İbrahim aleyhisselamdan sonradan yaşamış bir peygamber veya velî Avrupa ve Asya kıtalarına hâkim olan Zülkarneyn aleyhisselamın askerinin kumandanı ve teyzesinin oğludur İsminin, Belkâ bin Melkan, künyesinin Ebü'lAbbâs olduğu ve soyunun Nûh aleyhisselamın Sam isimli oğluna dayandığı bildirilmiştir Bâzıları da Hızır aleyhisselamın İsrailoğullarından olduğunu söylemişlerdir
Hızır lakabıyla meşhur olmasının sebebi, kuru bir yere oturup kalktığı vakit, oranın yeşerip yemyeşil olmasından dolayıdır Sahîhi Buhârî'de bildirilen bir hadîsi şerîfte Peygamber efendimiz; Hızır (aleyhisselam), otsuz kuru bir yerde oturduğunda, o yer birdenbire yemyeşil olur, peşi sıra dalgalanırdıbuyurdu Musa aleyhisselamla görüşüp seyahat yaptı Lakin vefatından sonra rûhu insan şeklinde gözüküp, garîblere yardım etmektedir
Hızır aleyhisselam, Allahü teâlânın sevgili kullarındandı Doğdu, büyüdü ve vefat etti Ancak Allahü teâlâ onun rûhuna insan şeklinde gözükmek ve kıyâmete kadar destek isteyen Müslümanların imdâdına yakalamak, yardım etmek, konuşmak, ilim öğrenmek ve bilgi vermek özelliklerini verdi Bâzı âlimler nebî(peygamber), bâzı âlimler de velîdir dediler Hızır aleyhisselamda, yaşamış insanlarda görülen hâller bulunduğu için yaşıyor zannedilmektedir
Hızır aleyhisselam, hoş ahlâk sâhibi, eli açık ve insanlara karşısında fazla şefkatliydi Allahü teâlânın izni ile kerâmet ehli olup, kimyâ ilmini bilirdi Adalet teâlânın bildirmesiyle ledünnî ilme sâhipti
Hızır aleyhisselamın Musa aleyhisselam ile buluşması, görüşmesi ve gezi yapması Kur'ânı kerîm'de Kehf sûresi 60 ve 80 âyetlerinde ve hadîsi şerîflerde bildirilmiştir
Peygamber efendimiz Eshâbı kirâm ile Tebük Harbindeyken ikindi namazını kıldıktan sonra iki beyit işittiler Fakat şiiri söyleyeni göremediler Resûlullah efendimiz; Bu iki beytin söyleyicisi kardeşim Hızır'dır Sizi övüyorbuyurdu
Hızır aleyhisselam çoğu zâtın tasavvufta yetişmesine rehberlik etmiş, feyz vermiştir Hızır aleyhisselamın tasavvufta yetiştirdiği en meşhûr âlim ve velîlerden biri Abdülhâlık Goncdüvânî hazretleridir
Hızır aleyhisselam, İlyas aleyhisselamla birlikte Peygamber efendimizin (sallallahü aleyhi ve sellem) vefatında hânei saâdetlerine gelip Ehli beyt için katlanma tavsiyesinde bulundu Onların geldiklerini ve dayanma tavsiye ettiklerini hazreti Ebû Bekr, Ehli beyte bildirdi *