Truman Doktrini'nden Domuzlar Körfezi'ne, Berlin Duvarı'ndan Çernobil'e insanlık tarihinde tesiri büyük pek çok olayın yaşandığı Soğuk Savaş periyodunu keyifli bir alternatifle öğrenmeye ne dersiniz? 1947'de başlayıp 1991'de son bulan bu kasvetli periyot pek çok sinemaya ve diziye esin kaynağı oldu. Dilerseniz bu sinemaları izleyerek Soğuk Savaş periyoduna dair fikir edinebilirsiniz. İşte o sinemalardan 15'i içeriğimizde!
Not: Sinema açıklamalarında Beyazperde'den faydalanılmıştır.
1. Good Bye Lenin! (2004)
1989 yılında, Doğu Almanya’da yaşayan Alex’in annesi apansız komaya girer. Komada kaldığı sekiz ay boyunca dünya politik tertibinde hiç beklenmedik gelişmeler olur. Komünist Parti’nin en sıkı savunucularından ve etkin destekçilerinden biri olan Christiane, sekiz ay sonra uyandığında artık yaşadığı dünya sandığından çok farklıdır.
Berlin Duvarı yıkılmış; kapitalizm, Doğu Almanya’da kendisini göstermeye başlamıştır. Alex, annesinin zati hassas olan sıhhatini düşünerek bu gerçekleri ondan saklamaya karar verir! Lakin bu hiç de kolay olmayacaktır. Değişimin rüzgarları, yalnızca sokaklarda değil, meskenlerin içinde de esmeye başlamışken annesini tüm bu gerçeklerden koruyabilmek için içlerinde yalnızca kendilerinin olduğu, gerçek üstü masalsı bir dünya kurar.
2003 Avrupa Sinema Akademisi’nin En Güzel Avrupa Sineması mükafatını kazanan sinema, memleketler arası şenliklerin de gözdelerinden biri olmuştu.
2. Children of Glory (2006)
Yıllardan 1956. Soğuk Savaş tüm şiddetiyle sürmektedir. Macaristan Sovyet İmparatorluğu’nun kararındadır.
Ancak tıpkı vakitte da bir üstün güçtür, Ulusal su topu kadrosu yenilmezliğini sürdürüyor. Komünist hareketler Macaristan halkının günlük yaşantısı makus istikamette etkilerken, kadronun yıldız atletleri ulusun patlayan kahramanlarıydı.
Onlar günümüz rock starları üzere ceplerinde para şıngırtıları ve her birinin kolunda hoş bir kızla yaşamaktaydılar.
3. Death of Stalin (2018)
70'li yaşlarının ortasındaki SSCB başkanı Joseph Stalin'in sıhhati çok yerindedir. Paranoyak yapısı ile düşmanlarına kök söktürmeye, acımasızlığı ile en yakınlarının bile gözünü korkutmaya devam etmektedir. 20 milyon insanın vefatına sebep olmuş bir diktatör olarak hala tüm gücü elinde bulundurmaktadır. Ta ki bir sabah çalışma odasında meyyit bulunana dek... Diktatörün vefatının ardından 30 yıl demir yumrukla yönetilen ülkenin içine düştüğü kaos bazıları için ise bir fırsat manasına gelmektedir. Stalin'in etrafındaki yalakalar bir anda iktidar yarışına girişir...
Fabien Nury ve Thierry Robin'in Fransız çizgi romanından uyarlanan sinemada, SSCB önderi Joseph Stalin'in son günleri ve mevtin akabinde yaşananlar anlatılıyor. Armando Iannucci'nin direktörlüğünü üstlendiği sinemanın oyuncu takımında Jeffrey Tambor, Steve Buscemi, Andrea Riseborough, Olga Kurylenko, Rupert Friend, Michael Pali yer alıyor.
4. The Lives of Others (2006)
Diğerlerinin Hayatı, Alman sinemasının son devrinin en kıymetli sinemalarından biri olarak kabul görmüştür. Sinema iktidarın meşrutiyetini devam ettirebilmek için ülke genelinde kurduğu istihbarat servisini ve bu ünite içerisinde kıymetli bir durumda çalışan ve Bakan tarafından bir sanatçıyı takip etme vazifesine atanan Yüzbaşı Gerd Wiesler’in karşılaştığı oyunları mevzu edinir. Wiesler, gözetlediği tiyatro müellifinin rejime karşı gelmediğini, kuşkulu rastgele bir harekette bulunmadığını görür ve bu misyonun altında öteki bir gaye yattığını fark eder. Müellifin hayatına her gün daha bir fazla giren Wiesler, vakitle muharrire kendisinin bile fark etmediği yardımlarda bulunur; böylelikle ortalarında kapalı bir dostluk kurulur.
5. Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb (1964)
Dr. Garipaşk, sinemanın dahi çocuğu Kubrick'in enteresan sinemalarından.... Her ne kadar ustanın her sineması nevi şahsına münhasır olsa da "Dr. Strangelove"ın yeri başka... Soğuk Savaş'a alternatif bir bakış açısı taşıyan sinemada, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği'ne saldırmak isteyen çatlak general Jack D. Ripper (ismine dikkat) karakterine odaklanırız. Bu tuhaf militer, soğuk savaş vaktinde Rusların "Amerikan halkının beden sıvılarını kirlettiği" gerekçesiyle SSCB’ye nükleer akın yapma kararı alır. Amerikan uçağı Sovyet hududuna yakın bir bölgede periyodun tipik devriye uçuşlarından birini yapmaktayken, mürettebat Ripper’dan taarruz buyruğu alır. Ne var ki ABD Lideri, Pentagon’daki danışmanlarıyla bir toplantı yaparak durumu kıymetlendirmektedir. Savaş yanlısı general Turgidson bu durumun komünizmle hesaplaşmak için hoş bir fırsat olduğunu belirtir. Lakin Sovyet Büyükelçisi DeSadesky, ABD makamlarına Sovyet savunma teknolojisinin geldiği son noktanın eseri olan "Doomsday Device"dan bahsettiğinde ve lider danışmanları eski Nazi bilim adamı Dr. Strangelove'ın görüşüyle durum daha da tehlikeli bir hal alır; "Doomsday Device", Sovyetlere yapılacak rastgele bir nükleer taarruzda dünyadaki tüm canlıların yok olmasını sağlayacak bir karşı tehdit silahıdır.
6. Tinker Tailor Soldier Spy (2011)
Ünitenin başındaki isim olan Control'ün sağ koluyken, vazifeden uzaklaştırılan İngiliz casusu George Smiley (Gary Oldman), hükümet tarafından gizlice tekrar kiralanır. Çünkü, İngiliz Saklı İstihbarat Servisi Sirk'in içinde Sovyetler Birliği için çalışan 'köstebek' bir casus olduğu kuşkusu tüm örgütü sarmıştır... Smiley artık gözden çıkartılan kafatası avcılarını himayesine alma değerine Budapeşte'den İstanbul'a uzanan bir ihanet kıssasını çözerek prestijini geri kazanmaya çalışacaktır...
Klasikler ortasına girmiş tıpkı isimli romanın uyarlaması ve televizyon için çekilen dizinin yine çevrimi olan imal 1950'li yıllarda yaşanan soğuk savaş devrinin en keskin günlerine odaklanıyor.
2008 yılında çektiği Gir Kanıma (Låt den rätte komma in) ile çok olumlu tenkitler alan Tomas Alfredson'un İngiltere/Fransa ortak yapımcılığında çektiği sinema; Gary Oldman, Colin Firth, Tom Hardy, Mark Strong ve John Hurt'ten oluşan oyuncu takımıyla Oscar'ın favorileri ortasında.
7. Thirteen Days (2000)
Başroldeki Kevin Costner’ın üretimcileri ortasında da yer aldığı sinema, 1962 yılında ABD ile Küba ortasında yaşanan füze krizini bahis alıyor:
U-2’lerle çekilen fotoğraflar sonucu ABD Hükümeti, Rusların Küba’ya nükleer silahlar yerleştirmekte olduğunu öğrenir. Güney ve doğudaki ABD eyaletlerini haritadan silecek güçteki bu silahlanma karşısında Lider John F. Kennedy ve müsteşarları hassas bir formül bulmak durumunda kalır. Savunma Bakanlığı (Pentagon) adaya çıkartma yaparak ilhak etmeyi önerse de, Kennedy durumu daha zekice ve barışçıl yollarla çözme uğraşına girer - natürel bir yandan da, SSCB’ye karşı güçlü görünmek durumundadır.
