Yıllardır beklenen hayvan hakları düzenlemesi Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sunuldu. Teklif taslağına nazaran, savcılar hayvana karşı işlenen cürümlerde ‘suçüstü’ yapılması halinde resen soruşturma açabilecek. Evcil hayvanları taammüden öldürenlere 4 yıla, eziyet edenlere 3 yıla kadar mahpus cezası öngören düzenlemede, belediyelere de hayvan bakımının sağlanması için bütçe zaruriliği getiriliyor. Ayrıca “hayvanlara cinsel istismar” cürmü için öngörülen 6 aydan 3 yıla kadar mahpus cezası da teklif metninde korunacak.
Jenerasyonu yok olan hayvanlar da maddede
Kuşağı yok olma tehlikesi altında olan hayvanları öldürmenin cezası 1 yıldan 5 yıla kadar; bir hayvanın kuşağını yok etmenin cezası ise 5 yıldan 10 yıla kadar mahpus cezası olacak; hayvan dövüştürenlere ise 3 aydan 2 yıla kadar mahpus cezası verilecek.
Bir son dakika değişikliği olmaması halinde maddede şu hususlar yer alacak:
Türk Ceza Kanunu (TCK) mevcut durumda sırf “sahipli” hayvanlara verilen ziyanı para cezasına tabi tutuyor. Mevcut TCK’nın 151. hususunda düzenlenen, “mala ziyan verme” kabahati kapsamında, “Haklı bir neden olmaksızın, sahipli hayvanı öldüren, işe yaramayacak hale getiren yahut bedelinin azalmasına neden olan kişi hakkında, 4 aydan 3 yıla kadar mahpus yahut isimli para cezası ile cezalandırılıyor. Yeni düzenleme ile hayvanlar maddede “mal” değil “canlı varlık” olarak yer alacak ve hayvana karşı işlenen kabahatlere mahpus cezası getirilecek.
Kanun, “Hayvan Hakları Kanunu” ismiyle değil; mevcut halindeki üzere “Hayvanları Muhafaza Kanunu” başlığıyla teklif metninde yer alacak. Hayvanların “aklı, iradesi, seçme hakkı ve kendisine verilen hakkı kullanma yeteneği” bulunmadığı gerekçesiyle “hak” yerine “koruma” sözünün kullanılmasının daha yanlışsız olacağı belirtiliyor.
Cumhuriyet savcıları, hayvana karşı işlenen hatalarda “suçüstü” yapılması halinde yazılı müracaat ya da şikâyete gerek kalmaksızın resen soruşturma açabilecek.
Mesken hayvanı yahut evcil hayvanları taammüden öldürene 6 aydan 4 yıla kadar; hayvanlara eziyet edenlere 6 aydan 3 yıla kadar mahpus cezası verilecek. “Hayvanlara cinsel istismar” kabahati için öngörülen 6 aydan 3 yıla kadar mahpus cezası, küçük yerleşim ünitelerinde “sorun”a dönüşebileceği savunusuyla AKP içinde ihtilaflara neden olmuştu. Lakin teklifin son halinde bu hususun motamot korunduğu görüldü. Hayvanlara cinsel istismar kabahatine mahpus cezasının yanı sıra 100 günden az olmamak üzere isimli para cezası da verilecek.
Kuşağı yok olma tehlikesi altında olan hayvanları öldürmenin cezası 1 yıldan 5 yıla kadar; bir hayvanın jenerasyonunu yok etmenin cezası ise 5 yıldan 10 yıla kadar mahpus cezası olacak.
Sokağa terk etme
Hayvanını sokağa terk edenlere 2 bin TL’ye kadar para cezası verilecek.
Sokak hayvanlarının kısırlaştırılması ve hayvan barınakları, rehabilitasyon ve aşılama için belediyeler büyüklüklerine nazaran, bütçelerinden hisse ayırmak zorunda olacak.Sokakta yaşayan sahipsiz hayvanlar uyutma vs. üzere yollarla öldürülmeyecek. Sahipsiz sokak hayvanlarının üremesinin önüne geçilmesi için, tüm sokak hayvanları 3-4 yıllık müddette kısırlaştırılacak.
Çok sayıda hayvanın birlikte yaşadığı hayvan besleme odaklarının yerleri Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından belirlenecek. Böylelikle meskende barındırılabilecek konut ve süs hayvanı cins ve sayısı da bakanlık tarafından belirlenmiş olacak.
Pitbull Terrier, Japanese Tosa, Dogo Argentino, Fila Brasileiro üzere tehlikeli köpek ırklarının ve melezlerinin üretimi, sahiplenilmesi, Türkiye’ye girişi, alım-satımı, reklamı, takası, ikramı yasak olacak. Tehlikeli ırka mensup hayvanların sahipleri, hayvanı kayıt altına almak ve kısırlaştırmak koşuluyla mevcut hayvanlarına ölünceye kadar bakabilecek. Bu tıp hayvanlar, tasmasız gezdirilemeyecek; ağızlık takmaları zarurî olacak; çocukların bulunduğu park, bahçe üzere yerlere girmeleri şikâyet halinde hayvan polisleri tarafından engellenecek.
Petshopların büsbütün kapatılmasına ait rastgele bir düzenleme, teklif metninde yer almadı. Lakin sadece kedi ve köpeklerin petshoplarda satışının önüne geçecek bir düzenlemenin hâlâ gündemde tutulduğu da tabir ediliyor.