Eser Dirier'in haberi
AKILLI telefonlar üzerinden VIP araç ve taksi çağırma hizmetleri ortasındaki rekabet malum. Yarışa artık de motosikletler katıldı. Dünyada bilhassa Asya pazarında tanınan olan motosiklet paylaşım uygulamalarının benzerleri, geçtiğimiz yıldan bu yana İstanbul’da da kullanılmaya başlandı. Şu an için İstanbul’da çalışan iki motosiklet uygulaması var.
Taximono ve Scotty. İstanbul trafiğine havalı bir tahlil sunan motosiklet paylaşımı, yalnızca ulaşım için değil kurye ve getir-götür işleri için de kullanılıyor.
Güzel derecede motosiklet kullanan şoförlerin dahil olabildiği bu uygulamalar aracılığıyla, motosiklet sahibi kendisine en yakın güzergahtan davet yapan bireyleri terkisine atıp yola devam ediyor. Kullanıcılar için de kask ve dizlik bulundurmak kaide.
Güvenlik öncelikli olduğu için, şoförler sisteme kabul edilmeden evvel çeşitli eğitim ve denetimlerden geçiyor. Sisteme dahil olan şoförler ortasında hekim, avukat, öğrenci üzere her kısımdan insan var. Boş vakitlerinde yahut bir yerden bir yere gidecekleri vakitlerde çalışanlar olduğu üzere, bunu kendisine iş edinip haftanın her günü çalışan da oluyor. Şoförlerin hiçbiri uygulamaların bünyesinde çalışan birer işçi değiller. Herkes çalışma saatlerini kendisi belirliyor.
DÜNYADA YENİ TREND
Dünyada neler oluyor diye bakacak olursak Uber, 2016 yılında motosiklet hizmetini birinci olarak Tayland pazarında denediğini duyurmuştu. Kısa müddet sonra Hindistan’daki rakibi Ola da motosiklet seçeneğini tanıttı. Saatler sonra Uber, motosiklet seçeneğinin Hindistan’da da kullanabileceğini duyurdu. Ayrıyeten, Singapurlu Grabtaxi’nin GrabBike isminde bir servisi var ve Endonezya’da Gojek isimli teşebbüs de motosikletli hizmeti veriyor.
Hepsinin temel gayesi, kent trafiğinden kurtulmak isteyen şahısların inançlı, ekonomik, vakitten tasarruf ederek ulaşımını sağlamak. Motosiklet uygulamalarıyla bir yerden bir yere gitmek taksi ile kıyaslandığında çok daha ucuza mal oluyor. Özetle vaktini ve motosikletini paylaşmak isteyen beşerler bu cins toplumsal platformlarda bir ortaya geliyor. İstanbul için motosiklet çok âlâ bir tercih fakat trafikte motosiklete alışık olmadığımız için motorculara karşı çok saygılı bir tavır yok. Buna rağmen motorcular birbirlerini devamlı koruyup kolluyor. Yolda bir motorcuya bir şey olsa gören tüm motorcular durup ilgileniyor.
