Cevap: İstanbulun Fethi Tiyatro
ACILIŞ
Bu surların ardından
Gumm Gumm Gum,
Toplar atılır
Bu surların ardından
Hucumm Hucumm Hucum
Surlar acılır
Bir sabahta fecir ufukta beyaz
Turkuler maniler destan nefesler
Perdeler nameler besteler sesle
Sırlar acılır
Kargılar palalar yalın kılıclar ,
Doner alev halka dev kırlangıclar
Alatlar kıratlar yağızatlar ,
Kuzgun doner başa, ruhlar acılır
Uc tepeler ardında, beş tepeler ustunden;
Uc yiğit belirir uc hilal uctuğ,
Şehadet parmağı yukarda başbuğ
Bir hedef verilir uzak ve uluğ,
Gonuller acılır gokler acılır
A N
BİRİNCİ BOLUM
1 TABLO
ROL TAKDİMİ
“Her rol sahibi en muessir (tesirli) ve en guzel sozunu yuksek sesle ve
piyesteki edasına uygun olarak, aralanan perdenin ortasından
gorunerek seyirciye hitaben soyler ve ayni eda ile kaybolur Rol
sırasına ve tabloların gelişine dikkat edilir Bir taraftan girilir
Perde uc kişi sığacak kadar aralanmıştır Perde arkasında
takdimci sıra ile okur:
1 2 Murat ve Fatih Rolunde (………)
rol sahibi kostum ve makyajıyla girer , tam ortada durur , kılıcını
ceker) Beylerim Paşalarım toplar dokulsun Anadolu Beylerbeyi
ne koşturulsun Kostantina (İstanbul) uzerine sefer var? (Kaybolur)
2 Veziri A ’zam Rolunde (Başbakan) (……… )
(İki elini uzatarak) Yalnız Hunkarım (padişahım), biz Bizans ile barış
icindeyiz… (Kaybolur)
3 Zagnos Paşa Rolunde (……… )
(Sancakla girer ve şiddetle) Bizans intihar etmiştir, Vezir (bakan)
Hazretleri, ya aşırı merhametlisiniz yahut… (Ve sert adımlarla
kaybolur )
4 Turhan Bey Rolunde (……… )
Hunkarımızın işaretini bekliyoruz (Kaybolur)
5 Akşemsettin Rolunde (……… )
Bizans ahdini (ANLAŞMAYI) bozmuş ve şehrin sehabet (sahiplik)
hakkını kaybetmiştir Hilal Ayasofya uzerine meyletmiştir (yonelmiştir)
6 Molla Gurani Rolunde (……… )
Varmısın, Altın kubbeli Ayasofya ’yı Yedi Beyzaı İslam ’a
(İslam ’ın beyaz eline) teslim etme mucudelesine?
(Tekrar eder) Varmısınız?
7 (Kucuk) Sultan (Şehzade) Mehmet Rolunde (……)
(Kılıcını cekerek) İslam ’ın gayreti buna her Muslumanı arzu
ettirir hocam!
8 Cocuklar (……)
(Dordu birden an durur) Ferman Padişahımızındır
9 Askerler Rolunde (……)
Savulun Hunkarımız geliyor
10 Kadı Rolunde (……)
Allah ’ın kanunundan başkasıyla hukmedenler zalimlerin ta
kendileridir
11 Kostantin Rolunde (……)
(Heyecanlı) Yuruyun mukaddes (kutsal) cihanda (Durak) Surlarda bir er
gibi carpışarak oleceğim
12 Ahmet Paşa Rolunde (……)
(Kendisinden bir beyit okur)
13 Keşiş (Rahip) Rolunde (……)
(Ortaya comelir) Karalar ve denizler hep bunu fısıldıyor:
Bizansın yıldızı soner gibidir Talih Osmanlıya guluyor
14 Esnaf ve koyluler ( )
(Ucu birden) Dukkan komşum siftah etmeden ikinci satış haram
olur bana!
2 TABLO
(Işıklar yanınca perde tam acılmıştır:
İkinci Murat, Akşemsettin ve Hacı Bayram Veli Bursa
Sarayının bahcesinde sohbetteler Onde havuz ve yeşillik, arkada
sarayın cephesi, sağda bir oda dershane biciminde…
II Murat yaşlı, diğerleri orta yaş ve tarikat kisvesinde II
Murat dalgın duruyor, arkadan cocuk ağlaması işitilmekte
Akşemsettin ve Hacı Bayramı Veli II Murat ’ı suzuyorlar (Bir
dakika)
HACI BAYRAMI VELI – (II Murat ’a saygılı ve samimi bir
sesle) Hunkarım daldınız, nedir acaba sorsak?…
II MURAT(Başını H Bayram ’a cevirir duşunceli ve icli
ağır ağır) Kostantina zihnimi cok meşgul eder oldu sultanım O
Peygamber mujdesine mazhar kul olamazmıyım diye duşunur
dum… Zira ki zamanda, mekanda, imkan da bize elverir oldu
HACI BAYRAM – Musterih (rahat) olun Hunkarım (Ara) O belde
İslamındır (ara duşunur) Biz ermemişiz ne gam (Ellerini iki yana
acmış, ayağa kalkar tebessumle) Bilesin ki dunyanın mihver
civisi Ayasofya ’yı kufrun kasvetinden kurtaracak (Perde arka
sından gelen sese işaret eder) bu cocuktur Sen olmayacaksın
Bende gormiyeceğim (Tekrar tebessum ve Akşemsettini goste
rir) Ama bu bizim kose gorecek (Ara) Esselamu Aleykum
(Tarikat terbiyesince eli goğsunde Hacı Bayram selam verip
cıkarken oradakiler ayağa kalkar, selam ’a mukabele ederler Ve
otururlar)
AKŞEMSETTIN(II Murat ’a, soylediğini başıyla tastik
ederek) Hacı Bayram Hazretlerinin sozu aynıyle keramettir
Hulefai Raşidinden (Peygamberimizden sonra başa gelen 4 halife)
beri surup gelen mukaddes yarışın bitişini
ihtar eden bir dehşet duyurdu bana (Ara… kabul ettirici eda)
Resulallah ’ın has ismi ile de alakadardır evladınızın ismi
(Başlar tastik eder bir eda ile sallanır SukUt)
