Ana-babayı eğitmek, anne babanın sosyal bağlarını güçlendirmek, anne babanın koşullarını iyileştirmek, danışmanlık hizmeti vermek , aile terapisi , bireysel terapi gibi ailenin ve bireylerin ihtiyaçlarına göre belirlenmiş yöntemlerle yeniden sağlıklı anne-baba rolünü kabul edip uygulamaya geçirmek mümkün olabilir .
Sonuç olarak psikiyatride de koruyucu sağlık hizmetleri ihmal edilmemelidir. Hatalı ve uygun ana-baba tutumları hakkında halkın bilinçlendirilmesine çalışılmalıdır .
Psikiyatrik hastalıkların nedenlerinden birisi olarak ana-baba tutumlarını göstermek , bazı yetişkinlerin ana babalarına düşmanca tutumlar beslemesine her felaketin sorumluluğunu onlara yüklemesine neden olabilir.
Ancak bu sorunlara çözüm getirmeyeceği gibi , bize yapılan hataları bizden sonraki kuşaklara yapmama gibi olumlu bir enerjiden de alıkoyabilir.
Hatalı Ana-Baba Tutumları ;
-
Aşırı koruyucu tutum -
Aşırı baskılı-otoriter tutum -
İhmal eden ana-baba tutumu -
Aşırı hoşgörülü tutum
Ana-babayı eğitmek, anne babanın sosyal bağlarını güçlendirmek, anne babanın koşullarını iyileştirmek, danışmanlık hizmeti vermek , aile terapisi , bireysel terapi gibi ailenin ve bireylerin ihtiyaçlarına göre belirlenmiş yöntemlerle yeniden sağlıklı anne-baba rolünü kabul edip uygulamaya geçirmek mümkün olabilir .
Sonuç olarak psikiyatride de koruyucu sağlık hizmetleri ihmal edilmemelidir. Hatalı ve uygun ana-baba tutumları hakkında halkın bilinçlendirilmesine çalışılmalıdır .
Psikiyatrik hastalıkların nedenlerinden birisi olarak ana-baba tutumlarını göstermek , bazı yetişkinlerin ana babalarına düşmanca tutumlar beslemesine her felaketin sorumluluğunu onlara yüklemesine neden olabilir.
Ancak bu sorunlara çözüm getirmeyeceği gibi , bize yapılan hataları bizden sonraki kuşaklara yapmama gibi olumlu bir enerjiden de alıkoyabilir.
Hatalı Ana-Baba Tutumları ;
Aşırı koruyucu tutum -
Aşırı baskılı-otoriter tutum -
İhmal eden ana-baba tutumu -
Aşırı hoşgörülü tutum -
İkili çıkmaz -
Çifte standart
1 . Çocuğun sinmesi , aşırı derecede uysal ve söz dinler görünmesi,
2. Açıkça karşı koymak ve her türlü otoriteye başkaldırmak ,
Baskı , korku ve tehtidin olduğu yerde tamamen sinmek , kendini rahat hissettiği , kendisine yumuşak ve ılımlı davrananların yanında başkaldırmak
İhmal Eden Ana –Baba Tutumu :
ihmal tipleri;
-
Çocuğun sağlığına önem vermemek , -
Günlük bakımını reddetmek veya geciktirmek , -
Yol göstermemek , -
Terk etmek , -
Uygun bir ev ortamı sağlamamak , -
Evdeki risklerden ve hastalıklardan korumamak , -
Beslenmesine dikkat etmemek , eğitimine önem vermemek , -
Sorun davranışlar gösterdiğinde aldırmamak , -
