II Bayezid
Doğum 3 Aralık 1447Dimetoka
Olum 26 Mayıs 1512Buyukcekmece
Hukum suresi 22 Mayıs 1481 – 24 Nisan 1512
Once gelen II Mehmed
Sonra gelen I Selim
II Bayezid, sekizinci Osmanlı padişahıdır Yavuz Sultan Selim'in de babasıdır Uzun boylu, yağız cehreli, ela gozlu, geniş goğuslu olan Bayezid yumuşak, hatta melankolik bir tabiata sahipti Gencliğinde serbest bir hayat surduğu halde padişahlığında ibadete ve hayır işlerine yonelmişti Bu sebeple de Bayezidi Veli diye anılır olmuştu Mecbur olmadıkca savaştan uzak kalmaya dikkat etmiş, “nizamı memleket icin İstanbul ’dan ayrılmamayı tercih etmişti Adli mahlası kullanarak Turkce ve Farsca şiirler yazdı II Bayezid'in yazdığı şiirlerden meydana gelen kucuk hacimli bir an Rumi 1308 tarihinde İstanbul'da basıldı Kendisi hat sanatında da oldukca yetenekliydi Bursa'daki meşhur Koza Han olmak uzere bircok eser yaptırdı
HAYATI
1448 yılında Dimetoka ’da doğan Şehzade Bayezid, Fatih Sultan Mehmet ’in buyuk oğludur 7 yaşında iken Amasya ’ya sancak beyliğine gonderildi Sanatcı bir kişiliğe sahip olan Bayezid, hat dersleri de aldı Bir ara afyon kullandı ve bu durum babası Fatih ile aralarının acılmasına neden oldu lakin Şehzade Bayezid babasından af diledi
1481 yılında babası hayatını kaybedince Şehzade Bayezid kardeşi Cem ile tahta gecme konusunda karşı karşıya geldi ve bu durumu biraz daha şiddetlendiren olay, Fatihin cıkardığı kanunnamede nizamı alem icin kardeşlerini oldurme hakkı tanıyor olması idi Bayezid ve Cem ’e olum haberi yollanmış fakat Cem ’e haber goturen elcinin yolu kesilerek onlenmiş Bayezid ise gelene kadar vekaleten oğlu tahta oturtulmuştu Bu da Bayezid ’in taraftarlarının daha cok olduğunu gostermektedir
PADİŞAHLIK DONEMİ
İstanbul ’a ulaşan Bayezid, babasının Topkapı Sarayı ’ndaki cenaze merasiminden sonra tahta cıktı İlk olarak kapıkullarına culus bahşisi dağıttığı gibi yeniceri ulufelerini de arttırdı ve vezirlerebeylere diledikleri yerde koyler verdi
Kendisini tahta daha layık goren Cem ’in mucadelesi ic savaşa neden oldu Topladığı kuvvetler ile Bursa ’da kendi adına hutbe okuttu ve para bastırdı Bu da padişahlığını ilan etmek olduğu gibi kardeşi Bayezid ’a devleti paylaşmayı da teklif etti Sultan Bayezid ise devletin bolunemeyeceğini belirterek uzerine yurudu Bu savaşta yenilen Cem, Mısır ’a kactı Ardından Avrupa ’ya nakledilen Cem, Bayezid icin buyuk bir tehlike oluşturuyor ve bu durum da bazı cozum yollarını doğuruyordu Kardeşini bırakmamaları icin bazı tavizlerde bulunan Bayezid bir yandan da onu oldurme yollarını arıyordu Zaten cok gecmeden Cem zehirlenerek hayatını kaybetti
Cem olayı ve bu olay dolayısıyla Avrupa ’da İstanbul ’u geri alma yolunda doğan umutlar Bayezid ’i cok dikkatli ve barışcı bir siyaset takip etmeye surukledi Bununla birlikte o gerektiğinde savaştan da cekinmemiş, boylece Osmanlı topraklarına yeni yerler katılmıştı
1484 yılında Boğdan seferine cıkan II Bayezid, Kili ve Akkirman kalelerini alarak vergiye bağladı Bu donemin dış siyasetindeki en buyuk dalgalanma Venedik ile olan munasebetlerde gorulmektedir Venedik ’in Turkler ’e karşı Fransa ile ittifak yapması uzerine İstanbul ’daki Venedikli tacirler tutuklanıp mallarına el konuldu, bu da savaşın başlamasına neden oldu 4 yıl suren bu savaşta Osmanlı once Modon ve Koron limanlarını ele gecirdi Caresiz kalan Venedikliler, Bayezid ile antlaşmaya vardı