(Soldan Molla Yeğan ve Molla Gurani girer M Yegan
ortayaş, M Gurani genc ve sakallı, Arap kıyafetinde Ortada
durur, selam verirler, selam alınır)
2 SAHNE: (Molla Yegan, Molla Gurani ve oncekiler)
II MURAT – (Ayakta Molla Yeganla musafaha (iki elle sıkışırken)
yaparken) Ehlen ve Sehlen (hoşgeldiniz) Hocam efendim,
Beytullah ’ın (Allah ’ın Evinin) mubarek kokularını getirtiniz
(Yer gosterir) Buyrun oturun (Musafaha biter Otururlar Ara)
II MURAT – (Molla Yegan ’a saygıyla) O mubarek beldeden
(şehirden) bize hediyeniz nedir Molla Yegan?…
M YEGAN – (Elini sakalına goturur Mujdeleyici eda ile)
Hunkarım hediyenin manada ve maddedeki ustunluklerinden
hangisi matlubu Şahanenizdir (isteğinizdir) ()
II MURAT – ResUller ResUlunun (Peygamberler peygamberi)
işaretince her turlusu makbuldur (Ara hatırlamış gibi)
Amma manadaki ustunluk elbette gonlumce olur
M YEGAN – (Aceleci ve M Guraniyi gosterir) Molla
Guraniyi getirdim Gonlunuzce olur, inşallah
(Bakışlar M Yegan hepsini tarar, II Murat bekleyiş
halinde)
M YEGAN – (Kararlı) Alim ve fazıl (değerli) bir zattır
II MURAT – (Sevinc belirten bir sesle) Allah hepinizden
razı olsun (ara, ani karar vermiş) Molla Gurani ’yi oğlum
Mehmet ’i yetiştirmek uzere vazifeli kıldım (Molla Gurani ’ye
hitapla) vakti gelince talime başlarsınız
M GURANI – (Ayağa kalkmıştır, elini goğsune bastırır
başını one eğer) Memnuniyetle Hunkarım
(Hepsi ayaktadırlar, cıkarken ışık soner)
3 TABLO
(Işık yanar, yandaki odada Molla Gurani ve Şehzade
Mehmet, karşı karşıya, rahlei tedristeler (dersteler))
1 SAHNE: (Şehzade Mehmet, Molla Gurani)
MOLLA GURANİ – (Kara ciltli buyuk bir kitaptan bir yer
bulur, okumaya başlar: (Fetih Suresinin meal ve tefsiri) Bismil
lahirrahmanirrahim (ayetin metnini okur) “Biz hakikat sana,
Hudeybiye anlaşması ile Fetih yolu actık “Bu Senin gecmiş ve
gelecek gunahlarının affı, Allah ’ın yarlığaması (bağışlaması),
senin uzerindeki nimetini tamamlaması, seni doğru yola iletmesi
icindir Fetih acmak manasınadır Şehir ve beldeleri zapt edip
adalet ve refaha kavuşturmak manasını kucaklar Nitekim
hicretin 8 miladın 630 uncu yılında Resulullah Mekke ’yi
fethedip Kabe ’de namaz kıldı Orasını putlardan temizlerken,
Mekkelilere de af ilan etti ve Mekke ’yi zulum ve ahlaksızlıktan
temizledi
(Ara… Mekke fethi ve fethe dair bilgi verir)
Mekke fethi butun fetihler icin ornek ve nUmUnedir Oğle
vakti Hz Bilalin Kabe damındaki ezanı Muhammediyi okuyuşu
adeta butun dunyayı rahmete da ’vet, cağrısıdır…
MOLLA GURANI – (Dalgın duran Şehzade Mehmet ’e sert
ce cıkışır) Dersi takip etmez misin Mehmet!…
Ş MEHMET – (Şaşırır, toparlanır) Teeddup ederim (ozur dilerim)
efendim (Ara) Dalmışım (Mazur eda ile) Mekke ’nin fethi gozumde
canlandı ’da (Molla Guraninin tebessumunden yuz bulmuş bir eda
ile) Zafer guzel şey, değil mi hocam?
M GURANI – (Şefkat ve hayranlık icinde) Oğlum, erken
oten horozun başını keserler, Sabret (Şehzade Mehmet ’in umitli
bakışlarına cevap verir gibi) Sen de izni ilahiyle (Allah ’ın
izniyle) ereceksin o gunlere (durak ve bakışmalar)
Ş MEHMET – (Sevincle) İnşaallah
(M Gurani kalkar Ş Mehmet fırlar, ayakkabıları cevirir
kapıyı acar uğurlar Ara Kitabı kapatır bahceye cıkar etrafa
bakar Ani olarak birini gormuştur)
Ş MEHMET – (Eliyle uzaktan cağırır) Hızır, Turhan…
gelin, size bir şey soyliyeceğim!
(Birkac cocuk koşarak gelir etrafını cevirirler Dikkatle Ş
Mehmetin ne soyleyeceğini beklerler)
2 SAHNE: (Ş Mehmet – Cocuklar)
Ş MEHMET – Şimdi bakın ben Padişahım
(Cocuklar dirsekleriyle birbirlerini durterler, tebessumle
dinlerler)
HIZIR – (Gururlu) Peki!
Ş MEHMET – (Parmağıyla gosterir) Turhan, sende (biraz
duşunur) subaşı ol
TURHAN – (İtiraz eder elini savurur) Hayır, hayır ben
Anadolu Beylerbeyi olurum
Ş MEHMET – Peki, (Eliyle arar gibi, parmağıyla birinci
cocuğa dokunur) Haydi sen ol
I COCUK – (İtiraz eder, zıplıyarak) Hayır ben kadı olurum
Ş MEHMET – (Sertce) Eee… irade ettiğim hukme itiraz
istemem
I COCUK – (Eğlenerek) Vay canına anladık, ne yapalım
yani Padişah ’ın Oğlusun (Ciddileşerek) Bende yenicerinin
oğluyum
(Hepsi ellerini şaplatarak guluşurler)
Ş MEHMET – (Kaşlarını catar) Biraz ciddi olalım arka
daşlar
II COCUK – (Bir adım ilerler, elini uzatır ve alttan
cevirerek, Ş Mehmet ’e) Bu oyundur kuzum, ne kadar da
dalmışsın (geriye cevrilirken kafasını sallar) Erken de otmeye
başladın haaa… Sen kendini nerede zannediyorsun?
