II Mustafa
Doğum 6 Şubat 1664 İstanbul
Olum 29 Aralık 1703 İstanbul
Hukum suresi 6 Şubat 1695 – 22 Ağustos 1703
Once gelen II Ahmed
Sonra gelen III Ahmed
II Mustafa,yirmi ikinci Osmanlı padişahı, yuz birinci İslam halifesidir Divan edebiyatındaki lakabı İkbali, diğer bir lakabı ise Gazi ’dir
ŞEHZADELİK DONEMİ
1664 yılında Edirne ’de doğan Şehzade Mustafa, IV Mehmet ’in oğludur Kucuk yaştan itibaren iyi bir eğitim goren şehzade, babası ile birlikte Lehistan seferine cıktı 1687 yılında babasının tahttan indirilmesi ile tahta aday olsa da devlet erkanı II Suleyman ’ı layık gordu ve Şehzade Mustafa babası ile birlikte Topkapı Sarayı ’nda hapsedildi Ancak 1691 yılında II Suleyman ’ın hayatını kaybetmesiyle yeniden tahta aday olsa da, Fazıl Mustafa Paşa II Ahmet ’i tercih etti Sultan Ahmet ’in vefatı uzerine oğlu İbrahim tahta aday gosterilse de Mustafa, hanedanın en buyuğu sıfatıyla Edirne Sarayı ’nda Ortakapı onune taht kurduraraka veziriazam ve şeyhulislamı beklemeden padişahlığını ilan etti 1695 yılında tahta gecen II Mustafa o sırada 31 yaşındaydı; bir kac gun sonra da kılıc kuşanma merasimi yapıldı
PADİŞAHLIK DONEMİ
Saltanat doneminin ilk yıllarında hala devam eden Viyana Kuşatması ’nın getirisi cok uluslu savaşlar tum cephelerde surduğu icin ilk yaptığı hamle tum kontrolu kendi eline alması oldu Uzun suredir duzenli toplantı yapılmayan Divanı Humayun ’un hafta 4 gun calışmasını emretti
Atası Kanuni Sultan Suleyman ’ı ornek aldığını, Sultan Mehmet ’ten beri padişahların zevk ve sefaya duştuğunu bunun da duşman kuvvetlerinin işine geldiğini; bundan sonra kendisine rahatı ve zevki haram kıldığını bildirerek bizzat ordunun başında sefere cıkmak istediğini bildirdi
II Mustafa başa gecer gecmez hızla duşunduklerini gercekleştirmeye calışırken daha once Venedikliler ’in eline duşen Sakız adası o sırada geri alınmış, Kırım Tatarları ’ndan Şahbaz Giray, Lehistan topraklarına girip Lemberg ’e kadar ilerlemiş, cok sayıda esir ve ganimetle donmuştu Bu sırada hazırlıkları tamamlanan ordu 1695 yılında Avusturya seferine cıktı Once Lippa fethedildi, ardından Burdur civarında Avusturya ordusu ile karşılaşan Osmanlı ordusu savaşı kazandı Bu zaferin ardından Lugoş alındı ve bu zafer ona Gazi lakabını getirdi
Edirne ’den İstanbul ’a donen ve hemen ikinci sefer icin calışmalara başlayan II Mustafa, tarihte bir ilk olarak 1500 kadar İstanbul ve Edirne bostancısına sefer emri verdi 1696 yılında bizzat ordusunun başında ikinci sefere cıkan II Mustafa, Avrupa topraklarında başarı kazanma arzusundadır Cıktığı bu seferde de başarı kazanan Osmanlı ordusu, ucuncu ve sonuncu Avusturya seferine 1697 yılında cıktı Şiddetli bir carpışmanın sonunda ne yazık ki Osmanlı ordusu mağlup oldu Ancak yuzerek karşıya gecebilenler kurtuldu, 20 kadar kumandan şehit olurken ordunun sekizde biri yok oldu Pek cok malzeme, hazine sandıkları, binlerce at, okuz ve sadaret muhru Avusturyalılar ’ın eline gecti Bu habere cok uzulen padişah hemen geri cekildi Bu mağlubiyetin etkisi II Mustafa ’nın uzerinde buyuk oldu; barış istesede boylesi bir durumun Osmanlı Devleti ’nin prestijini sarsacağını duşunerek savaşın devam etmesi gerektiğine inanıyordu Ancak devletin ileri gelenleri ve elcilerin ısrarı uzerine Karlofca barış anlaşması ile 16 yıldır devam eden savaş bitti Osmanlı Devleti Tımışvar haric butun Macaristan ’ı kaybetti
ZOR YILLAR
