İşletmeler idareli sektör ve daha aşağı sektörlerden birini seçerek etkinlik sürdürürler Etkinlik sırasında, hesaplı sistem özellikleri ve sektörel çevre ile etkileşirler İşletmelerin izleyecekleri politikalar, bulundukları çevre koşullarına yerinde olmalıdır
İşletmelerin çevresindeki gruplarla ilişkisi, faaliyetleriyle onları etkileme suretiyle gerçekleşir Her işletme çevresindeki birey ve kuruluşlara aleyhinde sorumludur Bu yükümlülük gereği, birey ve kuruluşların gereksinimlerini karşılamalıdır Istek edilen mülk ve hizmetleri üretmek, talep edilen yer ve zamanda sunmak, kanunlara uymak, ekonomiye dinamizm katmak, istihdam karşılamak gibi… İlişkinin bu yönü, işletmelerin çevreden etkilenmesini belirtmektedir Çevre unsurları da işletme etkinlik ve uygulamalarından etkilenir Yeni ürünlere alışma, rekabet sonuçlarına dayanma gibi… Çevre unsurları arası etkileşim, ilişkiye tarafından değişir
İç çevre unsurları, işletmeyi doğrudan etkileyerek karşılığında işletme faaliyetlerinden ilk elden etkilenen unsurlardır Yöneticiler, işletmenin iç çevresini, kararlarıyla aracısız olarak etkileme ve düzenleme yetkisine sahiptir İşletme iç çevresinin esas unsurları; sermaye sahipleri, yöneticiler, personeller ve onlardan kaynaklı yönetim ve organizasyon kültürüdür İç çevredekilerin, işletmeye katkıları karşılığı beklentileri olur
Anapara Sahipleri: İşletmenin özvarlığını sağlarlar Beklentileri ilk önce kar etmektir Öteki beklentileri ise işletmenin geleceğini koruma, pazar payı arttırma, yatırımlara teşebbüs, prestij kazanmaktır Anapara sahiplerinin işletmeye bağlılığını beklentilerinin karşılanması belirler
Yönetici ve Personeller: İşletmenin amaçlarının gerçekleşmesi için mücadele harcarlar Oysa, en alttan yığın yönetime kadar personellerin birbiriyle örtüşen dağıtılmış beklentileri olur Örneğin; doyurucu aidat, iyi egzersiz koşulları, sosyal etraf, gelecek güvencesi, çoğaltma imkanları, ödüller vb beklentiler Kalkınmışlık ve rahat seviyesi yüksek ülkelerde, cinsiyet ayrımı yapılmaması Çocuk Yuvası ya da çocuk bakımı gibi konular da bu beklentilere girer İşletme amaçlarına etkin katkı maddesi, personel beklentilerine karşılık seviyesine bağlıdır
İşletmenin Dış Çevresi: Devlet ve kanunlar, tüketiciler, toplum inşa ve kültürü, rakipler, tedarikçiler, başka işletmeler, bedensel çevre koşulları işletmenin dış çevresini meydana getirir Dış çevre unsurları, yasalsiyasi çevre, toplumsal ve kültürel çevre, idareli çevre ve maddi çevre diye sınıflandırılır Uluslar arası etkinlik sürdüren işletmelerin de hem uluslar arası çevreleri vardır
Devlet Uygulamaları ve Kanunlar: Kayda Değer bir çevre unsurudur İşletme faaliyetleri, ilgili kanunlar çerçevesinde sürdürülür Anayasa, iş hukuku, yöneticilik hukuku, borçlar hukuku, ticaret hukuku ve icra iflas hukuku işletmelerin sorumluluk sahibi oldukları kuralları içermektedir Personel hakları, aidat ödeme, meslek güvenliği sağlama vb İşletmeler, kanunlara uyarlama karşılığında değişik haklar kazanırlar Yatırım indirimi, ücret indirimi vb
