Hayatın temel renkleri
Renkler nereden geliyor?
Acaba doğa renklendirilirken belli bir ayıklama, muhakkak bir tercih laf konusu oldu mu?
Örneğin, gelincik niçin kırmızı?
Deniz niçin mavi?
Limon niçin sarı?
Ve elma niçin yeşil?
K I R M I Z I
Doğanın pinti davrandığı renk
Kırmızı, doğadaki en ender renklerden biridir
Bunun nedeni, Güneş tayfının kırmızı dalgalarının (720 – 645 nanometrelik dalgalar) gönderdiği pigment sentezinin fazla karışık olmasıdır Hem bu rengin üretimi, epeyce pozitif miktarda enerji gerektirir Parlak kırmızıyı elde etmek içinse çok enerjik bileşimlere gereklilik duyulur
Hem ayrıcalıklı keza de dezavantajlı renk
öte yandan kırmızı, doğal dengeler açısından avantaız bir renktir Şöyle oysa, domates ve çileğin kırmızısı, insanın iştahını kabartır ve bu nedenle o maddeleri tüketmeye iterYine birçok mantar türünde kırmızı renk, zehirle özdeşleşmiş durumdadır Ne var fakat, aynı nedenle mantarın besleneceği çoğu mikro organizma kırmızıyı görür görmez içgüdüsel bir biçimde bu canlıdan uzaklaşır Hem, bu rengin en büyük dezavantajı da, fazla kolaylıkla farkedilmesidir Kırmızı renge sahip bir hayvanın bir diğer avcı hayvan kadar kilometrelerce öteden fark edilmemesi olası değildir
Tüketilmek için kırmızılaşan domates
Aslında yeşil doğan domates, çekirdekleri olgunlaşmaya başladıkça kırmızılaşır
Bu rengi almasındaki hedef, hayvanların dikkatini çekmek ve bu nedenle tüketilerek çekirdeklerinin bitmiş toprağa dönmesini sağlamaktır Domatesin renk değiştirmesi çok gelişmiş bir kimyasal sürecin ürünüdür Enzimler kadar çürütülen yeşil klorofiller, yerlerini, o esas değin gizlenen kırmızı karotenlere bırakırlar
Kan: Tesadüfün ürünü bir aydınlık kırmızılık
Kana rengini veren madde hemoglobindir Demir kökenli bu pigment, doğa tarafından rengi sebebiyle yok, oksijen moleküllerini sabitleme yeteneği sebebiyle seçilmiştir Renginin kırmızı olması ise ayrıntılarıyla rastlantıdır Bazı omurgasızlarda da, aynı nitelikleri içeren bir başka pigment kanı maviye boyar
Kırmızı, ya da morötesi
Gelinciği kırmızı görmemizin nedeni, içerdiği ve kırmızı rengi yansıtan antosiyan pigmentleridir Fakat benzer pigmentler, insan gözünün algılayamadığı morötesi ışık da yansıtırlar Oysa, arılar gelinciğe bu morötesi ışık için yönelirler Gelincik, arının gözünde siyah çizgilerle lekelerden oluşmuş bir gösterme olarak belirir ve arı bu çizgileri izleyerek çiçeğin nektarına dek ulaşır
S A R I
Doğanın eli açık davrandığı renk
Düz veya alacalı, ham veya turuncu, sarı renk doğanın her ışıltısında birdenbire ortaya çıkar Birçok hayvan öfkesini uygulamak için kırmızıdan fazla sarıdan yararlanır Üretme kolaylığı sebebiyle, sarı çok yaygın renktir Eksik miktarda pigmentle (karetenoidler 585575 nanometrelik dalgaları yansıtırlar) parlak bir sarı elde edilir Yalnız bitkilerce sentezlenen bu moleküller, hayvanlar tarafından besinlerden alınarak, her tarafta operasyongörürler Sarı kanarya, lüteinlerini, beslendiği bitkilerden ve tohumlardan bu yolla üretir Tüy değişimi esnasında kanaryanıza sentez karotenleri verirseniz, parlak kırmızı tüylerle donandığını görebilirsiniz
