Hipotiroidi Nedir?
Hipotiroidi nedir?
Tiroit hormonlarının kanda çok az bulunması durumuna hipotiroidi ya da hipotiroidism denir Kadınlarda erkeklere nazaran fazla daha sık görülür
Kaç değişiklik hipotiroidi mevcuttur?
Hipotiroidinin oluş yerine göre dört türlü hipotiroidi mevcuttur
Primer hipotiroidi: En sık görülen hipotiroidi türüdür Bu türdeki hipotiroidide rahatsızlık tiroit glandındadır Kanda T3 ve T4 düşük, TSH ise yüksektir
Sekonder hipotiroidi: Nadir olarak görülür Burada rahatsızlık beynin daha alçak kısmında bulunan hipofiz glandındadır Kanda T3, T4 ve TSH hormonları düşüktür
Tertier hipotiroidi: Beyinde bulunan hipotalamus bozukluğu sonucu ortaya çıkar TRH yetersizliği mevcuttur Tiroit hormonları ve TSH düşüktür Ara Sıra TSH bayağı olarak da bulunur
Sebebi muhakkak olmayan ( idiyopatik ) hipotiroidi Hipotiroidiyi yapan niçin emin değildir
Primer hipotiroidinin sebepleri nelerdir?
Primer hipotiroidi sebeplerini özet olarak aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
1 Tiroit dokusunun harabiyeti
a Kronik otoimmun tiroiditler (Hashimoto tiroiditi)
b Radyoiyot ya da radyoterapi tedavisi
c Tiroit operasyonu (subtotal veya total)
d Doğumsal olarak tiroit glandının olmaması (agenezi)
2 Tiroit hormon yapımındaki bozukluklar
a İyot eksikliği
b Antitiroit tesir bildiren ilaçların veya maddelerin alımı : Lithium, iyot, iyot içeren ilaçlar yada film çekiminde kullanılan iyot taşıyan kontrast maddeler
Bunlar içinde dünyada en yaygın olan iyot yetersizliğine yan olarak büyüyen primer hipotiroididir İyot yetersizliği olmayan bölgelerde ise en sık neden kronik otoimmun tiroiditlerdir (Hashimoto hastalığı)
Sekonder ve tertier hipotiroidinin sebepleri nelerdir?
Hipofiz hastalıkları: Hipofiz tümörleri, hipofiz operasyonları, Sheehan sendromu
Hipotalamik hastalıklar: Hipotalamus tümörleri, iltihapları ya da öteki hastalıkları
Klinik olarak kaç türlü hipotiroidi mevcuttur?
Klinik olarak 4 türlü hipotiroidi mevcuttur:
1 Anlaşılır hipotiroidi
Klinik belirtiler fazla belirgindir T3 ve T4 düşük TSH oldukça yüksektir
2 Hafif hipotiroidi
Klinik belirtiler az, T4 düşük veya sıradan, T3 normal, TSH ise orta derecede yükselmiştir
3 Subklinik hipotiroidi
Klinik semptom yoktur T4ve T3 normal, TSH hafifçe yükselmiştir
4 Presubklinik hipotiroidi
Klinik belirti yoktur T4, T3 ve TSH normaldir Ancak TRH testinde TSH cevabı normalin üzerindedir (TRH testi için tiroit testleri bölümüne bakınız)
Hipotiroidi geçici olabilir mi?