Fatih Sultan Mehmet doneminde Macarlar ile olan savaş Bayezid doneminde de devam etti Sonunda 1503 yılında ticaret serbestliğini tanıyan bir antlaşmaya varıldı Lakin bu donemin en dikkat ceken olayyı Rusya ve Endulus ile ilk kez munasebet kurulmasıdır Bu donemin en onemli olayı ise Memlukler ile 6 yıl suren savaşa girilmesidir 1485 yılında başlayan savaşın sonunda iki tarafta kesin bir zafer kazanamadı
ŞAHKULU İSYANI
Sultan Bayezid ’in barışcı ve cekingen siyaseti Safeviler ile olan ilişkiyi Osmanlılar ’ın aleyhinde gelişmesine neden oldu Şah İsmail ’in Şii siyaseti Anadolu ’da etkisini gostermiş, 20000 kişilik bir Safevi kuvveti Ankara ’ya kadar ilerlemişti Bu durum karşısında Şii olduklarından şuphe edilen 16000 kişi Anadolu ’dan Rumeli ’ye goc ettirildi Fakat 1511 yılında baş gosteren Şahkulu İsyanı Anadolu ’yu tamamen kana boyadı ve bu ayaklanmalar sırasında Şah İsmail kendi adına hutbe bile okutturdu Artan bu huzursuzluklar Bayezid ’in tahtı kaybetmesinde buyuk rol oynamıştır
Orduyu guclendirmek icin bazı girişimlerde bulunan Sultan Bayezid, Yeniceri Ocağı ’nda ağa bolukleri adı verilen bir sınıf kurdu Donanmada kalyon sınıfından Goke adlı ilk gemi yapıldı ve uzun menzili top kullanılmaya başlandı Saraya alınan ic oğlanları yetiştirmek uzere Galata Saray Mektebi acıldı
ZOR YILLAR
Bu gelişmelerin yanında yonetimde yanlış kişileri seciyor olması, halkı refahlıktan uzaklaştırarak huzursuzluklar doğurmasına yol actı Bir de ustune 14921502 yılları arasında veba salgınının baş gostermesi de pek cok olume yol actı 6 yıl suren kıtlık cok buyuk sıkıntılar doğurduğu gibi 45 gun suren deprem ‘ ’kucuk kıyamet ’ ’ diye adlandırılmış ve 5000 ’den fazla can kaybına, 1070 ev ve 109 mescidin yıkılmasına neden olmuştu
Şehzadeler arasında cıkan saltanat mucadelesi ve Şahkulu İsyanı ise Bayezid ’i once tahtından sonra hayatınan etti Yaşı oldukca ilerlemiş olan Sultan Bayezid, nikris hastalığına yakalandı Bayezid ’in tahta gecirmek istediği buyuk oğlu Ahmet olsa da, Selim ’in İran şahı ile girdiği savaştan un kazanmış olması onun halk tarafından daha cok benimsenmesine yol actı
Diğer kardeşleri de harekete gectiler, sancaklarından ayrılan bu şehzadeler Anadolu isyanın tetiğini ateşledi Boylece Anadolu ’da Safevi egemenliğini sağlamaya calışan Şahkulu ayaklanınca şiddetli bir SunniŞii catışması başladı Bursa yakınlarına kadar ilerleyen Şahkulu ’yu durdurmak isteyen Selim Silistre ’ye naklini istediyse de babası tarafından kabul edilmedi Buna karşılık Selim ’i Semendire ’ye nakletti ve Ahmet ’i tahta gecirmeyeceğine dair soz verdi fakat bu antlaşma surekli olmadı Bir sure sonra babasının uzerine yuruyen Selim, savaşta yenildi ve Kefe ’ye dondu Uzerine Ahmet ’in İstanbul ’a cağrılması onu istemeyen yenicerilerin ayaklanmasına yol actı Padişahın idaresizliğini one surerek kendilerine Selim ’i serdar tayin etmesini istediler ve Sultan Bayezid bu durumu kabul etmek zorunda kaldı İstanbul ’a gelen Selim Yenibahce ’de karargahını kurduktan sonra babasının elini optuBabası onun Anadolu ’ya gecmesini istiyordu fakat Şehzade Selim tahtın sahibi olursa gonul rahatlığı ile savaşabileceğini soyleyince Sultan Bayezid saltanatı oğluna bıraktı Boylece yenicerilerin desteği ile tahta cıkmış olan Bayezid, 30 yıl sonunda yine yenicerilerin baskısıyla 1512 yılında tahttan cekilmiş oldu Dimetoka ’ya gitmek uzere İstanbul ’dan ayrılan Bayezid, Corlu yakınlarına geldiğinde fenalaştı 1512 yılında hayatını kaybetti Olum sebebi şaibelidir fakat bazı kaynaklarda zehirlenmiş olabileceği uzerinde durulmuştur