(Hep birden guluşurler Ş Mehmet ve Hızır gulmeye
katılmazlar)
Ş MEHMET – (Ciddi) Bir Turk, oyununda bile ciddidir
HIZIR – (İleri atılarak elini uzatır ve haykırır) Hele bir
muslumanın, beşiğine bile laUbalilik girmemelidir (Oğretici bir
eda ile) Hem buyuk insan cocukluğundan belli olur
Ş MEHMET (Memnun) Yaşa Hızır, yetiştin imdadıma Sen
hep benim yanlışlarımı duzelteceksin (Seri ve yuksek sesle
ortaya) Evet arkadaşlar, bir Musluman oyununda bile ciddiyet
taşıyacaktır
(Aniden M Gurani girer, cocuklar kacışırlar Ş Mehmet
ortada kalır, mahcup onune bakar)
3 SAHNE: (M GuraniŞ Mehmet)
M GURANI – (Tebessumlu, eli arkada durur) Ne o, padi
şahlığa ozenti ha!… (Ara – başıyla işaret eder) Odaya gec,
kitabını ac
(Ş Mehmet sakin ilerler, odaya gecer, kitabını acar bakar
M Gurani bahcede gezinir, odaya girer Ş Mehmet kalkar, hoca
oturur Ara ve Molla Gurani derse başlar)
M GURANI – Bugun dersimiz, MUcizatı Nebeviyyeden, istikbale
dair (Peygamber mucizelerinden gelecekle ilgili)
mujdelerden birini, Fetih Hadisi Şerifini okuyacağız
(Once hoca sonra talebe birer kere hadisin metnini okurlar)
M GURANI – Gramer (dilbilgisi) tahliline girmeyeceğiz, manası ve
delaleti uzerinde duracağız (Okur, mana verir ve anlatır) Allah
Resulu (elcisi) 571 de doğmuştur Doğduğu zaman dunyada iki buyuk
devlet vardır Bunlar Orta – Doğu ’da cekişme halindedir: Bizans
ve İran İran Kostantina ’yı (İstanbulu) defalarca kuşatmış,
alamamıştır HzMuaviye ’den itibaren de, okuduğumuz Peygamber mujdesine
ermek icin yarış başladı Otuzdan fazla kuşatıldı bu şehir Ve
Ebu Eyyub Ensari de bu kuşatmada şehit oldu Sur dışında
yatmaktadır Şu anda surlara tıkılmış Bizans ve onu Osmanlı
bekliyor…
M GURANI – (Ş Mehmet ’in dalgınlığına dikkat etmiştir)
Ne oldu Mehmet? Padişah olmuştun demin, varmısın altın
kubbeli Ayasofya ’yı Yedi Beydai İslama teslim etmek mucade
lesine, Allah ve Resulunun Mubarek ismini o kubbede cınlatma
ya? (SukUt)
Ş MEHMET – (SukUtu bozar) İslam gayreti bunu her
muslumana arzu ettirir, hocam…
M GURANI – Allah ’ın inayeti (yardımı), Resulullah ’ın ruhaniyeti
seninle olsun Dualarımız bu yoldadır Mu ’cizatı Muhammadiy
ye (Muhammed ’in mucizesi) tecelliye (gercekleşmeye) yakındır
(Kalkar cıkıp giderken, Ş Mehmet onu uğurlar, onceki
sahnedeki tavırla biran kalır Bakınır Hızır ’ı gormuştur Aniden
canlanır, cağırır)
Ş MEHMET – Hızır, Hızır… Koş… koş…
(Hızır koşarak gelir Odayı yoklar)
4 SAHNE: (Hızır,Ş Mehmet)
HIZIR – (Odaya bakar) Ne var ne oldu?… (ve doner sevinir)
Hoca gitmiş…
Ş MEHMET – (Ortaya) Arkadaşlar ben hunkarım, herkes
vazifesini bilsin (ve koltuğa oturur) Beylerim, Paşalarım Kostan
tina uzerine sefer var
(İki yanda saf duran cocuklar eğilerek)
HEPSİ BİRDEN – Ferman Padişahımızındır
BİRİSİ – Dağlar da bizimdir
Ş MEHMET – (İlerler havuzu gosterir) Burazı deniz, burası
da Kostantina Karadan ve denizden kuşatacağız (Havuzun
cevresine comelirler)
Ş MEHMET – Hucum… (Koşarken ışık soner)
4 TABLO
(Işık yanınca yine saray bahcesi gorunur Bu sefer tam
karşıda tahtı uzerinde genc Sultan, II Mehmet Sağında Molla
Yegan, solunda Hızır Bey ve Molla Gurani sohbet halindeler
Molla Yeganla Sultan Mehmet arasında boş bir koltuk var
Girişte muhafız dimdik durmakta On saniye sonra ihtiyar
Akşemseddin girer ve ilerler Selam verir Sultan Mehmet ve
oradakiler ayağa kalkar Selam alırlar Sultan Mehmet Akşem
seddinin elini oper Muhafız cekilip kaybolur)
SULTAN MEHMET – Buyrun oturun (Sağ yanını işaret
eder)
(Akşemseddin sağdaki koltuğa otururken oburleri de yerleri
ne otururlar – Ara)
S MEHMET – (Neşeli – Molla Yegan ’a hitaben) Hocam ne
halse (Akşemseddini gosterir) Bu ihtiyar gelince gayri ihtiyari
ayağa kalkarım ve elim titrer
(Memnun tebessumler ve bakışmalar)
S MEHMET – (Devam eder) Molla Gurani ’den de korkarım
haa… (Başını sallar ve guler) Emirnamemi yırtmış gecen gun…
(Molla Gurani ciddi kasılır ve oburleri ona bakmaktadır S
Mehmet devam eder)
S MEHMET – Ama (Takdirkar ifade) iftihar ederiz Sizler
(hepsini gosterir gibi) bizim rehberimizsiniz Oyle ya, “Hak
konusunda susan alim dilsiz şeytandır
(Ara – Sultan Mehmet hafif sağa ve pecereye doner, oburleri
bakışırken, Molla Yegan sUkutu bozar)
M YEGAN – (Hızır ’a) Hızır Bey, kadısınız ya (az ara) bence
mahkemenin zor bir tarafı var: İki taraf zayıflardan olsa kolay
da, bir taraf buyuklerden olursa neylersin?
