İstiklal Mahkemeleri Hakkında Bilgi
İstiklal Mahkemeleri, 1920 yılında Kurtuluş Savaşı sırasında ayaklanma cıkaran ve yağmaya girişenleri, bozguncuları, orduya ait silah ve muhimmatı calanları, casus ve kostebekleri, asker kacaklarını, Milli Mucadeleyi engelleme amacıyla propaganda yapanları yargılamak icin ozel kanunla kurulan mahkemelerdir
Kurtuluş savaşı yıllarında gorev yapan mahkemeler birinci donem olarak adlandırılır Birinci donem İstiklal Mahkemeleri dışında daha sonraları da donemlerine gore farklı vazifeler yuruten mahkemeler kurulmuştur Sonradan kurulan mahkemeler birer Devrim mahkemesi niteliğindedir Uğur Mumcu'ya gore Devrim Mahkemeleri, savaş ve ihtilal gibi ozel durumlarda isyancı, bozguncu ve karşı devrimcilerin yargılandığı infaz kurullarıdır
Yunan ordusu karşısında asker kacakları sebebiyle duzenli bir ordu kurulamıyordu Karşılarında duracak bir guc olmadığından Yunan ordusu hicbir direnişle karşılaşmadan ilerleyebiliyordu Halife ve saltanat propagandası yapanlar halkın milli direniş kuvvetlerine katılmasını olumsuz etkiliyordu Cemiyeti Muderrisin tarafından yayınlandığı izlenimi veren, Kuvayı Milliye hakkındaki olumsuz bir fetva, Yunan ucakları tarafından Anadolu'ya atılıyordu Asker kacaklarından meydana gelen ceteler koy ve kazaları soyuyordu
Buyuk Millet Meclisi tarafından 29 Nisan 1920 tarihinde Hıyaneti Vataniye Kanunu cıkarılmıştı Bu kanun curumleri ve vatana ihanet niteliğindeki sucları onlemeye yeterli gelmemişti İhtilal ve savaş koşullarında sivil mahkemelerin ve harp anlarının calışma usulleri bir caydırıcılık unsuru taşımıyordu Kanunsuzlukların onune gecilemiyor en onemlisi hem Yunan ordusunun Anadolu'daki ilerleyişi karşısında duzenli bir ordu cıkarılamıyor hem de asker kacakları ceteler oluşturarak soygun yol kesme gibi suclar işliyor ve ic isyanların insan kaynağı oluyordu Asker kacağı yakalansa bile cephede olmek yerine hapse girmek daha cok işine geliyordu
Cezalardaki amac asker kacaklarının cepheye dondurmekti Ancak ağır suc işlemiş olanlar, askerden firar etmeyi alışkanlık haline getirenler ile firarları teşvik edenler ve yardım edenler suclarının ağırlığına gore cezalar alıyorlardı Sadece birkac kez kacmış askerlere halka acık bir yerde ve doktor gozetiminde 40100 değnek cezası veriliyor, kunyelerine de kacak olduğu tekrar kacması haline idam edileceği yazılıyordu
Kacağın idam edilmesi en ağır cezaydı Bunun dışında evinin yakılması, firari donene kadar ailesinden birisinin kendisi yerine asker alınması yanında eğer yaşadığı mahallenin muhtarı veya imamı kacağı yetkililere haber vermezse ağır para ve hapis cezası alıyordu Ruşvet karşılığı firari askeri koruyan devlet gorevlileri gorevlerinden alınıyor ve 1525 sene ağır hapis cezası veriliyordu Eğer kacağı hem haber vermemiş hem de saklamışsa daha ağır 12 yıl hapis cezası alıyordu Rum asıllı Osmanlı vatandaşları esir duştuklerinde haklarında soruşturma yapılıyor Osmanlı vatandaşı olanlar sadece asker kacağı değil aynı zamanda vatan haini olarak yargılanıyor ve suclu bulunursa idam ediliyordu Turk askeri birliklerine sabotaj yapan yerli Rumlar da vardı 59 yerli Rum bu suctan vatan haini olarak yargılandı ve idam edildi
