morfeus
Yeni Üye
Klasik modüller, inanılmaz kıymetli çanta ve ayakkabılar Matrix sinemasının data girdabına benzeyen bir yıldız geçidi üzere, her şeyin başladığı o tozlu dükkândan ışık yılı uzaklıktaki bugüne tek bir tıklama ile ulaşıyor.
Covid-19 çağının birinci yıldönümünde modanın seyrini ve bahtını değiştiren sarsıntılarla birlikte ikinci el pazarının yüzde yirmilik büyümesine tanıklık ediyoruz. Boston Consulting’e nazaran web üzerindeki ikinci el eser pazarı bugün itibariyle 40 milyar dolar düzeyine ulaşmış durumda. Önümüzdeki beş yıl içinde en kıymetli sitelerin her yıl yüzde 100 artan bir kâr oranına ulaşmaları öngörülüyor. On yıl zarfında da ikinci el eserlerin cirolarının süratli moda modüllerini aşabileceği iddia ediliyor. Vestiaire Collective, Depop, Rebag, The RealReal, Re-See ve Byronesque (spor ayakkabılarda da Goat ve StockX) üzere siteler, gerekli bütçeye sahip olmadan lüks dünyasına ulaşmak isteyenlerin sanal maksadı haline geldi. Hasebiyle radarlar en uygun online fırsatlarına çevrildi. İkinci el siber gezginleri ise sofistike koleksiyoncular olarak online alışverişin izini sürüyor.
YAPAY ZEKA MI İNSAN MI?
Pekala bu ikinci el online moda platformlarını koordine edenler nasıl çalışıyor? Klasiklerin satıldığı bir platformdaki eserlerin tam olarak kaç tane olduğu ve kaçtan gittiklerini öğrenmek değerli. Gerçekten işletme maliyetlerini kabul edilebilir düzeyde tutarak eserleri saymak, kataloglamak ve fiyatlarını belirlemek yani envanterini çıkarmak; bu cins platformları yönetim eden bireylerin geleceğini belirleyen ögelerden. Bu, kurullardaki toplam geliri yahut ciroları ana kaynak üzerinden azaltan bir ekonomik yük. Kıyafetlerin ve aksesuarların müşteriden müşteriye direkt (peer to peer) gidebildiği, kimlik doğrulama için bir toplama merkezine sevk edilip akabinde alıcılara gönderilebildiği yahut her vakit olduğu üzere direkt markalardan gelebileceği göz önüne alındığında bu türlü bir şirketi koordine etmek kolay değil. Bu basamakta devreye yapay zekanın gelişimi ve yapay öğrenme giriyor. Bilgisayarlar ve mikroçipler modelleri tanıyacak, durumu tahlil edecek, fiyatı belirleyecek ve gerçeklikleri onaylayacak. Lakin tüm bunların insan faktörünün uzmanlığı olmadan çalışıp çalışmayacağı garanti değil.
KİMİ ESERLER ŞİMDİDEN KLASİK
Birebir markaya ilişkin birtakım eserlerin kan kaybederken kimilerinin birebir bedeli muhafazasının kesin bir nedeni var. En talepkâr alıcıların bulunduğu Byronesque’te “talep üzerine fiyat” ibaresine sıkça rastlanıyor. Bunu Maison Margiela’nın Sonbahar/Kış 2000 döneminde yarattığı büyük vücut jean’lerde ya da ta 1977 yılına dayanan Vivienne Westwood’un Seditionaries “Tits” koleksiyonunda görüyoruz. Bu ortada Tagwalk’un uzmanları Prada, Rick Owens, Thom Browne ve Balmain’deki İlkbahar/Yaz 2021 koleksiyonundan birtakım kesimlerin şimdiden geleceğin kült klasikleri haline geleceğini tez etmekte. Çok talep gören bu eserleri koleksiyonerler cerrah hassasiyetiyle şimdiden satın almaya çalışıyorlar. En güzel koşullarda, karar verdiklerinde, bunları başlangıç fiyatının iki katını tahminen de üç katını kazanabilecekler. Üstelik bu mevzuda tahminen de uzman olmaya da gerek yok. Kutuyu ve etiketi saklama, çantayı güzel durumda koruma etme üzere temel kurallara uymak Hasebiyle Hermès’in Birkin’i, Chanel’in 2.55 çantası, Fendi’nin Peekaboo’su fiyatlarını vakit içinde koruyacaktır. Durumu biraz karmaşık hale getirecek bir dipnot: Kendi eski modellerinin fiyatlarının yükseldiğini, hatta yenilerinin üzerine çıktığını gören kimi spor ayakkabı markaları, spekülasyonu önlemek için bunları tekrar üreterek piyasaya sürüyor ve ikinci elin fiyatını yapay biçimde düşürüyor. Kısaca eserlere borsadaki pay senedi muamelesi yapıyorlar.
MODA YATIRIMI İÇİN NE YAPMALI?
Burberry ve Stella McCartney’den sonra Gucci de kendi eserlerini The RealReal üzerinde satmaya başladı. Bu ortada, Alessandro Michele’ye nazaran markanın bu yeni seyri satılmayan eserleri azalttığı için döngüsellik mantığını izleyen bir operasyon. Bunun altında Y ve Z nesillerine hitap etme dileği da var elbette. Bu yolla dönem koleksiyonlarının satışını artırmak ve genç nüfusu sadık müşterilere dönüştürmek de gayelerden biri olağan ki. Öte yandan kullanılmış eserleri satarak yenilerini almanın getirdiği yükü hafifletmeye çalışanlar da var lakin artık besbelli olan şey bedelli eser satın almanın bir yatırım haline gelmesi. Bunun ispatı da yatırımlarını giderek artıran ikinci el online alışveriş platformları. Gelişmeleri merakla izlemeye devam ediyoruz.
Yazı: Federica Fiori
Fotoğraflar: Mehmet Erzincan, Getty Images Türkiye
ELLE Türkiye Nisan 2021 sayısından alınmıştır.