Hdr Nedir?
Bir fotoğrafta karanlık yuzey ile aydınlık yuzey arasındaki ışık farkı o fotoğrafın Dinamik Kademesini belirler SLR veya DSLR makinaların algılayabileceği ışık şiddeti, belirli sınırlar icersindedir ve bu değerdeki fotoğraflar LDR ( Low Dynamic Range ) olarak adlandırılır
Son yıllarda yapılan araştırmalar ve geliştirmeler sonucunda fotoğrafın dinamik kademesi programsal yoldan artırılmıştır
Fotoğraf makinesi ile kadrajımız icinde kalan ve farklı ışık değerlerine sahip bir karede hicbir zaman dengeleme sağlayamayız En parlak veya en karanlık bolge ne kadar optimize edilse de LDR sınırları icinde kalacağı icin istenen neticeyi vermeyecekdir İşte bu noktada farklı ışık değerlerinin optimize edilmesi ve kadrajımız icinde kalan her noktanın (ister golgede, ister ışıkta kalan yuzey ) patlama veya kararma yapmadan en iy şekilde algılanması icin dinamik kadememizin yardımcı bir programla yukseltilerek işlenmesine HDR denir
Her Fotoğraf Hdr Olurmu?
Her fotoğrafı HDR olarak duşunemeyiz En onemli unsur HDR fotoğrafda mutlak hareketsizliktir Yani HDR yapacağımız fotoğrafda hareket eden objeler olmamalıdır
Bir martı, bir vapur veya hareket eden insan HDR fotoğraf icine dahil edilmemelidir Eğer illa dahil edilecekse fotoğrafdaki boyutu oldukca kucuk olmalı ki hareket unsuru algılanamasın
Ruzgarlı bir havada bir manzarayı HDR yapmak istersek, kadrajımızda ruzgarın etkisiyle sallanan bir ağac dallarıyaprakları olmamalıdır Buna karşılık gokyuzunde hareket eden bulutlar ile denizdeki dalgalar HDR ye ayrı bir guzellik katmaktadır Buradaki hareketlenme farklı bir etki bırakmaktadır
Tarihi yapıların ozellikle ic mekan cekimlerinde HDR cok buyuk kolaylıklar sağlamaktadır Bu tur mekanlarda aydınlatma ya zayıf yada yoktur Normal şartlarda ic dokuyu yansıtamayız HDR ile her ayrıntı tek tek gorunebilir hale getirilebilir Tarihi bir kalıntıyı fotoğraflamak icin binlerce kilometre gittiniz ve o kalıntı uzerine duşen ışık ters, işte bu noktadada imdadımıza HDR yetişmekte Ters ışığa rağmen HDR ile tum detayları alabiliriz
Tripod Olmadan Hdr Cekim Yapılamaz mı?
Tum profesyonel fotoğrafcılar ister gece ister gunduz cekim yapsın her şartta Tripod kullanırlar Gun ışığında diyelim 4000 enstantane de Tripodsuz bit fotoğraf cektinizEğer bu fotoğrafı internet ortamına boyutunu kucultup atacaksanız sorun yok, ama buyutup herhangi bir dergi veya afişte kullanacaksanız bu kadar yuksek bir enstantanede dahi fotoğrafın nasıl titremiş olduğuna tanık olacaksınız Aynı bu fotoğrafı tripodla ve tripod olmadan cekin ve her ikisini %100 buyuterek netliğe bakın, ne demek istediğimi daha iyi anlayacaksınız
Kaldıki HDR icin peşpeşe 3 veya daha fazla kare cekilmesi gerektiği icin, tripoduz bu kareleri eşlememiz cok cok zor hatta imkansızdır Tripodun olmasıda yeterli olmayıp kesinlikle deklanşor kablosu veya kumanda ile cekimi gercekleştirmeliyiz ki makina uzerindeki deklanşore basma esnasındaki titremeyi yansıtmayalım DSLR kullanıcıları icin bir tavsiyede pozlamayı Bracket ile yapmalarıdır
Hdr Cekime Başlamak
HDR 3 veya daha fazla karenin ozel bir programla birleştirilmesi sonucu oluşturulmaktadırTek kareden de RAW olmak şartıyla HDR yapılabilir Standard olan 3 kare ile HDR yapmaktır 3 kare 2 , 0 , +2 pozlama değerine gore alınır Işığın şiddetine ve karanlık yuzeylerin algılanabilmesine gore birer stop veya + pozlama ilaveleriyle cekim devam ettirilir Aşağıda takip edilecek sıra belirtilmiştir
