Ad nedir
İsim ceşitleri nelerdir
Ad ceşitleri
Evrendeki butun canlı ve cansız maddeleri; duygu ve duşuncelerimiz gibi kavramları anlatmaya yarayan sozcuklere isim ya da ad denir
İSİM CEŞİTLERİ
a ANLAMLARINA GORE
(1)Varlıklara Verilişlerine Gore
(a) Ozel Adlar
Evrendeki bir tek varlığı gosteren, her yonuyle bir benzeri daha bulunmayan varlıkları anlatan adlara ozel adlar denir
(b) Cins Adlar
Aynı turden varlıkların tumunu birden gosteren adlardır
*Bir tur adı genel anlamda kullanıldığında turu oluşturan varlıkların tamamını anlatır
Balık suda yaşar (Tum balıkları gosterir)
Kitap en yakın arkadaştır (Tum kitapları gosterir)
*Bir tur adı, bazen o turun yalnızca bir veya birkacını gosterir
Kuş durmadan cırpınıyordu (Bir tek kuşu gosterir)
Kitap, Kurtuluş Savaşı yıllarını konu ediyordu (Bir tek kitabı gosterir)
*Dunya, guneş, ay sozcukleri gokbilim terimi olarak kullanılırsa ozel ad anlamı kazanır
Dunya, Guneş ’ in uydusudur; Ay ’ da Dunya ’ nın ( Ozel ad )
Pencereden iceri guneş girdi ( Tur adı )
(2) Varlıkların Oluşlarına Gore
(a) Somut Adlar
Beş duyu organından en az biriyle algılanabilen varlık, nesne, ve kavramları gostermeye yarayan adlardır
(b) Soyut Adlar
Duyu organları yoluyla algılanamayan; fakat zihinde var olan kavramları gostermeye yarayan adlardır
(c) İş ve Eylem Adları
Bir eylemden mastar ekiyle (ma, me, mak, mek; ış, iş, uş, uş) ekleriyle turetilen ve eylem anlamlarını koruyan adlardır Bu adlara “isimfiil ve adeylem de denir
(3) Varlıkların Sayılarına Gore
(a) Tekil Adlar
Coğul eki almamış, aynı turden bir tek varlığı gosteren adlardır
(b)Coğul Adlar
Aynı turden bircok varlığı gosteren adlardır Adlar “ –ler, lar coğul ekiyle coğullanabilir
(b)Topluluk Adları
Bicimce tekil oldukları halde anlamca coğul olan adlardır
Uyarı: Topluluk Adları da cins adları gibi coğullanabilir
* Kimi kullanımlarda yer ve bina adları ad aktarması yoluyla topluluk adı anlamı kazanır Bunlar topluluk adı olmayıp, ad aktarması yoluyla topluluk adı anlamı kazanan adlar olarak anılır
Ornek: Okul, yarın konsere gidecek
Meclis, gelecek hafta toplanıyor
b YAPILARINA GORE ADLAR
(1) Basit İsim
Yapım eki almamış, kok halindeki isimlere basit isimler denir
*Basit isimler genellikle tek hecelidirler ( kuş, dal, at, sut)
* İki heceli basit isimlerin sayısı da coktur
* Uc heceli basit isimler azdır( kurbağa, kelebek, tencere)
(2) Turemiş İsim
İsim veya fiil kok ve govdelerine tapım eki getirilerek meydana getirilen isimlerdir
(a) İsimden Turemiş İsimler
İsim kok ya da govdelerine yapım eki getirilmesiyle turetilir
Cocukluk oğrenci
İsim koku Yapım eki fiil koku Yapım eki
(b) Sıfattan Turemiş İsimler
Sıfat kok veya govdelerine –lik ekinin getirilmesiyle sıfattan turemiş isim yapılır
(c) Fiilden Turemiş İsimler
Fiil kok veya govdelerine yapım eki getirilerek turetilir
(d) Yansımadan Turemiş İsimler
Tabiattaki sesleri yansılama yoluyla meydana gelmiş isimlerdir Yansıma koklerine –(i)l ya da –(ı)r eklerinden biri, ardından da –tı, ti eklerinin getirilmesiyle yapılır
(3) Birleşik İsim
İki veya daha fazla kelimenin yeni anlam verecek bicimde bir araya gelerek, birleşip kaynaşmasından meydana gelen isimlere denir
Ornek: Ayakkabı, gecekondu, babaanne
Birleşik isimler ayrı yazılırlarsa kelimeler kendi anlamlarını ifade eder