Yaradılış sebebine tarafından hipotiroidiler geçici ve daimi olabilir
Geçici hipotiroidilerin nedenleri: Subakut tiroidit, postpartum tiroidit, sızısız veya sessiz tiroidit ve bazı ilaçların (lithium amiodarone, (porpycil ve thyramazol gibi antitiroit ilaçlar ) kullanılması Bu nedenlerle oluşan hipotiroidiler biriki ay sürdükten sonradan kendi başına veya ilaç kesildikten daha sonra geçer Bu konularda ilgili bölümlerde data verilmiştir
Öteki nedenlerle meydana gelen hipotiroidiler ise kalıcı yani ömür boyu devamlı ve tedavi gerektiren hipotiroidilerdir Bunların sebepleri: Hashimoto tiroiditi, radyoaktif iyot tedavisi, cerrahi olarak fazla miktarda tiroit dokusunun çıkartılması, konjenital (doğumsal) bozukluklar, radyasyon (Hodgkin hastalığı ya da öteki nedenlerle boyun bölgesine uygulanan radyoterapi), hipofiz veya hipotalamik bozukluk ve idiyopatik (sebebi bilinmeyen) Bunlar aralarında Hashimoto tiroiditi, radyoiyot tedavisi ve cerrahi tedavi en sık görülenlerdir
Doğumsal (konjenital) hipotiroidi nedir?
Kalıcı hipotiroidi yapan sebepler arasındadır Doğumsal olarak tiroit glandı yokluğu veya tiroit hormonları yapımında etkin olan enzimlerin yetersizliği sonucu gelişir Çare edilmeyen vakalarda önemli zeka geriliği ve bakışımsız cücelik ortaya çıkar Gelişmiş memleketlerde ve memleketimizde de doğumdan sonra tüm çocuklarda tiroit hormonları ve TSH tetkikleri yapılarak bu çocukların erken tanısı yapılmaktadır Erken tanı konan çocuklarda çare epeyce kolaydır Bu konuda geniş data hipotiroidide tedavi hahsinde verilmiştir
Hipotiroidi semptom ve belirtileri nelerdir?
Hipotiroidide görülen belirtiler hipotiroidiyi yapan sebebe alt olarak değişmeyen Yani, sebep ne olursa olsun hipotiroidideki belirtiler aynıdır Hipotiroidide şikayet ve bulgular çoktur Bu bulguların bazen hiçbiri de hastada görülmeyebilir ya da bütün semptom ve belirtiler mevcut olabilir Bulgu ve belirtiler hastalığın şiddeti ile uyumludur Bu belirtilerin bazıları öteki bazı hastalıklarda da görülebilmektedir Dolayısıyla, hipotiroidi tanısı deneyimli doktorlar tarafından bir takım testler yapılarak konmalıdır Tanı hiçbir süre altında kayıtlı hipotiroidi belirtileri ile sınırlı kalmamalıdır Bu belirtiler daha sonra ilgili bölümlerde bitmiş ele alınacaktır
Hipotiroidide şikayet ve belirtiler
Takâtsizlik duygusal
Uyuşukluk
Uyku hali
Konsantrasyon bozukluğu
Sersemlik hissi
Bunalım
Ciltte kuruluk
Saç dökülmesi
Kuru ve kırık saç
Kabızlık
Kilo alma
Kilo vermede güçlük
Göz kapaklarında şişme
Balmumu renginde yüz
Terlemede azalma
Boğuk ses
Üşüme
İştah azalması
Eklem ağrısı
Ellerde hissizlik hissi
Hareketlerde azalma
Konuşmada yavaşlama
Nabız sayısında düşme
Bacaklarda şişme
Reflekslerde azalma
Tırnaklarda kolay kırılma
Kas krampları
Guatr
Kan Basıncı yüksekliği
Kolesterol seviyesinde artış
Aybaşı halinin bozulması
Düşük yapma
Çocuk yapamama
Sekste azalma
Çocuklarda yükseklik kısalığı
Hipotiroidide en sık görülen bulgular takâtsizlik, halsizlik aşırı uykuya yatkınlık, saç dökülmesi ve üşüme hissidir Bazen hasta fikir kaybının farkına varmayabilir, arkadaşları kadar bu yüzden uyarılabilir Orta derecede kilo alma olur ve zayıflamakta zorluk çekilebilir Fazla şişmanlığa hiçbir vakit niçin olmaz
