İşitme testi (Odyometri) nedir? İşitme testi türleri nelerdir?

Kulaklarım kaç yaşında testi nedir?​

Kulaklarınızın hiç kaç yaşında olduğunu merak ettiniz mi? Bilindiği üzere insanların kulaklarının seslere hassasiyeti yaşlandıkça azalır. Bundan dolayı belirli frekanslardaki sesleri duyamaz hale gelirler. Eğer kulaklanız çok sağlamsa, normalde akranlarına göre duyamayacağınız frekanstaki sesleri belki de duyabilirsiniz. “Kulaklarım kaç yaşında?” testi sizin sesleri duyup duyamamanıza göre yapılan testtir. 'Kulakların Kaç Yaşında?' videosunu olabildiğince sessiz bir ortamda tercihen kaliteli bir kulaklık ile izleyin. Sonra kulaklarınızla hangi sesleri duyabildiğinize bir bakın. Böylece kulak yaşınız hakkında fikir sahibi olabilirsiniz. Kendi kendinize yapabileceğiniz bu işitme testi, sadece deneme amaçlıdır. Eğer işitme kaybınız olduğundan şüpheleniyorsanız, mutlaka bir uzmana muayene olmanız gerekir. İşitme düzeyinizin doğru bir şekilde ölçülmesi, sizin veya çocuğunuzun yaşadığı işitme sorununun türünün tespit edilmesine yardımcı olur. Böylece işitme sağlığı uzmanınız, en iyi tedavi seçenekleri konusunda sizi yönlendirebilir

İşitme testi bir diğer adıyla odyometri testi ne kadar ses işitebildiğinizi ölçer. Bu testlerin uzman bir odyometrist tarafından yapılması önem taşır. İşitmeye dair şikayetleriniz varsa, en başta tercihen KBB uzmanına gitmeniz önerilir. KBB uzmanı gerekli gördüğü durumda sizi bir odyometriste yönlendirecektir.

İşitme testi nasıl yapılır?​

Hastanın işitme testi yaptırmasının gerekliliğine KBB (Kulak Burun Boğaz) doktoru tarafından karar verilir. Bu testler sayesinde kulaktaki işitme kaybı ve bu kaybın derecesi ölçülebilir. Ses yalıtımlı bir odada gerçekleştirilen test sırasında kişiye dışarıyla bağlantıyı olabildiğince kesen bir kulaklık takılır. Farklı frekans aralıklarında sesler verilerek kişinin tepkileri, kemik ve hava iletimi ile birlikte değerlendirilir. Kişiye herhangi bir ses duyduğunda elinde bulunan kumandadaki butona basması söylenir. Duyduğu ses az şiddetli, çok şiddetli, ince veya da kalın olabilir. Odyometri testleri kulaktaki işitme kaybının test edilmesi açısından büyük önem taşır.

İşitme testinin türleri nelerdir?​

İşitme testinin (odyometri testi) 4 farklı türü bulunmaktadır. Bunlar; saf ses odyometrisi, konuşma odyometrisi, timpanometri ve akustik refleks testleridir.

Saf ses odyometrisi​

En sık uygulanan işitme testidir. Saf ses odyometrisi, her iki kulağın farklı frekanslarda duyabildiği minimum ses şiddetini belirler. Ses geçirmez bir kabinde hastaya özel bir kulaklık aracılığıyla sesler dinletilir. Buton yardımıyla hastanın bu sesleri duyup duymadığı veya ne kadar duyduğu hakkında fikir sahibi olunabilir. İşitilen ses seviyesi bu testle belirlenir. Hava yolunun ve kemik yolunun işitme düzeyi bu ölçümde belirlenir. Hava yolu ölçümlerinin temel amacı işitme eşiğinin düzeyini bulmaktır. İşitme kaybının derecesini ölçer. Kemik yolu ise iç kulaktan itibaren bilgi verir. Bu ölçümde; bireyin sensörinöral duyarlılığı tanımlanır. Sensörinöral duyarlılık ya da sensörinöral işitme kaybı, konuşmaların ses seviyesi yeterince yüksek olsa dahi, konuşmaları anlamakta zorlanma olarak tanımlanabilir. Son olarak saf ses odyometrisi yapılırken bazı durumlara ekstra dikkat edilmesi gerekir. Bu durumlar şunlardır;

• Eğer hastada kulak çınlaması şikayeti bulunuyorsa bu durumu odyometriste bildirmeli ve sesin warble adı verilen çınlama şikayeti olan hastalara özel tonda gönderilmesini istemelidir.
• Hastalar, yalnızca duydukları en yüksek seste değil, en düşük seste de butona basmalıdır.
• Kemik yolu ses ileticisinin takılması halinde olabildiğince hareketsiz durulmalıdır.

