Içki alma ihtimalinin öteki çocuklara göre üç kat daha fazla olacağı saptanmıştır! Bu da anneçocuk ilişkisinde hudut kavramının ve rollerin netliğinin önemini ortaya koymaktadır
İlgisiz Anneler
•** *Çocuğunuzun hissi ya da bedensel ihtiyaçlarıyla ilgilenecek süre bulamıyor, yalnızca basit ihtiyaçlarını karşılıyorsanız,*
•** *Çocuğunuzun konut hayatı açık havada eğitim veya sosyal hayatı hakkında böylece bir bilginiz yahut,*
•** *Iş ya da başka sebeplerden dolayı çocuğunuzu çoğu kez yalnız bırakarak, evin haricen pozitif zaman harcıyorsanız, onunla geçirdiğiniz zaman ve paylaşımınız azsa,*
•** *Çocuğunuz size gereklilik duyduğunda, kendinizi mazeretlerle onun için neden orada olamadığınızı açıklarken buluyorsanız,*
•** *Çocuğunuzun arkadaşlarının, öğretmenlerinin adından daha fazlasını bilmiyorsanız, *
•** *Çocuğunuza karşısında sıcak davranmıyorsanız ve ondan herhangi bir beklentiniz yoksa,
•** *Çocuğunuzun ihtiyaçlarına, okuldaki deneyimlerine, arkadaş ilişkilerindeki durumlara ya da nerede ne yaptığına düşüncesiz kalıyorsanız,*
•** *“Nerede olduğun umurumda yok, Ne yaptığını niçin umursayayım?tarzı cümleler kullanıyorsanız,
•** *Çocuğunuz tarafından rahatsız edilmek istemiyorsanız ve kendi hayatınızla ilgilenme eğilimindeyseniz
*
Çocuğa etkileri
Yukarıdakiler sizi ya da tanıdığınız birini betimleme ediyorsa, bu çocuğun zarar görme riskinin yüksek olduğunun işaretini veriyor diyebiliriz *İhmalkar anneler, çocuklarını dış dünyayı keşfedebilmeleri için gerekli olan esas güven duygusundan mahrum bırakabilecekleri için çocuklarına risk yaratabilirler
Bunun ötesinde, annesi ile negatif irtibat veya iletişimde olmayan çocuklar, yaşıtlarıyla veya öteki insanlarla iletişim kurma ve kurulan iletişimi yürütmede zorluk çekebilirler *Kendinizin veya bir yakınınızın ihmalkârlık edici bir ebeveyn olduğunu düşünüyorsanız, çocuğa hasar vermemek veya hayatında yok edici bir etki bırakmamak için okulların rehberlik öğretmenlerinden, uzman psikologlardan veya psikolojik danışmanlardan destek almanız önerilmektedir
En faydalısı ‘demokratik ’ anne almak fakat…
Bilirkişi Psikolog Sena Yücesan, dört farklı analık tarzından, sağlıklı çocuk gelişimi için en yerinde modelin demokratikanalık olduğunu belirterek “Demokratik tarz; sevgiyi, anneçocuk etkileşimini ve çocuğunun davranışlarını dengeler Böyle bir atmosfer çocuğun kendine güvenmesine, annenin hudut çizebilmesine, direktif ve kuralların sınırlarının uygunluğu çerçevesinden çocuğun dinç bir özerklik geliştirmesine fırsat verir aynı zamanda annenin annelik tarzı çocuğu etkileyebilirken, çocuğun davranışları da annenin ebeveynliğini etkileyebilir
En sağlıklısı ‘demokratik ’ annelik tutumu gibi gözükmektedir; lakin bu herkes açısından en iyi ebeveynlik türüdür diyebilmemiz için yeterli değildir Bir çocuğun akademik başarısını ya da sorumluluk alma kapasitesini çocuğun 'bireyselliğinden' ayırarak yalnızca analık tutumuna bağlayamayız Çocuğun bireyselliği, algısı ve çevresel faktörler de çocuğun davranışları üstünde kayda değer rol oynamaktadır Bunun yanı sıra her anne tek bir ebeveynlik tutumu sergilemez Bunları birleştirerek kullanan anneler de vardır
Örneğin; çocuğunun arkadaşlarıyla tatile gitmesine müsade veren bir anne demokratik tarz sergilerken, benzer anne sebebini açıklamadan çocuğunun, arkadaşlarının kullandığı arabaya binmesine müsade vermeyerek otoriter tarzla demokratik tarzı bir arada kullanır diyor*
*