Cenazesi İstanbul ’a getirildi ve bugun kendi adıyla anılan Beyazıt Meydanı ’nda yaptırmış olduğu camiinin yanına gomuldu Uzerindeki turbe daha sonraki yıllarda inşa edildi
EDEBİ KİŞİLİĞİ
Şehzadeliğinden beri ilme meraklı olan Bayezid, cevresine hep bilginleri topladı Aynı zamanda şiirler yazdı, Adli mahlasını kullandı ve gazellerinin meydana getirdiği kucuk hacimli bir anı basıldı Şiirde orta dereceli olsa da hat sanatında oldukca yetenekliydi Uygur yazısını iyi bilip, İtalyancayı az biliyordu Ancak babası olcusunde hoşgorulu ve acık fikirli değildi G Bellini ’nin yaptığı tabloların saraydan cıkartılıp satılması, Tokatlı Molla Lutfi ’nin inancsızlıkla suclanarak idamı bu donemde olmuştur
Osmanlı tarihciliği onun zamanında ilk buyuk eserini cıkarmış olup, Osmanlı tarihini yazdırmıştır Ayrıca kendi adına da pek cok eser kaleme alınmıştır Avrupa ’daki sanat hareketlerine de tamamen kayıtsız kalmayan Sultan Bayezid, Leonardo Da Vinci ile mektuplaşmış; Da Vinci Halic ve Boğaz uzerinde birer kopru yapmaya hazır olduğunu bildirmiş, Michelangelo da kopru yapımının duşunulduğunu duyunca bir ara İstanbul ’a gelmeyi istemiştir Fakat bu teşebbusler gercekleşememiştir
Doğum 3 Aralık 1447Dimetoka
Olum 26 Mayıs 1512Buyukcekmece
Hukum suresi 22 Mayıs 1481 – 24 Nisan 1512
Once gelen II Mehmed
Sonra gelen I Selim
II Bayezid, sekizinci Osmanlı padişahıdır Yavuz Sultan Selim'in de babasıdır Uzun boylu, yağız cehreli, ela gozlu, geniş goğuslu olan Bayezid yumuşak, hatta melankolik bir tabiata sahipti Gencliğinde serbest bir hayat surduğu halde padişahlığında ibadete ve hayır işlerine yonelmişti Bu sebeple de Bayezidi Veli diye anılır olmuştu Mecbur olmadıkca savaştan uzak kalmaya dikkat etmiş, “nizamı memleket icin İstanbul ’dan ayrılmamayı tercih etmişti Adli mahlası kullanarak Turkce ve Farsca şiirler yazdı II Bayezid'in yazdığı şiirlerden meydana gelen kucuk hacimli bir an Rumi 1308 tarihinde İstanbul'da basıldı Kendisi hat sanatında da oldukca yetenekliydi Bursa'daki meşhur Koza Han olmak uzere bircok eser yaptırdı
HAYATI
1448 yılında Dimetoka ’da doğan Şehzade Bayezid, Fatih Sultan Mehmet ’in buyuk oğludur 7 yaşında iken Amasya ’ya sancak beyliğine gonderildi Sanatcı bir kişiliğe sahip olan Bayezid, hat dersleri de aldı Bir ara afyon kullandı ve bu durum babası Fatih ile aralarının acılmasına neden oldu lakin Şehzade Bayezid babasından af diledi
1481 yılında babası hayatını kaybedince Şehzade Bayezid kardeşi Cem ile tahta gecme konusunda karşı karşıya geldi ve bu durumu biraz daha şiddetlendiren olay, Fatihin cıkardığı kanunnamede nizamı alem icin kardeşlerini oldurme hakkı tanıyor olması idi Bayezid ve Cem ’e olum haberi yollanmış fakat Cem ’e haber goturen elcinin yolu kesilerek onlenmiş Bayezid ise gelene kadar vekaleten oğlu tahta oturtulmuştu Bu da Bayezid ’in taraftarlarının daha cok olduğunu gostermektedir