Nadir olarak kelliğe niçin olabilir Saç kaybının yalnızca hipotiroidide değil, bununla beraber hipertiroidi, stres, kadınlarda erkeklik hormonlarının artışı ve diğer bazı nedenlere alt olarak da gelişebileceği unutulmamalıdır Hipotiroidiye ast saç kaybında tedaviden sonra saç kaybı durur ve saçlar her yerde çıkar
Hipotiroidide görülen aybaşı bozuklukları ve çocuk yapamama özellikleri çok sık görülen durumlar değildir Hipotiroidi ayrıca prolaktin yükselmesine ve böylece memelerden süt gelmesine niçin olabilir Hipotiroidide başta deri kurur, yüz hafif şişer ve rengi sarımtırak olur (balmumu rengi) Meme uçları sıkıldığı zaman süt gelir Guatr görülebilir, yürek hızı yavaşlar ve ara sıra yüksek tansiyon tespit edilir
Hipotiroidi bulguları yaşlılıkta daha sık gelişir Yeni doğanlarda ilk haftalar içinde tedavi edilmediği takdirde geri dönüşümü olmayan beyinsel ve somut özüre niçin olur Çocuklarda ve erişkinlerde ise tedaviden sonra belirtiler tamamen ortadan kalkar
Çok kısa zamanda gelişen hipotiroidi vakalarında semptomlar daha çok ve belirgindir Yavaş büyüyen hipotiroidide ise belirtiler ve hasta şikayetleri daha azdır Örneğin Hashimoto tiroiditinde subklinik hipotiroidi yıllar daha sonra anlaşılır hipotiroidi haline dönüşebilir
Yukarıda kayıtlı bulguların hastalığın şiddetine kadar değiştiği unutulmamalıdır Hafif hipotiroidi vakalarında bu bulgularının fazla azı görülürken, ağır vakalarda bulguların birçoğu ya da tümü de mevcuttur Subklinik ve presubklinik vakalarda ise bulguların birkaçı görülebilir ya da hiçbiri de görülmeyebilir *
Hipotiroidi nedir?
Tiroit hormonlarının kanda çok az bulunması durumuna hipotiroidi ya da hipotiroidism denir Kadınlarda erkeklere nazaran fazla daha sık görülür
Kaç değişiklik hipotiroidi mevcuttur?
Hipotiroidinin oluş yerine göre dört türlü hipotiroidi mevcuttur
Primer hipotiroidi: En sık görülen hipotiroidi türüdür Bu türdeki hipotiroidide rahatsızlık tiroit glandındadır Kanda T3 ve T4 düşük, TSH ise yüksektir
Sekonder hipotiroidi: Nadir olarak görülür Burada rahatsızlık beynin daha alçak kısmında bulunan hipofiz glandındadır Kanda T3, T4 ve TSH hormonları düşüktür
Tertier hipotiroidi: Beyinde bulunan hipotalamus bozukluğu sonucu ortaya çıkar TRH yetersizliği mevcuttur Tiroit hormonları ve TSH düşüktür Ara Sıra TSH bayağı olarak da bulunur
Sebebi muhakkak olmayan ( idiyopatik ) hipotiroidi Hipotiroidiyi yapan niçin emin değildir
Primer hipotiroidinin sebepleri nelerdir?
Primer hipotiroidi sebeplerini özet olarak aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
1 Tiroit dokusunun harabiyeti
a Kronik otoimmun tiroiditler (Hashimoto tiroiditi)
b Radyoiyot ya da radyoterapi tedavisi
c Tiroit operasyonu (subtotal veya total)
d Doğumsal olarak tiroit glandının olmaması (agenezi)
2 Tiroit hormon yapımındaki bozukluklar
a İyot eksikliği
b Antitiroit tesir bildiren ilaçların veya maddelerin alımı : Lithium, iyot, iyot içeren ilaçlar yada film çekiminde kullanılan iyot taşıyan kontrast maddeler
Bunlar içinde dünyada en yaygın olan iyot yetersizliğine yan olarak büyüyen primer hipotiroididir İyot yetersizliği olmayan bölgelerde ise en sık neden kronik otoimmun tiroiditlerdir (Hashimoto hastalığı)
Sekonder ve tertier hipotiroidinin sebepleri nelerdir?