Tüketiciler: İşletmenin varlığını sürdürmesi için şarttır İşletmeler evvela kasıt kitle beklentilerini karşılamalıdır Mülk ve hizmetlerin seçim edilen kalitede, uygun, zamanında ve yerinde fiyata sunulması, pazar payı almanın ön koşuludur Günümüzde tüketiciler, topluma imal yapan işletmeleri, üretim için imal yapan işletmelerden ayırt edebilmektedirler Tüketiciye istediği ürünleri sunmak kimsesiz yetersizdir Tüketici, kendi çıkarları doğrultusunda imal ve hizmet kalitesi gözetmektedir Hem, doğal çevre koruma, işletmeler arası ılımlı ilişkiler, hukuki yükümlülüklerini yerine getirme beklenir Tüketici beklenti ve istekleri, toplumsal değerler, yaşam biçimi, gelenek ve inançlardan etkilenmektedir Özellikle, uluslar arası işletmelerin pazara mahsul sunma öncesinde toplum inşa ve kültürünü iyi tanımalıdır Pazar araştırması, alıcı beklentileri ve muhalif başvuru formu araştırmaları işletmelere gerekli bilgileri sağlar
Toplumsal Çevre: Bir toplumun işletmelere görüş ve görüşleri toplumsal çevreden anlaşılır Toplumsal çevre, işletmeyi kuşatan ve işletmeyle ilk elden ya da dolaylı ilişkili kişi ve kurumların nüfus istatistiklerine göre ve kültürel özellikleri doğrultusunda belirlenir Çoğu kişilerce kabul edilen kültürel değerler toplumun yaşam biçimini belirler Yemeiçme, ziyafet, konaklama, egzersiz, afiyet, iş ahlakı, çevre koruma gibi davranışların şekilleri toplumsal kültürü belirler İşletmeler toplum yaşam biçimi, alışılmışlık ve değerlerine uygun faaliyet sürdürmelidir
Rakipler: İşletmelerin izlemesi gereken manâlı bir dış çevre unsurudur Rakipler, aynı kasıt kitlesi ve faaliyet alanına sahip işletmelerdir Rekabet, ürün özelliği, satış koşulları, dağılım ve satmak çabaları ya da alt hizmetlere yöneliktir İşletmeler için rekabet üstünlüğü, rakiplerden daha iyi ve ayrı çıkmak demektir Rekabet üstünlüğü için, sektörün genel yapısı yanında, rakiplerin mahsul, fiyat, satmak, insan kaynakları politikaları mutlaka öğrenilmelidir Oysa, rakiplerin uygulamalarını taklit etmeyip, işletmenin kendi yapı ve gereksinimlerine uyarlanmalıdır
Rakipler işbirlikleri de yapabilirler Çıkarları doğrultusunda anlaşarak birleşebilirler Bu Nedenle arasında finansal, teknolojik, örgütsel ya da hukuki anlaşmalar gerçekleşir İşletmelerin burada en büyük sorumluluğu, uzlaşma kuralları ve etik ilkelere uymaktır
Tedarikçiler: İşletmelere, üretimde gereken mülk ve hizmetleri sağlarlar Teknik teçhizat, ara mallar, işgücü, dağılım, taşımacılık vb konularda mal ve hizmetler sunan bu kuruluşlarla olumlu ilişkiler, işletmelerin faaliyet sürekliliği için gereklidir Ucuz, kalite standartları ve işletme gereksinimlerine uygun mal veya hizmet alabilmek için tedarikçilerin çıkarları mutlaka gözetilmelidir
Diğer İşletmeler: İşletmeye hizmet veren banka ve finans kuruluşları başka işletmeler arasında önemlidir Bunlarla olumlu ilişkiler kurulması, işletmelere daha pozitif finansal kaynak sağlar İşletmelerin bu konuda yükümlülüklerini zamanında yerine getirmesi, mali gereksinimlerin her seferinde engelsiz karşılanmasını sağlar
Fiziksel Çevre: Yeryüzündeki doğal kaynaklardır (Toprak, hava, su ve iklim) İşletmeler bu doğal kaynaklara dağıtılmış derecelerde bağımlıdır Mülk üretiminde kullanılan çoğu kaynaklar somut çevreden karşılanmaktadır Maddi kaynakların kullanımı, ekonomik yapıyla, hükümetlerin tutumu ve toplum duyarlılığına bağlıdır Doğal kaynakları bilinçsiz kullanıp bitirme ve kullanımında çıkar ilişkileri işletmelere fazla manâlı sorunlar yaşatır