* Tripod kurulur ve makina uzerine sabitlenir
* Kablo deklanşor veya kumanda hazır hale getirilir
* Ortamın ışığına gore enstantane ve duruma gore diyafram ayarı yapılır ( Diyafram her ayrıntıyı net almak istersek rakamsal olarak yuksek değere alınır, belirli bir noktayı net diğerlerini flu yapmak icin ise rakamsal olarak duşuk bir değer alınır)
* Otomatik netleme yapılır ve makina Manuel netlemeye alınır ( Manuel netleme yapmayan makinalar ototomatik ayarı kullanmaya devam etsin)
* HDR nin baş derdi noise olduğu icin ISO mumkun olan enduşuk değere alınır( ISO 100 gibi)
* Bracket kontol olan makinalarda 2 , 0 , +2″ pozlama yapacak şekilde 3lu Brackete alınır ve 3 kare cekim peşpeşe gercekleştirilir
* Bracketsiz cekimde enstantane el ile ayarlanır İlk kare 0 (sıfır) pozlamada, diğer iki kare 2 ve +2 poz değerinde cekilir
* Eğer 2 stop aşağıda gercekleştirdiğimiz pozlama karanlık noktaları hala aydınlatmadıysa birer stop daha duşurerek en karanlık noktanında rahat gorulebilir olması sağlanırBu kural +2 stop pozlamada en aydınlık nokta icinde gecerli olup birer stop daha artırılarak cekim yapılır HDR sadece 3 kareden muteşekkil olmayıp 5 veya daha fazla kare cekimlede gercekleştirilebilir
* Cekimler en iyi sonucu alabilmek icin RAW formatında olması tercih sebebidir Eğer DFMnizde RAW formatı yoksa JPEG cekimde uygulanabilir
Hdr İşleme
3 veya daha fazla kare cekim gercekleştirildikten sonra sıra geldi bu fotoğrafları dijital ortamda birleştirmeye Bunun icin piyasada en fazla tercih edilen ve kolay kullanımıyla goz dolduran Photmatix Proyu anlatmak istiyorum
Photomatix Pro ile tek kareden 3, 5 veya 9 kare gibi cekimlere kadar HDR yapmak mumkun Tek kare HDR sadece RAW formatını desteklemekte olup aşırı noise oluşturduğu icin tercih edilmemektedir İşlem sırasına gore işleme şoyle gercekleşmekte ;
* Photomatix Pro (internetten bu programı rahatlıkla indirebilrsiniz) programını acın
* JPEG formatındaki fotoğraflar icin FILE Open seceneklerinden, RAW formatı icin ise HDR Generate seceneklerinden yukleme yapabilirsiniz
* Her iki acma metodunda karşımıza Browse ( gozat) seceneği cıkacak ve buradan HDR yapmak istediğimiz fotoğrafları secerek OK tuşuyla onaylarız
* Photomatix secilen kareleri bir kac dakika icersinde birleştirmeye başlayacakBirleştirme bittiğinde HDR formatında bir kare karşımıza cıkacaktır
Ham olan bu HDR kare sizi şaşırtmasın Asıl şimdi başlıyor Tone Mapping ile ince işleme
Ust menuden HDR Tone Mapping secildiğinde karşımıza Tone Mapping bolumu gelecektir Bu bolumdeki ayarlar cok dikkatli yapılmalı ki sonucunuz iyi cıksın En ideal ayar metodu Detail Enhancer seceneğidirBu secenekdeki ayarlar ile ilgili duğmeleri sırasıyla acıklayalım ;
* Strenght : HDRnin gucunu ve ana kontrastını ayarlamak icin kullanılır
* Color Stauration: RGB Renk doygunluğunu ayarlama
* Light Smoothing : Işık sapmalarını yumuşatma ( keskinliğede etki edecektir unutmayalım)
* Luminosity : Ana ışık şiddetini ayarlama, golge kısımları dengeleme
* Microcontrast : Detayları vurgulamak icin kontrastı ayarlama
* Micro Smoothing : HDR esnasında oluşan noiseları duzenleme ve detayları dengeleme
* White Clip : Beyaz kırpma , beyaz dengesini duzenleme
* Black Clip : Siyah kırpma, siyah dengesini duzenleme
Ayarlar dengeli bir şekilde ve aşırıya kacmadan yapılarak OK butonuna basılır ve FILE Save as ile istenilen bir yere fotoğrafımız JPEG formatında kaydedilir
