Üzerinden yaklaşık 569 yıl geçse de İstanbul’un fethi hala inanılması güç bir zafer olarak hafızalarda tazeliğini korumakta ve merakla detayları araştırılmaktadır. Peki İstanbul’un fethine etki eden ekonomik, siyasi faktörler nelerdir? İstanbul’un fethinde gemiler nereden nereye yürütüldü, yürütüldü mü, kaç gemi yürütüldü, nasıl yürütüldü? İşte detaylar.
İstanbul’un fethedilmesi 3 sebeple çok büyük önem taşımaktaydı. Dini faktörler, Siyasi faktörler ve ekonomik faktörler olmak üzere 3 konu çok önemliydi. İstanbul’un fethinin ekonomik faktörleri ise şu şekildeydi,
İpek Yolu’nun Avrupa’ya giden kısmına hakim olmak,
Kara ve deniz ticareti başta olmak üzere, eşsiz güzelliği ve jeopolitik konumu sebebiyle İstanbul’un çok önemli bir kilit şehir olması,
Boğazlar yolu ile ele geçirilecek olan ekonomik güç.
İstanbul’un Fethine Etki Eden Siyasi Faktörler Nelerdir?
İstanbul’un her lider tarafından alınmak istenmesinin en önemli nedenlerinden biri siyasi nedenlerdir. Çünkü İstanbul kimin elindeyse güçlü olan taraf odur anlayışı hakimdir. İstanbul’u bu kadar önemli hale getiren siyasi nedenler ise şu şekildedir,
Osmanlı toprak bütünlüğünün sağlanmak istenmesi,
İstanbul’un çok önemli bir noktada olması ve doğal olarak ticaretin merkezi olması,
Anadolu’nun Marmara ve Rumeli bölgesini savunma isteği,
İstanbul’un Fethinde Gemiler Nereden Nereye Yürütüldü?
Tarihi kaynaklarda İstanbul’un kuşatılma esnasında Osmanlı donanmasına ait yaklaşık olarak 140 geminin, karadan Haliç’e indirildiği geçmektedir. Akıllara adeta durgunluk veren bu olay, birçok kitabın ana konusu olmuş, en zekice yapılan savaş manevrası ve savaş taktiği olarak hafızalara kazınmıştır. Fatih Sultan Mehmet’ten önce birçok kez kullanılmış olan bu yöntem, Fatih Sultan Mehmet’le özdeşleşmiştir.
Karadan yürütülen gemilerin güzergahı çok tartışılan ve fikir birliğine varılamayan bir rota çizmiştir. İlk görüş olarak,
Bugünkü Beşiktaş Dolmabahçe- Kabataş, bölgesine demirli olduğu düşünülen gemiler, gece boyunca, özel yağlı beşikler kullanılarak Haliç’e indirilmiştir.
Tophane Limanı’ndan Bugünkü Kumbaracı yokuşu izlenerek, Asmalı Mescit Tepebaşı yoluyla, Kasımpaşa’ya indirildiği de kabul gören diğer rotadır.
İstanbul’un Fethinde Gemiler Karadan Nasıl Yürütüldü?
Fatih Sultan Mehmet’in tam olarak gemileri neden karadan yürüttüğü bilinmemektedir. Fakat konuyla ilgili yorumlar oldukça fazladır. Bir rivayete göre Surların etrafında yoğunlaşan nüfus sebebiyle, insanlara zarar vermemek adına, donanmayı bu şekilde yakınlaştırmak olduğu söylenmektedir.
Dönemin teknolojisi göz önüne alındığında oldukça zorlu olabilecek bir manevraydı bu. Öncelikle Fatih’in özel emriyle askerler gemilerin yürümesi için tekerlekli beşikler hazırladı. Ağaçlardan kesilen odunlar iyice yuvarlandı ve yağlandı. Yağlanan odunlar, gemilerin altına serilerek yolculuk bu şekilde başlamıştır.
Fetih’in üzerinden tam 569 yıl geçse bile, hala daha merakla güncelliğini koruyan bir fetihtir, İstanbul’un alınma serüveni. Kimi kaynaklara göre Fatih, gemilerini hiç karadan yürütmemiştir. Kimi kaynaklara göre bu bir şehir efsanesidir. Türk tarihçi ve akademisyen olan İlber Ortaylı “Fatih gemileri karadan yürütmüştür. Bunun kanıtı vardır. Hatta yürüttüğünü biz değil, çok da Türk yanlısı olmayan uzmanlar söylemiş hatta kitaplarına konu etmişlerdir“ demiştir.
İstanbul’un Fethinde Kaç Gemi Karadan Yürütülmüştür?
Tarihin bazı yazılı kaynaklarında karadan yürütülen gemilerin sayısı farklı olarak geçmektedir. Ama genel ve muhtemelen doğru bir kaynak, Fatih’in yaklaşık olarak 140 parça donanma gemisini karadan yürüttüğünü kayıt etmiştir. Yaklaşık olarak 5-6 km kadar bir mesafeyi karadan yürütülerek tamamladıkları düşünülmektedir.