Harezmi hayatı ve eserleri özet olarak özeti
Harezmi dokuzuncu yüzyılda yetişmiş cebir alanında ilk kere eser yazan Türk matematik, coğrafya ve astronomi alimidir İsmi Muhammed bin Musa elHarezmi, künyesi Ebu Abdullah ’tır Adı Latinceye Alkhorizmi, Fransızcaya Algorithme, İngilizceye ise Augrim biçiminde geçmiştir 780 senesinde Harezm ’de doğduğu kabul edilir 850 senesinde Bağdat ’ta vefat etti Üç oğlu olup, hepsi de matematik ilmi üstünde önemli çalışmalarıyla tanınır
Harezmi, Hire bölgesinde bir Türk şehri olan Harezm ’den ilim öğrenmek için ayrıldı ve zamanın ilim merkezi olan Bağdat ’a gitti Burada değerli İslam alimlerinden ders aldı ve kendini yetiştirdi Zamanın Abbasi halifesi Me ’mûn ’dan (813833) büyük destek ve destek fark etti Me ’mûn kurduğu kütüphanenin idaresini Harezmi ’ye verdi Böylece o zamana kadar gelebilen matematik ve gökbilim kaynaklarını analiz imkanı bulan Harezmi, Bağdat ’taki ilimler akademisi olan Darülhikme ’de vazife aldı
Tüm ihtiyaçları Halife tarafından karşılanan Harezmi, Bağdat ’ta ve seyahatlerinde matematik, astronomi ve coğrafya alanında kıymetli incelemeler yaptı 830 senesinde heyet başkanı olarak ilmi çalışmalar yerine getirmek için Afganistan aracılığıyla Hindistan ’a gitti Halifenin isteğiyle Bağdat ’taki Şamasiye ve Şam ’daki Kasiyûn rasathanelerindeki rasat heyetiyle, yeryüzünün bir derecelik meridyen yayının uzunluğunu değerlendirmek için Sincar Ovası ’na gönderildi Harezmi, birincil kez birinci ve ikinci dereceden denklemleri çözümsel metotlarla, bir bilinmeyenli denklemleri de cebirsel ve geometrik metotlarla çözmenin kurallarını ve usullerini saptama etti Matematikte birincil kere sıfır rakamını kullandı Cebir ilmini, metodik ve sistematik olarak, birincil kez kendisi ortaya koydu Harezmi ’ye gelinceye dek cebir adı aşağı olmamakla beraber, cebire ait birçok mevzular yer almıştır Harezmi, bunları yeni usul ve keşifleriyle sistematik bir duruma getirerek cebir ismi aşağı toplayıp aşağıdaki kare ve dikdörtgenden ibaret misalde açıklanan geometrik ispat yolunu kullandı
Harezmi, matematik ilminin yanına gökbilim ve coğrafya ilimlerinde de söz sahibiydi O, yeryüzünün yapısını inceleyerek, kendi buluşu olan bilgileri ortaya koydu O zamanlar bilinen; şehir, dağ, nehir ve adaları inceledi Yeryüzünün çapını hesaplamak için Halife tarafından bir heyetle vazifelendirildi KitabuSûretilTalep adlı enlem ve boylam kitabını, heyetin hazırladığı esere ek etti Bu eserinde Nil Nehrinin kaynağını açıkladı Malva ’nın merkezi olan ve Hindistan ’ın Gwalyar eyaletinin Ujjain şehrinden geçen boylam dairesini başlangıç meridyeni olarak almıştır Batlamyus ’un astronomik cetvellerini tashih etti Onun hazırladığı astronomi tabloları asırlarca ilim dünyasına rehberlik etti Bu tablolar 16 yüzyıl Avrupalı bilginlere kılavuz olmakla kalmayarak, ilk önce Endülüs alimleri olmak üzere tüm Müslüman fen alimleri göre incelendi Güneş ve Ay tutulmaları ile, paralaksa dair incelemelerinin bulunduğu ZicülHarezmi adlı eserinde, gökbilim için lazım trigonometri bilgisi ve trigonometri cetvelleri de vardır *