Duygusal açıdan çocuğun istendiğini , sevildiğini hissettirmemek ,
-
Pislik ve bakımsızlık
-
Büyüme geriliği , -
Sık hasta olma , -
Beslenme bozukluğu -
Fiziksel ve zihinsel gelişme geriliği. -
Dil gelişiminde gerilik
- Çocuk ebeveynin konuşmalarına katılmaz
-
Babayla iletişimde çoğu kez anne tampon olur -
Sürpriz/kritik sorulara anne veya baba genellikle kaçamak cevap verir -
Çocuğun öğretmeni hakkında kötü söz söylemesine izin verilmez -
Çocuğun anne babaya kızmasına izin verilmez -
Çocuğa karşı fazla yakınlık gösterilirse çocuk zayıf karakterli olur diye düşünülür -
Kararların çocuk tarafından sorgulanmasına izin verilmez -
Çocuk ebeveynin uygun görmediği bir kimseyle arkadaşlık edemez -
Çocuk bu ilişkide ısrarcı olursa ceza uygulanır -
Hiçbir arkadaşının evine gidemez -
Fazla oyun ve spor çocuğun derslerindeki başarısını etkiler diye düşünür -
Çocuğun değil kendisinin uygun gördüğü mesleğe girmesine çalışır -
Çocuğun nerede olduğunu ve ne yaptığını bilmesi şarttır -
Çocuğun ne yediği ne kadar yediği ile yakından ilgilenir -
Çocuğa duygularını her zaman kontrol etmesini öğretir -
Çocuğun ‘’ana-babanın bilmediği sırları olmamalıdır’’ diye düşünür -
Fiziksel ceza en iyi disiplin şeklidir diye düşünür
-
Evlilikte anlaşma -
Ana-babanın geçmiş deneyimleri -
Çocuğun özellikleri -
İç ve dış stres faktörleri -
Toplumun kültürel değerleri
-
Bu ailelerde sınırları belirlenmiş ve ebeveyn tarafından paylaşılan liderlik vardır . -
Aile hayatının bazı alanlarında anne , bazılarında ise baba liderdir . Anne ve babanın rolleri tutarlı ve açıktır . Herkes bu rolleri kabul etmiştir . -
Otorite vardır ama otoriter davranış yoktur . Güç anne ve baba arasında paylaşılır ve çocuklar idarenin anne ve babada olduğunu bilirler . -
Bu tip ailelerde birbirine yakınlık söz konusu olsa bile , bireyselliğe önem ve izin verilir . -
Her aile üyesinin fikirlerini ve görüşlerini söylemesine olanak tanınır ,fakat açıklık beklenir Her üyenin kendi düşünce ve duygularının sorumluluğunu taşıdığı bu ailelerde , bütün duygular ifade edilir ve karşılık görür. -
Herkes sadece kendi adına konuşur ve başkalarının adına konuşarak sınırını aşmaz. -
Aile bireyleri birbirlerine saygı duyar .
-
Kuralların değeri olmalıdır. Ebeveyn kendi inanmadığı kuralları koymamalıdır . Eğer anne-baba koyduğu kuralları savunamıyorsa değerini yitirirler . -
Kuralların bir amacı olmalıdır. Kuralların amacı çocuğun çevresine ve topluma uyumunu sağlayabilecek davranışlar geliştirmesine yardımcı olmalıdır . -
Kurallar açıkça belirtilmelidir. -
Kuralların sayıları sınırlı olmalıdır . -
Çocuklar kuralları sınayacaktır . -
Anne baba sözüne sadık olmalıdır . - Ceza suça uygun olmalıdır .