8. The Hunt for Red October (1990)
Rus Kaptan Marko Ramius (Sean Connery), Amerika’ya iltica etmeye karar verir ve gemideki KGB subayını öldürerek Amerika’ya yönelir.
Onu durdurmak isteyen Ruslar, Amerika’ya kaptanın denetimden çıktığını ve füzelerini ateşlemeyi planladığını söylerler. Bunun üzerine CIA casusu Jack Ryan (Alec Baldwin), geminin denetimini ele geçirmek ve kaptana eşlik etmek için denizaltıya biner.
9. Cold War (2018)
Soğuk Savaş, birbirinden büsbütün farklı farklı karakterlere sahip bir bayan ve bir erkek ortasındaki tutkulu lakin imkansız bir aşkın hikayesini anlatıyor. Zula ve Wiktor birbirinden büsbütün farklı karakterlere sahip olan iki aşıktır. Her ne kadar birbirleriyle anlaşamayacak tipler olsalar da mukadderat onların yollarını ayrılmayacak formda birbirine bağlar. Soğuk Savaş sırasında Polonya’dan Berlin’e, Yugoslavya’dan Paris’in gece kulüplerine uzanan sinemada, siyasi görüş, karakter ve mukadderatın cilvesiyle savrulan Zula ve Wiktor’un tutkulu aşkı ele alınıyor. Romantik dram sineması Soğuk Savaş'ın direktörlüğünü Ida, Aşk Yazım ve Gizemli Bayan sinemalarının direktörü Pawel Pawlikowski üstleniyor. Joanna Kulig, Tomasz Kot, Borys Szyc ve Agata Kulesza üzere isimleri takımında bulunduran sinema, 2018 Cannes Sinema Şenliği'nden En Uygun Direktör Mükafatı ile döndü. San Sebastián ve Toronto üzere memleketler arası sinema şenliklerinden de adaylıklar kazanan üretim, Polonya Sinema Şenliği'nden ise 4 ödül birden kazanmayı başardı.
10. The Shape of Water (2017)
Soğuk Savaş periyodunun Amerika'sında yaşayan Elisa yalnız bir kızdır. Sessiz, rutin bir hayatı olan Elisa, kapalı ve yüksek güvenlikli bir devlet laboratuvarında temizlikçi olarak çalışır. Lakin günün birinde Elisa'nın hayatı, iş arkadaşı Zelda ile devletin yaptığı zımnî bir deneyi keşfetmesi ile değişir. Suda hapsedilen insansı bir yaratığın acımasız bir deneyde kullanıldığını fark eden Elisa, onunla irtibat kurmaya başlar. Birebir lisanı bilmeyen, tıpkı hayatlara sahip olmayan, hatta tıpkı genetikleri bile olmayan bu ikili, ortalarında kurdukları tarifsiz bağ ile birbirlerinin hayatını değiştirecektir...
Guillermo del Toro'nun direktörlüğünü üstlendiği sinemanın oyuncu kadrosunda Sally Hawkins, Michael Shannon, Richard Jenkins, Doug Jones, Michael Stuhlbarg, Octavia Spencer yer alıyor.
11. Barbara (2012)
İki hayat ortasında kalan bir bayanın kıssası olan 'Barbara', 1980'ler Doğu Almanya'sından bir dram. Doğu blokundan bir daha dönmemek üzere kaçmak isteyen Barbara, tabip olarak vazife yaptığı Doğu Berlin'den sürülerek kırsal bölgedeki küçük bir hastaneye gelir. yeni hayatına göze batmadan alışmaya çalışan lakin Batı tarafı ile de münasebetini, kesmeyen -hatta oradaki sevgilisiyle kaçamak da olsa hala görüşen Barbara, bir biçimde ülkeden kaçmayı planlamaktadır. Ama geldiği küçük kasaba hastanesindeki çocuk hekimi Andre, tüm soğuk davranışlarına karşın insani tutumu ve mesleğindeki yetisiyle Barbara'nın kapılarını ortalar...
2012 Berlin Sinema Şenliği'nde En Âlâ Direktör kolunda Gümüş Ayı kazanan Christian Petzold'ün yönettiği sinema, 31. İstanbul Sinema Şenliği'nde "Dünya Festivallerinden" kısmında seyirciyle buluşmuştu.
