hint tanrıları,hint mitolojisi tanrı anlayışı,hint mitolojisinde tanrılar
HİNT MİTOLOJİSİNDEKİ TANRILARIN İSİMLERİ
AİRĀVATA
Tanrı İndranın filidir Okyanusun Calkalanması sırasında ortaya cıkan şeylerden biridir Ayrıca mitolojide dort yonun birini koruyan bir canlı olarak gosterilir
AMARĀVATĪ
Tanrı İndranın cennetindeki gorkemli şehir Meru dağında bulunduğu soylenir Bazen Devapura (tanrıların şehri) veya Pūshabhāsā (guneş parlaklığı) gibi isimlerle anılır Kathāsaritsāgaradaki peri masallarında zaman zaman sozedilir
ANASŪYA
Sozcuk iyilik merhamet anlamlarına gelir Ermiş Atrinin karısının adıdır Rāmāyana Destanında Citrakuta tepelerinde kocasıyla birlikte yaşıyor olarak gosterilirCok dindar ve sert bir cilecidir ve bu sayede olağanustu gucler kazanmıştır Sītā onu ziyaret ettiği zaman ona her zaman guzel gorunmesini sağlayan bir yağ vermiştir
ANGADA
Rāmāyana Destanında maymun Vālīnin oğlu Sugrīvanın yeğeni olan maymun kahraman Savaşta Rāmaya cok yardımları olur Babası oldukten sonra Sugrīva ona babalık yapar Akıllı ve cesur bir karakterdir
CAGANNĀTHA
Cagannāth diye de soylenir ve Dunya Efendisi anlamına gelir Vishņu veya Kŗishņanın bir adıdır Aslında Hindistanın Orissa bolgesindeki Purī kentinin unlu Vishnu idolu ve turbesidir Purīye ait yerel bir tanrı Hinduizmin icine girmiş ve o bolgenin koruyucusu olduğuna inanılan bu tanrı Vishnunun bir gorunuşu olarak kabul edilmiştir
CĀMBAVĀN
Rāmāyana Destanındaki ayı karakter Maymunlarla beraber hareket eder kendisine ait ordusu vardır Bilgeliğiyle dikkati ceker Rāmanın Rāvana ile yaptığı savaşta ceşitli yararlılıklar gosterir Savaşta olumcul yara alanların kurtulması icin nereden hangi şifalı otların getirileceğini Hanumāna o soyler
CEHENNEM
Sanskrit dilinde Naraka sozcuğuyle belirtilen cehennem Hint hayal gucunun belirlediği olculerde cok ceşitlidir Markandeya Puranada bircok ceşidinden soz edilir Orneğin Maharaurava (Cok Korkunc) cehennemi 4725000 km genişliğinde bakırdan yapılmıştır Altında ateş yanar ve korkunc derecede sıcaktır Gunahkar kişi orada elleri ve ayakları bağlı olarak durur ortada yuvarlanarak hareket eder Kuşlar ve bocekler her tarafını didik didik ederler Tamas (Karanlık) cehenneminde ise cok muthiş bir soğuk vardır Tamamen karanlıkla kaplıdır İnsanlar orada birbirlerine carparlar ve birbirlerinden medet umarlar Soğuktan dişleri takırdar aclık ve susuzluk belasıyla uğraşırlar Kar taneleriyle yuklu keskin ruzgarlar onların iliklerine işler Nikrintana (Kesiliş) cehenneminde devamlı olarak donmekte olan bir comlekci tekerleği vardır İnsanlar bunun ustune oturtulurlar ve olum tanrısı Yamanın hizmetcisinin hazırladığı telle kesilmeye başlanırlar Ayaktan kafaya doğru kesilirler ve yaşamlarını yitirmedikleri icin yuzlerce kez kesilirler Apratishtha (Emniyet Yok) cehenneminde bir yanda tekerlekler bir yanda kuyu ipleri ve kova vardır Bir kısım insanlar surekli olarak donen tekerleklerin ustunde tutulurlar ve vucutlarından kan fışkırana dek orada dondurulurler Bir kısım insan ise kova icinde surekli suya sarkıtılırlar Asipatravana (İğneyaprak Ormanı) cehennemi yaklaşık 135000 km genişliğinde guneş ışınlarıyla kavrulan bir yerdir Burada bir orman vardır Bu ormanın ağaclarının yaprakları sivri kılıc gibi keskindir Bir yandan kaplan kadar korkunc kara kopeklerin havlamaları duyulur İnsanlar o ormanın serin golgesine ulaşmak isterler ancak ulaştıkları zaman tum iğne yapraklar koparak insanların uzerine duşer İnsanlar ateşle kavrulan yerlere duşerler Kopekler koşup gelirler ve inleyip feryat eden insanların uzuvlarını kopartmaya başlarlar Taptakumbha (Yanan Kazan) cehenneminde ise her tarafta alev alev yanan ateşle cevrili ısıtılmış kazanlar vardır Bunların ici erimiş demirle kaplıdır ve obek obek ateş gruplarının ustunde durur vaziyettedir