Kuşları baştan çıkarmak için sararır
Domates nasıl kırmızı karotenleri (likopenler) ortaya dışlamak üzere klorofillerini yitirerek kızarırsa, limon da sarı karotenlerini (ksantofiller) göstererek tohum toplayan kuşlara bundan böyle olgunlaştığınıhaber verir Likopenler ve karotenoidler, büyük bir ailenin üyeleridir Oysa, molekül yapılarındaki çeşitlilik sebebiyle ayrı renkler verirler
Uzağı bakmak için sarı retina
İnsan gözünü, gözbebeğine yayılan melaninler, kartalınkini ise retinada depolanmış sarı pigmentler renklendirir Bu pigmentler, bazı ters renkleri kavrama yeteneğinin
sözgelimi fazla yüksekte uçarken yeşil bir fonda kahverengi bir tavşanı görme gibi artmasını sağlar
Kimlik kartı rengi
Mavi fon üzerinde sarı, Hint Okyanusu'nda yaşayan bu denizatı için basit seçilebilir bir zıtlıktır Topluluk bir ortamda, renkler devlete ait kimlik kartı yerine geçer, hayvanların kolaylıkla tanınmasını sağlar Mercan kayalıklarında dolaşan balıklar, bu nedenle canlı renklerle bezenmişlerdir
Altın, ışıkla oynayarak altına dönüşür
Altın, rengini ne bir pigmentten, ne de içerdiği bir mineralden alır Onun rengi bir ışık oyunundan kaynaklanır Bütün metaller gibi, tayfın tamamına yakın bir bölümünü yansıtma özelliğine sahiptir Bu bağlamda, gümüş gibi metalik beyaz görünmesi gerekir Ama seçici yüzeyi, ötekilerden fazla daha yoğun ölçüde sarı dalgaları yansıtır
*
Renkler nereden geliyor?
Acaba doğa renklendirilirken belli bir ayıklama, muhakkak bir tercih laf konusu oldu mu?
Örneğin, gelincik niçin kırmızı?
Deniz niçin mavi?
Limon niçin sarı?
Ve elma niçin yeşil?
K I R M I Z I
Doğanın pinti davrandığı renk
Kırmızı, doğadaki en ender renklerden biridir
Bunun nedeni, Güneş tayfının kırmızı dalgalarının (720 – 645 nanometrelik dalgalar) gönderdiği pigment sentezinin fazla karışık olmasıdır Hem bu rengin üretimi, epeyce pozitif miktarda enerji gerektirir Parlak kırmızıyı elde etmek içinse çok enerjik bileşimlere gereklilik duyulur
Hem ayrıcalıklı keza de dezavantajlı renk
öte yandan kırmızı, doğal dengeler açısından avantaız bir renktir Şöyle oysa, domates ve çileğin kırmızısı, insanın iştahını kabartır ve bu nedenle o maddeleri tüketmeye iterYine birçok mantar türünde kırmızı renk, zehirle özdeşleşmiş durumdadır Ne var fakat, aynı nedenle mantarın besleneceği çoğu mikro organizma kırmızıyı görür görmez içgüdüsel bir biçimde bu canlıdan uzaklaşır Hem, bu rengin en büyük dezavantajı da, fazla kolaylıkla farkedilmesidir Kırmızı renge sahip bir hayvanın bir diğer avcı hayvan kadar kilometrelerce öteden fark edilmemesi olası değildir
Tüketilmek için kırmızılaşan domates
Aslında yeşil doğan domates, çekirdekleri olgunlaşmaya başladıkça kırmızılaşır
Bu rengi almasındaki hedef, hayvanların dikkatini çekmek ve bu nedenle tüketilerek çekirdeklerinin bitmiş toprağa dönmesini sağlamaktır Domatesin renk değiştirmesi çok gelişmiş bir kimyasal sürecin ürünüdür Enzimler kadar çürütülen yeşil klorofiller, yerlerini, o esas değin gizlenen kırmızı karotenlere bırakırlar
