Türk Hava Yolları'nın (THY) İstanbul-Antalya seferini yapan tarifeli uçağı, kuş çarpması sonucu kokpit camının çatlaması nedeniyle İstanbul Havalimanı'na döndü.
286 yolcusuyla İstanbul Havalimanı'ndan Antalya'ya hareket eden "Airbus 330-300" tipi THY uçağı, kalkıştan bir müddet sonra kuş sürüsüne girdi.
Kuşlara çarpan uçağın kokpit kısmındaki sol ön camında çatlama meydana geldi. Pilotların, kuleden gerekli müsaadeleri almasının akabinde uçak, İstanbul Havalimanı'na sıkıntısız indi.
Terminale alınan yolcuların Antalya'ya gitmesi için diğer bir uçak tahsis edildi.
Gazeteciler İsmail Küçükkaya ve Yekta Kopan da uçakta olduklarını teyit ederek THY'yi kriz idaresini güzel yapamamakla eleştirdi.
Gazeteci İsmail Küçükkaya, "THY kriz idaresi hüneri sıfır. En ufak bi açıklama yok. Yolcuları balık istifi doldurdular. Kimse ne yapacağını bilmiyor. Uçak mı değişecek, sefer mi iptal edilecek keşke bir bilgilendirme yapılsa" tenkidinde bulundu.
Uçak, Antalya yolunda iken, pilot; ‘bir kuş sürüsü çarptığı için, kokpit camında meydana gelen çatlak nedeniyle sivil havacılık kuralları gereği İstanbul Yeni Havalimanı’na geri dönmek zorunda kaldı’ anonsu yaptı.
Küçükkaya daha sonra da, "15.10 İstanbul-Antalya uçağı, saat 20 itibariyle havalanıyor" bilgilendirmesinde bulundu.
İnternette dolaşan bir fotoğrafta ise bu uçağa ilişkin olduğu tez edilen, çatlamış ve kan sıçramış bir kokpitin imajı paylaşıldı.
THY uçağının kuş sürüsüne çarpması ise toplumsal medyada daha evvel uzmanların bu istikamette yaptığı ihtarların dinlenmemesine atıfta bulunularak eleştirildi.
Uzmanlar, daha evvel İstanbul Havalimanı'nın kuş sürülerinin göç yolu üzerinde olduğu gerekçesiyle inşa edildiği alana yapılmasına karşı çıkmıştı.
Leylek, kartal ve şahin sürüleri geçiyor
İstanbul Havalimanı, kuş göç yollarının üzerinde bulunuyor ve kuşların uçağın motoruna kaçma riski uçuş güvenliği açısından risk yaratıyor.
Güç analisti ve Birgün gazetesi müellifi Özgür Gürbüz, daha evvel proje ile ilgili BBC Türkçe'ye şu açıklamada bulunmuştu:
"Ekosistemlerinden dev otoyol geçirdiğimiz bu hayvanlar artık de yüzlerce uçağın ve araç trafiğinin baskısı altında kalacak. Havalimanının kuşların göç yolu üzerinde olduğunu, alanın dünya açısından kıymetli onlarca çeşide konut sahipliği yaptığını uzmanlar söylüyor. Gerekliliği bile tartışmalı bu devasa proje ekolojik açıdan korunması gereken bir yere yapıldı. Etrafında yapılaşma arttıkça hasar daha da büyüyecek."
Projeyi hayata geçiren İstanbul Grand Airport'un (İGA) hazırladığı kıymetlendirme raporlarında da 2014 yılından bu yana uzun devirli izleme çalışmalarının yapıldığı ve buna nazaran "göç periyotlarında ve yıl uzunluğu uçuş güvenliğini tehdit edebilecek göçmen ve yerli kuş türlerinin" tespit edildiği belirtildi.
Değerlendirmede, leylek, kartal ve şahin sürülerinin geçtiği ilkbahar göç devrinde en ağır vaktin 15 Mart ile 10 Nisan ortasında olduğu; sonbahar göç devrinin en ağır vakitlerinin ise 25 Eylül ile 5 Ekim ve 15 Ekim ile 5 Kasım ortasında olduğu söz edildi.
Değerlendirmede, "Yıl boyunca göçmen kuşlara nazaran daha az olmak üzere yerli kuş hareketliliği mevcuttur. Havalimanı etrafındaki yerleşim alanlarında martı, karga, güvercin ve sığırcık üzere uçuş güvenliği açısından risk oluşturan cinsler barınmaktadır" denildi.
Raporlarda kuş sürüleriyle ilgili alınan tedbirler de yer aldı.
Bunların başında martıların beslenmesi, havalimanına yakın bir noktada çöplüklerin rehabilite edilmesi ve göçmen kuşlar için sesli ve ışıklı ikaz sistemlerinin kurulması bulunuyor.
'Kaç yüz bin kuş telef olacak'
Lakin yeniden de birçok uzman ve gazeteci, alınan bu tedbirlerin hem kuşların hem de uçuş trafiğinin güvenliği açısından kâfi olmadığı görüşünde.
