Boğaziçi Yasa Taslağı’nın akabinde hazırlanan yeni torba yasa teklifiyle paha artışının sadece yüzde 20’si İBB’nin olacak
Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’nın, Boğaziçi’nde İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin yetkilerini, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından oluşturulacak konseye devreden yasa taslağının yanı sıra yeni bir torba yasa teklifi hazırlanıyor. Meraları ve kıyıları yapılaşmaya açan bu taslak İBB’nin yetki ve gelir kaynaklarına yönelik yeni düzenlemeler içeriyor.
Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’nın hazırladığı ve “erken” duyulduğu için AKP’nin yetkili şuralarında bakanların uyarılmasına neden olan düzenlemelerden ikincisinde imar ve gecekondu kanunları üzere çok sayıda maddede değişiklik yapılıyor. Torba yasa niteliğindeki bu metinde öne çıkan ve belediyenin çok sayıdaki yetkisi ile gelir kaynağını merkezi hükümete aktaran kararlardan kimileri şöyle:
BELEDİYEYE CEZA
İmar Kanunu’nun ruhsatsız yapılara ait 32’nci unsuruna “Bu biçimde yıktırılamayan yapılar Bakanlıkça yıkılabilir yahut yıktırılabilir. Yıkım maliyetleri yüzde 100 fazlası ile ilgili yönetiminden tahsil edilir. Bu halde tahsil edilememesi halinde Vilayet Özel Yönetimlerine Ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Hisse Verilmesi Hakkında Kanun yeterince aktarılan hisselerinden kesilerek tahsil olunur. Tahsil olunan ölçü Bakanlığın döner sermayesine gelir olarak kaydedilir” fıkrası ekleniyor.
Ödenecek para cezasının kusurlu bireylerden alınması öngörülmediğinden belediye gelirlerine ya kaynağında el konulacak ya da sonradan ceza yoluyla tahsil edilecek.
PAHA ARTIŞI MERKEZE
İmar Kanunu’na ayrıyeten, “İmar planı değişikliği sonucunda bedelinde artış olan yerin artan bedelinin tamamı kıymet artış hissesi olarak alınır. Büyükşehirlerde yüzde 20’si büyükşehir belediyesinin kamulaştırma hesabına, yüzde 20’si ilgili ilçe belediyesi kamulaştırma hesabına, yüzde 20’si Bakanlığın Dönüşüm Projeleri Özel hesabına, yüzde 40’ı da Hazine ve Maliye Bakanlığı hesabına yatırılacaktır” kararı ekleniyor. Bununla Anayasa’nın, belediyelere ‘görevleri ile orantılı gelir kaynakları’ sağlanacağına ait kararı ve yüksek yargı organlarında alınan çeşitli kararlara muhalif olarak belediyelerin mahallî niteliği ağır basan faaliyetlerden elde edilen ekonomik kıymetler merkezi yönetime aktarılacak.
GECEKONDULARDA TOKİ YETKİLİ
1988 yılında Gecekondu Kanunu’nun belediye hudutları ile mücavir alanlarda uygulanmasına ait TOKİ’ye ilişkin olan hak, yetki ve vazifeleri belediyelere devreden karar yürürlükten kaldırılıyor. Bilhassa gecekondulaşmayı tedbire çalışmaları kapsamında belediye bölgesinde oluşturulan yeni alanlardaki tüm yetkiler TOKİ’ye veriliyor. İstanbul’un Armutlu ve Okmeydanı üzere bölgelerinde yeni yapılaşmalar da planlanıyor.
KIYAK İÇİN HÜLLE
Kıyı Kanunu’na eklenen bir unsur ile kıyılara kamu hizmet alanı, resmi kurum alanı yapılmasının yolu açılıyor. Anayasa Mahkemesi’nin daha evvel aldığı kararlara alışılmamış olan bu uygulama ile kamu hizmeti alanının bir tarifi yapılmadığı, alanın kapsamı ve hudutları da belirtilmediği için daha sonra tahsis gayesinin değiştirilmesi önünde bir mahzur kalmıyor. Bununla inşaat yasağı olan kıyıların evvel kamu yatırımlarına açılması sonra da müteahhit şirketlerin girmesinin yolunu açacak formda tahsis maksadının değiştirilmesini amaçladığı tez ediliyor.
Nurcan Gökdemir/Birgün