12. First Man (2018)
Ay’da Birinci İnsan, astronot Neil Armstrong'un NASA temelli aya gidiş misyonunu mevzu ediyor. 1969 yılında Apollo 11, Ay’ın yüzeyine dokunduğunda otuz sekiz yaşındaki Amerikalı astronot Neil Armstrong bir efsane oldu. Tarihin en tehlikeli misyonlarından birini üstlenen Neil Armstrong, Ay’a birinci ayak basan insan olmayı başardı. NASA’nın aya ayak basma seyahatinin öyküsünün anlatıldığı sinemada, Neil Armstrong’a ve 1961-1969 yılları ortasına odaklanılıyor. Armstrong ve ülkenin ödediği bedellere, yapılan fedakarlıklara yer veren sinema, NASA ve Apollo 11 grubunun 1960'larda SSCB'ye karşı uzay yarışını kazanmak için karşı karşıya kaldıkları muazzam baskıyı da seyircilerin gözleri önüne seriyor.
2014 üretimi “Whiplash” ile isminin duyurmasının akabinde Aşıklar Şehri” ile En Düzgün Direktör Oscar’ına layık görülen Damien Chazelle'in direktör koltuğunda oturduğu üretimin başrolün Ryan Gosling üstleniyor. James R. Hansen’ın “First Man: The Life of Neil A. Armstrong" isimli biyografik kitabından beyaz perdeye uyarlanan üretimin takımında Claire Foy, Jason Clarke, Kyle Chandler, Corey Stoll, Ciarán Hinds üzere isimler yer alıyor.
13. A Beautiful Mind (2001)
Akıl Oyunları, Soğuk Savaş’ın birinci yıllarında CIA için çalışan asosyal bir matematikçi olan John Nash'in hayatını mevzu ediyor. John Forbes Nash kazandığı bir bursla Princeton Üniversitesi'nde tahsil görmeye başlar. Bu süreçte parlak zekasını her daim hissettiren ve etrafındakilerle ahenk sorunu yaşayan dahi Nash, inanılmaz bir teoriyi ortaya sürüp kanıtlama etabına kadar gelir. Böylelikle matematik çevrelerince ününü yayan dahi adam vakitle şizofrenik belirtilerle çaba etmeye başlar. Nash artık kendi kurgusal gerçekliklerinden oluşturduğu dünyasıyla asıl gerçekleri ayırt edemeyecek bir basamağa gelir.
Değerli başarılarından uzunca yıllar sonra Nobel Ödülü'ne layık görülen ünlü matematikçi John Nash'in gerçek hayat kıssasına odaklanan 'Akıl Oyunları', iki değerli kolda kazandığı Oscar ödülüyle muvaffakiyetini kanıtlamıştı.
14. Bridge of Spies (2015)
Bir Fox Pictures - DreamWorks Pictures imali, bu dramatik tansiyon cinsindeki sinemada
Brooklyn’de bir sigorta avukatının kendisini bir anda Soğuk Savaş'ın ve Sovyetler tarafından ele geçirilen Amerikalı U-2 pilotunun değişimi için olacak pazarlığın ortasında bulmasını bahis alıyor. 3 Oscar ödüllü Steven Spielberg’in direktörlüğünü yaptığı sinemanın başrollerinde iki Oscar mükafatı bulunan Tom Hanks avukat James Donovan rolünde, ona üç Tony Mükafatı ve iki Olivier Mükafatı bulunan Sovyet casusu Rudolf Aben rolündeki Mark Rylance eşlik ediyor. Casuslar Köprüsü'nün senaristleri ise usta direktör ve senarist Coen Kardeşler.
15. Farewell (2009)
Bir insan dünyayı tek başına değiştirmek isteyebilir ve o vakit da yapabileceklerinin hududu evvelden kestirilmesi mümkün olmayandır. 1981 yılında KGB’den Albay Grigoriev sahiden de inancını yitirmiştir zira Brejnev sonrasında komünizm o denli bir hale gelmiştir. Albay, bu ülküden yana olan umutlarını kaybedince işin başa düştüğüne karar verir. Moskova’da misyonlu bir Fransız mühendis ile diyalog kurarak ona Amerika’yı ilgilendiren zımnî evraklar göndermeye başlar. Bu evrakların içinde Soğuk Savaş’a dair fazlası ile değerli bir grup bilgiler vardır.