Hipofiz hastalıkları: Hipofiz tümörleri, hipofiz operasyonları, Sheehan sendromu
Hipotalamik hastalıklar: Hipotalamus tümörleri, iltihapları ya da öteki hastalıkları
Klinik olarak kaç türlü hipotiroidi mevcuttur?
Klinik olarak 4 türlü hipotiroidi mevcuttur:
1 Anlaşılır hipotiroidi
Klinik belirtiler fazla belirgindir T3 ve T4 düşük TSH oldukça yüksektir
2 Hafif hipotiroidi
Klinik belirtiler az, T4 düşük veya sıradan, T3 normal, TSH ise orta derecede yükselmiştir
3 Subklinik hipotiroidi
Klinik semptom yoktur T4ve T3 normal, TSH hafifçe yükselmiştir
4 Presubklinik hipotiroidi
Klinik belirti yoktur T4, T3 ve TSH normaldir Ancak TRH testinde TSH cevabı normalin üzerindedir (TRH testi için tiroit testleri bölümüne bakınız)
Hipotiroidi geçici olabilir mi?
Yaradılış sebebine tarafından hipotiroidiler geçici ve daimi olabilir
Geçici hipotiroidilerin nedenleri: Subakut tiroidit, postpartum tiroidit, sızısız veya sessiz tiroidit ve bazı ilaçların (lithium amiodarone, (porpycil ve thyramazol gibi antitiroit ilaçlar ) kullanılması Bu nedenlerle oluşan hipotiroidiler biriki ay sürdükten sonradan kendi başına veya ilaç kesildikten daha sonra geçer Bu konularda ilgili bölümlerde data verilmiştir
Öteki nedenlerle meydana gelen hipotiroidiler ise kalıcı yani ömür boyu devamlı ve tedavi gerektiren hipotiroidilerdir Bunların sebepleri: Hashimoto tiroiditi, radyoaktif iyot tedavisi, cerrahi olarak fazla miktarda tiroit dokusunun çıkartılması, konjenital (doğumsal) bozukluklar, radyasyon (Hodgkin hastalığı ya da öteki nedenlerle boyun bölgesine uygulanan radyoterapi), hipofiz veya hipotalamik bozukluk ve idiyopatik (sebebi bilinmeyen) Bunlar aralarında Hashimoto tiroiditi, radyoiyot tedavisi ve cerrahi tedavi en sık görülenlerdir
Doğumsal (konjenital) hipotiroidi nedir?
Kalıcı hipotiroidi yapan sebepler arasındadır Doğumsal olarak tiroit glandı yokluğu veya tiroit hormonları yapımında etkin olan enzimlerin yetersizliği sonucu gelişir Çare edilmeyen vakalarda önemli zeka geriliği ve bakışımsız cücelik ortaya çıkar Gelişmiş memleketlerde ve memleketimizde de doğumdan sonra tüm çocuklarda tiroit hormonları ve TSH tetkikleri yapılarak bu çocukların erken tanısı yapılmaktadır Erken tanı konan çocuklarda çare epeyce kolaydır Bu konuda geniş data hipotiroidide tedavi hahsinde verilmiştir
Hipotiroidi semptom ve belirtileri nelerdir?