İSTANBUL’DA PAZAR 10 MİLYAR TL
Online araç çağırma hizmetlerinin yalnızca İstanbul’daki yıllık hacminin 10 milyar lira olduğunu tabir eden Taximono’nun kurucusu Rıdvan Göçemen, motosikletlerle bu pazardan hisse almaya aday olduklarını, geçen yıldan bu yana 600 şoför ve 10 bin yolcuya ulaştıklarını belirtiyor. Uygulama üzerinden günde ortalama 150 transfer yapıldığını aktaran Göçemen, “Yaklaşık bir buçuk yılda dünyadan aya seyahat yapan bir astronot kadar yol kat ettik diyebiliriz. Ortalama 300 bin kilometre. 2019 amacımız 10 bin şoför, 250 bin yolcuya ulaşmak.” diyor. Şu an için sistemde 10 bayan şoförün de bulunduğunu aktaran Göçemen şu bilgileri veriyor:
“Kullanıcılarımızın yüzde 60’ı 18-30 yaş ortası. İstanbul üzere bir metropolde yaşamak için süratli olmanız gerekiyor. Artık kimsenin trafikte kaybedecek vakti yok, bu öğrenci olsun çalışan olsun birebir. Mahkemeye avukatı yetiştirmekten tutun, imtihana yetişen öğrenci, işe yahut toplantıya yetişmeye çalışan bir beyaz yakalı süratli olmak zorunda. Şoförlerin çabucak hepsi erkek lakin kullanıcıların yüzde 60’ı bayan. Şoförlerin yüzde 30’u tam gün çalışıyor, geri kalanı boş vakitlerinde. Şu ana kadar 3 binin üzerinde şoför sistemimize dahil olmak için başvurdu. Aşikâr kriterlerimiz var, herkesi sisteme dahil edemiyoruz. Evvel kullandığı motosikletin kriterlerimize uygun olması ve en az beş yıl sürüş tecrübesi olması gerekiyor. Bu niteliği taşıyorsa belirlediğimiz alana sürüş eğitmenlerimiz tarafından davet ediliyor. Evvel motosiklette teknik manada bir sorun olup olmadığı inceleniyor, bakımların sistemli yaptırıldığından emin oluyoruz. Akabinde sürüş testine çıkıyorlar. Sonrasında isimli sicil kaydından sigortasına kadar tüm evrakları toplanıp inceleniyor. Şayet tüm kaidelere uygunsa Taximono ailesine dahil ediyoruz. Şimdiye kadar uygulama marketlerde 5 üzerinden en düşük 4 puan aldı.”
GETİR-GÖTÜR DE YAPIYOR
Taximono, Android ve iOS uygulamaları ile hizmet veriyor. Hastane, e-ticaret, gümrük ve muhasebe işleri, kuru temizlemeci ve restoranlarla kurumsal paket muahedeleri da yapan Taximono’nun bir de Asistan uygulaması bulunuyor. Konutta unutulan bilgisayar, telefon, şarj kablosu yahut gönderilecek ikram paketi bu uygulamayla sorun olmaktan çıkıyor. Taximono Asistan ile şoför anlık olarak harita üzerinde izlenebiliyor ve varacağı nokta uygulama üzerinden takip edilebiliyor.
Asistanlık hizmeti için sağlam şoförleri bir ortaya getiren Taximono Asistan uygulaması, İstanbul hudutları içinde paket ve evrakları inançlı bir biçimde istenilen noktaya ulaştırıyor. Böylece özel günlerde unutulan ikramlar, seyahat öncesi unutulan evraklar soruna dönüşmeden tahlile ulaştırılıyor. Taşınabilir uygulaması ile anında fiyat alıp en yakın sürücüyü ilgili noktaya yönlendirirken paket ve evrakları en inançlı biçimde istenilen maksada ulaştırıyor. Böylelikle vakitten da değerli ölçüde tasarruf ediliyor.
BAŞI ASYA PAZARI ÇEKİYOR
Dünyadaki yolcu paylaşım uygulamalarının pazarları hakkında da bilgi veren Göçemen’in aktardıklarına nazaran, Grab 11 milyar dolar, Gojek 6 milyar dolar değerlemeye sahip. Gojek, Vietnam, Endonezya ve Singapur üzere altı Asya ülkesinde faaliyet gösteriyor. Toyota, Google üzere markalar yolcu paylaşım uygulamalarına yatırım yapıyorlar zira yolcu paylaşım bölümü ve motosikletli yolcu paylaşımı büyük bir süratle büyüyor. Endonezya, Singapur ve Vietnam’da hizmet veren Gojek’in yaklaşık 1 milyon motosiklet şoförü var. Yalnızca bir ayda 100 milyon transfer yapıyor. Yapılan yatırımlara gelirsek, Toyota Grab’e 1 milyar dolar, Google da Gojek’e 1 milyar dolar yatırım yapmış. Taximono olarak yatırımcı görüşmelerinin devam ettiğini belirten Göçemen, “Yabancı sermayeyi ülkeye çekmek lakin bu tıp inovatif teknoloji teşebbüsleriyle mümkün olabiliyor. Biz de elimizden geleni yapacağız” diyor.