Kan: Tesadüfün ürünü bir aydınlık kırmızılık
Kana rengini veren madde hemoglobindir Demir kökenli bu pigment, doğa tarafından rengi sebebiyle yok, oksijen moleküllerini sabitleme yeteneği sebebiyle seçilmiştir Renginin kırmızı olması ise ayrıntılarıyla rastlantıdır Bazı omurgasızlarda da, aynı nitelikleri içeren bir başka pigment kanı maviye boyar
Kırmızı, ya da morötesi
Gelinciği kırmızı görmemizin nedeni, içerdiği ve kırmızı rengi yansıtan antosiyan pigmentleridir Fakat benzer pigmentler, insan gözünün algılayamadığı morötesi ışık da yansıtırlar Oysa, arılar gelinciğe bu morötesi ışık için yönelirler Gelincik, arının gözünde siyah çizgilerle lekelerden oluşmuş bir gösterme olarak belirir ve arı bu çizgileri izleyerek çiçeğin nektarına dek ulaşır
S A R I
Doğanın eli açık davrandığı renk
Düz veya alacalı, ham veya turuncu, sarı renk doğanın her ışıltısında birdenbire ortaya çıkar Birçok hayvan öfkesini uygulamak için kırmızıdan fazla sarıdan yararlanır Üretme kolaylığı sebebiyle, sarı çok yaygın renktir Eksik miktarda pigmentle (karetenoidler 585575 nanometrelik dalgaları yansıtırlar) parlak bir sarı elde edilir Yalnız bitkilerce sentezlenen bu moleküller, hayvanlar tarafından besinlerden alınarak, her tarafta operasyongörürler Sarı kanarya, lüteinlerini, beslendiği bitkilerden ve tohumlardan bu yolla üretir Tüy değişimi esnasında kanaryanıza sentez karotenleri verirseniz, parlak kırmızı tüylerle donandığını görebilirsiniz
Kuşları baştan çıkarmak için sararır
Domates nasıl kırmızı karotenleri (likopenler) ortaya dışlamak üzere klorofillerini yitirerek kızarırsa, limon da sarı karotenlerini (ksantofiller) göstererek tohum toplayan kuşlara bundan böyle olgunlaştığınıhaber verir Likopenler ve karotenoidler, büyük bir ailenin üyeleridir Oysa, molekül yapılarındaki çeşitlilik sebebiyle ayrı renkler verirler
Uzağı bakmak için sarı retina
İnsan gözünü, gözbebeğine yayılan melaninler, kartalınkini ise retinada depolanmış sarı pigmentler renklendirir Bu pigmentler, bazı ters renkleri kavrama yeteneğinin
sözgelimi fazla yüksekte uçarken yeşil bir fonda kahverengi bir tavşanı görme gibi artmasını sağlar
Kimlik kartı rengi
Mavi fon üzerinde sarı, Hint Okyanusu'nda yaşayan bu denizatı için basit seçilebilir bir zıtlıktır Topluluk bir ortamda, renkler devlete ait kimlik kartı yerine geçer, hayvanların kolaylıkla tanınmasını sağlar Mercan kayalıklarında dolaşan balıklar, bu nedenle canlı renklerle bezenmişlerdir
Altın, ışıkla oynayarak altına dönüşür
Altın, rengini ne bir pigmentten, ne de içerdiği bir mineralden alır Onun rengi bir ışık oyunundan kaynaklanır Bütün metaller gibi, tayfın tamamına yakın bir bölümünü yansıtma özelliğine sahiptir Bu bağlamda, gümüş gibi metalik beyaz görünmesi gerekir Ama seçici yüzeyi, ötekilerden fazla daha yoğun ölçüde sarı dalgaları yansıtır
*