PADİŞAHLIK DONEMİ
İstanbul ’a ulaşan Bayezid, babasının Topkapı Sarayı ’ndaki cenaze merasiminden sonra tahta cıktı İlk olarak kapıkullarına culus bahşisi dağıttığı gibi yeniceri ulufelerini de arttırdı ve vezirlerebeylere diledikleri yerde koyler verdi
Kendisini tahta daha layık goren Cem ’in mucadelesi ic savaşa neden oldu Topladığı kuvvetler ile Bursa ’da kendi adına hutbe okuttu ve para bastırdı Bu da padişahlığını ilan etmek olduğu gibi kardeşi Bayezid ’a devleti paylaşmayı da teklif etti Sultan Bayezid ise devletin bolunemeyeceğini belirterek uzerine yurudu Bu savaşta yenilen Cem, Mısır ’a kactı Ardından Avrupa ’ya nakledilen Cem, Bayezid icin buyuk bir tehlike oluşturuyor ve bu durum da bazı cozum yollarını doğuruyordu Kardeşini bırakmamaları icin bazı tavizlerde bulunan Bayezid bir yandan da onu oldurme yollarını arıyordu Zaten cok gecmeden Cem zehirlenerek hayatını kaybetti
Cem olayı ve bu olay dolayısıyla Avrupa ’da İstanbul ’u geri alma yolunda doğan umutlar Bayezid ’i cok dikkatli ve barışcı bir siyaset takip etmeye surukledi Bununla birlikte o gerektiğinde savaştan da cekinmemiş, boylece Osmanlı topraklarına yeni yerler katılmıştı
1484 yılında Boğdan seferine cıkan II Bayezid, Kili ve Akkirman kalelerini alarak vergiye bağladı Bu donemin dış siyasetindeki en buyuk dalgalanma Venedik ile olan munasebetlerde gorulmektedir Venedik ’in Turkler ’e karşı Fransa ile ittifak yapması uzerine İstanbul ’daki Venedikli tacirler tutuklanıp mallarına el konuldu, bu da savaşın başlamasına neden oldu 4 yıl suren bu savaşta Osmanlı once Modon ve Koron limanlarını ele gecirdi Caresiz kalan Venedikliler, Bayezid ile antlaşmaya vardı
Fatih Sultan Mehmet doneminde Macarlar ile olan savaş Bayezid doneminde de devam etti Sonunda 1503 yılında ticaret serbestliğini tanıyan bir antlaşmaya varıldı Lakin bu donemin en dikkat ceken olayyı Rusya ve Endulus ile ilk kez munasebet kurulmasıdır Bu donemin en onemli olayı ise Memlukler ile 6 yıl suren savaşa girilmesidir 1485 yılında başlayan savaşın sonunda iki tarafta kesin bir zafer kazanamadı
ŞAHKULU İSYANI
Sultan Bayezid ’in barışcı ve cekingen siyaseti Safeviler ile olan ilişkiyi Osmanlılar ’ın aleyhinde gelişmesine neden oldu Şah İsmail ’in Şii siyaseti Anadolu ’da etkisini gostermiş, 20000 kişilik bir Safevi kuvveti Ankara ’ya kadar ilerlemişti Bu durum karşısında Şii olduklarından şuphe edilen 16000 kişi Anadolu ’dan Rumeli ’ye goc ettirildi Fakat 1511 yılında baş gosteren Şahkulu İsyanı Anadolu ’yu tamamen kana boyadı ve bu ayaklanmalar sırasında Şah İsmail kendi adına hutbe bile okutturdu Artan bu huzursuzluklar Bayezid ’in tahtı kaybetmesinde buyuk rol oynamıştır
Orduyu guclendirmek icin bazı girişimlerde bulunan Sultan Bayezid, Yeniceri Ocağı ’nda ağa bolukleri adı verilen bir sınıf kurdu Donanmada kalyon sınıfından Goke adlı ilk gemi yapıldı ve uzun menzili top kullanılmaya başlandı Saraya alınan ic oğlanları yetiştirmek uzere Galata Saray Mektebi acıldı
ZOR YILLAR