HIZIR – (Dudak buker ve elini savurtarak) Ondan kolayı
ne; kuvvetliden yana hukmettin mi olur biter, Molla Yegan!
(Hafif guler ve gozler S Mehmed ’i yoklar)
AKŞEMSETTIN – (Mudahaleci – Elini uzatarak) Vicdanı
rafa kaldırmak şartıyla tabii…
HIZIR – (Molla Yegan ’a) Asıl, mahkemenin zor tarafı, iki
tarafın da buyuklerden olması Aşağı koysan sakal, yukarı
koysan bıyık… (SukUt ve S Mehmed ’i suzer)
(S Mehmet bakışların kendisine donduğunu hisseder gibi ve
sukUtun sorusuna cevap verircesine aniden Hızır ’a doner)
S MEHMET – (Pencereyi gosterir) Şu medresede sabahlara
kadar ışık yanar Nedir bu Hızır Bey?
HIZIR – (Toparlanır, hatırlamış gibi) Bir talebe varmış
hunkarım, sabahlara kadar ders calışırmış…
S MEHMET – (Geriye yaslanır – Ah diye derinden nefes
alır boşaltır) Yoksa dedim benim gibi butun gece Kostantinayı
mı duşunur… (Ara)
(Aniden muhafız girer, eğilerek selam verir)
MUHAFIZ – Hunkarım veziri azam (Başbakan) ve paşalar geldiler
S MEHMET – Girsinler
(Onde Vezir Candarlı, arkada Zağnos Paşa, Turhan Bey
girerler Adet uzere eğilip selamlarlar Oradakiler şaşkın bakışa
rak ayağa kalkmışlardır)
S MEHMET – (Paşalara sertce) Buyurun oturun! (Oburle
rine yumuşakca) Sizler de efendiler… (ve hepsi tereddutlu
otururlar Ara)
S MEHMET – (SukUtu bozar) Bu zevatı (kişileri) , bir hususu goruş
mek icin cağırmıştım İsabet sizler de varsınız
M GURANİ – MalUmunuzdur hocam: Bir sevgilimiz var,
Kostantina Sevdiren de Allahın sevgilisi Vuslatımız Ayasofya ’
nın kubbesi altında olacak ki maşukumuzun boynundaki incidir
o kubbe Onu elde etmek, butun zıt manaları islama teslim etmek
ve boyun eğdirmek olur Onu kaybetmek ise (durak) tabi aksi,
(mahzun) islamı zıt manalara mağlup ettirmek olur (SukUt ve
başlar tasdik edercesine sallanır)
AKŞEMSETTIN – Allahın nusreti bizimle olacak Hareket
planımızı tesbit edelim
VEZİR – (Ayakta ve urkek, S Mehmet ’e) Yalnız hunkarım,
biz Bizansla anlaşmalıyız (Kendisine bakıldığının farkında,
hoşlanılmadığını anlamış, yutkunur) Hem bu iş boyle kolay
olmaz zannederim, zamana ihtiyacımız var…
(Zağnos Paşa hışımla ayağa kalkar ve eli kılıcının kabzasın
da, vezire yiyecek gibi sert bakar, oburlerinde de hoşnutsuzluk
S Mehmet soze başlayınca; Zağnoş Paşa oyle kalır ve kımıldama
dan vezire bakar)
S MEHMET – (Vezire ağır ağır yaklaşır, parmağını uzata
rak en yuksek sesle) Bizansın hiyaneti butun dostlukları
silmiştir Karamanlıyı himayesi ise, idamını mUcip (gerektiren)
bir curumdur (suctur) Kazanmak cihetine gelince (ortaya)
bilesiniz ki bize duşen mucadeledir Muvaffakiyet (başarı)
Allah ’tandır Kuvvet bir sebep ise,ben kohne Bizans surlarını
ayakta tutacak bir ruhun mevcudiyetine kani değilim (inanmıyorum)
(Vezire) Bunca ordularımdan yalnız birinin
başaracağına inanmaktayım Butun harp planları hazırdır vezi
rim! (hepsine birden) Reylerinizi goruşlerinizi) bekliyorum efendiler!
AKŞEMSEDDİN – (S Mehmet ’le, ayakta) Beyanınız ye
rindedir Bizans ahdini bozmuştur ve artık bu şehrin sahabet
(sahipliğini) hakkını kaybetmiştir Hilal Ayasofya uzerine meyletmiştir
ZAĞNOS PAŞA – (Kıpırdamadan dururken fırsat bulmuş,
aceleci ve sert) Bizans intihar etmiştir Vezir hazretleri! Ya
aşırı merhametlisiniz, yahut!…
VEZİR – Yahut, korkak mıyım?
TURHAN BEY – Tefsire ne hacet Hunkarımızın işaretini
bekliyoruz
M GURANİ – Ben de Hunkarın fikrindeyim arkadaşlar
(Artık butun meclis ayaktadır Herkes sultanın kararını
bekliyor)
S MEHMET – (Butun soylenenleri hice sayar gibi) Sen ne
dersin Hızır Bey? (ve bekler)
HIZIR – (Kararlı ve yuksek sesle) Sefer, zafer bizimdir!
