Bulaşıcı sarılık yahut tıp lisanında viral hepatit, virüslerin oluşturduğu, karaciğerin yaygın iltihabi illetine verilen isimdir. Virüslerin dışında, ilaçlar, toksik hususlar ve alkol de hepatite neden olmaktadır. Hepatite neden olan en önemli virüslere alfabenin harfleri verilmiştir. Bunlardan en kıymetlileri:
Hepatit A: Hepatit A virüsünün neden olduğu hepatittir. Yaklaşık %99'u zaten ve tam olarak düzgünleşir, kalıcı karaciğer hasarı oluşturmaz. Bir kere geçirildiği vakit tekrar etme bahtı çok düşüktür.
Hepatit B: Hepatit B virüsünün neden olduğu hepatittir. Virüs %15-25 nispetinde karaciğerde kalıcı hasara neden olur ve bunun bir sonucu olarak taşıyıcılık, karaciğer sirozu, karaciğer kanseri, karaciğer yetmezliği ve irtihal meydana gelebilir.
Hepatit C: Hepatit C virüsünün neden olduğu hepatittir. Yaklaşık %80 nispetinde ilerleyerek kalıcı karaciğer hasarına neden olur. Kronikleşerek karaciğer sirozu ve karaciğer kanseri oluşturma riski yüksektir.
Mahsusen mektep, işyeri, hastane üzere toplu yaşanan ortamlarda hepatit bulaşma riski artmakta mıdır? Nasıl bulaşır? Bulaşma riskinden kaçınmak için nelere dikkat etmemiz gerekir?
Hepatit A, virüsü taşıyan dışkı ile kirlenmiş su ve besin hususlarının (sebze ve meyveler) ağızdan alınması sureti ile bulaşırlar. Virüs ellerde saatlerce canlı kalabilir. Bulaşmada ellerin rolü büyüktür. Mekteplerdeki sıra ve kapı kolları, tuvaletlerdeki musluklar virüs taşıyan dışkı ile kirlenebilir, buralardan eller aracılığı ile ağızdan bulaşma daha kolay ve yaygın olmaktadır. Hepatit B ve C, kan ve vücut likitleri ile bulaşır. Buradaki temel mekanizma virüsle bulaşmış kan ya da vücut sıvılarının, bütünlüğü bozulmuş cilt aracılığı ile yeni bireyin dolaşım sistemine bulaşmasıdır. Bu nedenle tıbbi teşebbüsler (diş çekimi gibi), kan nakilleri, cinsî ilgi en önemli risk faktörlerini oluşturmaktadır. Hepatit B’ de cinsî yolla bulaşma ön planda iken Hepatit C’ de ise kan yolu ile bulaşma ön plandadır.
Kan ve vücut sıvılarındaki hepatit B virüsünün bulaşıcılığı AİDS'e neden olan HIV virüsüne nazaran 100 kat daha ziyadedir. Bu nedenle hepatit B' li kimselerin cinsî partnerleri kesinlikle inançlı seks için tedbir almalı (prezervatif tasarrufu gibi) ve aşılanmalıdırlar.
Hepatitli bir hastayı ziyaret ettiğimizde nelerden kaçınmamız gerekir?
Hepatit geçiren kimseyi ziyaret etmek yahut taşıyıcı olan biriyle içtimaî münasebetler inançlıdır; zira hepatit gündelik olağan temasla (el sıkışmak, kucaklaşmak, sarılmak, öpmek gibi) bulaşmaz.
Ülkemizde yaygın bir hastalık mıdır? Hepatit virüsü taşıyıp taşımadığımızı belirtilerine bakarak anlamamız mümkün yönetici?
A ve B virüsleri ile oluşan bulaşıcı sarılıklar devletimizde çok yaygındır. Türkiye'de, üniversite çağına gelmiş gençlerin %90'ı, A virüsü hepatitini farkında olmasalar bile, çocukluk çağında geçirmektedir.
Hepatit geçiren bireyde bazen hiç bir bulgu olmayabilir. Bilhassa, evlatların büyük çoğunluğunda ve yetişkinlerin de bir kısmında sarılık ortaya çıkmayabilir yahut silik kalabilir. Bu nedenle, münhasıran küçük yaş gurubundaki çocuklarda hastalık teşhis edilmeden geçip gidebilir, Üstelik çocuklarda belirtiler daha hafif ve kısa periyodiktir. Bazen de ateşten eklem ağrılarına kadar varan önemli bir tablo oluşabilir. Lakin sıklıkla görülen belirtiler şunlardır:
Halsizlik
İştahsızlık
Karın ağrısı
Bulantı
Cilt ve göz renginde sararma
İdrar renginde yoğunlaşma
Tanı nasıl konur?