Photomatix programında yapılan HDR lerde kahverengi veya mavi ton ağırlıklı bir sonuc elde edilmektedirZamanla HDR programları bu hataları duzeltecektir elbette ama biz bu kucuk hataları Photoshopda renk filtreleri veya Selective Color seceneği ile duzeltebiliriz Bu duzeltme en iyi sonucu elde etmek icin gereklidir Bir hatırlatma daha, renk doygunluğu Photmatixde maksimum verilmemeli, duşuk seviyede tutulup sonradan PSde Saturation ile oynamak daha iyi netice verecektir (aşırıya kacmamak şartıyla)
Tone Mapping de yapılan bariz hatalar ise Light Smoothing, Micro Contrast ve Strenghtin aşırı uclarda kullanılması sonucu oluşan renk sapmaları ve hatlarda oluşan kontur izleridir Bunlardan mumkun olduğunca kacınmalı ve dengeli bir ayar kullanmalıyızOrneğin bir bina ve gok yuzu duşunun Gokyuzunde bulutlar kararmış ama binaya yakın kısımlarında beyaz bir şerit hakimİşte size bariz bir hata Gokyuzu tonlamada yapılan ayarlama ile yumuşak bir gecişe sahip olmalıdır Ve Black Clipe aşırı yuklenmeyip gereksiz kararmalardan kacınılmalıdır
Aşırı tonlamadan herzaman kacınmalıyız Bu tur etkiler fotoğrafın değerini oldurmektedirProfesyonel kişilerin yerli veya yabancı sitelerde cok guzel ornek HDR fotoğraflarını bulabilir ve bunları inceleyerek kendinize bir yol cizebilirsiniz
Bir fotoğrafta karanlık yuzey ile aydınlık yuzey arasındaki ışık farkı o fotoğrafın Dinamik Kademesini belirler SLR veya DSLR makinaların algılayabileceği ışık şiddeti, belirli sınırlar icersindedir ve bu değerdeki fotoğraflar LDR ( Low Dynamic Range ) olarak adlandırılır
Son yıllarda yapılan araştırmalar ve geliştirmeler sonucunda fotoğrafın dinamik kademesi programsal yoldan artırılmıştır
Fotoğraf makinesi ile kadrajımız icinde kalan ve farklı ışık değerlerine sahip bir karede hicbir zaman dengeleme sağlayamayız En parlak veya en karanlık bolge ne kadar optimize edilse de LDR sınırları icinde kalacağı icin istenen neticeyi vermeyecekdir İşte bu noktada farklı ışık değerlerinin optimize edilmesi ve kadrajımız icinde kalan her noktanın (ister golgede, ister ışıkta kalan yuzey ) patlama veya kararma yapmadan en iy şekilde algılanması icin dinamik kadememizin yardımcı bir programla yukseltilerek işlenmesine HDR denir
Her Fotoğraf Hdr Olurmu?
Her fotoğrafı HDR olarak duşunemeyiz En onemli unsur HDR fotoğrafda mutlak hareketsizliktir Yani HDR yapacağımız fotoğrafda hareket eden objeler olmamalıdır
Bir martı, bir vapur veya hareket eden insan HDR fotoğraf icine dahil edilmemelidir Eğer illa dahil edilecekse fotoğrafdaki boyutu oldukca kucuk olmalı ki hareket unsuru algılanamasın
Ruzgarlı bir havada bir manzarayı HDR yapmak istersek, kadrajımızda ruzgarın etkisiyle sallanan bir ağac dallarıyaprakları olmamalıdır Buna karşılık gokyuzunde hareket eden bulutlar ile denizdeki dalgalar HDR ye ayrı bir guzellik katmaktadır Buradaki hareketlenme farklı bir etki bırakmaktadır
Tarihi yapıların ozellikle ic mekan cekimlerinde HDR cok buyuk kolaylıklar sağlamaktadır Bu tur mekanlarda aydınlatma ya zayıf yada yoktur Normal şartlarda ic dokuyu yansıtamayız HDR ile her ayrıntı tek tek gorunebilir hale getirilebilir Tarihi bir kalıntıyı fotoğraflamak icin binlerce kilometre gittiniz ve o kalıntı uzerine duşen ışık ters, işte bu noktadada imdadımıza HDR yetişmekte Ters ışığa rağmen HDR ile tum detayları alabiliriz
Tripod Olmadan Hdr Cekim Yapılamaz mı?