-
Çocuk ebeveyninin konuşması sırasında kendi fikrini söyleyebilir , -
Çocuk düşüncelerini evde ebeveynden baskı korkusu olmadan rahatça açabilir , -
Çocuk cinsellikle ilgili, tanrı ile ilgili sorularını , ülke ve okuldaki düzen ile ilgili eleştirilerini evde dile getirebilir . -
Anne baba çocuğun görüşlerine saygı duyar , onu görüşlerini ifade etmek için teşvik eder -
Aile için planlar yaparken genellikle çocukların tercihini öğrenir ve bunu göz önünde tutar -
Çocuk arkadaşlarını kendisi seçer , -
Ebeveynce uygun olmayan bir ilişki söz konusu olduğunda çocukla konuşulur , -
Uygun görülmeyen bir ilişkide çocuk ısrarcı olursa bu ısrarın nedenleri birlikte araştırılır , -
Ebeveyn çocuğun arkadaşlarını tanımaya çalışır , -
Çocuk ve arkadaşlarıyla birlikte faliyette bulunur . -
Çocuk çalışma ve oyun temposunu kendisi belirler . -
Aile çocuğun kendi eğitimi ile ilgili girişimlerini destekler -
Çocuğa görevler ve aile sorumlulukları verir, -
Başı derde girdiğinde sorunu , yapabildiğince kendisinin çözmesini bekler , -
Meraklı olması , araştırması , soru sorması için teşvik eder , -
Başına gelebilecek kötü şeyler için çocuğu uyararak kontrol eder -
Çocuk kendisine yakışan konusunda kendisi karar verir, -
Çocuğun birçok kararı kendisinin vermesine izin verir -
Çocuğun denediği ya da başardığı şeyler için onu taktir ettiğini bilmesini sağlar , -
İyi olduğu zaman çocuğu ödüllendirmenin , kötü olduğu zaman onu cezalandırmaktan daha iyi olduğunu bilir.
İkili çıkmaz
[*]
Çifte standart
Aşırı baskı ve sıkı disiplin anlayışıyla yetiştirilen çocuklarda genel olarak üç tür tepki görülür :
1 . Çocuğun sinmesi , aşırı derecede uysal ve söz dinler görünmesi,
2. Açıkça karşı koymak ve her türlü otoriteye başkaldırmak ,
Baskı , korku ve tehtidin olduğu yerde tamamen sinmek , kendini rahat hissettiği , kendisine yumuşak ve ılımlı davrananların yanında başkaldırmak
İhmal Eden Ana –Baba Tutumu :
ihmal tipleri;
-
Çocuğun sağlığına önem vermemek , -
Günlük bakımını reddetmek veya geciktirmek , -
Yol göstermemek , -
Terk etmek , -
Uygun bir ev ortamı sağlamamak , -
Evdeki risklerden ve hastalıklardan korumamak , -
Beslenmesine dikkat etmemek , eğitimine önem vermemek , -
Sorun davranışlar gösterdiğinde aldırmamak , -
Duygusal açıdan çocuğun istendiğini , sevildiğini hissettirmemek ,
-
Pislik ve bakımsızlık
-
Büyüme geriliği , -
Sık hasta olma , -
Beslenme bozukluğu -
Fiziksel ve zihinsel gelişme geriliği. -
Dil gelişiminde gerilik
- Çocuk ebeveynin konuşmalarına katılmaz
-
Babayla iletişimde çoğu kez anne tampon olur -
Sürpriz/kritik sorulara anne veya baba genellikle kaçamak cevap verir -
Çocuğun öğretmeni hakkında kötü söz söylemesine izin verilmez -
Çocuğun anne babaya kızmasına izin verilmez -
Çocuğa karşı fazla yakınlık gösterilirse çocuk zayıf karakterli olur diye düşünülür -
Kararların çocuk tarafından sorgulanmasına izin verilmez -
Çocuk ebeveynin uygun görmediği bir kimseyle arkadaşlık edemez -
Çocuk bu ilişkide ısrarcı olursa ceza uygulanır -
Hiçbir arkadaşının evine gidemez -
Fazla oyun ve spor çocuğun derslerindeki başarısını etkiler diye düşünür -
Çocuğun değil kendisinin uygun gördüğü mesleğe girmesine çalışır -
