Aşırı Aktif Mesane- İdrar kaçırma
Eğer sık sık idrara çıkıyorsanız, gece idrar yapma ihtiyacı ile uyanıyorsanız, tuvalete yetişememe korkusu ile günlük aktivitelerinizi kısıtlıyorsanız sizde aşırı aktif mesane hastalığı olabilir. Ama korkmayın, yalnız değilsiniz ABD'de yapılan araştırmalara göre, sadece ABD'de 33 milyon'dan fazla aşırı aktif mesane hastalığından etkilenen kişi olduğu gösterilmiştir. Bunların bir çoğu da uykusuzluk, şaşkınlık, utangaçlık ve kızgınlık içinde günlük işlevlerinden geri kalmaktadır.
30-60 yaşlar arasındaki her üç kadından yaklaşık birisi hayatının bir döneminde idrar kaçırma ( inkontinans) şikayeti yaşar.Aşırı aktif mesanesi olan ancak bunun için doktora başvurmayan hastaların sayısı ise bilinmemekte. Özellikle gençlerde, aktif iş hayatı olanlarda cinsel, sosyal ve iş hayatı ciddi bir şekilde etkilenmektedir. Tuvalete gitme ihtiyacının getirdiği korku nedeni ile sinemaya gidememe, iş toplantılarında uzun süre duramama, iş konsantrasyonunun azalması, seyahat gidememe, gibi sosyalleşmeyi ve iş hayatını etkileyen durumlar karşısında ciddi depresyon, anksiyete bozukluğu ve bıkkınlık ortaya çıkabilmektedir.
Bu noktada idrar kaçırma ile ilgili olarak 4 ana noktanın altının çizilmesi gerekir:
İdrar kaçırma şikayetinden utanmamak gerekir
İdrar kaçırma her yaşta görülebilir ille yaşlanma ile ilişkili değildir
Kadınlarda erkeklere göre daha sıktır
Ne tipte olursa olsun tüm idrar kaçırma sorunlarının tedavisi mümkündür.
Peki neden oluyor
Aşırı aktif mesane şikayetleri olan kişilerin mesaneleri ile normal bireylerin mesaneleri arasında yapısal farklılıklar bile ortaya konmaya başlanmıştır. Ama bunlar neden oluyor işte bu sorunun cevabı henüz pek de ortaya konulamamakta.
Normal olarak, idrar yapma işlevi tamamen beyin kontrolündedir. İdrar torbası belirli bir gerginliğe ulaştığında beyine yolladığı sinyallerle boşalma ihtiyacını bildirir. Bulunulan fiziksel ve sosyal ortama bağlı olarak beyin idrar torbasına idrar yapıp yapamayacağını iletir. Bu iletiler omurilik içinde bulunan sinirler sayesinde gerçekleştirilir. Beyin ile idrar torbası arasındaki bu koordinasyonun bozulması sonrasında işeme bozuklukları ortaya çıkar. Bu koordinasyonun bozulması pek çok durumda karşımıza çıkar. Bazen de, halen elimizde bulunan tıbbi tanı yöntemleri ile bu sebeplerden hiç birisini hastamızda bulamayabiliriz; ama hastalarımızın ciddi şikayetleri vardır. İşte tüm dünyada son yıllarda bu konuda çalışan bilim adamları, mesanenin aşırı duyarlılığı sonucu yaşanan bu sıkıntılara aşırı aktif mesane sendromu adını vermişlerdir.
Ne Yapılabilir?
Sık ve azar azar idrara çıkma, idrar yanması şikayeti olanların öncelikle doktorlarına başvurarak idrar yollarında bir enfeksiyonu olup olmadığı incelenmelidir. Mesanenizin ne kadar idrar tutabildiği de bilinmesi gerekenlerden bir başkasıdır. Bu ölçüm ultrasonografi ile gerçekleştirilebilir. Ayrıca işeme sonrasında mesanede kalan idrar miktarını da aynı yöntemle inceleyebiliriz. Tüm bunlarda ciddi bir sorun olmamasına karşın kişi daha önce bahsettiğimiz aşırı aktif mesane şikayetlerini yaşıyorsa o zaman ilaç tedavileri başlanabilir. İlaç tedavilerinin amacı mesanenin anormal his ve kasılmalarını baskılamaktır. Çoğunlukla ilaç tedavileri ile birlikte işeme alışkanlıklarının da bilinmesi ve bunların düzenlenmesi önerilir. Kafein, alkol, yüksek asit içerikli içecekler ( domates ve greyfrut suyu gibi) ve baharatlı yiyecekler mesanenizi uyarabilir bu nedenle bunlardan kaçınmak gerekir. Gece şikayetleri olanlar için gece yatmadan alınan sıvı miktarının ayarlanması ve kilo verilmesi önerilen yaşamsal değişikliklerdir.
İlaç tedavisi yeterli olmazsa?
Bazı durumlarda ilaç tedavileri başarılı olmayabilir. Bu durumda öncelikle aşırı aktif mesane şikayetlerine neden olabilecek mesanenin çalışması ile ilgili bir sorun olup olmadığının ortaya konulması gerekmektedir. Bu amaçla mesanenin basınçlarının ve elektriksel aktivitelerinin incelendiği ürodinami adı verilen ölçümün yapılması önerilir. Burada mesanede kontrolsüz kasılmaların olup olmadığı mesane çıkışında tıkanıklık yaparak mesanenin çalışmasını bozacak ( erkeklerde prostat, kadınlarda da mesane sarkması gibi) durumların olup olmadıkları ortaya konur. Tabii ki aşırı aktif mesaneye yol açan veya onunla birlikte olan diğer durumların da tedavilerinin yapılması tedavi başarısı açısından önemlidir.Eğer aşırı kasılmalara bağlı bir durum söz konusu ise ve ilaçlarla bu durum kontrol altına alınamıyorsa o zaman yeni bir yaklaşım olarak mesanenin kontrolsüz kasılan kaslarının içerisine BOTOX enjeksiyonları yapılabilmektedir. Bunlar mesanenin kasılma gücünü tamamen etkilemez ve normal işeme işlemi gerçekleşebilir ancak kontrol kasılmalar engellenir. Başarı oranı yüksek, uygulanması kolay ve yan etki profili oldukça iyi olan bir tedavi yöntemidir. 6-9 ay süre ile yapılan enjeksiyon etki gösterir ve bu arada mesanenin yeniden eğitimi sağlanır.
Tekrar vurgulamamız gereken nokta bireylerin hayat kalitelerini, günlük yaşantılarını ve evlilik hayatlarını bile etkileyebilen bu durum için utanmadan veya kendi düşüncelerine göre doğru olduğunu düşündükleri farklı tedavi yöntemleri denemeden önce bu konuda doktora başvurmalarıdır.