Tum profesyonel fotoğrafcılar ister gece ister gunduz cekim yapsın her şartta Tripod kullanırlar Gun ışığında diyelim 4000 enstantane de Tripodsuz bit fotoğraf cektinizEğer bu fotoğrafı internet ortamına boyutunu kucultup atacaksanız sorun yok, ama buyutup herhangi bir dergi veya afişte kullanacaksanız bu kadar yuksek bir enstantanede dahi fotoğrafın nasıl titremiş olduğuna tanık olacaksınız Aynı bu fotoğrafı tripodla ve tripod olmadan cekin ve her ikisini %100 buyuterek netliğe bakın, ne demek istediğimi daha iyi anlayacaksınız
Kaldıki HDR icin peşpeşe 3 veya daha fazla kare cekilmesi gerektiği icin, tripoduz bu kareleri eşlememiz cok cok zor hatta imkansızdır Tripodun olmasıda yeterli olmayıp kesinlikle deklanşor kablosu veya kumanda ile cekimi gercekleştirmeliyiz ki makina uzerindeki deklanşore basma esnasındaki titremeyi yansıtmayalım DSLR kullanıcıları icin bir tavsiyede pozlamayı Bracket ile yapmalarıdır
Hdr Cekime Başlamak
HDR 3 veya daha fazla karenin ozel bir programla birleştirilmesi sonucu oluşturulmaktadırTek kareden de RAW olmak şartıyla HDR yapılabilir Standard olan 3 kare ile HDR yapmaktır 3 kare 2 , 0 , +2 pozlama değerine gore alınır Işığın şiddetine ve karanlık yuzeylerin algılanabilmesine gore birer stop veya + pozlama ilaveleriyle cekim devam ettirilir Aşağıda takip edilecek sıra belirtilmiştir
* Tripod kurulur ve makina uzerine sabitlenir
* Kablo deklanşor veya kumanda hazır hale getirilir
* Ortamın ışığına gore enstantane ve duruma gore diyafram ayarı yapılır ( Diyafram her ayrıntıyı net almak istersek rakamsal olarak yuksek değere alınır, belirli bir noktayı net diğerlerini flu yapmak icin ise rakamsal olarak duşuk bir değer alınır)
* Otomatik netleme yapılır ve makina Manuel netlemeye alınır ( Manuel netleme yapmayan makinalar ototomatik ayarı kullanmaya devam etsin)
* HDR nin baş derdi noise olduğu icin ISO mumkun olan enduşuk değere alınır( ISO 100 gibi)
* Bracket kontol olan makinalarda 2 , 0 , +2″ pozlama yapacak şekilde 3lu Brackete alınır ve 3 kare cekim peşpeşe gercekleştirilir
* Bracketsiz cekimde enstantane el ile ayarlanır İlk kare 0 (sıfır) pozlamada, diğer iki kare 2 ve +2 poz değerinde cekilir
* Eğer 2 stop aşağıda gercekleştirdiğimiz pozlama karanlık noktaları hala aydınlatmadıysa birer stop daha duşurerek en karanlık noktanında rahat gorulebilir olması sağlanırBu kural +2 stop pozlamada en aydınlık nokta icinde gecerli olup birer stop daha artırılarak cekim yapılır HDR sadece 3 kareden muteşekkil olmayıp 5 veya daha fazla kare cekimlede gercekleştirilebilir
* Cekimler en iyi sonucu alabilmek icin RAW formatında olması tercih sebebidir Eğer DFMnizde RAW formatı yoksa JPEG cekimde uygulanabilir
Hdr İşleme
3 veya daha fazla kare cekim gercekleştirildikten sonra sıra geldi bu fotoğrafları dijital ortamda birleştirmeye Bunun icin piyasada en fazla tercih edilen ve kolay kullanımıyla goz dolduran Photmatix Proyu anlatmak istiyorum
