İnsanlığın varoluş sürecini ilk günden bugüne kadar incelemiş herkesin ortak kanısına göre, insanı insan yapan en önemli eylem iletişimdir. İletişim sayesinde insanlar bilgi ve kültür aktarımı yaparak bugüne kadar gelmiştir. İletişim nedir sorusunun elbette herkes tarafından kabul edilen bir yanıtı var ancak her gün gelişen dünyada iletişim teknikleri de gelişmekte ve bazen sıradışı hale gelebilmektedir.
Önce sözlü, sonra yazılı olarak sürdürülen iletişim; bugün dijital ortamda devam etmektedir. Dijital dünyada sürdürülen iletişim, bildiğimiz anlamından çok daha farklı bir noktaya evrildi diyebiliriz. Yine de insanlar arasında temel bilgi aktarımını sağlayan iletişimin her zaman belirli bir tanımı ve etkili kullanım teknikler vardır. Gelin iletişim nedir sorusu üzerinden günümüz dünyasındaki insan ilişkilerine biraz yakından bakalım.
İnsanı insan yapan iletişim nedir?
Temel tanımı ile başlamak gerekirse iletişim; gönderici, mesaj ve alıcıdan oluşan bir bilgi aktarım eylemidir. Gönderici ve alıcı tek bir insan olabildiği gibi pek çok insandan oluşan bir grup da olabilir. Mesaj ise tarih boyunca farklı şekillerde karşımıza çıkmıştır. Söz, yazı, resim ve bugün belki bir sosyal medya paylaşımı da mesaj olarak kabul edilebilir.
İnsanlar, tarih boyunca edindikleri bilgileri iletişim yoluyla diğer insanlara aktarmış ve bu sayede, diğer canlılardan farklı olarak bilginin devamlılığını sağlamışlardır. İletişim sayesinde temel içgüdülerimiz ile değil, atalarımızın bize aktardıkları bilgiler sayesinde hayatta kalıyoruz. Bilgiyi işleyerek de günden güne gelişiyoruz.
İletişim nedir sorusunu yanıtlarken bu kavramı sözlü ve sözsüz olarak iki ayrı şekilde incelemek mümkün. Sözlü iletişimi hepimiz biliyoruz. Sözsüz iletişim ise bildiğimiz ancak tam olarak kavrayamadığımız bir alandır. Jestler, mimikler ve hatta kokumuz bile sözsüz iletişim alanında değerlendirilebilir. Belki bugün dijital dünyada kullandığımız emojileri bile sözsüz iletişim başlığı altında değerlendirebiliriz.
Etkili iletişim için hangi beceriler gereklidir?
Etkili iletişim için uygulamanız gereken tekniklerden önce bu kavramı tanımlamak ve hangi beceriler sayesinde uygulanacağını görmek daha doğru olacaktır. Etkili iletişim demek, kendinizi net bir şekilde anlatmanız ve karşınızdaki kişiyi net bir şekilde anlamanız demektir. Yani göndericinin yolladığı mesajı, alıcının en doğru şekilde anladığı iletişim yöntemidir.
Etkili iletişim için ise olmazsa olmaz ilk beceri, iyi bir dinleyici olmaktır. Hani birini dinlerken onu anlamaya çalışmak yerine kendi söyleyeceğinizi düşünüyorsunuz ya, işte bu kötü dinleyici olmaktır. Empati kurabilmek yani kendinizi karşınızdaki insanın yerine koyarak onun anlattıklarını yargılamak da etkili bir iletişim için son derece gereklidir.
Ağzınızdan çıkan sözler harika olabilir ancak bu sözleri vücut dilinizle desteklemiyorsanız etkili bir iletişimden söz etmek mümkün değildir. Birden fazla kişiyle kurulan iletişim sırasında iyi bir takım arkadaşı olmanız gerekiyor. O ekipte kaç kişi olursa olsun, her biriyle kurduğunuz iletişim sağlıklı olmalıdır. Yoksa bu durumda da etkili iletişimden söz etmek mümkün olmayacaktır.
Herkesin bilmesi gereken etkili iletişim teknikleri:
- İyi bir dinleyici olmak için alıştırmalar yapın.
- Sözsüz iletişimi bir an olsun aklınızdan çıkarmayın.
- Kendi duygularınızı yönetmeyi öğrenin.
- İnsanlara fikirlerini sormaktan çekinmeyin.
- Grup önünde konuşma yapmadan önce alıştırma yapın.
- Kendi iletişim filtrenizi geliştirin.