Bu cok cepheli savaşlar Osmanlı Devleti ’nin sosyal ve ekonomik yapısını temelinden sarsmıştı Artan sefer masrafları icin yeni vergiler ihdas edilirken mevcutların miktarları arttırıldı Kapıkulu ve timarlı sipahi teşkilatları bozulmuş olduğundan genel seferberlik ilan edilerek halktan asker toplandı Bunlar savaşlar sona erince dondukleri memleketlerinde onemli problemlere yol actı Savaşlar yuzunden beylerbeyi ve sancak beyleri gorev bolgelerinde bulunamadıklarından eşkıyalık hareketleri baş gosterdi; topraklarını terkeden ciftciler inzibatı temin etmekle vazifeli yarı resmi sarıca ve sekban teşkilatına katıldı Anadolu bu halde iken Balkanlar ’da “hayduk denilen zumreler ortaya cıktı II Mustafa, bu tur eşkıyalık hareketlerinin onlenmesi icin bir yandan teftişci adı altında valiler tayin ederken diğer yandan sarıca ve sekban teşkilatının kaldırıldığını ilan etti Bunun dışında savaş giderlerini karşılamak icin bazı mali onlemler alan II Mustafa; ayarı duzgun olan İstanbul altınının tuccarlar tarafından toplanıp Mısır ’a goturulmesiyle Osmanlı tarihinde bir ilk olarak ilk defa uzeri tuğralı altın para bastırıldı Bu calışmalar sonucunda devlet butcesi istikrar kazanmaya başladı
Ancak savaşlardaki başarısızlık ve kaybedilen topraklar nedeni ile halk mutsuz ve padişahtan memnun değildi Bu tepkiler sonucunda Edirne Vak ’ası denilen olay patladı ve İstanbul ’a hakim olan asiler Edirne ’ye isteklerini belirten bir mahzar gonderdi Ancak Şeyhulislam Feyzyllah Efendi bu yazıyı padişaha ulaştırmadı ve durumdan habersiz olan asiler Edirne ’ye gelerek padişah değişikliği istedi ve yerine Şehzade Ahmet onerildi Carpışma olmadan mesele halledilmeye calışıldı, zira II Mustafa kardeşi Ahmet ’in bulunduğu yere giderek ‘ ’Birader, kul seni padişah istemişler ’ ’ diyerek kendi rızası ile tahttan cekildi ve onun kaldığı yere gitti 8 yıl hukumdarlık yapan II Mustafa ordunun başında sefere cıkan son Osmanlı padişahıdır
Yakalanmış olduğu istiska ve mesane hastalıklarına son gelişmelerin verdiği uzuntuler de eklenince tahttan indirilmesinden 5 ay kadar sonra cok sevdiği Edirne ’de 1703 yılında hayatını kaybetti Cenaze namazı kılındıktan sonra Yenicamii civarındaki Valide Turhan Sultan Turbesi ’ne defnedildi
Doğum 6 Şubat 1664 İstanbul
Olum 29 Aralık 1703 İstanbul
Hukum suresi 6 Şubat 1695 – 22 Ağustos 1703
Once gelen II Ahmed
Sonra gelen III Ahmed
II Mustafa,yirmi ikinci Osmanlı padişahı, yuz birinci İslam halifesidir Divan edebiyatındaki lakabı İkbali, diğer bir lakabı ise Gazi ’dir
ŞEHZADELİK DONEMİ
1664 yılında Edirne ’de doğan Şehzade Mustafa, IV Mehmet ’in oğludur Kucuk yaştan itibaren iyi bir eğitim goren şehzade, babası ile birlikte Lehistan seferine cıktı 1687 yılında babasının tahttan indirilmesi ile tahta aday olsa da devlet erkanı II Suleyman ’ı layık gordu ve Şehzade Mustafa babası ile birlikte Topkapı Sarayı ’nda hapsedildi Ancak 1691 yılında II Suleyman ’ın hayatını kaybetmesiyle yeniden tahta aday olsa da, Fazıl Mustafa Paşa II Ahmet ’i tercih etti Sultan Ahmet ’in vefatı uzerine oğlu İbrahim tahta aday gosterilse de Mustafa, hanedanın en buyuğu sıfatıyla Edirne Sarayı ’nda Ortakapı onune taht kurduraraka veziriazam ve şeyhulislamı beklemeden padişahlığını ilan etti 1695 yılında tahta gecen II Mustafa o sırada 31 yaşındaydı; bir kac gun sonra da kılıc kuşanma merasimi yapıldı
PADİŞAHLIK DONEMİ
Saltanat doneminin ilk yıllarında hala devam eden Viyana Kuşatması ’nın getirisi cok uluslu savaşlar tum cephelerde surduğu icin ilk yaptığı hamle tum kontrolu kendi eline alması oldu Uzun suredir duzenli toplantı yapılmayan Divanı Humayun ’un hafta 4 gun calışmasını emretti
Atası Kanuni Sultan Suleyman ’ı ornek aldığını, Sultan Mehmet ’ten beri padişahların zevk ve sefaya duştuğunu bunun da duşman kuvvetlerinin işine geldiğini; bundan sonra kendisine rahatı ve zevki haram kıldığını bildirerek bizzat ordunun başında sefere cıkmak istediğini bildirdi