(Ve bu soru hepsine sorulur aynı cevap alınır Vezire
sorulmaz)
S MEHMET – (Ortaya ve ileri) Toplar dokulsun Anadolu
Beylerbeyine at koşturulsun Bizans karadan ve denizden
kuşatılacak Herşey bilinerek yapılacak, hicbirşey bilinmiyor
gibi susulacak Beylerim, Paşalarım, Derhal!…
(Parmağı ileride durarak, Hepsi elleri goğuslerinde hafif
eğilmiş durumda Mehter başlar Işık soner Tek ışık huzmesi
bir noktaya dokulmuştur Oyle kalır ve perde gerisinden fetih
marşı yankılı olarak okunur Bir ses yuksekten ve uzakta, ikinci
ses her mısraı tekrar eder)
ACILIŞ
Bu surların ardından
Gumm Gumm Gum,
Toplar atılır
Bu surların ardından
Hucumm Hucumm Hucum
Surlar acılır
Bir sabahta fecir ufukta beyaz
Turkuler maniler destan nefesler
Perdeler nameler besteler sesle
Sırlar acılır
Kargılar palalar yalın kılıclar ,
Doner alev halka dev kırlangıclar
Alatlar kıratlar yağızatlar ,
Kuzgun doner başa, ruhlar acılır
Uc tepeler ardında, beş tepeler ustunden;
Uc yiğit belirir uc hilal uctuğ,
Şehadet parmağı yukarda başbuğ
Bir hedef verilir uzak ve uluğ,
Gonuller acılır gokler acılır
A N
BİRİNCİ BOLUM
1 TABLO
ROL TAKDİMİ
“Her rol sahibi en muessir (tesirli) ve en guzel sozunu yuksek sesle ve
piyesteki edasına uygun olarak, aralanan perdenin ortasından
gorunerek seyirciye hitaben soyler ve ayni eda ile kaybolur Rol
sırasına ve tabloların gelişine dikkat edilir Bir taraftan girilir
Perde uc kişi sığacak kadar aralanmıştır Perde arkasında
takdimci sıra ile okur:
1 2 Murat ve Fatih Rolunde (………)
rol sahibi kostum ve makyajıyla girer , tam ortada durur , kılıcını
ceker) Beylerim Paşalarım toplar dokulsun Anadolu Beylerbeyi
ne koşturulsun Kostantina (İstanbul) uzerine sefer var? (Kaybolur)
2 Veziri A ’zam Rolunde (Başbakan) (……… )
(İki elini uzatarak) Yalnız Hunkarım (padişahım), biz Bizans ile barış
icindeyiz… (Kaybolur)
3 Zagnos Paşa Rolunde (……… )
(Sancakla girer ve şiddetle) Bizans intihar etmiştir, Vezir (bakan)
Hazretleri, ya aşırı merhametlisiniz yahut… (Ve sert adımlarla
kaybolur )
4 Turhan Bey Rolunde (……… )
Hunkarımızın işaretini bekliyoruz (Kaybolur)
5 Akşemsettin Rolunde (……… )
Bizans ahdini (ANLAŞMAYI) bozmuş ve şehrin sehabet (sahiplik)
hakkını kaybetmiştir Hilal Ayasofya uzerine meyletmiştir (yonelmiştir)
6 Molla Gurani Rolunde (……… )
Varmısın, Altın kubbeli Ayasofya ’yı Yedi Beyzaı İslam ’a
(İslam ’ın beyaz eline) teslim etme mucudelesine?
(Tekrar eder) Varmısınız?
7 (Kucuk) Sultan (Şehzade) Mehmet Rolunde (……)
(Kılıcını cekerek) İslam ’ın gayreti buna her Muslumanı arzu
ettirir hocam!
8 Cocuklar (……)
(Dordu birden an durur) Ferman Padişahımızındır
9 Askerler Rolunde (……)
Savulun Hunkarımız geliyor
10 Kadı Rolunde (……)
Allah ’ın kanunundan başkasıyla hukmedenler zalimlerin ta
kendileridir
11 Kostantin Rolunde (……)
(Heyecanlı) Yuruyun mukaddes (kutsal) cihanda (Durak) Surlarda bir er
gibi carpışarak oleceğim
12 Ahmet Paşa Rolunde (……)
(Kendisinden bir beyit okur)
13 Keşiş (Rahip) Rolunde (……)
(Ortaya comelir) Karalar ve denizler hep bunu fısıldıyor:
Bizansın yıldızı soner gibidir Talih Osmanlıya guluyor
14 Esnaf ve koyluler ( )
(Ucu birden) Dukkan komşum siftah etmeden ikinci satış haram
olur bana!
2 TABLO
(Işıklar yanınca perde tam acılmıştır:
İkinci Murat, Akşemsettin ve Hacı Bayram Veli Bursa
Sarayının bahcesinde sohbetteler Onde havuz ve yeşillik, arkada
sarayın cephesi, sağda bir oda dershane biciminde…
II Murat yaşlı, diğerleri orta yaş ve tarikat kisvesinde II
Murat dalgın duruyor, arkadan cocuk ağlaması işitilmekte
Akşemsettin ve Hacı Bayramı Veli II Murat ’ı suzuyorlar (Bir
dakika)
HACI BAYRAMI VELI – (II Murat ’a saygılı ve samimi bir
sesle) Hunkarım daldınız, nedir acaba sorsak?…
II MURAT(Başını H Bayram ’a cevirir duşunceli ve icli
ağır ağır) Kostantina zihnimi cok meşgul eder oldu sultanım O
Peygamber mujdesine mazhar kul olamazmıyım diye duşunur
dum… Zira ki zamanda, mekanda, imkan da bize elverir oldu
HACI BAYRAM – Musterih (rahat) olun Hunkarım (Ara) O belde
İslamındır (ara duşunur) Biz ermemişiz ne gam (Ellerini iki yana
acmış, ayağa kalkar tebessumle) Bilesin ki dunyanın mihver
civisi Ayasofya ’yı kufrun kasvetinden kurtaracak (Perde arka
sından gelen sese işaret eder) bu cocuktur Sen olmayacaksın
Bende gormiyeceğim (Tekrar tebessum ve Akşemsettini goste
rir) Ama bu bizim kose gorecek (Ara) Esselamu Aleykum
(Tarikat terbiyesince eli goğsunde Hacı Bayram selam verip
cıkarken oradakiler ayağa kalkar, selam ’a mukabele ederler Ve
otururlar)
AKŞEMSETTIN(II Murat ’a, soylediğini başıyla tastik
ederek) Hacı Bayram Hazretlerinin sozu aynıyle keramettir
Hulefai Raşidinden (Peygamberimizden sonra başa gelen 4 halife)