Hipotiroidide görülen belirtiler hipotiroidiyi yapan sebebe alt olarak değişmeyen Yani, sebep ne olursa olsun hipotiroidideki belirtiler aynıdır Hipotiroidide şikayet ve bulgular çoktur Bu bulguların bazen hiçbiri de hastada görülmeyebilir ya da bütün semptom ve belirtiler mevcut olabilir Bulgu ve belirtiler hastalığın şiddeti ile uyumludur Bu belirtilerin bazıları öteki bazı hastalıklarda da görülebilmektedir Dolayısıyla, hipotiroidi tanısı deneyimli doktorlar tarafından bir takım testler yapılarak konmalıdır Tanı hiçbir süre altında kayıtlı hipotiroidi belirtileri ile sınırlı kalmamalıdır Bu belirtiler daha sonra ilgili bölümlerde bitmiş ele alınacaktır
Hipotiroidide şikayet ve belirtiler
Takâtsizlik duygusal
Uyuşukluk
Uyku hali
Konsantrasyon bozukluğu
Sersemlik hissi
Bunalım
Ciltte kuruluk
Saç dökülmesi
Kuru ve kırık saç
Kabızlık
Kilo alma
Kilo vermede güçlük
Göz kapaklarında şişme
Balmumu renginde yüz
Terlemede azalma
Boğuk ses
Üşüme
İştah azalması
Eklem ağrısı
Ellerde hissizlik hissi
Hareketlerde azalma
Konuşmada yavaşlama
Nabız sayısında düşme
Bacaklarda şişme
Reflekslerde azalma
Tırnaklarda kolay kırılma
Kas krampları
Guatr
Kan Basıncı yüksekliği
Kolesterol seviyesinde artış
Aybaşı halinin bozulması
Düşük yapma
Çocuk yapamama
Sekste azalma
Çocuklarda yükseklik kısalığı
Hipotiroidide en sık görülen bulgular takâtsizlik, halsizlik aşırı uykuya yatkınlık, saç dökülmesi ve üşüme hissidir Bazen hasta fikir kaybının farkına varmayabilir, arkadaşları kadar bu yüzden uyarılabilir Orta derecede kilo alma olur ve zayıflamakta zorluk çekilebilir Fazla şişmanlığa hiçbir vakit niçin olmaz
Nadir olarak kelliğe niçin olabilir Saç kaybının yalnızca hipotiroidide değil, bununla beraber hipertiroidi, stres, kadınlarda erkeklik hormonlarının artışı ve diğer bazı nedenlere alt olarak da gelişebileceği unutulmamalıdır Hipotiroidiye ast saç kaybında tedaviden sonra saç kaybı durur ve saçlar her yerde çıkar
Hipotiroidide görülen aybaşı bozuklukları ve çocuk yapamama özellikleri çok sık görülen durumlar değildir Hipotiroidi ayrıca prolaktin yükselmesine ve böylece memelerden süt gelmesine niçin olabilir Hipotiroidide başta deri kurur, yüz hafif şişer ve rengi sarımtırak olur (balmumu rengi) Meme uçları sıkıldığı zaman süt gelir Guatr görülebilir, yürek hızı yavaşlar ve ara sıra yüksek tansiyon tespit edilir
Hipotiroidi bulguları yaşlılıkta daha sık gelişir Yeni doğanlarda ilk haftalar içinde tedavi edilmediği takdirde geri dönüşümü olmayan beyinsel ve somut özüre niçin olur Çocuklarda ve erişkinlerde ise tedaviden sonra belirtiler tamamen ortadan kalkar
Çok kısa zamanda gelişen hipotiroidi vakalarında semptomlar daha çok ve belirgindir Yavaş büyüyen hipotiroidide ise belirtiler ve hasta şikayetleri daha azdır Örneğin Hashimoto tiroiditinde subklinik hipotiroidi yıllar daha sonra anlaşılır hipotiroidi haline dönüşebilir
Yukarıda kayıtlı bulguların hastalığın şiddetine kadar değiştiği unutulmamalıdır Hafif hipotiroidi vakalarında bu bulgularının fazla azı görülürken, ağır vakalarda bulguların birçoğu ya da tümü de mevcuttur Subklinik ve presubklinik vakalarda ise bulguların birkaçı görülebilir ya da hiçbiri de görülmeyebilir *