EN BAŞARILI 10 GİRİŞİMCİDEN BİRİ
İstanbul’daki bir öteki motosiklet paylaşım uygulaması ise Scotty. Firma, kentin ulaşım seçeneklerini geliştirmek, trafiğe teknolojik, çağdaş ve kalıcı bir tahlil üretmek için 2017 yılında kuruldu. Kişisel motosiklet şoförleriyle kullanıcıları uygulama üzerinden buluşturarak seyahat tecrübesi sunuyor. Seyahat dışında yemek ve paket hizmetleri de bulunuyor. Scotty Yemek, kullanıcılara diledikleri yerden yemek ve kahve sipariş imkanı sunarken, Scotty Paket ise kullanıcıların e-ticaret sitelerinden aldığı eserleri İstanbul’un her yerine en geç iki saat içinde ulaştırıyor. Scotty Yemek, anlık takip özelliği sayesinde kullanıcılara siparişlerinin durumunu dakika dakika görebilme imkanı sağlıyor. Bünyesinde 3 bin restoran barındıran Scotty Yemek, kullanıcılarına paket servisi olmayan restoranlardan da sipariş imkanı sunuyor.
Scotty geçtiğimiz günlerde Türkiye’nin en başarılı 10 teşebbüsü ortasına girdi. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ve Türk İktisat Bankası (TEB) işbirliğinde hayata geçirilen Türkiye'nin Girişimcileri Ödülleri’nde “Anka Kuşları-Küllerinden Doğanlar” kategorisindeki mükafatın sahibi oldu. Scotty’ye mükafatı, Çırağan Sarayı'nda düzenlenen bir merasimle Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan tarafından takdim edildi.
Tarkan ANLAR / Scotty’nin Kurucusu
“10 bin aileye istihdam sağlıyoruz”
Şu anda Scotty platformuna kayıt olan yaklaşık 10 bin motosiklet kullanıcısı ve 700 bini aşkın kullanıcı bulunuyor. Şu ana kadar toplam 2 milyon süreç gerçekleştirdik, yemek, seyahat ve paket hizmetlerinde günde ortalama 12 bin süreç gerçekleştiriyoruz. İstanbul’da direkt bir iktisat yaratarak en az 10 bin aileye istihdam ve gelir kaynağı yaratıyoruz. Dolaylı olarak da ek çift tekerlekli araç satışı, bakım, servis, eğitim, aksesuar, yakıt üzere birçok taraftan de ek bir iktisat yarattığımızın farkındayız.
Yalnızca İstanbul’da 300 binin üstünde motosiklet olduğunu düşündüğümüzde, yılsonuna kadar asgarî 30 bin motosiklet kullanıcısını sistemimizde görmeyi hedefliyoruz. Tekil kullanıcı sayısında 1.4 milyon hedeflerken, 2019 yılında yemek, seyahat ve paket hizmetlerinde toplam 10 milyon süreç gerçekleştirmeyi planlıyoruz. Asıl misyonumuz ise motosiklet kentleri yaratmak, Türkiye’yi motosiklet ile tanıştırmak. Kurulduktan sonra canlı e-spor ve görüntü yayını platformu Twitch’in kurucusu Justin Kan’dan 75 bin dolarlık birinci yatırımımızı aldık. Bilhassa yurtdışından önemli ve bilindik yatırımcılarla yatırım görüşmelerini devam ettiriyoruz. Asya pazarındaki en büyük motosiklet paylaşım uygulamaları Grab ve Gojek haricinde, Hindistan’da Rapido, İtalya’da ise Scooterino diye bir uygulama var. Motosiklet ile yalnızca yemek servisi yapan firmalar ise Londra’da Deliveroo, Berlin’de Foodora, ABD’de Doordash ve Postmates.
Kimi öğrenci, kimi yönetici, kimi DJ
Taximono ağında şoför olarak 600 kişi bulunuyor.