Çocuğun nerede olduğunu ve ne yaptığını bilmesi şarttır -
Çocuğun ne yediği ne kadar yediği ile yakından ilgilenir -
Çocuğa duygularını her zaman kontrol etmesini öğretir -
Çocuğun ‘’ana-babanın bilmediği sırları olmamalıdır’’ diye düşünür -
Fiziksel ceza en iyi disiplin şeklidir diye düşünür
-
Evlilikte anlaşma -
Ana-babanın geçmiş deneyimleri -
Çocuğun özellikleri -
İç ve dış stres faktörleri -
Toplumun kültürel değerleri
-
Bu ailelerde sınırları belirlenmiş ve ebeveyn tarafından paylaşılan liderlik vardır . -
Aile hayatının bazı alanlarında anne , bazılarında ise baba liderdir . Anne ve babanın rolleri tutarlı ve açıktır . Herkes bu rolleri kabul etmiştir . -
Otorite vardır ama otoriter davranış yoktur . Güç anne ve baba arasında paylaşılır ve çocuklar idarenin anne ve babada olduğunu bilirler . -
Bu tip ailelerde birbirine yakınlık söz konusu olsa bile , bireyselliğe önem ve izin verilir . -
Her aile üyesinin fikirlerini ve görüşlerini söylemesine olanak tanınır ,fakat açıklık beklenir Her üyenin kendi düşünce ve duygularının sorumluluğunu taşıdığı bu ailelerde , bütün duygular ifade edilir ve karşılık görür. -
Herkes sadece kendi adına konuşur ve başkalarının adına konuşarak sınırını aşmaz. -
Aile bireyleri birbirlerine saygı duyar .
-
Kuralların değeri olmalıdır. Ebeveyn kendi inanmadığı kuralları koymamalıdır . Eğer anne-baba koyduğu kuralları savunamıyorsa değerini yitirirler . -
Kuralların bir amacı olmalıdır. Kuralların amacı çocuğun çevresine ve topluma uyumunu sağlayabilecek davranışlar geliştirmesine yardımcı olmalıdır . -
Kurallar açıkça belirtilmelidir. -
Kuralların sayıları sınırlı olmalıdır . -
Çocuklar kuralları sınayacaktır . -
Anne baba sözüne sadık olmalıdır . - Ceza suça uygun olmalıdır .
-
Çocuk ebeveyninin konuşması sırasında kendi fikrini söyleyebilir , -
Çocuk düşüncelerini evde ebeveynden baskı korkusu olmadan rahatça açabilir , -
Çocuk cinsellikle ilgili, tanrı ile ilgili sorularını , ülke ve okuldaki düzen ile ilgili eleştirilerini evde dile getirebilir . -
Anne baba çocuğun görüşlerine saygı duyar , onu görüşlerini ifade etmek için teşvik eder -
Aile için planlar yaparken genellikle çocukların tercihini öğrenir ve bunu göz önünde tutar -
Çocuk arkadaşlarını kendisi seçer , -
Ebeveynce uygun olmayan bir ilişki söz konusu olduğunda çocukla konuşulur , -
Uygun görülmeyen bir ilişkide çocuk ısrarcı olursa bu ısrarın nedenleri birlikte araştırılır , -
Ebeveyn çocuğun arkadaşlarını tanımaya çalışır , -
Çocuk ve arkadaşlarıyla birlikte faliyette bulunur . -
Çocuk çalışma ve oyun temposunu kendisi belirler . -
Aile çocuğun kendi eğitimi ile ilgili girişimlerini destekler -
Çocuğa görevler ve aile sorumlulukları verir, -
Başı derde girdiğinde sorunu , yapabildiğince kendisinin çözmesini bekler , -
Meraklı olması , araştırması , soru sorması için teşvik eder , -
Başına gelebilecek kötü şeyler için çocuğu uyararak kontrol eder -
Çocuk kendisine yakışan konusunda kendisi karar verir, -
Çocuğun birçok kararı kendisinin vermesine izin verir -
Çocuğun denediği ya da başardığı şeyler için onu taktir ettiğini bilmesini sağlar , -
İyi olduğu zaman çocuğu ödüllendirmenin , kötü olduğu zaman onu cezalandırmaktan daha iyi olduğunu bilir.