Yamanın yardımcıları gunahkarları baş aşağı bu kazanların icine atarlar Yanan organlarından sızan ilikleri ve ozleri kaynayan kazana karışır ve kazanın suyunu bulandırır Korkunc akbabalar catlayan kafataslarının patlamış goz delikleri kısmından cekerek insanları tekrar aynı kazanın icine atarlar O insanların kaynayan kazandaki erimiş kafaları organları etleri derileri ve kemikleri yeniden birleşirler Yamanın hizmetcileri ellerinde kaşıklarla bu bereketli karışımı surekli olarak karıştırır dururlar Vishnu Puranada (II6) 28 tane cehennem sayılır ancak bunların betimlemeleri yapılmaz; sadece hangi cehennemin hangi suca karşılık geleceği belirtilir
CANDİKĀ
Tanrıca Durgānın bir adıdır
DAŞAMAHĀVİDYĀH
Bunlar en yuce tanrıca grubudur Oluşumları hakkında şoyle bir olay anlatılır Dakshanın kızı Sati tanrı Şivanın karısıdır Babasının kurban torenine cağırmamasına kızan Sati kendisini on parcaya bolerek bu tanrıcaları yaratır Şiva Satinin ofkesinden korkar ve gitmesine izin verir Bu durumda Satinin gucu Şivadan daha fazladır Kālī ve Tārā bağımsız tanrıcalar olarak da karşımıza cıkarlar On Mahavidya şunlardır: Kālī Tārā Cinnamastā Bhuvaneşvari Bagalā Dhūmāvati Kamalā Mātangī Şodaşī Bhairavī
DHANVANTARİ
Okyanusun Calkalanması ile ortaya cıkan tanrıların hekimidir Tıp biliminin babası kabul edilip unlu Ayurveda (Yaşam Bilgisi) ona mal edilir Okyanusun calkalanması sırasında icinde nektar bulunan beyaz bir kapla belirir Ona bu yuzden Sudhāpāni (elinde nektar taşıyan) ve Amrita (olumsuzluk) gibi isimler verilir
EKACAKRA
Mahābhārata Destanında Pāndu oğullarının anneleri Kuntī ile birlikte gelip bir Brāhmanın evinde kaldıkları kasaba Sozcuk anlamı tek tekerlek tir Bhīma kasabayı haraca kesen ifrit Baka (veya Vaka) yı burada oldurur İfrit hergun sırayla bir evden bir insanı ve ceşitli yiyecek maddelerini ormana getirmelerini istemiştir Sıra Pāndavaların evinde kaldıkları Brāhmanın ailesindedir Ana kız ve oğul hepsi de kendini feda etmek istemektedir Konuşmalarını duyan Kuntī oğlu Bhīmanın bu işi cozeceğini soyler Nitekim Bhīma ormana gider ifritle alay ettikten sonra onu oldurur ve kasabayı bir kabustan kurtarır
EKALAVYA
Mahabharata Destanının buyuk savaş hocası Kuruları ve Panduları yetiştiren Drona birgun bir Bhilla cocuk tarafından ziyaret edilir Cocuğun adı Ekalavyadır ve okcu olmayı cok istemektedir Ancak aşağı kast mensuplarına bu bilgileri vermek yasak olduğu icin Drona cocuğun bu isteğini reddeder Ekalavya ormandaki klubesinin yanına Dronaya tıpatıp benzeyen bir heykel yapar ve ona baka baka kendi kendine ok atma calışmaları yapar Zaman gecer ve gunun birinde Drona genc prenslerle birlikte ormanda dolaşırken Ekalavyaya rastlar Buyuk savaş ustadı orada Bhilla cocuğun ok ve yay kullanmadaki becerisine hayran kalır Bunları kimin oğrettiğini sorduğunda cocuk kendi yaptığı Drona heykelini gosterir Drona bu durumdan cok etkilenmiştir ancak bir aşağı kast mensubu olan cocuğu bir tehlike olarak gorur Ona hocana hediye olarak ne sunacağını sorar Cocuk ne isterse istesin vereceğini soyler Drona da ondan sağ elinin baş parmağını ister Ekalavya hic tereddut etmeden bıcağıyla baş parmağını keser ve boylece Gurusuna olan bağlılığını kanıtlamış olur Bu isimde bir Nishada kral da vardır Gorunmez olan bu kralı Krishna oldurmuştur
GOVARDHANA
Bugunku Mathura (Vrindavan) da bulunan unlu bir dağdır Vrindavana yirmibeş kilometre uzaklıktadır Bu bolge Krishnanın gencliğinin gectiği yerdir Efsaneye gore Krishna bu dağı tek eliyle kaldırıp cobanların ustunde bir şemsiye gibi tutarak onları fırtınadan korumuştur Fırtınayı cıkartan İndra ile coban tanrı Krishna arasındaki bu cekişme bize farklı toplumlar arasındaki uyuşmazlığın izlerini veriyor
HAYAGRĪVA