Photomatix Pro ile tek kareden 3, 5 veya 9 kare gibi cekimlere kadar HDR yapmak mumkun Tek kare HDR sadece RAW formatını desteklemekte olup aşırı noise oluşturduğu icin tercih edilmemektedir İşlem sırasına gore işleme şoyle gercekleşmekte ;
* Photomatix Pro (internetten bu programı rahatlıkla indirebilrsiniz) programını acın
* JPEG formatındaki fotoğraflar icin FILE Open seceneklerinden, RAW formatı icin ise HDR Generate seceneklerinden yukleme yapabilirsiniz
* Her iki acma metodunda karşımıza Browse ( gozat) seceneği cıkacak ve buradan HDR yapmak istediğimiz fotoğrafları secerek OK tuşuyla onaylarız
* Photomatix secilen kareleri bir kac dakika icersinde birleştirmeye başlayacakBirleştirme bittiğinde HDR formatında bir kare karşımıza cıkacaktır
Ham olan bu HDR kare sizi şaşırtmasın Asıl şimdi başlıyor Tone Mapping ile ince işleme
Ust menuden HDR Tone Mapping secildiğinde karşımıza Tone Mapping bolumu gelecektir Bu bolumdeki ayarlar cok dikkatli yapılmalı ki sonucunuz iyi cıksın En ideal ayar metodu Detail Enhancer seceneğidirBu secenekdeki ayarlar ile ilgili duğmeleri sırasıyla acıklayalım ;
* Strenght : HDRnin gucunu ve ana kontrastını ayarlamak icin kullanılır
* Color Stauration: RGB Renk doygunluğunu ayarlama
* Light Smoothing : Işık sapmalarını yumuşatma ( keskinliğede etki edecektir unutmayalım)
* Luminosity : Ana ışık şiddetini ayarlama, golge kısımları dengeleme
* Microcontrast : Detayları vurgulamak icin kontrastı ayarlama
* Micro Smoothing : HDR esnasında oluşan noiseları duzenleme ve detayları dengeleme
* White Clip : Beyaz kırpma , beyaz dengesini duzenleme
* Black Clip : Siyah kırpma, siyah dengesini duzenleme
Ayarlar dengeli bir şekilde ve aşırıya kacmadan yapılarak OK butonuna basılır ve FILE Save as ile istenilen bir yere fotoğrafımız JPEG formatında kaydedilir
Photomatix programında yapılan HDR lerde kahverengi veya mavi ton ağırlıklı bir sonuc elde edilmektedirZamanla HDR programları bu hataları duzeltecektir elbette ama biz bu kucuk hataları Photoshopda renk filtreleri veya Selective Color seceneği ile duzeltebiliriz Bu duzeltme en iyi sonucu elde etmek icin gereklidir Bir hatırlatma daha, renk doygunluğu Photmatixde maksimum verilmemeli, duşuk seviyede tutulup sonradan PSde Saturation ile oynamak daha iyi netice verecektir (aşırıya kacmamak şartıyla)
Tone Mapping de yapılan bariz hatalar ise Light Smoothing, Micro Contrast ve Strenghtin aşırı uclarda kullanılması sonucu oluşan renk sapmaları ve hatlarda oluşan kontur izleridir Bunlardan mumkun olduğunca kacınmalı ve dengeli bir ayar kullanmalıyızOrneğin bir bina ve gok yuzu duşunun Gokyuzunde bulutlar kararmış ama binaya yakın kısımlarında beyaz bir şerit hakimİşte size bariz bir hata Gokyuzu tonlamada yapılan ayarlama ile yumuşak bir gecişe sahip olmalıdır Ve Black Clipe aşırı yuklenmeyip gereksiz kararmalardan kacınılmalıdır
Aşırı tonlamadan herzaman kacınmalıyız Bu tur etkiler fotoğrafın değerini oldurmektedirProfesyonel kişilerin yerli veya yabancı sitelerde cok guzel ornek HDR fotoğraflarını bulabilir ve bunları inceleyerek kendinize bir yol cizebilirsiniz