beri surup gelen mukaddes yarışın bitişini
ihtar eden bir dehşet duyurdu bana (Ara… kabul ettirici eda)
Resulallah ’ın has ismi ile de alakadardır evladınızın ismi
(Başlar tastik eder bir eda ile sallanır SukUt)
(Soldan Molla Yeğan ve Molla Gurani girer M Yegan
ortayaş, M Gurani genc ve sakallı, Arap kıyafetinde Ortada
durur, selam verirler, selam alınır)
2 SAHNE: (Molla Yegan, Molla Gurani ve oncekiler)
II MURAT – (Ayakta Molla Yeganla musafaha (iki elle sıkışırken)
yaparken) Ehlen ve Sehlen (hoşgeldiniz) Hocam efendim,
Beytullah ’ın (Allah ’ın Evinin) mubarek kokularını getirtiniz
(Yer gosterir) Buyrun oturun (Musafaha biter Otururlar Ara)
II MURAT – (Molla Yegan ’a saygıyla) O mubarek beldeden
(şehirden) bize hediyeniz nedir Molla Yegan?…
M YEGAN – (Elini sakalına goturur Mujdeleyici eda ile)
Hunkarım hediyenin manada ve maddedeki ustunluklerinden
hangisi matlubu Şahanenizdir (isteğinizdir) ()
II MURAT – ResUller ResUlunun (Peygamberler peygamberi)
işaretince her turlusu makbuldur (Ara hatırlamış gibi)
Amma manadaki ustunluk elbette gonlumce olur
M YEGAN – (Aceleci ve M Guraniyi gosterir) Molla
Guraniyi getirdim Gonlunuzce olur, inşallah
(Bakışlar M Yegan hepsini tarar, II Murat bekleyiş
halinde)
M YEGAN – (Kararlı) Alim ve fazıl (değerli) bir zattır
II MURAT – (Sevinc belirten bir sesle) Allah hepinizden
razı olsun (ara, ani karar vermiş) Molla Gurani ’yi oğlum
Mehmet ’i yetiştirmek uzere vazifeli kıldım (Molla Gurani ’ye
hitapla) vakti gelince talime başlarsınız
M GURANI – (Ayağa kalkmıştır, elini goğsune bastırır
başını one eğer) Memnuniyetle Hunkarım
(Hepsi ayaktadırlar, cıkarken ışık soner)
3 TABLO
(Işık yanar, yandaki odada Molla Gurani ve Şehzade
Mehmet, karşı karşıya, rahlei tedristeler (dersteler))
1 SAHNE: (Şehzade Mehmet, Molla Gurani)
MOLLA GURANİ – (Kara ciltli buyuk bir kitaptan bir yer
bulur, okumaya başlar: (Fetih Suresinin meal ve tefsiri) Bismil
lahirrahmanirrahim (ayetin metnini okur) “Biz hakikat sana,
Hudeybiye anlaşması ile Fetih yolu actık “Bu Senin gecmiş ve
gelecek gunahlarının affı, Allah ’ın yarlığaması (bağışlaması),
senin uzerindeki nimetini tamamlaması, seni doğru yola iletmesi
icindir Fetih acmak manasınadır Şehir ve beldeleri zapt edip
adalet ve refaha kavuşturmak manasını kucaklar Nitekim
hicretin 8 miladın 630 uncu yılında Resulullah Mekke ’yi
fethedip Kabe ’de namaz kıldı Orasını putlardan temizlerken,
Mekkelilere de af ilan etti ve Mekke ’yi zulum ve ahlaksızlıktan
temizledi
(Ara… Mekke fethi ve fethe dair bilgi verir)
Mekke fethi butun fetihler icin ornek ve nUmUnedir Oğle
vakti Hz Bilalin Kabe damındaki ezanı Muhammediyi okuyuşu
adeta butun dunyayı rahmete da ’vet, cağrısıdır…
MOLLA GURANI – (Dalgın duran Şehzade Mehmet ’e sert
ce cıkışır) Dersi takip etmez misin Mehmet!…
Ş MEHMET – (Şaşırır, toparlanır) Teeddup ederim (ozur dilerim)
efendim (Ara) Dalmışım (Mazur eda ile) Mekke ’nin fethi gozumde
canlandı ’da (Molla Guraninin tebessumunden yuz bulmuş bir eda
ile) Zafer guzel şey, değil mi hocam?
M GURANI – (Şefkat ve hayranlık icinde) Oğlum, erken
oten horozun başını keserler, Sabret (Şehzade Mehmet ’in umitli
bakışlarına cevap verir gibi) Sen de izni ilahiyle (Allah ’ın
izniyle) ereceksin o gunlere (durak ve bakışmalar)
Ş MEHMET – (Sevincle) İnşaallah
(M Gurani kalkar Ş Mehmet fırlar, ayakkabıları cevirir
kapıyı acar uğurlar Ara Kitabı kapatır bahceye cıkar etrafa
bakar Ani olarak birini gormuştur)
Ş MEHMET – (Eliyle uzaktan cağırır) Hızır, Turhan…
gelin, size bir şey soyliyeceğim!
(Birkac cocuk koşarak gelir etrafını cevirirler Dikkatle Ş
Mehmetin ne soyleyeceğini beklerler)
2 SAHNE: (Ş Mehmet – Cocuklar)
Ş MEHMET – Şimdi bakın ben Padişahım
(Cocuklar dirsekleriyle birbirlerini durterler, tebessumle
dinlerler)
HIZIR – (Gururlu) Peki!
Ş MEHMET – (Parmağıyla gosterir) Turhan, sende (biraz
duşunur) subaşı ol
TURHAN – (İtiraz eder elini savurur) Hayır, hayır ben
Anadolu Beylerbeyi olurum
Ş MEHMET – Peki, (Eliyle arar gibi, parmağıyla birinci
cocuğa dokunur) Haydi sen ol
I COCUK – (İtiraz eder, zıplıyarak) Hayır ben kadı olurum
Ş MEHMET – (Sertce) Eee… irade ettiğim hukme itiraz
istemem
I COCUK – (Eğlenerek) Vay canına anladık, ne yapalım
yani Padişah ’ın Oğlusun (Ciddileşerek) Bende yenicerinin
oğluyum
(Hepsi ellerini şaplatarak guluşurler)
Ş MEHMET – (Kaşlarını catar) Biraz ciddi olalım arka
daşlar
II COCUK – (Bir adım ilerler, elini uzatır ve alttan
cevirerek, Ş Mehmet ’e) Bu oyundur kuzum, ne kadar da
dalmışsın (geriye cevrilirken kafasını sallar) Erken de otmeye
başladın haaa… Sen kendini nerede zannediyorsun?
