Hoca Sadeddin Efendi
Osmanlı Devleti ’nin 22 şeyhulislamı, tarihci ve ediptir 1 yılında Şehzade Murat ’ın hocalığına tayin edilmiştir Şehzade Murat tahta gecince Sadeddin Efendiyi İstanbul ’a cağırmıştır Kendisine Hacei Sultani ve Reisul Ulema unvanları verilmiştir Sadeddin Efendi, III Mehmed Hanın şehzadeliğinde ona da hocalık yapmıştır Sultan III Mehmed tahta gecince, Sadeddin Efendiyi şeyhulislamlık makamına getirmiştir İki sultana hocalık yaptığı icin kendisine “Cami ’urRiyaseteyn denilmiştir
HAYATI
İsmi, Sa ’deddin ’dir Hoca Efendi lakabı ile tanınmıştır Yavuz Sultan Selim Hanın nedimi olan Hasan Can ’ın oğludur 1536 yılında İstanbul ’da doğmuştur 1599 yılında İstanbul ’da hayatını kaybetmiştir Eyup Sultan ’da Darulkurra bahcesine defnedilmiştirMuderris Karamanlı Mehmed Efendi, Şeyhulislam Ebussu ’Ud Efendi ile zamanın diğer buyuk alimlerinden dersler almıştır 20 yaşında yardımcı muderris olmuş ve İstanbul ’da Murat Paşa Medresesinde ders vermeye başlamıştır Sonra erbain payesiyle Bursa ’da Yıldırım Medresesine tayin edilmiştir 29 yaşında haric rutbesine yukselmiştir Bursa Sultaniye Medresesinin ardından, İstanbul Sahnı Seman muderrisliğine getirilmiştirHoca Sadeddin Efendi, devletin ic ve dış siyasetinde padişahlara ve devletin ileri gelenlerine yardımcı olmuştur Cok talebe yetiştirmiştir Mevlana Ali Nakib, Molla Ali, Seyyid Kasım Gubari ve Azmizade, Hoca Sadeddin Efendinin ileri gelen talebeleridir
Hoca Sadeddin Efendi, Osmanlı Devletinin 1596 yılındaki Avusturya ile yaptığı meydan muharebesinde Sultan III Mehmed Han ’ın yanında buyuk kahramanlıklar gostermiştir Zaferin kazanılmasında en buyuk pay sahibi olmuştur Hoca Sadeddin Efendinin beş oğlundan biri muderrisken vefat etmiş, ikisi şeyhulislam, ikisi de kazasker olmuşlardır Soyundan toplam altı şeyhulislam cıkmıştır
BAŞLICA ESERLERİ
Osman Gaziden Yavuz Sultan Selim ’in vefatına kadar Osmanlı sultanları zamanında vuku bulan hadiseleri, yetişen alimler ile buyuk zatların hayatlarını anlatan TacutTevarih adlı bir eser yazmıştır Bu eserine Hoca Tarihi de denir Tacu ’tTevarih sonradan gelen tarihciler tarafından taklit edilmiş, 16 yuzyıl nesri icin ornek kabul edilmesi sebebiyle bir cok nushaları yazılmıştır 1863 yılında İstanbul ’da basılan eser, İtalyanca ve Fransızcaya, kısmen de İngilizce, Rusca ve Macarcaya tercume edilmiştir