Sozcuk at boyunlu anlamına gelir Bir efsaneye gore uyumakta olan Brahmānın ağzından kacan bir Daitya Vedayı calar ve Vishnunun Balık bedenlenmesi tarafından oldurulur Başka bir efsaneye gore ise iki Daitya tarafından kacırılan Vedayı kurtarmak icin tanrı Vishnu kendisi bu kılığa girer
KADRU
Cok sert ve uzun cileler doldurmuş bir ermiştir Tanrı İndra onun guc kazanmasından korkmuş ve onu gucten duşurmek icin gokten Pramlocā isimli periyi gondermiştir Ermiş onunla kendisine bir gun gibi gelen yuzlerce yıl gecirmiş fakat sonunda onu reddederek Vishnunun ulkesine cekilmiştir Pramlocā daha sonra kızı Mārishāyı doğurmuştur
KĀLİYANĀGA
Beş başlı bir yılan Yamuna nehrinde yaşadığı ve orayı zehiriyle kirlettiği soylenir Krishna nehre dalıp onunla boğuşur onun tepesinde dans eder ve sonra onu okyanusa surgun eder Boylece hem sığırları hem de insanları bu dertten kurtarır
KUŞALAVA
Kuşulava diye de soylenir Bu iki ismi dual formda soylemek istersek o zaman da Lavayı one alıp Lavakuşau biciminde soylememiz gerekir Bunlar Rāmāyana Destanı kahramanı Rāmanın cocuklarıdır Ermiş Valmīkinin cile yerinde buyumuş ve Rāmāyanayı onun yanında ezberlemişlerdir BkzRāmāyana
LAVAKUŞAU
Rāmanın oğulları
MAHĀKĀLA
Sozcuk buyuk zaman anlamına gelir ve ozellikle tanrı Şivanın korkunc bicimini niteler Zaman herşeyi alıp goturduğu icin yok edici tanrıya boyle bir isim verilmiş Karısı Kālī de Mahākālī olarak gozukur BkzŞiva Kālī
MAHİSHĀSURA
Asuramahisha da denir Asura kotu ruh Mahisha manda demektir ve ikisi birlikte manda bicimli kotu ruh anlamına gelir Hindu mitolojisinde tanrıca Durga ile yaptığı savaşla bilinir Aslana binen Durgā uzun bir savaştan sonra mandanın boynunu keser ve icinden cıkan ifriti oldurur Tanrıca narin ayağıyla mandanın guclu bedenini ezer Bu olaydan dolayı Durgāya Mahishamardini (Mahishayı Olduren) adı verilir Bu mitin ortaya cıkmasına olasılıkla doğu Hindistanın pirinc celtiklerinde kullanılan mandanın neden olduğu duşunulur Batının buğday arpa ve uzum yetiştiren halkı boğayı kullanmakta ve iki kultur arasında bir catışma yaşanmaktadır Efsane bunu yansıtıyor olsa gerek Mandayı olduren Durgā tanrı Şivanın karısı veya onun dişil enerjisi (şakti) olarak gorulur Durgā Veda tanrılarının (Agni Vishnu Varuna Yama İndra) silahlarını kullansa da ifrite karşı bunlar bir işe yaramazlar ve sonra ifriti kendi oz gucuyle oldurur (Vamāna Purāna XXI 4346) Buradan Ana Tanrıca inancının ululandığını eski tanrıların değer yitirdiğini anlamaktayız Ayrıca aslan ve manda da doğanın birbirine duşman iki canlısıdır ve bu mitte bu da vurgulanmış oluyor
MAYMUNLARIN YARATILIŞI
Rāmāyana Destanına gore tanrı Brahmā butun tanrılara tanrı Vishnuya yardımcı olmaları icin kendileri gibi guclu yaratıklar doğurtmalarını buyurdu Bunun icin goksel periler olan Apsarāslar Gandharva kadınları genc Yakshalar dişi Nāgalar Vidyādhara kadınları Kinnara kızları dişi ayılar ve dişi maymunlar kullanılabilirdi Brahma ornek olarak esnerken ağzından yarattığı ayı Cāmbavānı gosterdi Tanrılar hemen soylenileni yaptılar ve maymun oğullarını yarattılar İndra Vālīyi Guneş Tanrısı Sugrīvayı Brihaspati butun maymunların en akıllısı olan Tārāyı Kubera Gandhamādanayı Vişvakarma guclu maymun Nalayı ateş tanrısı Agni Nīlayı Aşvin Cifti Mainda ve Dvividayı su tanrısı Varuna maymun Sushenayı Parcanya Sarabhayı yarattı Ruzgar Tanrısı Marut akıllı guclu ve havada hızla ucabilen unlu Hanumānı yarattı Soylu ermişler Siddhalar goksel Vidyādharalar ile Nāgalar ve goksel şairler olan Cāranalar da maymunlarınkine benzer kahramanlar yarattılar Boylece Rāvana ile carpışacak binlerce yiğit asker oluştu Maymunların bir kısmı iki kardeş olan Vālī ile Sugrīvanın cevresinde toplandı Bir kısmı da Nala Nīla Hanumān ve diğer maymun liderlerinin etrafında toplandı Yeryuzunun heryerini dağları ormanları ve denizleri bu maymun suruleri kapladı Hepsinin de amacı Rāmaya yardım etmektir