Kaynakça:
Anadolu Üniversitesi – Genel İşletme – Haziran 2008
İşletmelerin çevresindeki gruplarla ilişkisi, faaliyetleriyle onları etkileme suretiyle gerçekleşir Her işletme çevresindeki birey ve kuruluşlara aleyhinde sorumludur Bu yükümlülük gereği, birey ve kuruluşların gereksinimlerini karşılamalıdır Istek edilen mülk ve hizmetleri üretmek, talep edilen yer ve zamanda sunmak, kanunlara uymak, ekonomiye dinamizm katmak, istihdam karşılamak gibi… İlişkinin bu yönü, işletmelerin çevreden etkilenmesini belirtmektedir Çevre unsurları da işletme etkinlik ve uygulamalarından etkilenir Yeni ürünlere alışma, rekabet sonuçlarına dayanma gibi… Çevre unsurları arası etkileşim, ilişkiye tarafından değişir
İç çevre unsurları, işletmeyi doğrudan etkileyerek karşılığında işletme faaliyetlerinden ilk elden etkilenen unsurlardır Yöneticiler, işletmenin iç çevresini, kararlarıyla aracısız olarak etkileme ve düzenleme yetkisine sahiptir İşletme iç çevresinin esas unsurları; sermaye sahipleri, yöneticiler, personeller ve onlardan kaynaklı yönetim ve organizasyon kültürüdür İç çevredekilerin, işletmeye katkıları karşılığı beklentileri olur
Anapara Sahipleri: İşletmenin özvarlığını sağlarlar Beklentileri ilk önce kar etmektir Öteki beklentileri ise işletmenin geleceğini koruma, pazar payı arttırma, yatırımlara teşebbüs, prestij kazanmaktır Anapara sahiplerinin işletmeye bağlılığını beklentilerinin karşılanması belirler
Yönetici ve Personeller: İşletmenin amaçlarının gerçekleşmesi için mücadele harcarlar Oysa, en alttan yığın yönetime kadar personellerin birbiriyle örtüşen dağıtılmış beklentileri olur Örneğin; doyurucu aidat, iyi egzersiz koşulları, sosyal etraf, gelecek güvencesi, çoğaltma imkanları, ödüller vb beklentiler Kalkınmışlık ve rahat seviyesi yüksek ülkelerde, cinsiyet ayrımı yapılmaması Çocuk Yuvası ya da çocuk bakımı gibi konular da bu beklentilere girer İşletme amaçlarına etkin katkı maddesi, personel beklentilerine karşılık seviyesine bağlıdır
İşletmenin Dış Çevresi: Devlet ve kanunlar, tüketiciler, toplum inşa ve kültürü, rakipler, tedarikçiler, başka işletmeler, bedensel çevre koşulları işletmenin dış çevresini meydana getirir Dış çevre unsurları, yasalsiyasi çevre, toplumsal ve kültürel çevre, idareli çevre ve maddi çevre diye sınıflandırılır Uluslar arası etkinlik sürdüren işletmelerin de hem uluslar arası çevreleri vardır
Devlet Uygulamaları ve Kanunlar: Kayda Değer bir çevre unsurudur İşletme faaliyetleri, ilgili kanunlar çerçevesinde sürdürülür Anayasa, iş hukuku, yöneticilik hukuku, borçlar hukuku, ticaret hukuku ve icra iflas hukuku işletmelerin sorumluluk sahibi oldukları kuralları içermektedir Personel hakları, aidat ödeme, meslek güvenliği sağlama vb İşletmeler, kanunlara uyarlama karşılığında değişik haklar kazanırlar Yatırım indirimi, ücret indirimi vb
