Ters Olma Karşı Gelme Bozukluğunun Belirtileri
-
Sık sık hiddetlenir (huysuzlanır). -
Sık sık büyüklerle tartışmaya girer. -
Büyüklerin isteklerine ya da kurallarına uymaya birçok vakit aktif bir biçimde karşı gelir ya da bunları reddeder. -
Birden fazla vakit, isteyerek, diğerlerini kızdıran şeyler yapar. -
Kendi yaramazlıkları için birden fazla vakit diğerlerini kabahatler. -
Birçok vakit alıngandır, çabuk darılır ya da diğerlerince kolay kızdırılır. -
Birçok vakit içerlemiş, kızgın ve güceniktir. -
Birden fazla vakit kincidir ve intikam almak ister.
Yapılan nörobiyolojik çalışmalarda artan serotonin ve steroid seviyelerindeki değişimin saldırgan davranışlarla ilişkilendirilebileceği belirtilmektedir. Araştırmalar KOKGB olan çocukların ebeveynlerine daha inançsız bağlanma gösterdiklerini belirtmektedir. Çocukluğunda olumsuz hayat olayları deneyimleyen çocukların sonraki yıllarda düşmanca bir
davranış örüntüsü geliştirebilecekleri üzerinde de durulmaktadır. Ailenin ilgisizliği, aile içi bağların zayıf oluşu, aile içi şiddet, çocuk istismarı üzere olumsuz hayat şartlarının da hissesi büyüktür. Sonuç olarak ters olma ters gelme bozukluğu çevresel, biyolojik, genetik ve toplumsal etkenlerin ortaklaşa rol alarak çoklu etiyoloji kavramı ile açıklanabilecek bir bozukluktur.
KOKGB, üç yaş üzere erken bir periyotta başlayabilmesiyle birlikte, bilhassa 6-8 yaşlarında görülür ve ekseriyetle ergenlikten sonra başlamaz. KOKGB temelinde özgül bir etiyolojik faktör bulunmamakla birlikte, aktüel araştırmalardan elde edilen bilgiler KOKGB’nin yapısal
olarak sıkıntı bir mizaçla olumsuz ebeveyn tavırlarının bir ortaya gelmesiyle görüldüğünü dayanaklar niteliktedir. Dikkat eksikliği hareketlilik bozukluğu zıt olma ters gelme bozukluğuna en sık eşlik eden bozukluktur. KOB olan çocukların %40-60’ında DEHB; DEHB olan çocukların ise %40-70’inde KOB görülmektedir.
Ters olma aykırı gelme bozukluğu tanısı alan çocukların gelecekte yıkıcı davranış belirtileri gösterme riski artmaktadır. Kronik karşı olma bozukluğu çabucak her vakit şahıslar ortası münasebetlerde ve okul muvaffakiyetinde bozulmaya neden olur. Bu zorluklara ikincil olarak öz hürmet azlığı, engellenmeye tahammülde yetersizlik, depresif his durum ve öfke patlamaları görülür. Ergenler, alkol ve uyuşturucu unsurları kullanabilirler. Çoklukla bu hastalıkta davranım bozukluğu yahut his durum bozukluğu gelişir.
Bu tanıyı alan çocukların yaklaşık dörtte biri, gelecek birkaç yıl içinde artık tanıyı karşılamaz. Karşı olma bozukluğunun esas tedavisi, çocuğun idaresi hünerlerinde ana babalara danışmalık ve direkt eğitimi ile birlikte çocuğun ferdi psikoterapisidir. Ebeveyn idaresi eğitimi ve çocuk sorun çözme marifetleri eğitimi karşı gelme bozukluğu olan çocuklar için uygulanacak müdahaleler ortasında öne çıkmaktadır. Ebeveyn idaresi eğitimi olumsuz davranışlarla baş etme ve istenilen davranışın gelişmesine yardımcı olacak
ebeveyn maharetlerini güçlendirmeye odaklanır. Çocuğun eğitimi dürtüsel yansıların ertelenmesini, alternatif tahlilleri, yapılan seçimlerin sonuçlarının göz önüne alınmasını ve davranışını kendi kendine değerlendirmeyi öğretmeye çalışır. KOKGB’nin özgül bir ilaç
tedavisiyle desteklenmesi gerektiğine dair hiçbir ispat bulunmamaktadır lakin eş teşhis varlığında uygun farmakoterapi seçilmelidir.
Aile fonksiyonları açısından ele alındığında; davranış denetimi; ailenin, üyelerinin davranışlarına standart koyma ve disiplin sağlama biçimidir. Davranış denetiminde, ailenin bağlantısı, ilgi gösterme, sorun çözebilme yetisi de kıymetlidir. Çocuklardaki davranış meselelerinin, bu alanlarda zahmet yaşanmasına sebep olabileceğini düşündürmektedir. Ebeveyn ile çocuk ortasındaki irtibatın olumsuz olmasının DEHB’li çocuklarda KOKGB’nin açığa çıkmasında değerli olduğu vurgulanmaktadır. Çakalöz ve arkadaşlarının araştırmasında bulunan en değerli sonuçlardan biri; zeka geriliği bulunmayan, hiç tedavi almamış olan KOKGB’nin eşlik ettiği DEHB’li çocukların aile fonksiyonlarında sorun olduğunun gösterilmesidir.
Son 10 yılda bu alanda kıymetli gelişmeler olsa da; Yıkıcı Davranım Bozukluğu’na eşlik edebilecek karşı gelme belirtilerinin, tablonun seyrine ve tedavi cevaplarına tesiri hala tartışmaya açıktır. Karşı gelme ve kabahat davranışlarının; giderek birbirinden daha farklı durumlar olduğu daha net görülmektedir. Fakat; temelde saldırganlık belirtisinin; karşı gelme bozukluğunun bir modülü mı yoksa davranım bozukluğunun bir bileşeni mi olduğu ayırımı şimdi çok net değildir. Teşhis ölçütlerindeki düzenlemeler; Yıkıcı Davranım Bozukluğu’nun değerlendirilmesini ve sosyo demografik bilgi dağılımını değiştirmiştir. Başlangıç yaşı, cinsiyet ve saldırganlık bileşeni üzere yordayıcı faktörler; farklı gidişli alt-grupların varlığını ortaya koymaktadır. DEHB, his durum ve tasa bozuklukları üzere psikiyatrik teşhisler KOKGB ve Davranım Bozukluğu ile eş teşhisli olarak karşımıza çıkabilir.
Ebeveynlere teklifler;
-
Çocuğun olumlu davranışları pekiştirilmelidir. -
Çocuğun saldırgan ve düşmanca davranışlarına serinkanlı ve sabırlı olunmalıdır. -
Aile içi kurallar oluşturulmalı ve uygulama evresinde çok sert ve katı davranılmamalıdır. Çocuk davranışları yüzünden azarlanmamalı, davranışlarının nedeni anlaşılmaya çalışılmalıdır. Çocuk ile tartışmaya girilmemeli, rahatsız olunan davranışları konuşmak için sakinleşmeyi bekleyip daha sonra tartışmasız bir ortamda tabir edilmelidir. -
Çocuğun öfkeli ve saldırgan davranışlarla istediğini yaptırmasına müsaade verilmemelidir. -
Çocuğun ebeveynlerini örnek alması nedeniyle davranışlara dikkat edilmelidir.