MOHİNĪ
Buyuleyici guzellikteki goksel peri Okyanusun Calkalanması sırasında ortaya cıkan nektarı ifritlerin elinden almak icin tanrı Vishnunun girdiği olağanustu guzellikteki kadın İfritler onun buyusune kapılıp şaşırarak ellerindeki nektarı ona vermişlerdi
NAVADURGĀH
Tanrıca Durgāya ait olduğu duşunulen dokuz tanrıca bicimi Bunlar Şailputrī Brahmacarinī Candraghantā Kushmandā Skandamatā Katyayanī Kalaratrī Mahagaurī Siddhadhatrīdir Hindular Ekim ayında kutlanan ve dokuz gun suren Navaratri bayramında sırayla her gun birine olmak uzere bu tanrıcalara taparlar
RAMBHĀ
Okyanusun calkalanması sırasında ortaya cıkan olağanustu guzellikteki kadın Bu Apsarası tanrı İndra ermiş Vişvāmitrayı baştan cıkartması icin gondermiş ancak ermişin lanetiyle peri kızı bir taş haline gelmişti Rāmāyana Destanında Kuberanın oğlu Nalakuberanın karısıdır ancak Rāvana onu cok beğenir ve tum itirazlarına rağmen onu kacırır Bkz Okyanusun Calkalanması
RATİ
Zevk anlamına gelir Aşk Tanrısı Kāmadevanın iki karısından biridir Diğerinin adı ise Prītidir Tanrıca Cinnamastā yerde aşk yapmakta olan Aşk Tanrısı Kāma ile karısı Ratinin uzerinde duruyor olarak gosterilir
SAMPĀTİ
Rāmāyana Destanındaki akbaba karakterlerden birisi akbaba Catāyusun kardeşidir Vishnunun binek kuşu Garudanın oğlu olup destanda Rāmaya Sītānın kacırıldığı yonu gostermesiyle yardımcı olur Kanatları kardeşiyle birlikte yarışırlarken guneşe fazla yaklaştığı icin yanmış ve kanatsız kalmıştır Ancak maymunlarla karşılaşıp onlara Sītānın Lankā adasına kacırıldığını soylediğinde yeniden kanatları cıkar ve eski haline gelir (R IV6163) Bir başka soylencede Aruna ve Şyenīnın oğludur
SAPTAMĀTRİKĀH
Bunlar Brahman geleneğinden gelmeyen halkın inanclarından turemiş tanrıcalardır En onemli ozellikleri hiddetli olmalarıdır Hastalık verir veya hastalığı giderir cocukları korur veya onlara illet bulaştırırlar Savaşlarda kurbanlarının kanlarını icerler Ellerinde ve yuzlerinde cok belirleyici simgeler olmadığından onları binek hayvanlarından tanırız Yedi Ana şunlardır: Brahmanī Maheşvarī Kaumarī Vaishnavī Vārāhī İndranī Cāmunda
TĪRTHANKARALAR
Tīrthamkara da denir Bunlar Caynist edebiyatta yer alan yirmidort ermiştir Bu Caynist ermişlerin ilki Ŗishabha sonuncusu da Caynizmin kurucusu Mahaviradır Tīrthankara yolu hazırlayan anlamına gelir Bunlar mukemmel bilgi sahibi insanlardır ve din kotuluğe batacağı zaman ortaya cıkıp onu kurtarırlar
TRİŞULA
Tanrı Şivanın uc uclu mızrağıdır Bununla evreni ve tum canlıları koruduğu duşunulur Haftanın belirli gunlerine gore donuşu anlam kazanır Orneğin Pazar ve Cuma gunleri batıya Salı ve Carşambaları kuzeye Cumartesi ve Pazartesi gunleri doğuya Perşembeleri de guneye cevrilmesinin uğursuzluk getireceğine inanılır Hindistanda bircok eşya ve aracın uzerinde bulunur
VĀSUKİ
Uc buyuk yılan kraldan biri (diğer ikisi Şesha ve Takshakadır) Tanrılar ve ifritler Okyanusu calkalarken Vāsukiyi Mandara dağının etrafına dolayıp calkalama ipi olarak kullanmışlardı Kimi araştırmacılar bu yılandan ipin dunyanın eğik eksenini sembolize ettiğini tanrılarla ifritlerin farklı kutupları calkalanma hareketinin de dunyanın yalpalanma hareketini temsil ettiğini one surerek ciddi astronomik hesaplamalara girişmektedirler
VİKRAMĀDİTYA
İsmi kahramanlık guneşi anlamına gelir Uccainde yaşadığı duşunulen yarı efsanevi bir kraldır Donemi MSlyuzyıl (MS56dan itibaren) olarak tahmin edilir Yuz yıl hukum surmuş kabul edilir ve bircok maceraya atıldığı varsayılır Vetalapancavimşati oyku serisindeki baş karakter kral Vikramādityadır Burada ona Trivikramasena diye seslenilir Efsaneye gore birden fazla Vikrama bulunduğu icin bu ismin Vikramanın Ucuncu Bedenlenmiş Hali anlamında kullanılmış olması gerekir Bu krala kısaca Vikrama (Kahraman) diye de hitap edilir