Hepatitlerde kesin tanı kan testi ile konulur. Bu nedenle hepatitten şüphelenilen bir durumda hiç vakit kaybetmeden en yakın sıhhat kuruluşuna başvurulmalıdır.
Hepatitin tedavisi:
Akut illette kişisel bir tedavi yoktur. Hastaya sindirimi kolay yiyecekler verilir. Yağı az yiyecekler önerilir. Üzüm, bal üzere glikozdan varlıklı besinlerin mönüde konum alması mütenasiptir. Hasta istirahat ettirilir. Akut hastalık umum olarak 4-6 haftada zaten güzelleşip şifa ile biter. B virüsü hepatitinde, hasta görünürde düzgünleşmiş olsa bile, virüs, 6 aydan sonra hala kanda bulunmakta devam ediyorsa, hastalık kronik periyoda geçmiş demektir. Bu kimseler için sistemli tabip denetimi esastır.
İlerleyen (kronikleşen ) hepatit B ve hepatit C enfeksiyonları için tedavi seçenekleri vardır ama muvaffakiyet talihleri çok yüksek değildir.
B virüsü taşıyıcısı, hasta olmasa bile, kanı ve gayri vücut likitleri ile illeti diğerlerine bulaştırabileceğini bilmelidir. Her 4-6 ayda bir karaciğer fonksiyon testlerini yaptırmalıdır. Alkol almaktan kaçınmalı, rastgele bir nedenle ilaç almak zorunda kalırsa bunu hekimine danışmalıdır.
Hepatit için korunma ve teklifler:
Hepatit A için;
Şayet Hepatit A' ya karşı bağışıklığı yoksa aşılanma.
Dışkı ile bulaşmış su ve yiyeceklerle bulaştığı için her tuvaletten sonra, yemek hazırlamaya başlamadan ve yemek yemeden evvel kesinlikle ellerini yıkanması.
Hepatit B ve C için;
Şayet hepatit B’ ye karşı bağışıklık yoksa kesinlikle aşılanmalı!
Ferdî bakım materyalleri (diş fırçası, jilet, tırnak makası gibi) paylaşılmamalı!
Inançlı seks için kesinlikle prezervatif kullanılmalı!
Dövme, piercing teşebbüsleri risklidir!
İlaç bağımlığı var ise enjektörün paylaşılmaması!
Şayet Hepatit B taşıyıcılığı yahut illeti var ise, tıbbi bir teşebbüs öncesi doktora kesinlikle haber verilmeli!
Şayet Hepatit B taşıyıcılığı ve ya illeti var ise, kan ve organ bağışında bulunulmaması!
Hepatit A: Hepatit A virüsünün neden olduğu hepatittir. Yaklaşık %99'u zaten ve tam olarak düzgünleşir, kalıcı karaciğer hasarı oluşturmaz. Bir kere geçirildiği vakit tekrar etme bahtı çok düşüktür.
Hepatit B: Hepatit B virüsünün neden olduğu hepatittir. Virüs %15-25 nispetinde karaciğerde kalıcı hasara neden olur ve bunun bir sonucu olarak taşıyıcılık, karaciğer sirozu, karaciğer kanseri, karaciğer yetmezliği ve irtihal meydana gelebilir.
Hepatit C: Hepatit C virüsünün neden olduğu hepatittir. Yaklaşık %80 nispetinde ilerleyerek kalıcı karaciğer hasarına neden olur. Kronikleşerek karaciğer sirozu ve karaciğer kanseri oluşturma riski yüksektir.
Mahsusen mektep, işyeri, hastane üzere toplu yaşanan ortamlarda hepatit bulaşma riski artmakta mıdır? Nasıl bulaşır? Bulaşma riskinden kaçınmak için nelere dikkat etmemiz gerekir?
Hepatit A, virüsü taşıyan dışkı ile kirlenmiş su ve besin hususlarının (sebze ve meyveler) ağızdan alınması sureti ile bulaşırlar. Virüs ellerde saatlerce canlı kalabilir. Bulaşmada ellerin rolü büyüktür. Mekteplerdeki sıra ve kapı kolları, tuvaletlerdeki musluklar virüs taşıyan dışkı ile kirlenebilir, buralardan eller aracılığı ile ağızdan bulaşma daha kolay ve yaygın olmaktadır. Hepatit B ve C, kan ve vücut likitleri ile bulaşır. Buradaki temel mekanizma virüsle bulaşmış kan ya da vücut sıvılarının, bütünlüğü bozulmuş cilt aracılığı ile yeni bireyin dolaşım sistemine bulaşmasıdır. Bu nedenle tıbbi teşebbüsler (diş çekimi gibi), kan nakilleri, cinsî ilgi en önemli risk faktörlerini oluşturmaktadır. Hepatit B’ de cinsî yolla bulaşma ön planda iken Hepatit C’ de ise kan yolu ile bulaşma ön plandadır.