Tüketiciler: İşletmenin varlığını sürdürmesi için şarttır İşletmeler evvela kasıt kitle beklentilerini karşılamalıdır Mülk ve hizmetlerin seçim edilen kalitede, uygun, zamanında ve yerinde fiyata sunulması, pazar payı almanın ön koşuludur Günümüzde tüketiciler, topluma imal yapan işletmeleri, üretim için imal yapan işletmelerden ayırt edebilmektedirler Tüketiciye istediği ürünleri sunmak kimsesiz yetersizdir Tüketici, kendi çıkarları doğrultusunda imal ve hizmet kalitesi gözetmektedir Hem, doğal çevre koruma, işletmeler arası ılımlı ilişkiler, hukuki yükümlülüklerini yerine getirme beklenir Tüketici beklenti ve istekleri, toplumsal değerler, yaşam biçimi, gelenek ve inançlardan etkilenmektedir Özellikle, uluslar arası işletmelerin pazara mahsul sunma öncesinde toplum inşa ve kültürünü iyi tanımalıdır Pazar araştırması, alıcı beklentileri ve muhalif başvuru formu araştırmaları işletmelere gerekli bilgileri sağlar
Toplumsal Çevre: Bir toplumun işletmelere görüş ve görüşleri toplumsal çevreden anlaşılır Toplumsal çevre, işletmeyi kuşatan ve işletmeyle ilk elden ya da dolaylı ilişkili kişi ve kurumların nüfus istatistiklerine göre ve kültürel özellikleri doğrultusunda belirlenir Çoğu kişilerce kabul edilen kültürel değerler toplumun yaşam biçimini belirler Yemeiçme, ziyafet, konaklama, egzersiz, afiyet, iş ahlakı, çevre koruma gibi davranışların şekilleri toplumsal kültürü belirler İşletmeler toplum yaşam biçimi, alışılmışlık ve değerlerine uygun faaliyet sürdürmelidir
Rakipler: İşletmelerin izlemesi gereken manâlı bir dış çevre unsurudur Rakipler, aynı kasıt kitlesi ve faaliyet alanına sahip işletmelerdir Rekabet, ürün özelliği, satış koşulları, dağılım ve satmak çabaları ya da alt hizmetlere yöneliktir İşletmeler için rekabet üstünlüğü, rakiplerden daha iyi ve ayrı çıkmak demektir Rekabet üstünlüğü için, sektörün genel yapısı yanında, rakiplerin mahsul, fiyat, satmak, insan kaynakları politikaları mutlaka öğrenilmelidir Oysa, rakiplerin uygulamalarını taklit etmeyip, işletmenin kendi yapı ve gereksinimlerine uyarlanmalıdır
Rakipler işbirlikleri de yapabilirler Çıkarları doğrultusunda anlaşarak birleşebilirler Bu Nedenle arasında finansal, teknolojik, örgütsel ya da hukuki anlaşmalar gerçekleşir İşletmelerin burada en büyük sorumluluğu, uzlaşma kuralları ve etik ilkelere uymaktır
Tedarikçiler: İşletmelere, üretimde gereken mülk ve hizmetleri sağlarlar Teknik teçhizat, ara mallar, işgücü, dağılım, taşımacılık vb konularda mal ve hizmetler sunan bu kuruluşlarla olumlu ilişkiler, işletmelerin faaliyet sürekliliği için gereklidir Ucuz, kalite standartları ve işletme gereksinimlerine uygun mal veya hizmet alabilmek için tedarikçilerin çıkarları mutlaka gözetilmelidir
Diğer İşletmeler: İşletmeye hizmet veren banka ve finans kuruluşları başka işletmeler arasında önemlidir Bunlarla olumlu ilişkiler kurulması, işletmelere daha pozitif finansal kaynak sağlar İşletmelerin bu konuda yükümlülüklerini zamanında yerine getirmesi, mali gereksinimlerin her seferinde engelsiz karşılanmasını sağlar
Fiziksel Çevre: Yeryüzündeki doğal kaynaklardır (Toprak, hava, su ve iklim) İşletmeler bu doğal kaynaklara dağıtılmış derecelerde bağımlıdır Mülk üretiminde kullanılan çoğu kaynaklar somut çevreden karşılanmaktadır Maddi kaynakların kullanımı, ekonomik yapıyla, hükümetlerin tutumu ve toplum duyarlılığına bağlıdır Doğal kaynakları bilinçsiz kullanıp bitirme ve kullanımında çıkar ilişkileri işletmelere fazla manâlı sorunlar yaşatır
Kaynakça:
Anadolu Üniversitesi – Genel İşletme – Haziran 2008