Alıntı
HİNT MİTOLOJİSİNDEKİ TANRILARIN İSİMLERİ
AİRĀVATA
Tanrı İndranın filidir Okyanusun Calkalanması sırasında ortaya cıkan şeylerden biridir Ayrıca mitolojide dort yonun birini koruyan bir canlı olarak gosterilir
AMARĀVATĪ
Tanrı İndranın cennetindeki gorkemli şehir Meru dağında bulunduğu soylenir Bazen Devapura (tanrıların şehri) veya Pūshabhāsā (guneş parlaklığı) gibi isimlerle anılır Kathāsaritsāgaradaki peri masallarında zaman zaman sozedilir
ANASŪYA
Sozcuk iyilik merhamet anlamlarına gelir Ermiş Atrinin karısının adıdır Rāmāyana Destanında Citrakuta tepelerinde kocasıyla birlikte yaşıyor olarak gosterilirCok dindar ve sert bir cilecidir ve bu sayede olağanustu gucler kazanmıştır Sītā onu ziyaret ettiği zaman ona her zaman guzel gorunmesini sağlayan bir yağ vermiştir
ANGADA
Rāmāyana Destanında maymun Vālīnin oğlu Sugrīvanın yeğeni olan maymun kahraman Savaşta Rāmaya cok yardımları olur Babası oldukten sonra Sugrīva ona babalık yapar Akıllı ve cesur bir karakterdir
CAGANNĀTHA
Cagannāth diye de soylenir ve Dunya Efendisi anlamına gelir Vishņu veya Kŗishņanın bir adıdır Aslında Hindistanın Orissa bolgesindeki Purī kentinin unlu Vishnu idolu ve turbesidir Purīye ait yerel bir tanrı Hinduizmin icine girmiş ve o bolgenin koruyucusu olduğuna inanılan bu tanrı Vishnunun bir gorunuşu olarak kabul edilmiştir
CĀMBAVĀN
Rāmāyana Destanındaki ayı karakter Maymunlarla beraber hareket eder kendisine ait ordusu vardır Bilgeliğiyle dikkati ceker Rāmanın Rāvana ile yaptığı savaşta ceşitli yararlılıklar gosterir Savaşta olumcul yara alanların kurtulması icin nereden hangi şifalı otların getirileceğini Hanumāna o soyler
CEHENNEM
Sanskrit dilinde Naraka sozcuğuyle belirtilen cehennem Hint hayal gucunun belirlediği olculerde cok ceşitlidir Markandeya Puranada bircok ceşidinden soz edilir Orneğin Maharaurava (Cok Korkunc) cehennemi 4725000 km genişliğinde bakırdan yapılmıştır Altında ateş yanar ve korkunc derecede sıcaktır Gunahkar kişi orada elleri ve ayakları bağlı olarak durur ortada yuvarlanarak hareket eder Kuşlar ve bocekler her tarafını didik didik ederler Tamas (Karanlık) cehenneminde ise cok muthiş bir soğuk vardır Tamamen karanlıkla kaplıdır İnsanlar orada birbirlerine carparlar ve birbirlerinden medet umarlar Soğuktan dişleri takırdar aclık ve susuzluk belasıyla uğraşırlar Kar taneleriyle yuklu keskin ruzgarlar onların iliklerine işler Nikrintana (Kesiliş) cehenneminde devamlı olarak donmekte olan bir comlekci tekerleği vardır İnsanlar bunun ustune oturtulurlar ve olum tanrısı Yamanın hizmetcisinin hazırladığı telle kesilmeye başlanırlar Ayaktan kafaya doğru kesilirler ve yaşamlarını yitirmedikleri icin yuzlerce kez kesilirler Apratishtha (Emniyet Yok) cehenneminde bir yanda tekerlekler bir yanda kuyu ipleri ve kova vardır Bir kısım insanlar surekli olarak donen tekerleklerin ustunde tutulurlar ve vucutlarından kan fışkırana dek orada dondurulurler Bir kısım insan ise kova icinde surekli suya sarkıtılırlar Asipatravana (İğneyaprak Ormanı) cehennemi yaklaşık 135000 km genişliğinde guneş ışınlarıyla kavrulan bir yerdir Burada bir orman vardır Bu ormanın ağaclarının yaprakları sivri kılıc gibi keskindir Bir yandan kaplan kadar korkunc kara kopeklerin havlamaları duyulur İnsanlar o ormanın serin golgesine ulaşmak isterler ancak ulaştıkları zaman tum iğne yapraklar koparak insanların uzerine duşer İnsanlar ateşle kavrulan yerlere duşerler Kopekler koşup gelirler ve inleyip feryat eden insanların uzuvlarını kopartmaya başlarlar Taptakumbha (Yanan Kazan) cehenneminde ise her tarafta alev alev yanan ateşle cevrili ısıtılmış kazanlar vardır Bunların ici erimiş demirle kaplıdır ve obek obek ateş gruplarının ustunde durur vaziyettedir Yamanın yardımcıları gunahkarları baş