Hucre Bolunmesi Ve Kalıtımı
Hucre Bolunmesi Ve Kalıtım nedir?
hucre bolunmesi ve kalıtım konu anlatımı
Hucreden yeni hucrelerin oluşmasına hucre bolunmesi denir
Bu Hucre bolunmesi Tum canlılarda gorulen bir olaydır
Hucre bolunmesi hucre cekirdeğinde başlar ve birbirini takip eden evrelerden (safhalardan) oluşur Yoğurdun mayalanması, bitkilerin buyumesi, tohumun cimlenmesi, yaraların iyileşmesi, buyume ve gelişme olayları hucre bolunmesi sayesinde gercekleşir
Hucre bolunmesi, bir hucreli canlıların coğalması, cok hucreli canlıların buyumesi erkek ve dişi eşey hucrelerinin meydana gelmesi icin gerekli bir olaydır Hucre bolunmesi vucut hucrelerinde mitoz, eşey hucrelerini oluşturmak icin mayoz olmak uzere iki farklı şekilde gercekleşir
Hucre mitoz bolunme sırasında ustteki şekilde gorulduğu gibi birbirini takip eden farklı evrelerden gecer
Tek hucrelilerde coğalma , cok hucrelilerde buyume icin kullanılır
Mitoz Bolunme de dikkat edilecek hususlar
Yıpranan ve yaralanan hucrelerin iyileşmesi mitoz ile olur
Sinir, Sperm ve Yumurta hucrelerinde mitoz bolunme olmaz
Oluşan hucrelerin Kromozom bilgisi aynıdır
Buyume sırasında mitoz bolunme hızlıdır
Amitoz (Amitozis)
Mitoz (Mitozis)
Mayoz (Meiosis)
olmak uzere uc farklı tip bolunme vardır Tek hucreli canlılarda bolunme genellikle amitoz, cok hucrelilerde ise mitoz ve mayoz ile gorulur
Hucre bolunmesi Nedir?
Hucre bolunmesi, tek hucreli canlıların coğalması, cok hucreli canlıların buyumesi, erkek ve dişi eşey hucrelerinin meydana gelmesi icin gerekli biyolojik olaydır Bir hucrenin bolunebilmesi icin belirli bir buyukluğe ulaşması ve nukleik asitlere sahip olması gerekmektedir Canlıların dunyasında,
Mitoz Bolunme (Aynı Hucreler Oluşturan Bolunme)
Butun canlılarda 2n kromozomlu vucut hucrelerinde gorulen ve bir hucreden iki hucre oluşturan bolunme şekline mitozbolunmedenir
Mitoz Bolunmenin Ozellikleri
Butun canlılarda gorulur
2n kromozomlu vucut hucrelerinde gorulur
2n kromozomlu bir hucreden 2n kromozomlu iki hucre oluşur
Bolunme sonucu oluşan iki hucre aynı kalıtsal bilgiye (DNA ya) yani kromozom yapısına sahiptir ve birbirinin tıpa tıp aynısıdır
Yaşam boyu devam eder (Zigotun oluşumundan, olume kadar devam eder)
Bolunme sonucu oluşan hucrelerin kromozom sayısı değişmez, sabit kalır
Tek hucrelilerde coğalmayı, cok hucrelilerde buyumeyi, gelişmeyi, yıpranan dokuların onarılmasını ve olen hucrelerin yerine yenilerinin yapılmasını sağlar
Tur icinde ceşitlilik oluşturmadan (kalıtsal ozellikleri değiştirmeden) turun devamını sağlar
Mitoz bolunme başlamadan once hucre bolunmeye hazırlık donemi (interfaz) gecirir
Cekirdek bolunmesi (karyokinez) ve sitoplazma bolunmesi (sitokinez) olarak iki aşamada gercekleşir
Bolunmeye hazırlık doneminde (İnterfaz Doneminde) :
Hucre buyur ve bolunme buyukluğune ulaşır
Hucredeki kalıtsal (genetik) madde iki katına cıkar, (DNA yani) kromozomlar kendini eşler, bir kromozomdan iki(kardeş homolog) kromatit oluşur
Yaşamsal faaliyetler hızlanır (ATP, mRNA, tRNA, rRNA, protein sentezi gibi)
Sentrozom kendini eşleyerek sentriolleri oluşturur (Sentrioller kendini eşler)
Cekirdek Bolunmesi
Hucredeki, canlının kalıtsal ozelliklerini taşıyan kalıtsal yapının yani kromozomların (DNA nın) ikiye ayrılmasını sağlayan bolunmeye cekirdek bolunmesidenir Cekirdek bolunmesi bitki ve hayvan hucrelerinde aynı şekilde gercekleşirCekirdek bolunmesi birbirini takip eden (profaz, metafaz, anafaz, telofaz olmak uzere) dort safhada (bolumde donemde evre de) gercekleşir
1 Bolunerek Ureme
Bakteriler, maviyeşil algler (su yosunları), amip, oglena (kamcılı hayvan), terliksi hayvan (paramesyum) bolunerek ureyen tek hucreli canlılardır
Paramesyum (terliksi hayvan) enine, oglena (kamcılı hayvan) boyuna, amip ise enine veya boyuna bolunebilir
2Tomurcuklanma İle Ureme
Ata (ana) canlının vucudunda kucuk bir cıkıntı yani tomurcuk oluşur Oluşan tomurcuk gelişimini tamamlayarak yeni bir canlı oluşturur
Oluşan canlı bazen ata canlıdan ayrılarak yaşamını surdurur, bazen de ata canlıdan ayrılmayıp ata canlı ile birlikte kolonilerioluşturarak yaşamını surdurur
Tek hucreli canlılardan bira mayası (maya mantarlarında) ve can hayvanında gorulur
Cok hucreli canlılardan deniz anası, sungerler, solenterler (tatlı su hidrası), polip, mercan ve ciğer otlarında gorulur
3Sporla Ureme (Sporlanma)
Olumsuz cevre şartlarına dayanabilen, uzeri sağlam bir ortuyle ortulu olan ve ureme olayını gercekleştiren ozel hucrelere spor denir
4Vejetatif Ureme
Yuksek yapılı gelişmiş bitkilerde gorulen ureme şeklidir Bitkilerden alınan bir parcanın koklendirilerek bunlardan yeni bitkilerin oluşturulmasına vejetatif ureme denir
Vejetatif ureme; celikle, yumru ileve soğan ile uremeşeklinde gercekleşebilir