(Hep birden guluşurler Ş Mehmet ve Hızır gulmeye
katılmazlar)
Ş MEHMET – (Ciddi) Bir Turk, oyununda bile ciddidir
HIZIR – (İleri atılarak elini uzatır ve haykırır) Hele bir
muslumanın, beşiğine bile laUbalilik girmemelidir (Oğretici bir
eda ile) Hem buyuk insan cocukluğundan belli olur
Ş MEHMET (Memnun) Yaşa Hızır, yetiştin imdadıma Sen
hep benim yanlışlarımı duzelteceksin (Seri ve yuksek sesle
ortaya) Evet arkadaşlar, bir Musluman oyununda bile ciddiyet
taşıyacaktır
(Aniden M Gurani girer, cocuklar kacışırlar Ş Mehmet
ortada kalır, mahcup onune bakar)
3 SAHNE: (M GuraniŞ Mehmet)
M GURANI – (Tebessumlu, eli arkada durur) Ne o, padi
şahlığa ozenti ha!… (Ara – başıyla işaret eder) Odaya gec,
kitabını ac
(Ş Mehmet sakin ilerler, odaya gecer, kitabını acar bakar
M Gurani bahcede gezinir, odaya girer Ş Mehmet kalkar, hoca
oturur Ara ve Molla Gurani derse başlar)
M GURANI – Bugun dersimiz, MUcizatı Nebeviyyeden, istikbale
dair (Peygamber mucizelerinden gelecekle ilgili)
mujdelerden birini, Fetih Hadisi Şerifini okuyacağız
(Once hoca sonra talebe birer kere hadisin metnini okurlar)
M GURANI – Gramer (dilbilgisi) tahliline girmeyeceğiz, manası ve
delaleti uzerinde duracağız (Okur, mana verir ve anlatır) Allah
Resulu (elcisi) 571 de doğmuştur Doğduğu zaman dunyada iki buyuk
devlet vardır Bunlar Orta – Doğu ’da cekişme halindedir: Bizans
ve İran İran Kostantina ’yı (İstanbulu) defalarca kuşatmış,
alamamıştır HzMuaviye ’den itibaren de, okuduğumuz Peygamber mujdesine
ermek icin yarış başladı Otuzdan fazla kuşatıldı bu şehir Ve
Ebu Eyyub Ensari de bu kuşatmada şehit oldu Sur dışında
yatmaktadır Şu anda surlara tıkılmış Bizans ve onu Osmanlı
bekliyor…
M GURANI – (Ş Mehmet ’in dalgınlığına dikkat etmiştir)
Ne oldu Mehmet? Padişah olmuştun demin, varmısın altın
kubbeli Ayasofya ’yı Yedi Beydai İslama teslim etmek mucade
lesine, Allah ve Resulunun Mubarek ismini o kubbede cınlatma
ya? (SukUt)
Ş MEHMET – (SukUtu bozar) İslam gayreti bunu her
muslumana arzu ettirir, hocam…
M GURANI – Allah ’ın inayeti (yardımı), Resulullah ’ın ruhaniyeti
seninle olsun Dualarımız bu yoldadır Mu ’cizatı Muhammadiy
ye (Muhammed ’in mucizesi) tecelliye (gercekleşmeye) yakındır
(Kalkar cıkıp giderken, Ş Mehmet onu uğurlar, onceki
sahnedeki tavırla biran kalır Bakınır Hızır ’ı gormuştur Aniden
canlanır, cağırır)
Ş MEHMET – Hızır, Hızır… Koş… koş…
(Hızır koşarak gelir Odayı yoklar)
4 SAHNE: (Hızır,Ş Mehmet)
HIZIR – (Odaya bakar) Ne var ne oldu?… (ve doner sevinir)
Hoca gitmiş…
Ş MEHMET – (Ortaya) Arkadaşlar ben hunkarım, herkes
vazifesini bilsin (ve koltuğa oturur) Beylerim, Paşalarım Kostan
tina uzerine sefer var
(İki yanda saf duran cocuklar eğilerek)
HEPSİ BİRDEN – Ferman Padişahımızındır
BİRİSİ – Dağlar da bizimdir
Ş MEHMET – (İlerler havuzu gosterir) Burazı deniz, burası
da Kostantina Karadan ve denizden kuşatacağız (Havuzun
cevresine comelirler)
Ş MEHMET – Hucum… (Koşarken ışık soner)
4 TABLO
(Işık yanınca yine saray bahcesi gorunur Bu sefer tam
karşıda tahtı uzerinde genc Sultan, II Mehmet Sağında Molla
Yegan, solunda Hızır Bey ve Molla Gurani sohbet halindeler
Molla Yeganla Sultan Mehmet arasında boş bir koltuk var
Girişte muhafız dimdik durmakta On saniye sonra ihtiyar
Akşemseddin girer ve ilerler Selam verir Sultan Mehmet ve
oradakiler ayağa kalkar Selam alırlar Sultan Mehmet Akşem
seddinin elini oper Muhafız cekilip kaybolur)
SULTAN MEHMET – Buyrun oturun (Sağ yanını işaret
eder)
(Akşemseddin sağdaki koltuğa otururken oburleri de yerleri
ne otururlar – Ara)
S MEHMET – (Neşeli – Molla Yegan ’a hitaben) Hocam ne
halse (Akşemseddini gosterir) Bu ihtiyar gelince gayri ihtiyari
ayağa kalkarım ve elim titrer
(Memnun tebessumler ve bakışmalar)
S MEHMET – (Devam eder) Molla Gurani ’den de korkarım
haa… (Başını sallar ve guler) Emirnamemi yırtmış gecen gun…
(Molla Gurani ciddi kasılır ve oburleri ona bakmaktadır S
Mehmet devam eder)
S MEHMET – Ama (Takdirkar ifade) iftihar ederiz Sizler
(hepsini gosterir gibi) bizim rehberimizsiniz Oyle ya, “Hak
konusunda susan alim dilsiz şeytandır
(Ara – Sultan Mehmet hafif sağa ve pecereye doner, oburleri
bakışırken, Molla Yegan sUkutu bozar)
M YEGAN – (Hızır ’a) Hızır Bey, kadısınız ya (az ara) bence
mahkemenin zor bir tarafı var: İki taraf zayıflardan olsa kolay
da, bir taraf buyuklerden olursa neylersin?