- ALP CEYLAN: “Bilgi süreç danışmanıyım, birebir vakitte motosiklet eğitmeniyim ve bir üniversitenin paramedik kısmında öğrenciyim. 2018 yaz başında keyif ve boş vakitlerimi kıymetlendirmek için uygulamaya dahil oldum. Uzun vakittir yaşadığım İstanbul’da çok vakit görmediğim, bilmediğim yerleri öğrenme fırsatım oldu. Yeni beşerlerle tanışmak benim için çok keyifli. Etrafından bu uygulamayı duyan ancak daha evvel motosiklete hiç binmemiş bireyler oluyor, birinci birkaç seferde haliyle motosiklete yönelik önyargılar ve dehşetler sebebiyle çekinerek huzursuz seyahatler yapıyorlar. Ancak kolaylığı görünce çabucak ısınıyorlar. Gerek vakit tasarrufu gerek motosiklet ile seyahat yapmanın keyfi vakitle vazgeçilmez oluyor. Hatta sonradan motosiklet alanlar oldu. Bilhassa toplu taşımadaki rahatsızlıklar nedeniyle bayanlar daha çok kullanıyor uygulamayı.”
BURAK TAŞKIRAN: “Müzisyenim, DJ’lik yapıyorum. İnsanları motosikletle tanıştırmayı seviyorum. Ayrıyeten motorumun işletim maliyetini azalttı ve daha fazla gezme imkanım oluştu. Olağanda beşerler bu uygulamayı bir yere yetişmek için kullanıyor fakat bir gün yolcum yalnızca gezmek için çağırdığını söyledi ve küçük bir İstanbul tipi yaptık. İnançlı sürüş eğitimim olduğu için korkmuyorlar. Boş olduğum vakitlerde ve gezmek istediğimde uygulamayı açıyorum. Bir de hava güzelse…”
GÜLSEREN BAYDUR: “Diş tabibi asistanıyım. Taximono’ya bir arkadaşım vasıtasıyla dahil oldum, bir yıldır de devam ediyorum. Bana katkısı çok fazla, hem bütçeme katkı sağlıyor, hem yaptığım işten keyif alıyorum, hem de yeni tecrübeler kazanıyorum. Yaşadığım en enteresan tecrübe; bayan bir şoför görmeye alışık olmayan bir yolcumuzun ‘ya latife mı yapıyorsun, kameralar nerede’ diyerek etrafta kamera araması olmuştu. Kendisini zahmetle ikna etmiştim lakin keyifli bir tecrübe olmuştu.”
NARGİZ ZEYNALOVA: “Özel bir şirkette proje yöneticisi olarak çalışıyorum. Yaklaşık iki ay evvel sisteme dahil oldum. Toplumsal medyada gördüğüm toplumsal sorumluluk projeleri ilgimi çekmişti. O vasıtayla tanıdım bu uygulamayı. Ek gelirinden çok çok keyifli bir ortam var. Farklı beşerlerle tanışmak çok keyifli. Hatta bir defasında almaya gittiğim yolcum arkadaşım çıktı. Birinci kere kullananlarda biraz tedirginlik oluyor. Lakin yola çıktığımızda tedirginliklerin hepsi kayboluyor ve aslında motosikletin ne kadar inançlı bir ulaşım aracı olduğunu anlıyorlar. Hafta içi işten meskene, konuttan işe giderken sistemimi faal hale getiriyorum.”
HAMİT GÖÇMEN: “Kütüphaneciyim. Motosiklete binmeyi, kültürünü yaşamayı ve bu kültürü yaşatmayı seviyorum. Uygulamaya yazın dahil oldum. İstanbul’da gitmediğim, gezmediğim yeni yerleri keşfediyorum. Farklı tecrübe olarak Pascal Nouma’yı taşıdım. Seyahat boyunca çok eğlendik. Çoklukla sakin ve dikkatli bir şoför olduğum için kullanıcılar biraz deneyimledikten sonra rahatça gerilerine yaslanıyorlar ve seyahatin tadını çıkarıyorlar. Bayan yolcular ise çoğunlukta. Mesaim harici, kendimi uygun hissettiğim vakitler uygulamayı açarak bu işi yapıyorum.”
Para Mecmuası