aşağı bu kazanların icine atarlar Yanan organlarından sızan ilikleri ve ozleri kaynayan kazana karışır ve kazanın suyunu bulandırır Korkunc akbabalar catlayan kafataslarının patlamış goz delikleri kısmından cekerek insanları tekrar aynı kazanın icine atarlar O insanların kaynayan kazandaki erimiş kafaları organları etleri derileri ve kemikleri yeniden birleşirler Yamanın hizmetcileri ellerinde kaşıklarla bu bereketli karışımı surekli olarak karıştırır dururlar Vishnu Puranada (II6) 28 tane cehennem sayılır ancak bunların betimlemeleri yapılmaz; sadece hangi cehennemin hangi suca karşılık geleceği belirtilir
CANDİKĀ
Tanrıca Durgānın bir adıdır
DAŞAMAHĀVİDYĀH
Bunlar en yuce tanrıca grubudur Oluşumları hakkında şoyle bir olay anlatılır Dakshanın kızı Sati tanrı Şivanın karısıdır Babasının kurban torenine cağırmamasına kızan Sati kendisini on parcaya bolerek bu tanrıcaları yaratır Şiva Satinin ofkesinden korkar ve gitmesine izin verir Bu durumda Satinin gucu Şivadan daha fazladır Kālī ve Tārā bağımsız tanrıcalar olarak da karşımıza cıkarlar On Mahavidya şunlardır: Kālī Tārā Cinnamastā Bhuvaneşvari Bagalā Dhūmāvati Kamalā Mātangī Şodaşī Bhairavī
DHANVANTARİ
Okyanusun Calkalanması ile ortaya cıkan tanrıların hekimidir Tıp biliminin babası kabul edilip unlu Ayurveda (Yaşam Bilgisi) ona mal edilir Okyanusun calkalanması sırasında icinde nektar bulunan beyaz bir kapla belirir Ona bu yuzden Sudhāpāni (elinde nektar taşıyan) ve Amrita (olumsuzluk) gibi isimler verilir
EKACAKRA
Mahābhārata Destanında Pāndu oğullarının anneleri Kuntī ile birlikte gelip bir Brāhmanın evinde kaldıkları kasaba Sozcuk anlamı tek tekerlek tir Bhīma kasabayı haraca kesen ifrit Baka (veya Vaka) yı burada oldurur İfrit hergun sırayla bir evden bir insanı ve ceşitli yiyecek maddelerini ormana getirmelerini istemiştir Sıra Pāndavaların evinde kaldıkları Brāhmanın ailesindedir Ana kız ve oğul hepsi de kendini feda etmek istemektedir Konuşmalarını duyan Kuntī oğlu Bhīmanın bu işi cozeceğini soyler Nitekim Bhīma ormana gider ifritle alay ettikten sonra onu oldurur ve kasabayı bir kabustan kurtarır
EKALAVYA
Mahabharata Destanının buyuk savaş hocası Kuruları ve Panduları yetiştiren Drona birgun bir Bhilla cocuk tarafından ziyaret edilir Cocuğun adı Ekalavyadır ve okcu olmayı cok istemektedir Ancak aşağı kast mensuplarına bu bilgileri vermek yasak olduğu icin Drona cocuğun bu isteğini reddeder Ekalavya ormandaki klubesinin yanına Dronaya tıpatıp benzeyen bir heykel yapar ve ona baka baka kendi kendine ok atma calışmaları yapar Zaman gecer ve gunun birinde Drona genc prenslerle birlikte ormanda dolaşırken Ekalavyaya rastlar Buyuk savaş ustadı orada Bhilla cocuğun ok ve yay kullanmadaki becerisine hayran kalır Bunları kimin oğrettiğini sorduğunda cocuk kendi yaptığı Drona heykelini gosterir Drona bu durumdan cok etkilenmiştir ancak bir aşağı kast mensubu olan cocuğu bir tehlike olarak gorur Ona hocana hediye olarak ne sunacağını sorar Cocuk ne isterse istesin vereceğini soyler Drona da ondan sağ elinin baş parmağını ister Ekalavya hic tereddut etmeden bıcağıyla baş parmağını keser ve boylece Gurusuna olan bağlılığını kanıtlamış olur Bu isimde bir Nishada kral da vardır Gorunmez olan bu kralı Krishna oldurmuştur
GOVARDHANA
Bugunku Mathura (Vrindavan) da bulunan unlu bir dağdır Vrindavana yirmibeş kilometre uzaklıktadır Bu bolge Krishnanın gencliğinin gectiği yerdir Efsaneye gore Krishna bu dağı tek eliyle kaldırıp cobanların ustunde bir şemsiye gibi tutarak onları fırtınadan korumuştur Fırtınayı cıkartan İndra ile coban tanrı Krishna arasındaki bu cekişme bize farklı toplumlar arasındaki uyuşmazlığın izlerini veriyor
HAYAGRĪVA