Harezmi dokuzuncu yüzyılda yetişmiş cebir alanında ilk kere eser yazan Türk matematik, coğrafya ve astronomi alimidir İsmi Muhammed bin Musa elHarezmi, künyesi Ebu Abdullah ’tır Adı Latinceye Alkhorizmi, Fransızcaya Algorithme, İngilizceye ise Augrim biçiminde geçmiştir 780 senesinde Harezm ’de doğduğu kabul edilir 850 senesinde Bağdat ’ta vefat etti Üç oğlu olup, hepsi de matematik ilmi üstünde önemli çalışmalarıyla tanınır
Harezmi, Hire bölgesinde bir Türk şehri olan Harezm ’den ilim öğrenmek için ayrıldı ve zamanın ilim merkezi olan Bağdat ’a gitti Burada değerli İslam alimlerinden ders aldı ve kendini yetiştirdi Zamanın Abbasi halifesi Me ’mûn ’dan (813833) büyük destek ve destek fark etti Me ’mûn kurduğu kütüphanenin idaresini Harezmi ’ye verdi Böylece o zamana kadar gelebilen matematik ve gökbilim kaynaklarını analiz imkanı bulan Harezmi, Bağdat ’taki ilimler akademisi olan Darülhikme ’de vazife aldı
Tüm ihtiyaçları Halife tarafından karşılanan Harezmi, Bağdat ’ta ve seyahatlerinde matematik, astronomi ve coğrafya alanında kıymetli incelemeler yaptı 830 senesinde heyet başkanı olarak ilmi çalışmalar yerine getirmek için Afganistan aracılığıyla Hindistan ’a gitti Halifenin isteğiyle Bağdat ’taki Şamasiye ve Şam ’daki Kasiyûn rasathanelerindeki rasat heyetiyle, yeryüzünün bir derecelik meridyen yayının uzunluğunu değerlendirmek için Sincar Ovası ’na gönderildi Harezmi, birincil kez birinci ve ikinci dereceden denklemleri çözümsel metotlarla, bir bilinmeyenli denklemleri de cebirsel ve geometrik metotlarla çözmenin kurallarını ve usullerini saptama etti Matematikte birincil kere sıfır rakamını kullandı Cebir ilmini, metodik ve sistematik olarak, birincil kez kendisi ortaya koydu Harezmi ’ye gelinceye dek cebir adı aşağı olmamakla beraber, cebire ait birçok mevzular yer almıştır Harezmi, bunları yeni usul ve keşifleriyle sistematik bir duruma getirerek cebir ismi aşağı toplayıp aşağıdaki kare ve dikdörtgenden ibaret misalde açıklanan geometrik ispat yolunu kullandı
Harezmi, matematik ilminin yanına gökbilim ve coğrafya ilimlerinde de söz sahibiydi O, yeryüzünün yapısını inceleyerek, kendi buluşu olan bilgileri ortaya koydu O zamanlar bilinen; şehir, dağ, nehir ve adaları inceledi Yeryüzünün çapını hesaplamak için Halife tarafından bir heyetle vazifelendirildi KitabuSûretilTalep adlı enlem ve boylam kitabını, heyetin hazırladığı esere ek etti Bu eserinde Nil Nehrinin kaynağını açıkladı Malva ’nın merkezi olan ve Hindistan ’ın Gwalyar eyaletinin Ujjain şehrinden geçen boylam dairesini başlangıç meridyeni olarak almıştır Batlamyus ’un astronomik cetvellerini tashih etti Onun hazırladığı astronomi tabloları asırlarca ilim dünyasına rehberlik etti Bu tablolar 16 yüzyıl Avrupalı bilginlere kılavuz olmakla kalmayarak, ilk önce Endülüs alimleri olmak üzere tüm Müslüman fen alimleri göre incelendi Güneş ve Ay tutulmaları ile, paralaksa dair incelemelerinin bulunduğu ZicülHarezmi adlı eserinde, gökbilim için lazım trigonometri bilgisi ve trigonometri cetvelleri de vardır *