Konuşma odyometrisi​

Kulağın temel görevi olan insan sesinin duyulması ve değerlendirilmesi, konuşma odyometrisinin temelini oluşturmaktadır. Genellikle işitme testi nasıl yapılır sorusunun yanıtı olarak pek çok merkezde uygulanan bu test insan sesini temel alır. Bir uyarıcı olarak bu sesin kulaktaki durumunun değerlendirilmesi, kişinin kulak fonksiyonları hakkında bilgi verilmesi, konuşma odyometrisinin ana görevidir. Bu test için belirlenen eşikler konuşmayı alma eşiği, konuşmayı ayırt etme eşiği, rahat dinleme eşiği ve rahatsız edici düzeydir.

Konuşmayı alma eşiği, diğer bir adıyla SRT (Speech Reception Threshold) hastanın, duyduğu kelimeleri %50 oranında işitebilmesini baz alan ses şiddetidir. Hastaya saf ses ortalaması temel alınarak 10dB - 15dB üzeri 3 heceden meydana gelen 6 kelime verilir. Hastanın tamamını doğru tekrar etmesi üzerine ses şiddeti 5dB azaltılır ve 3 heceli farklı bir liste verilir. Eğer bu listeyi de doğru tekrarlarsa ses şiddeti 5dB daha azaltılır. Hastanın 6 kelime üzerinden 2 doğrusu olması durumunda önceki aşamada verilen ses şiddeti hastanın konuşmayı alma eşiğinin sonucunu vermiş olur.

Konuşmayı ayırt etme, diğer bir adıyla SDS (Speech Discrimination Score) hastanın, konuşmayı alma eşiğinde elde edilen sonucun üzerine 25dB - 40dB eklenmesini ve 25 adet tek heceli kelime listesini tekrarlamasını temel alır. Doğru cevaplar %4 ile çarpılır elde edilen rakam hastanın konuşmayı ayırt etme seviyesini belirler. İşitme ile ilgili herhangi bir sorunu olmayan kişilerde bu oran %90 civarlarındadır.

• Rahat dinleme eşiği, diğer bir adıyla MCL (Most Comfortable Level) konuşmayı alma eşiği ile rahatsız edici ses düzeyi arasındaki kalan dinleme düzeyidir.
• Rahatsız edici düzey, diğer bir adıyla UCL (Uncomfortable Level) hastanın ses seviyesinin şiddetinden rahatsız olduğu noktaya verilen addır.

İletim tipinden kaynaklanan işitme kayıplarında hastaların SRT ve UCL skorları yüksektir. Konuşma odyometrisi testine göre herhangi işitme problemi olmayan kişilerde SRT değeri 20dB, MCL değeri 40-60 dB, SDS değeri %90-100, UCL değeri 100-120 dB’e eşit olmalıdır.

Timpanometri​

Orta kulağın basıncını ölçen timpanometri testinde dış kulak yoluna hava basıncı uygulanarak orta kulak ve kulak zarı hareketliliğinin ölçülmesi sağlanır. Orta kulak ve kulak zarındaki hareketlilik ölçülerek, bu yapıların fonksiyonu hakkında bilgi elde edilir. Ölçümler kulağa yerleştirilen bir prob ile gerçekleştirilir. Bebeklere bile rahatlıkla uygulanabilen kolay bir testtir. Timpanometri testi yapılırken kulak zarının delik olmaması gerekir.

Akustik refleks testleri​

Orta kulaktaki stapes kasının, akustik uyaranlara verdiği yanıta akustik refleks denir. Beyin sapı düzeyine kadar işitme yolları hakkında bilgi verir. Akustik refleks işitme testi ile elde edilen bilgiler diğer bulgularla birlikte yorumlanarak işitme kaybına neden olan durumun yeri hakkında fikir verir.

İşitme testinin sonuçlarının değerlendirilmesi nasıl olur?​

İşitme testinin sonuçları odyometrist ve KBB doktoru tarafından değerlendirilir. İşitme kaybı ve bundan kaynaklanan tedavi gerektiren bir durum varsa tekrardan uzman doktorunuzla görüşmeniz gerekir.

İşitme kaybının dereceleri nelerdir?​

Bir bireyin işitme kaybının miktarı hafif, orta, ileri düzeyde veya ağır olarak derecelendirilir. Bunun seviyelerini gösterecek olursak:

Normal işitme:

• 20 dBHL'ye kadar düşük sesleri işitebilirsiniz.

Hafif işitme kaybı:

• Duyma yeteneği daha iyi olan kulağınızdaki işitme kaybı 25 - 39 dBHL arasındadır. Gürültülü ortamlarda konuşulanları takip etmekte bir miktar zorlanırsınız.

Orta dereceli işitme kaybı:

• Duyma yeteneği daha iyi olan kulağınızdaki işitme kaybı 40 - 69 dBHL arasındadır. İşitme cihazı olmadan konuşulanları takip etmekte zorlanırsınız.

İleri düzeyde işitme kaybı:

• Duyma yeteneği daha iyi olan kulağınızdaki işitme kaybı 70 - 89 dBHL arasındadır. Güçlü işitme cihazları veya implant gerekir.

Ağır işitme kaybı:

• Duyma yeteneği daha iyi olan kulağınızdaki işitme kaybı 90 dBHL'den başlar. Daha çok dudak okuma ve/veya işaret dili veya implant kullanımına ihtiyaç duyarsınız.