Hazine ve Maliye Bakanlığı, Türk Parası Değerini Muhafaza Hakkında 32 Sayılı Karara Ait 2008-32/34 Sayılı Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair 2022-32/66 Sayılı Bildiri'ye ait bir duyuru yayımladı.
Hazine: Türk Lirasının kullanımını önceliklendirmeye ve dolarizasyonla gayrete yönelik çalışmalara kararlılıkla devam ediliyor
Hazine ve Maliye Bakanlığından yapılan açıklamada şu bilgiler verildi:
'Bilindiği üzere, 13.09.2018 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 12.09.2018 tarihli ve 85 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Türk Parası Değerini Muhafaza Hakkında 32 sayılı Karar'da Türkiye'de yerleşik şahısların kendi ortalarında akdedecekleri makul kontrat cinslerinde kontrat bedelinin ve öbür ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden yahut dövize endeksli olarak belirlenemeyeceğine ait birtakım düzenlemeler yapılmış olup, kelam konusu düzenlemeler sonrasında Bakanlığımızca belirlenen istisnalara ise Türk Parası Değerini Müdafaa Hakkında 32 sayılı Karara Ait 2008-32/34 sayılı Bildiri'nin 8'inci unsurunda yer verilmiştir.
"Ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi mecburidir."
19.04.2022 tarihli 31814 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan ve 2008-32/34 sayılı Bildiri'de Değişiklik Yapılmasına Dair 2022-32/66 sayılı Bildiri ile bahse mevzu 8'inci hususun dokuzuncu fıkrasının sonuna 'Ancak mukavele konusu ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi zaruridir.' cümlesi eklenmiş, on beşinci fıkrasında yer alan 'kararlaştırılması' ibaresi 'kararlaştırılması, ödenmesi ve kabul edilmesi' biçiminde değiştirilmiştir.
Bakanlığımızca, Türk parasının değerini müdafaa maksadıyla oluşturulan kambiyo mevzuatının temel maksadına uygun olacak biçimde, hür piyasa şartları çerçevesinde Türk Lirasının kullanımını önceliklendirmeye ve dolarizasyonla uğraşa yönelik çalışmalara kararlılıkla devam edilmektedir.
"Kamu kurum ve kuruluşları ile Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı şirketleri bu zorunluluktan muaf"
Bu kapsamda, kelam konusu değişikliklerle; menkul satış kontratlarında sözleşme bedellerinin döviz cinsinden yahut dövize endeksli olarak kararlaştırılmasına imkân tanıyan istisnanın piyasanın işleyişini ve ticaretin devamlılığını sekteye uğratmamak hedefiyle korunması lakin bu mukaveleler konusu ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesinin ve kabul edilmesinin mecburî hale getirilmesi, kamu kurum ve kuruluşları ile Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı şirketlerinin ise bu zorunluluktan muaf tutulması hedeflenmiştir.
Diğer taraftan, Türkiye'de yerleşik bireylerin;
1. 19.04.2022 tarihinden evvel kendi ortalarında akdetmiş oldukları menkul satış kontratlarının ifası kapsamında 2022-32/66 sayılı Bildiri'nin yürürlük tarihi öncesinde deverana girmiş bulunan döviz cinsinden değerli evraklar kapsamındaki ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi kaidesinin aranmaması,
2. 19.04.2022 tarihinden evvel düzenlenmiş faturalar kapsamındaki ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi koşulunun aranmaması,
3. Borsa İstanbul A.Ş. Değerli Madenler ve Değerli Taşlar Piyasası'nda döviz cinsinden gerçekleştirilen değerli maden ve değerli taş alım satım süreçleri ile bu süreçlerin takası kapsamındaki ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi koşulunun aranmaması konuları Bakanlığımızca uygun bulunmuştur.
'"Menkul" ibaresinin gayrimenkul tarifine girmeyen her türlü mal ve eşyayı kapsadığı"
Ayrıca,
Tebliğ'de geçen 'menkul' ibaresinin gayrimenkul tarifine girmeyen her türlü mal ve eşyayı kapsadığının,
Yapılan değişikliğin Türkiye'de yerleşik bireylerin kendi ortalarında akdettikleri/akdedecekleri menkul satış mukaveleleri konusu ödeme yükümlülüklerine ait olması sebebiyle, Türkiye'de yerleşik şahıslar ile dışarıda yerleşik bireyler ortasında akdedilmiş/akdedilecek menkul satış kontratlarına ait ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi zorunluluğunun bulunmadığının,
Yapılan değişikliğin yürürlüğe girdiği 19.04.2022 tarihi ve bu tarih sonrasında döviz cinsinden düzenlenmiş olan çek vb. ödeme araçlarının Türkiye'de yerleşik bireylerin kendi ortalarında akdettikleri/akdedecekleri menkul satış kontratları konusu ödeme yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde kullanılmasının mümkün olmadığının,
Yapılan değişikliğin taşıt satış kontratlarının mevcut durumunu değiştiren bir karar içermediğinin, 19.04.2022 tarihinde gerçekleştirilen değişiklik öncesinde olduğu üzere değişiklik sonrasında da Türkiye'de yerleşik bireylerin kendi ortalarında akdedecekleri taşıt satış mukavelelerinde kontrat bedeli ve bu kontratlardan kaynaklanan öteki ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden yahut dövize endeksli olarak kararlaştırılmasının mümkün olmadığının,
4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç İdaresinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında gerçekleştirilen süreçlere ait olarak yapılan kontratların, Bildiri'nin B'inci hususunun on yedinci fıkrasına tabi olduğunun ve bu mukavelelere ait yükümlülüklerin 19.04.2022 tarihinde yapılan değişiklik kapsamında olmadığının,
6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile bu Kanuna dayalı olarak yapılan düzenlemeler çerçevesinde sermaye piyasası araçlarının (yabancı sermaye piyasası araçları ve depo sertifikaları ile yabancı yatırım fonu hisseleri da dahil olmak üzere) döviz cinsinden oluşturulması, ihracı, alım satımı ve yapılan süreçlere ait yükümlülüklerin döviz cinsinden kararlaştırılmasının Bildiri'nin 8'inci hususunun on sekizinci fıkrası uyarınca mümkün olduğunun ve bu süreçlere ait yükümlülüklerin 19.04.2022 tarihinde yapılan değişiklik kapsamında olmadığının,
Tebliğin 8'inci unsurunun başka fıkralarında yer alan menkul satış mukaveleleri dışındaki kontratlara ait ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden kabul edilmesi ve yerine getirilmesine yönelik rastgele bir değişiklik yapılmadığının ve mevcut istisnaların geçerli olduğunun, belirtilmesinde yarar görülmektedir.'