Sozcuk at boyunlu anlamına gelir Bir efsaneye gore uyumakta olan Brahmānın ağzından kacan bir Daitya Vedayı calar ve Vishnunun Balık bedenlenmesi tarafından oldurulur Başka bir efsaneye gore ise iki Daitya tarafından kacırılan Vedayı kurtarmak icin tanrı Vishnu kendisi bu kılığa girer
KADRU
Cok sert ve uzun cileler doldurmuş bir ermiştir Tanrı İndra onun guc kazanmasından korkmuş ve onu gucten duşurmek icin gokten Pramlocā isimli periyi gondermiştir Ermiş onunla kendisine bir gun gibi gelen yuzlerce yıl gecirmiş fakat sonunda onu reddederek Vishnunun ulkesine cekilmiştir Pramlocā daha sonra kızı Mārishāyı doğurmuştur
KĀLİYANĀGA
Beş başlı bir yılan Yamuna nehrinde yaşadığı ve orayı zehiriyle kirlettiği soylenir Krishna nehre dalıp onunla boğuşur onun tepesinde dans eder ve sonra onu okyanusa surgun eder Boylece hem sığırları hem de insanları bu dertten kurtarır
KUŞALAVA
Kuşulava diye de soylenir Bu iki ismi dual formda soylemek istersek o zaman da Lavayı one alıp Lavakuşau biciminde soylememiz gerekir Bunlar Rāmāyana Destanı kahramanı Rāmanın cocuklarıdır Ermiş Valmīkinin cile yerinde buyumuş ve Rāmāyanayı onun yanında ezberlemişlerdir BkzRāmāyana
LAVAKUŞAU
Rāmanın oğulları
MAHĀKĀLA
Sozcuk buyuk zaman anlamına gelir ve ozellikle tanrı Şivanın korkunc bicimini niteler Zaman herşeyi alıp goturduğu icin yok edici tanrıya boyle bir isim verilmiş Karısı Kālī de Mahākālī olarak gozukur BkzŞiva Kālī
MAHİSHĀSURA
Asuramahisha da denir Asura kotu ruh Mahisha manda demektir ve ikisi birlikte manda bicimli kotu ruh anlamına gelir Hindu mitolojisinde tanrıca Durga ile yaptığı savaşla bilinir Aslana binen Durgā uzun bir savaştan sonra mandanın boynunu keser ve icinden cıkan ifriti oldurur Tanrıca narin ayağıyla mandanın guclu bedenini ezer Bu olaydan dolayı Durgāya Mahishamardini (Mahishayı Olduren) adı verilir Bu mitin ortaya cıkmasına olasılıkla doğu Hindistanın pirinc celtiklerinde kullanılan mandanın neden olduğu duşunulur Batının buğday arpa ve uzum yetiştiren halkı boğayı kullanmakta ve iki kultur arasında bir catışma yaşanmaktadır Efsane bunu yansıtıyor olsa gerek Mandayı olduren Durgā tanrı Şivanın karısı veya onun dişil enerjisi (şakti) olarak gorulur Durgā Veda tanrılarının (Agni Vishnu Varuna Yama İndra) silahlarını kullansa da ifrite karşı bunlar bir işe yaramazlar ve sonra ifriti kendi oz gucuyle oldurur (Vamāna Purāna XXI 4346) Buradan Ana Tanrıca inancının ululandığını eski tanrıların değer yitirdiğini anlamaktayız Ayrıca aslan ve manda da doğanın birbirine duşman iki canlısıdır ve bu mitte bu da vurgulanmış oluyor
MAYMUNLARIN YARATILIŞI
Rāmāyana Destanına gore tanrı Brahmā butun tanrılara tanrı Vishnuya yardımcı olmaları icin kendileri gibi guclu yaratıklar doğurtmalarını buyurdu Bunun icin goksel periler olan Apsarāslar Gandharva kadınları genc Yakshalar dişi Nāgalar Vidyādhara kadınları Kinnara kızları dişi ayılar ve dişi maymunlar kullanılabilirdi Brahma ornek olarak esnerken ağzından yarattığı ayı Cāmbavānı gosterdi Tanrılar hemen soylenileni yaptılar ve maymun oğullarını yarattılar İndra Vālīyi Guneş Tanrısı Sugrīvayı Brihaspati butun maymunların en akıllısı olan Tārāyı Kubera Gandhamādanayı Vişvakarma guclu maymun Nalayı ateş tanrısı Agni Nīlayı Aşvin Cifti Mainda ve Dvividayı su tanrısı Varuna maymun Sushenayı Parcanya Sarabhayı yarattı Ruzgar Tanrısı Marut akıllı guclu ve havada hızla ucabilen unlu Hanumānı yarattı Soylu ermişler Siddhalar goksel Vidyādharalar ile Nāgalar ve goksel şairler olan Cāranalar da maymunlarınkine benzer kahramanlar yarattılar Boylece Rāvana ile carpışacak binlerce yiğit asker oluştu Maymunların bir kısmı iki kardeş olan Vālī ile Sugrīvanın cevresinde toplandı Bir kısmı da Nala Nīla Hanumān ve diğer maymun liderlerinin etrafında toplandı Yeryuzunun heryerini dağları ormanları ve denizleri bu maymun suruleri kapladı Hepsinin de amacı Rāmaya yardım etmektir