II Mustafa başa gecer gecmez hızla duşunduklerini gercekleştirmeye calışırken daha once Venedikliler ’in eline duşen Sakız adası o sırada geri alınmış, Kırım Tatarları ’ndan Şahbaz Giray, Lehistan topraklarına girip Lemberg ’e kadar ilerlemiş, cok sayıda esir ve ganimetle donmuştu Bu sırada hazırlıkları tamamlanan ordu 1695 yılında Avusturya seferine cıktı Once Lippa fethedildi, ardından Burdur civarında Avusturya ordusu ile karşılaşan Osmanlı ordusu savaşı kazandı Bu zaferin ardından Lugoş alındı ve bu zafer ona Gazi lakabını getirdi
Edirne ’den İstanbul ’a donen ve hemen ikinci sefer icin calışmalara başlayan II Mustafa, tarihte bir ilk olarak 1500 kadar İstanbul ve Edirne bostancısına sefer emri verdi 1696 yılında bizzat ordusunun başında ikinci sefere cıkan II Mustafa, Avrupa topraklarında başarı kazanma arzusundadır Cıktığı bu seferde de başarı kazanan Osmanlı ordusu, ucuncu ve sonuncu Avusturya seferine 1697 yılında cıktı Şiddetli bir carpışmanın sonunda ne yazık ki Osmanlı ordusu mağlup oldu Ancak yuzerek karşıya gecebilenler kurtuldu, 20 kadar kumandan şehit olurken ordunun sekizde biri yok oldu Pek cok malzeme, hazine sandıkları, binlerce at, okuz ve sadaret muhru Avusturyalılar ’ın eline gecti Bu habere cok uzulen padişah hemen geri cekildi Bu mağlubiyetin etkisi II Mustafa ’nın uzerinde buyuk oldu; barış istesede boylesi bir durumun Osmanlı Devleti ’nin prestijini sarsacağını duşunerek savaşın devam etmesi gerektiğine inanıyordu Ancak devletin ileri gelenleri ve elcilerin ısrarı uzerine Karlofca barış anlaşması ile 16 yıldır devam eden savaş bitti Osmanlı Devleti Tımışvar haric butun Macaristan ’ı kaybetti
ZOR YILLAR
Bu cok cepheli savaşlar Osmanlı Devleti ’nin sosyal ve ekonomik yapısını temelinden sarsmıştı Artan sefer masrafları icin yeni vergiler ihdas edilirken mevcutların miktarları arttırıldı Kapıkulu ve timarlı sipahi teşkilatları bozulmuş olduğundan genel seferberlik ilan edilerek halktan asker toplandı Bunlar savaşlar sona erince dondukleri memleketlerinde onemli problemlere yol actı Savaşlar yuzunden beylerbeyi ve sancak beyleri gorev bolgelerinde bulunamadıklarından eşkıyalık hareketleri baş gosterdi; topraklarını terkeden ciftciler inzibatı temin etmekle vazifeli yarı resmi sarıca ve sekban teşkilatına katıldı Anadolu bu halde iken Balkanlar ’da “hayduk denilen zumreler ortaya cıktı II Mustafa, bu tur eşkıyalık hareketlerinin onlenmesi icin bir yandan teftişci adı altında valiler tayin ederken diğer yandan sarıca ve sekban teşkilatının kaldırıldığını ilan etti Bunun dışında savaş giderlerini karşılamak icin bazı mali onlemler alan II Mustafa; ayarı duzgun olan İstanbul altınının tuccarlar tarafından toplanıp Mısır ’a goturulmesiyle Osmanlı tarihinde bir ilk olarak ilk defa uzeri tuğralı altın para bastırıldı Bu calışmalar sonucunda devlet butcesi istikrar kazanmaya başladı
Ancak savaşlardaki başarısızlık ve kaybedilen topraklar nedeni ile halk mutsuz ve padişahtan memnun değildi Bu tepkiler sonucunda Edirne Vak ’ası denilen olay patladı ve İstanbul ’a hakim olan asiler Edirne ’ye isteklerini belirten bir mahzar gonderdi Ancak Şeyhulislam Feyzyllah Efendi bu yazıyı padişaha ulaştırmadı ve durumdan habersiz olan asiler Edirne ’ye gelerek padişah değişikliği istedi ve yerine Şehzade Ahmet onerildi Carpışma olmadan mesele halledilmeye calışıldı, zira II Mustafa kardeşi Ahmet ’in bulunduğu yere giderek ‘ ’Birader, kul seni padişah istemişler ’ ’ diyerek kendi rızası ile tahttan cekildi ve onun kaldığı yere gitti 8 yıl hukumdarlık yapan II Mustafa ordunun başında sefere cıkan son Osmanlı padişahıdır
Yakalanmış olduğu istiska ve mesane hastalıklarına son gelişmelerin verdiği uzuntuler de eklenince tahttan indirilmesinden 5 ay kadar sonra cok sevdiği Edirne ’de 1703 yılında hayatını kaybetti Cenaze namazı kılındıktan sonra Yenicamii civarındaki Valide Turhan Sultan Turbesi ’ne defnedildi