Kimse iyi bir dinleyici olarak doğmaz, zaman içinde gelişen bir beceridir. Bu nedenle alıştırma yapmaktan çekinmeyin. İyi bir dinleyici olmak, sessiz kalarak her söyleneni dinlemek değildir. Konuşmanın akışına göre destekleyici yanıtlar verin ve anlatıcının konusunu genişletecek sorular sorun. Hangi tavrınıza, nasıl bir tepki aldığınızı gözlemleyerek iyi bir dinleyici olma yolunda emin adımlar atabilirsiniz.
Sözsüz iletişimi bir an olsun aklınızdan çıkarmayın:
Keyifli bir şeyler anlatırken gülümsemek, sıradışı bir şey anlatırken göz kırpmak, anlattığınız şeyi elinizi kullanarak karşı tarafından gözünde canlandırmak ve hatta gerekli noktalarda karşı tarafa dokunmak gibi davranışlar, sözsüz iletişimi güçlendirecektir. Unutmayın; ne anlattığınız değil, nasıl anlattığınız önemlidir. Bu konuda iletişim becerisine güvendiğiniz kişileri izleyerek ya da ayna karşısında pratik yaparak kendinizi geliştirmeniz mümkün.
Kendi duygularınızı yönetmeyi öğrenin:
Hepimiz insanız ve yoğun duygulara sahibiz. Maalesef en objektif olmamız gereken noktada bile bazen kendimizi bu duygulara kaptırabiliyoruz. Duygusal bir tavırla girilen hiçbir iletişim etkili olmayacaktır. Bu nedenle duygularınızı yönetmeyi öğrenmelisiniz. Gereken yerde elbette duygularınızı işin içine katmaktan çekinmeyin ancak önce kısa bir süre olsa da düşünün. Gerçekten o an duygularınızı kullanmak iyi bir şey olacak mı? Duygu yönetmek de zaman içinde alıştırmalar yaparak geliştireceğiniz bir etkili iletişim becerisidir.
İnsanlara fikirlerini sormaktan çekinmeyin:
İnsanlara iletişim becerileriniz hakkında fikirlerini sorarak geri bildirim almaktan çekinmeyin. Örneğin; bir iş toplantısı sonrası nasıl bir performans sergilediğinizi sormak ve geri bildirimleri kabul etmek, emin olun bir sonraki toplantı sırasında çok daha etkili bir iletişim kurmanızı sağlayacaktır. Eğer sosyal alanlarda da çekingen bir insansanız bu durumu tüm hayatınıza yayabilirsiniz. Örneğin; bir mekandaki çalışanla girdiğiniz iletişim sonrası yanınızdaki arkadaşınıza nasıl olduğunuzu sorabilirsiniz. Pek çok insan, bu tür basit iletişimler sırasında bile çekingen davranma eğilimi gösterir.
Grup önünde konuşma yapmadan önce alıştırma yapın:
Birebir iletişimde rahat olan insanlar bile kalabalık bir gruba girdiğinde ya da grup önünde bir konuşma yapacağı zaman gerginlik yaşayabilir. Zaman içinde geliştirilecek olan bu beceriyi çok daha hızlı geliştirmek için alıştırma yapabilirsiniz. Ayna karşısında konuşma yapmak ya da güvendiğiniz bir grup insanın karşısında alıştırmalar yapmak emin olun gerginliğinizi ortadan kaldıracak ve çok daha etkili bir iletişim kurmanızı sağlayacaktır.
Kendi iletişim filtrenizi geliştirin:
Belki geliştirmesi en zor ama en başarılı etkili iletişim tekniği kendi iletişim filtrenizi oluşturmaktır. Bu filtreyi oluşturmak için son derece güçlü sosyal becerilere ihtiyacınız var. Her ortama girmeli, her türlü insanla konuşmalı ve bu konuşmaları gözlemleyerek kendi filtrenizi oluşturmalısınız. Bu tekniği ne kadar sürede uygulanabilir hale getireceğiniz ise tamamen size bağlı. Konfor alanınızdan uzaklaştıkça bu tür bir beceriyi geliştirme hızınız da artacaktır.
İnsanı insan yapan en önemli eylem olan iletişim nedir sorusunu yanıtladık ve herkesin bilmesi gereken bazı etkili iletişim tekniklerinden bahsettik. Sosyal kaygılarınızın varsa bunları bir şekilde aşmak sizin elinizde ancak bu kaygı seviyesi normalden çok daha yüksek durumdaysa lütfen bir uzmandan yardım almaktan çekinmeyin.