HIZIR – (Dudak buker ve elini savurtarak) Ondan kolayı
ne; kuvvetliden yana hukmettin mi olur biter, Molla Yegan!
(Hafif guler ve gozler S Mehmed ’i yoklar)
AKŞEMSETTIN – (Mudahaleci – Elini uzatarak) Vicdanı
rafa kaldırmak şartıyla tabii…
HIZIR – (Molla Yegan ’a) Asıl, mahkemenin zor tarafı, iki
tarafın da buyuklerden olması Aşağı koysan sakal, yukarı
koysan bıyık… (SukUt ve S Mehmed ’i suzer)
(S Mehmet bakışların kendisine donduğunu hisseder gibi ve
sukUtun sorusuna cevap verircesine aniden Hızır ’a doner)
S MEHMET – (Pencereyi gosterir) Şu medresede sabahlara
kadar ışık yanar Nedir bu Hızır Bey?
HIZIR – (Toparlanır, hatırlamış gibi) Bir talebe varmış
hunkarım, sabahlara kadar ders calışırmış…
S MEHMET – (Geriye yaslanır – Ah diye derinden nefes
alır boşaltır) Yoksa dedim benim gibi butun gece Kostantinayı
mı duşunur… (Ara)
(Aniden muhafız girer, eğilerek selam verir)
MUHAFIZ – Hunkarım veziri azam (Başbakan) ve paşalar geldiler
S MEHMET – Girsinler
(Onde Vezir Candarlı, arkada Zağnos Paşa, Turhan Bey
girerler Adet uzere eğilip selamlarlar Oradakiler şaşkın bakışa
rak ayağa kalkmışlardır)
S MEHMET – (Paşalara sertce) Buyurun oturun! (Oburle
rine yumuşakca) Sizler de efendiler… (ve hepsi tereddutlu
otururlar Ara)
S MEHMET – (SukUtu bozar) Bu zevatı (kişileri) , bir hususu goruş
mek icin cağırmıştım İsabet sizler de varsınız
M GURANİ – MalUmunuzdur hocam: Bir sevgilimiz var,
Kostantina Sevdiren de Allahın sevgilisi Vuslatımız Ayasofya ’
nın kubbesi altında olacak ki maşukumuzun boynundaki incidir
o kubbe Onu elde etmek, butun zıt manaları islama teslim etmek
ve boyun eğdirmek olur Onu kaybetmek ise (durak) tabi aksi,
(mahzun) islamı zıt manalara mağlup ettirmek olur (SukUt ve
başlar tasdik edercesine sallanır)
AKŞEMSETTIN – Allahın nusreti bizimle olacak Hareket
planımızı tesbit edelim
VEZİR – (Ayakta ve urkek, S Mehmet ’e) Yalnız hunkarım,
biz Bizansla anlaşmalıyız (Kendisine bakıldığının farkında,
hoşlanılmadığını anlamış, yutkunur) Hem bu iş boyle kolay
olmaz zannederim, zamana ihtiyacımız var…
(Zağnos Paşa hışımla ayağa kalkar ve eli kılıcının kabzasın
da, vezire yiyecek gibi sert bakar, oburlerinde de hoşnutsuzluk
S Mehmet soze başlayınca; Zağnoş Paşa oyle kalır ve kımıldama
dan vezire bakar)
S MEHMET – (Vezire ağır ağır yaklaşır, parmağını uzata
rak en yuksek sesle) Bizansın hiyaneti butun dostlukları
silmiştir Karamanlıyı himayesi ise, idamını mUcip (gerektiren)
bir curumdur (suctur) Kazanmak cihetine gelince (ortaya)
bilesiniz ki bize duşen mucadeledir Muvaffakiyet (başarı)
Allah ’tandır Kuvvet bir sebep ise,ben kohne Bizans surlarını
ayakta tutacak bir ruhun mevcudiyetine kani değilim (inanmıyorum)
(Vezire) Bunca ordularımdan yalnız birinin
başaracağına inanmaktayım Butun harp planları hazırdır vezi
rim! (hepsine birden) Reylerinizi goruşlerinizi) bekliyorum efendiler!
AKŞEMSEDDİN – (S Mehmet ’le, ayakta) Beyanınız ye
rindedir Bizans ahdini bozmuştur ve artık bu şehrin sahabet
(sahipliğini) hakkını kaybetmiştir Hilal Ayasofya uzerine meyletmiştir
ZAĞNOS PAŞA – (Kıpırdamadan dururken fırsat bulmuş,
aceleci ve sert) Bizans intihar etmiştir Vezir hazretleri! Ya
aşırı merhametlisiniz, yahut!…
VEZİR – Yahut, korkak mıyım?
TURHAN BEY – Tefsire ne hacet Hunkarımızın işaretini
bekliyoruz
M GURANİ – Ben de Hunkarın fikrindeyim arkadaşlar
(Artık butun meclis ayaktadır Herkes sultanın kararını
bekliyor)
S MEHMET – (Butun soylenenleri hice sayar gibi) Sen ne
dersin Hızır Bey? (ve bekler)
HIZIR – (Kararlı ve yuksek sesle) Sefer, zafer bizimdir!
(Ve bu soru hepsine sorulur aynı cevap alınır Vezire
sorulmaz)
S MEHMET – (Ortaya ve ileri) Toplar dokulsun Anadolu
Beylerbeyine at koşturulsun Bizans karadan ve denizden
kuşatılacak Herşey bilinerek yapılacak, hicbirşey bilinmiyor
gibi susulacak Beylerim, Paşalarım, Derhal!…
(Parmağı ileride durarak, Hepsi elleri goğuslerinde hafif
eğilmiş durumda Mehter başlar Işık soner Tek ışık huzmesi
bir noktaya dokulmuştur Oyle kalır ve perde gerisinden fetih
marşı yankılı olarak okunur Bir ses yuksekten ve uzakta, ikinci
ses her mısraı tekrar eder)