İsim ceşitleri nelerdir
Ad ceşitleri
Evrendeki butun canlı ve cansız maddeleri; duygu ve duşuncelerimiz gibi kavramları anlatmaya yarayan sozcuklere isim ya da ad denir
İSİM CEŞİTLERİ
a ANLAMLARINA GORE
(1)Varlıklara Verilişlerine Gore
(a) Ozel Adlar
Evrendeki bir tek varlığı gosteren, her yonuyle bir benzeri daha bulunmayan varlıkları anlatan adlara ozel adlar denir
(b) Cins Adlar
Aynı turden varlıkların tumunu birden gosteren adlardır
*Bir tur adı genel anlamda kullanıldığında turu oluşturan varlıkların tamamını anlatır
Balık suda yaşar (Tum balıkları gosterir)
Kitap en yakın arkadaştır (Tum kitapları gosterir)
*Bir tur adı, bazen o turun yalnızca bir veya birkacını gosterir
Kuş durmadan cırpınıyordu (Bir tek kuşu gosterir)
Kitap, Kurtuluş Savaşı yıllarını konu ediyordu (Bir tek kitabı gosterir)
*Dunya, guneş, ay sozcukleri gokbilim terimi olarak kullanılırsa ozel ad anlamı kazanır
Dunya, Guneş ’ in uydusudur; Ay ’ da Dunya ’ nın ( Ozel ad )
Pencereden iceri guneş girdi ( Tur adı )
(2) Varlıkların Oluşlarına Gore
(a) Somut Adlar
Beş duyu organından en az biriyle algılanabilen varlık, nesne, ve kavramları gostermeye yarayan adlardır
(b) Soyut Adlar
Duyu organları yoluyla algılanamayan; fakat zihinde var olan kavramları gostermeye yarayan adlardır
(c) İş ve Eylem Adları
Bir eylemden mastar ekiyle (ma, me, mak, mek; ış, iş, uş, uş) ekleriyle turetilen ve eylem anlamlarını koruyan adlardır Bu adlara “isimfiil ve adeylem de denir
(3) Varlıkların Sayılarına Gore
(a) Tekil Adlar
Coğul eki almamış, aynı turden bir tek varlığı gosteren adlardır
(b)Coğul Adlar
Aynı turden bircok varlığı gosteren adlardır Adlar “ –ler, lar coğul ekiyle coğullanabilir
(b)Topluluk Adları
Bicimce tekil oldukları halde anlamca coğul olan adlardır
Uyarı: Topluluk Adları da cins adları gibi coğullanabilir
* Kimi kullanımlarda yer ve bina adları ad aktarması yoluyla topluluk adı anlamı kazanır Bunlar topluluk adı olmayıp, ad aktarması yoluyla topluluk adı anlamı kazanan adlar olarak anılır
Ornek: Okul, yarın konsere gidecek
Meclis, gelecek hafta toplanıyor
b YAPILARINA GORE ADLAR
(1) Basit İsim
Yapım eki almamış, kok halindeki isimlere basit isimler denir
*Basit isimler genellikle tek hecelidirler ( kuş, dal, at, sut)
* İki heceli basit isimlerin sayısı da coktur
* Uc heceli basit isimler azdır( kurbağa, kelebek, tencere)
(2) Turemiş İsim
İsim veya fiil kok ve govdelerine tapım eki getirilerek meydana getirilen isimlerdir
(a) İsimden Turemiş İsimler
İsim kok ya da govdelerine yapım eki getirilmesiyle turetilir
Cocukluk oğrenci
İsim koku Yapım eki fiil koku Yapım eki
(b) Sıfattan Turemiş İsimler
Sıfat kok veya govdelerine –lik ekinin getirilmesiyle sıfattan turemiş isim yapılır
(c) Fiilden Turemiş İsimler
Fiil kok veya govdelerine yapım eki getirilerek turetilir
(d) Yansımadan Turemiş İsimler
Tabiattaki sesleri yansılama yoluyla meydana gelmiş isimlerdir Yansıma koklerine –(i)l ya da –(ı)r eklerinden biri, ardından da –tı, ti eklerinin getirilmesiyle yapılır
(3) Birleşik İsim
İki veya daha fazla kelimenin yeni anlam verecek bicimde bir araya gelerek, birleşip kaynaşmasından meydana gelen isimlere denir
Ornek: Ayakkabı, gecekondu, babaanne
Birleşik isimler ayrı yazılırlarsa kelimeler kendi anlamlarını ifade eder