Tahminen bir sefer komik, iki kere komik lakin üçüncüden sonra yalnızca hudut bozucu. Hepimiz vakit zaman bu durumu yaşadık lakin neden yaşadığımızı biliyor musunuz, ya da nasıl kurtulacağınızı? Vakit zaman vezirleri bile rezil etmiş, izlediğimiz klasik romantik güldürü sinemalarındaki birtakım sahnelerin de vazgeçilmezidir o. Ne olduğunu varsayım edebildiniz mi?
Hıçkırık! Evet, yanlış okumadınız. Vezirleri bile rezil eden, ihtar vermeden ağızdan çıkan, vakitsiz sesler. Kimileri bizi hiç zorlamadan geçip giderken kimileri saatler sürer. Gelin beşerler neden hıçkırır, hıçkırık nasıl geçer yakından bakalım.
Beşerler neden hıçkırır?
Hıçkırıklar bedeninizde çok daha aşağıdan başlar, yani ciğerleriniz ve mideniz ortasındaki kubbe halindeki kas olan diyaframdan. Olağanda diyafram nefes aldığınızda havanın ciğerlerinize girmesini sağlamak için aşağı çekilir ve nefes verdiğinizde rahatlar, böylelikle hava burnunuzdan ve ağzınızdan çıkmak için ciğerlerinizden geri akabilir.
Lakin bir şey diyaframınızı tahriş ederse, spazm yapabilir ve sizi ansızın havayı boğazınıza çekmeye zorlayarak ses telinize çarpabilir. Bu, ses tellerinizin aniden kapanmasını sağlayarak bariz bir hıçkırık sesi yaratır.
Hıçkırığın sebepleri nelerdir?
- Çok fazla yahut çok süratli yemek
- Gergin yahut heyecanlı hissetmek
- Gazlı içecekler yahut çok fazla alkol içmek
- Gerilim
- Ani ısı değişikliği
- Şeker yahut sakız emerken hava yutmak
Hıçkırıklar çoklukla geçicidir, lakin ender durumlarda, bir müddetliğine sizi rahatsız edebilir. Bir müddetliğine dediysek muhtemelen geçmesi uzun vakit alacaktır lakin en uzun müddetli hıçkırık rekoru Amerikalı Charles Osborne'a aittir. 1922'de başlayan hıçkırığı hiç durmaksızın 1990'a kadar, yani 68 yıl boyunca devam etmiştir.
Hıçkırık, ekseriyetle diyaframa bağlı sonların hasar görmesi yahut şiddetlenmesinden kaynaklanır. Kulak zarınıza değen bir saçtan boğaz ağrısına kadar her şey bu hudutları etkileyebilir ve daha önemli hadiselerde uzunluğundaki tümör, guatr yahut kiste ziyan verebilir.
Bir mühlet devam eden hıçkırıklar, ensefalit yahut menenjit üzere merkezi hudut sistemi bozukluklarından yahut diyabet yahut böbrek yetmezliği üzere metabolik bozukluklardan da kaynaklanabilir. Steroidler yahut birtakım sakinleştiriciler üzere ilaçlar da uzun müddetli hıçkırıkları tetikleyebilir. Bilhassa anestezi gerektiren kimi prosedürler bile hıçkırıklara neden olabilir. 2 günden uzun müddettir hıçkırıyorsanız yahut yemek yemeyi, nefes almayı, uyumayı engelleyecek kadar şiddetliyse yahut sizi rahatsız ediyorsa, muhtemelen hekiminizden randevu almalısınız, ihmal etmeyin.
Pekala hıçkırık nasıl geçer, ne yeterli gelir?
- Buzlu su ile bir dakika boyunca gargara yapın.
- Soğuk su, diyaframınızdaki rastgele bir tahrişi yatıştırmaya yardımcı olacaktır.
- Küçük bir buz kesimini peçeteye ya da emici bir hususa emdirin ve yavaşça nefes alın. Bu, ciğerlerinizdeki karbondioksiti artırır ve bu da diyaframınızın gevşemesine neden olur.
- Nefesinizi tutun. Bu birebir vakitte karbondioksit düzeylerinin artmasına da yardımcı olur.
Lakin, kimi uzmanlar nefesinizi tutmanın yahut kese kağıdına nefes almanın işe yarayabileceğini düşünüyor; her iki teknik de ciğerlerinizde karbondioksit birikmesine neden olur ve bu da diyaframı rahatlatabilir. Her şey başarısız olursa ve hıçkırıklarınız birkaç gün yahut daha uzun müddet devam ederse, hekiminizden bir randevu alın. Vereceği tavsiyeler yahut reçetelendireceği ilaçlar bu rahatsız edici hıçkırıklara son verip veremeyeceklerini görmek için denemeye kıymet. Hıçkırıklarınızın ne vakit ortaya çıktığını ve ne kadar sürdüğünü belirttiğinizden emin olun.
Hıçkırığın habercisi olduğu birtakım hastalıklar:
- Hudut hasarı yahut tahrişi
- Merkezi hudut sistemi bozuklukları
- Metabolik bozukluklar ve ilaçlar
Uzun müddetli hıçkırıkların bir nedeni, diyafram kasına hizmet eden vagus hudutlarının yahut frenik hudutların hasar görmesi yahut tahriş olmasıdır. Bu hudutlarda hasara yahut tahrişe neden olabilecek faktörler şunları içerir:
- Kulağınızda kulak zarınıza değen saç yahut öbür bir şey
- Boynunuzda tümör, kist yahut guatr
- Gastroözofageal reflü
- Boğaz ağrısı yahut larenjit
Merkezi hudut sisteminizdeki bir tümör yahut enfeksiyon yahut travma sonucu merkezi hudut sisteminizin ziyan görmesi, bedeninizin hıçkırık refleksini olağan denetimini bozabilir. Örnekler olarak şunlar verilebilir:
- Ensefalit
- Menenjit
- Multipl skleroz
- İnme
- Travmatik beyin hasarı
- Tümörler
Uzun vadeli hıçkırığa sebep olabilecek birtakım sebepler de:
- Alkolizm
- Anestezi
- Barbitüratlar
- Diyabet
- Elektrolit dengesizliği
- Böbrek hastalığı
- Steroidler
- Sakinleştiriciler