İstanbul-Antalya uçağının Cuma günü İstanbul Havalimanı'na geri dönüş yapmasının akabinde gazeteci Melis Alphan, Twitter'dan, "Havalimanını inatla kuş göç yolu üzerine yapanlar yüzünden, uçaklar kuşlara çarpıp onları katlediyor; ayrıyeten uçaktaki insanların can güvenliği riske atılıyor." tabirini kullanarak 2014'te yazdığı ve şu tabirleri içeren bir makalesini yine paylaştı:
"Havalimanının yer seçimiyle ilgili en büyük dramlardan biri dünyanın en kıymetli 5 kuş göç yolunun tam da buradan geçmesi. Problem 3-5 kuş değil, yüzbinlerce kuş. Bu kuşların göç yolu kaç yılda değişecek? Bu ortada kaç yüz bin kuş telef olacak, kim bilir. Şunu görmüyorlar: Kuşlar uçaklara çarpmayacak, uçaklar kuşlara çarpacak. Şunu da görmüyorlar: Kuşların telef olması demek, kene ya da Kırım-Kongo üzere sıkıntıların ortaya çıkması demek."
Ekoloji gazetecisi Pelin Cengiz ise Twitter'dan şu yorumda bulundu:
"Bu havalimanı baştan sona bir faciadır, kulak asmamanın sonuçları da facia olacaktır. İstanbul kıtalararası kuş göç yolları üzerinde diye tekraren söylendi. Bilimsel bilgilerle kuşlarla çarpışma riski 3-4 kat fazla dendi. İnadına yapıldı burası.
"Atatürk Havalimanı'nda 150 bin göçmen kuşla müsabaka (ihtimali) varken, bu sayı üçüncü havalimanında 550 bin. Kuş çarpışma riskinin tam manasıyla hesaplanıp hesaplanmadığını bile bilmiyoruz. Zira hesap verme yok, şeffaflık yok, kamuyu bilgilendirme yok."
Atatürk Havalimanı’nda 150 bin göçmen kuşla müsabaka varken, bu sayı üçüncü havalimanında 550 bin. Kuş çarpışma riskinin tam manasıyla hesaplanıp hesaplanmadığını bile bilmiyoruz. Zira hesap verme yok, şeffaflık yok, kamuyu bilgilendirme yok...
2016 yılında kapatılan Radikal Gazetesi'nin 2014 yılında yayımladığı bir makale kapsamında muhabir Elif İnce'ye konuşan İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi'nden kuş bilimci Doç. Dr. Zeynel Arslangündoğdu, bu havalimanında her sene kuşlardan kaynaklı en az 2-3 kaza olma ihtimali olduğunu öne sürmüştü:
"3. Havalimanı'nın yapılacağı bölgede ilkbaharda çok ağır kuş göçü yaşanıyor. Elimizde bu bölgede 10 yıldır ilkbahar aylarında yapılmış sayımlardan datalar var. 3. Havalimanı'nın ÇED raporuna nazaran uçaklar 3 dakikada bir iniş-kalkış yapılabilecek. Ben yalnızca gündüz yapılacak uçuşları hesaba katarak yaptığım modelleme sonucunda yılda en az 2-3 uçağın önemli kaza yapma ihtimali olduğunu tespit ettim. Daha ufak kazaları da sayarsak sayı 10'un üzerine çıkıyor."
Tabiat Derneği Genel Yöneticisi Engin Yılmaz da BirGün gazetesine verdiği röportajında kuşların göç yolunun değişmesinin mümkün olmadığını söz ederek, "İddia edilenin tersine, havalimanı üzerinde oluşacak sıcak hava termalleri yüzünden kartallar, leylekler üzere süzülerek uçan kuşların bu noktada daha fazla toplanma riski var. Tabiatın yok olmasına sebep olanlar, uçakların kuşlara çarpması sonucunda meydana gelecek kazaların ve buna bağlı kuş ve insan ölümlerinin vebalinden de çekinmiyorlar" demişti.
CHP Genel Lider Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu ise bu tezlere yönelik olarak periyodun başbakanı Ahmet Davutoğlu'nun yanıtlaması istemiyle TBMM Başkanlığı'na soru önergesi vermişti.
'Kuş konusunda dünyanın en hassası'
İstanbul Grand Airport (İGA) Havalimanları Üst Yöneticisi (CEO) Yusuf Akçayoğlu ise üç yıl evvel Anadolu Ajansı'na verdiği röportajda, İstanbul Yeni Havalimanı'nın 'kuş konusunda dünyanın en hassası' olduğunu öne sürdü:
"Kuş sıkıntısı dünyanın her yerinde ne kadar sorunsa burada da o kadar bahis. Ekstra bir sorun yok. Burada bir birincisi gerçekleştiriyoruz. Bu Türkiye'ye, dünyaya örnek olacak. Asgarî vakit kaybıyla en efektif uçak hareketini sağlamak için çalışıyoruz. Yoksa hayati tehlike arz eden bir durum yok."
Etraf ve kuşlar için ayırdıkları bütçenin 15 milyon euro olduğunu söyleyen Akçayoğlu, bu paranın yalnızca birinci etap için ayrıldığını belirtmişti.