Kan ve vücut sıvılarındaki hepatit B virüsünün bulaşıcılığı AİDS'e neden olan HIV virüsüne nazaran 100 kat daha ziyadedir. Bu nedenle hepatit B' li kimselerin cinsî partnerleri kesinlikle inançlı seks için tedbir almalı (prezervatif tasarrufu gibi) ve aşılanmalıdırlar.
Hepatitli bir hastayı ziyaret ettiğimizde nelerden kaçınmamız gerekir?
Hepatit geçiren kimseyi ziyaret etmek yahut taşıyıcı olan biriyle içtimaî münasebetler inançlıdır; zira hepatit gündelik olağan temasla (el sıkışmak, kucaklaşmak, sarılmak, öpmek gibi) bulaşmaz.
Ülkemizde yaygın bir hastalık mıdır? Hepatit virüsü taşıyıp taşımadığımızı belirtilerine bakarak anlamamız mümkün yönetici?
A ve B virüsleri ile oluşan bulaşıcı sarılıklar devletimizde çok yaygındır. Türkiye'de, üniversite çağına gelmiş gençlerin %90'ı, A virüsü hepatitini farkında olmasalar bile, çocukluk çağında geçirmektedir.
Hepatit geçiren bireyde bazen hiç bir bulgu olmayabilir. Bilhassa, evlatların büyük çoğunluğunda ve yetişkinlerin de bir kısmında sarılık ortaya çıkmayabilir yahut silik kalabilir. Bu nedenle, münhasıran küçük yaş gurubundaki çocuklarda hastalık teşhis edilmeden geçip gidebilir, Üstelik çocuklarda belirtiler daha hafif ve kısa periyodiktir. Bazen de ateşten eklem ağrılarına kadar varan önemli bir tablo oluşabilir. Lakin sıklıkla görülen belirtiler şunlardır:
Halsizlik
İştahsızlık
Karın ağrısı
Bulantı
Cilt ve göz renginde sararma
İdrar renginde yoğunlaşma
Tanı nasıl konur?
Hepatitlerde kesin tanı kan testi ile konulur. Bu nedenle hepatitten şüphelenilen bir durumda hiç vakit kaybetmeden en yakın sıhhat kuruluşuna başvurulmalıdır.
Hepatitin tedavisi:
Akut illette kişisel bir tedavi yoktur. Hastaya sindirimi kolay yiyecekler verilir. Yağı az yiyecekler önerilir. Üzüm, bal üzere glikozdan varlıklı besinlerin mönüde konum alması mütenasiptir. Hasta istirahat ettirilir. Akut hastalık umum olarak 4-6 haftada zaten güzelleşip şifa ile biter. B virüsü hepatitinde, hasta görünürde düzgünleşmiş olsa bile, virüs, 6 aydan sonra hala kanda bulunmakta devam ediyorsa, hastalık kronik periyoda geçmiş demektir. Bu kimseler için sistemli tabip denetimi esastır.
İlerleyen (kronikleşen ) hepatit B ve hepatit C enfeksiyonları için tedavi seçenekleri vardır ama muvaffakiyet talihleri çok yüksek değildir.
B virüsü taşıyıcısı, hasta olmasa bile, kanı ve gayri vücut likitleri ile illeti diğerlerine bulaştırabileceğini bilmelidir. Her 4-6 ayda bir karaciğer fonksiyon testlerini yaptırmalıdır. Alkol almaktan kaçınmalı, rastgele bir nedenle ilaç almak zorunda kalırsa bunu hekimine danışmalıdır.
Hepatit için korunma ve teklifler:
Hepatit A için;
Şayet Hepatit A' ya karşı bağışıklığı yoksa aşılanma.
Dışkı ile bulaşmış su ve yiyeceklerle bulaştığı için her tuvaletten sonra, yemek hazırlamaya başlamadan ve yemek yemeden evvel kesinlikle ellerini yıkanması.
Hepatit B ve C için;
Şayet hepatit B’ ye karşı bağışıklık yoksa kesinlikle aşılanmalı!
Ferdî bakım materyalleri (diş fırçası, jilet, tırnak makası gibi) paylaşılmamalı!
Inançlı seks için kesinlikle prezervatif kullanılmalı!
Dövme, piercing teşebbüsleri risklidir!
İlaç bağımlığı var ise enjektörün paylaşılmaması!
Şayet Hepatit B taşıyıcılığı yahut illeti var ise, tıbbi bir teşebbüs öncesi doktora kesinlikle haber verilmeli!
Şayet Hepatit B taşıyıcılığı ve ya illeti var ise, kan ve organ bağışında bulunulmaması!