MOHİNĪ
Buyuleyici guzellikteki goksel peri Okyanusun Calkalanması sırasında ortaya cıkan nektarı ifritlerin elinden almak icin tanrı Vishnunun girdiği olağanustu guzellikteki kadın İfritler onun buyusune kapılıp şaşırarak ellerindeki nektarı ona vermişlerdi
NAVADURGĀH
Tanrıca Durgāya ait olduğu duşunulen dokuz tanrıca bicimi Bunlar Şailputrī Brahmacarinī Candraghantā Kushmandā Skandamatā Katyayanī Kalaratrī Mahagaurī Siddhadhatrīdir Hindular Ekim ayında kutlanan ve dokuz gun suren Navaratri bayramında sırayla her gun birine olmak uzere bu tanrıcalara taparlar
RAMBHĀ
Okyanusun calkalanması sırasında ortaya cıkan olağanustu guzellikteki kadın Bu Apsarası tanrı İndra ermiş Vişvāmitrayı baştan cıkartması icin gondermiş ancak ermişin lanetiyle peri kızı bir taş haline gelmişti Rāmāyana Destanında Kuberanın oğlu Nalakuberanın karısıdır ancak Rāvana onu cok beğenir ve tum itirazlarına rağmen onu kacırır Bkz Okyanusun Calkalanması
RATİ
Zevk anlamına gelir Aşk Tanrısı Kāmadevanın iki karısından biridir Diğerinin adı ise Prītidir Tanrıca Cinnamastā yerde aşk yapmakta olan Aşk Tanrısı Kāma ile karısı Ratinin uzerinde duruyor olarak gosterilir
SAMPĀTİ
Rāmāyana Destanındaki akbaba karakterlerden birisi akbaba Catāyusun kardeşidir Vishnunun binek kuşu Garudanın oğlu olup destanda Rāmaya Sītānın kacırıldığı yonu gostermesiyle yardımcı olur Kanatları kardeşiyle birlikte yarışırlarken guneşe fazla yaklaştığı icin yanmış ve kanatsız kalmıştır Ancak maymunlarla karşılaşıp onlara Sītānın Lankā adasına kacırıldığını soylediğinde yeniden kanatları cıkar ve eski haline gelir (R IV6163) Bir başka soylencede Aruna ve Şyenīnın oğludur
SAPTAMĀTRİKĀH
Bunlar Brahman geleneğinden gelmeyen halkın inanclarından turemiş tanrıcalardır En onemli ozellikleri hiddetli olmalarıdır Hastalık verir veya hastalığı giderir cocukları korur veya onlara illet bulaştırırlar Savaşlarda kurbanlarının kanlarını icerler Ellerinde ve yuzlerinde cok belirleyici simgeler olmadığından onları binek hayvanlarından tanırız Yedi Ana şunlardır: Brahmanī Maheşvarī Kaumarī Vaishnavī Vārāhī İndranī Cāmunda
TĪRTHANKARALAR
Tīrthamkara da denir Bunlar Caynist edebiyatta yer alan yirmidort ermiştir Bu Caynist ermişlerin ilki Ŗishabha sonuncusu da Caynizmin kurucusu Mahaviradır Tīrthankara yolu hazırlayan anlamına gelir Bunlar mukemmel bilgi sahibi insanlardır ve din kotuluğe batacağı zaman ortaya cıkıp onu kurtarırlar
TRİŞULA
Tanrı Şivanın uc uclu mızrağıdır Bununla evreni ve tum canlıları koruduğu duşunulur Haftanın belirli gunlerine gore donuşu anlam kazanır Orneğin Pazar ve Cuma gunleri batıya Salı ve Carşambaları kuzeye Cumartesi ve Pazartesi gunleri doğuya Perşembeleri de guneye cevrilmesinin uğursuzluk getireceğine inanılır Hindistanda bircok eşya ve aracın uzerinde bulunur
VĀSUKİ
Uc buyuk yılan kraldan biri (diğer ikisi Şesha ve Takshakadır) Tanrılar ve ifritler Okyanusu calkalarken Vāsukiyi Mandara dağının etrafına dolayıp calkalama ipi olarak kullanmışlardı Kimi araştırmacılar bu yılandan ipin dunyanın eğik eksenini sembolize ettiğini tanrılarla ifritlerin farklı kutupları calkalanma hareketinin de dunyanın yalpalanma hareketini temsil ettiğini one surerek ciddi astronomik hesaplamalara girişmektedirler
VİKRAMĀDİTYA
İsmi kahramanlık guneşi anlamına gelir Uccainde yaşadığı duşunulen yarı efsanevi bir kraldır Donemi MSlyuzyıl (MS56dan itibaren) olarak tahmin edilir Yuz yıl hukum surmuş kabul edilir ve bircok maceraya atıldığı varsayılır Vetalapancavimşati oyku serisindeki baş karakter kral Vikramādityadır Burada ona Trivikramasena diye seslenilir Efsaneye gore birden fazla Vikrama bulunduğu icin bu ismin Vikramanın Ucuncu Bedenlenmiş Hali anlamında kullanılmış olması gerekir Bu krala kısaca Vikrama (Kahraman) diye de hitap edilir
Alıntı