Bu gelişmelerin yanında yonetimde yanlış kişileri seciyor olması, halkı refahlıktan uzaklaştırarak huzursuzluklar doğurmasına yol actı Bir de ustune 14921502 yılları arasında veba salgınının baş gostermesi de pek cok olume yol actı 6 yıl suren kıtlık cok buyuk sıkıntılar doğurduğu gibi 45 gun suren deprem ‘ ’kucuk kıyamet ’ ’ diye adlandırılmış ve 5000 ’den fazla can kaybına, 1070 ev ve 109 mescidin yıkılmasına neden olmuştu
Şehzadeler arasında cıkan saltanat mucadelesi ve Şahkulu İsyanı ise Bayezid ’i once tahtından sonra hayatınan etti Yaşı oldukca ilerlemiş olan Sultan Bayezid, nikris hastalığına yakalandı Bayezid ’in tahta gecirmek istediği buyuk oğlu Ahmet olsa da, Selim ’in İran şahı ile girdiği savaştan un kazanmış olması onun halk tarafından daha cok benimsenmesine yol actı
Diğer kardeşleri de harekete gectiler, sancaklarından ayrılan bu şehzadeler Anadolu isyanın tetiğini ateşledi Boylece Anadolu ’da Safevi egemenliğini sağlamaya calışan Şahkulu ayaklanınca şiddetli bir SunniŞii catışması başladı Bursa yakınlarına kadar ilerleyen Şahkulu ’yu durdurmak isteyen Selim Silistre ’ye naklini istediyse de babası tarafından kabul edilmedi Buna karşılık Selim ’i Semendire ’ye nakletti ve Ahmet ’i tahta gecirmeyeceğine dair soz verdi fakat bu antlaşma surekli olmadı Bir sure sonra babasının uzerine yuruyen Selim, savaşta yenildi ve Kefe ’ye dondu Uzerine Ahmet ’in İstanbul ’a cağrılması onu istemeyen yenicerilerin ayaklanmasına yol actı Padişahın idaresizliğini one surerek kendilerine Selim ’i serdar tayin etmesini istediler ve Sultan Bayezid bu durumu kabul etmek zorunda kaldı İstanbul ’a gelen Selim Yenibahce ’de karargahını kurduktan sonra babasının elini optuBabası onun Anadolu ’ya gecmesini istiyordu fakat Şehzade Selim tahtın sahibi olursa gonul rahatlığı ile savaşabileceğini soyleyince Sultan Bayezid saltanatı oğluna bıraktı Boylece yenicerilerin desteği ile tahta cıkmış olan Bayezid, 30 yıl sonunda yine yenicerilerin baskısıyla 1512 yılında tahttan cekilmiş oldu Dimetoka ’ya gitmek uzere İstanbul ’dan ayrılan Bayezid, Corlu yakınlarına geldiğinde fenalaştı 1512 yılında hayatını kaybetti Olum sebebi şaibelidir fakat bazı kaynaklarda zehirlenmiş olabileceği uzerinde durulmuştur
Cenazesi İstanbul ’a getirildi ve bugun kendi adıyla anılan Beyazıt Meydanı ’nda yaptırmış olduğu camiinin yanına gomuldu Uzerindeki turbe daha sonraki yıllarda inşa edildi
EDEBİ KİŞİLİĞİ
Şehzadeliğinden beri ilme meraklı olan Bayezid, cevresine hep bilginleri topladı Aynı zamanda şiirler yazdı, Adli mahlasını kullandı ve gazellerinin meydana getirdiği kucuk hacimli bir anı basıldı Şiirde orta dereceli olsa da hat sanatında oldukca yetenekliydi Uygur yazısını iyi bilip, İtalyancayı az biliyordu Ancak babası olcusunde hoşgorulu ve acık fikirli değildi G Bellini ’nin yaptığı tabloların saraydan cıkartılıp satılması, Tokatlı Molla Lutfi ’nin inancsızlıkla suclanarak idamı bu donemde olmuştur
Osmanlı tarihciliği onun zamanında ilk buyuk eserini cıkarmış olup, Osmanlı tarihini yazdırmıştır Ayrıca kendi adına da pek cok eser kaleme alınmıştır Avrupa ’daki sanat hareketlerine de tamamen kayıtsız kalmayan Sultan Bayezid, Leonardo Da Vinci ile mektuplaşmış; Da Vinci Halic ve Boğaz uzerinde birer kopru yapmaya hazır olduğunu bildirmiş, Michelangelo da kopru yapımının duşunulduğunu duyunca bir ara İstanbul ’a gelmeyi istemiştir Fakat bu teşebbusler gercekleşememiştir