Kaynak:wikipediaorg
İstiklal Mahkemeleri, 1920 yılında Kurtuluş Savaşı sırasında ayaklanma cıkaran ve yağmaya girişenleri, bozguncuları, orduya ait silah ve muhimmatı calanları, casus ve kostebekleri, asker kacaklarını, Milli Mucadeleyi engelleme amacıyla propaganda yapanları yargılamak icin ozel kanunla kurulan mahkemelerdir
Kurtuluş savaşı yıllarında gorev yapan mahkemeler birinci donem olarak adlandırılır Birinci donem İstiklal Mahkemeleri dışında daha sonraları da donemlerine gore farklı vazifeler yuruten mahkemeler kurulmuştur Sonradan kurulan mahkemeler birer Devrim mahkemesi niteliğindedir Uğur Mumcu'ya gore Devrim Mahkemeleri, savaş ve ihtilal gibi ozel durumlarda isyancı, bozguncu ve karşı devrimcilerin yargılandığı infaz kurullarıdır
Yunan ordusu karşısında asker kacakları sebebiyle duzenli bir ordu kurulamıyordu Karşılarında duracak bir guc olmadığından Yunan ordusu hicbir direnişle karşılaşmadan ilerleyebiliyordu Halife ve saltanat propagandası yapanlar halkın milli direniş kuvvetlerine katılmasını olumsuz etkiliyordu Cemiyeti Muderrisin tarafından yayınlandığı izlenimi veren, Kuvayı Milliye hakkındaki olumsuz bir fetva, Yunan ucakları tarafından Anadolu'ya atılıyordu Asker kacaklarından meydana gelen ceteler koy ve kazaları soyuyordu
Buyuk Millet Meclisi tarafından 29 Nisan 1920 tarihinde Hıyaneti Vataniye Kanunu cıkarılmıştı Bu kanun curumleri ve vatana ihanet niteliğindeki sucları onlemeye yeterli gelmemişti İhtilal ve savaş koşullarında sivil mahkemelerin ve harp anlarının calışma usulleri bir caydırıcılık unsuru taşımıyordu Kanunsuzlukların onune gecilemiyor en onemlisi hem Yunan ordusunun Anadolu'daki ilerleyişi karşısında duzenli bir ordu cıkarılamıyor hem de asker kacakları ceteler oluşturarak soygun yol kesme gibi suclar işliyor ve ic isyanların insan kaynağı oluyordu Asker kacağı yakalansa bile cephede olmek yerine hapse girmek daha cok işine geliyordu
Cezalardaki amac asker kacaklarının cepheye dondurmekti Ancak ağır suc işlemiş olanlar, askerden firar etmeyi alışkanlık haline getirenler ile firarları teşvik edenler ve yardım edenler suclarının ağırlığına gore cezalar alıyorlardı Sadece birkac kez kacmış askerlere halka acık bir yerde ve doktor gozetiminde 40100 değnek cezası veriliyor, kunyelerine de kacak olduğu tekrar kacması haline idam edileceği yazılıyordu
Kacağın idam edilmesi en ağır cezaydı Bunun dışında evinin yakılması, firari donene kadar ailesinden birisinin kendisi yerine asker alınması yanında eğer yaşadığı mahallenin muhtarı veya imamı kacağı yetkililere haber vermezse ağır para ve hapis cezası alıyordu Ruşvet karşılığı firari askeri koruyan devlet gorevlileri gorevlerinden alınıyor ve 1525 sene ağır hapis cezası veriliyordu Eğer kacağı hem haber vermemiş hem de saklamışsa daha ağır 12 yıl hapis cezası alıyordu Rum asıllı Osmanlı vatandaşları esir duştuklerinde haklarında soruşturma yapılıyor Osmanlı vatandaşı olanlar sadece asker kacağı değil aynı zamanda vatan haini olarak yargılanıyor ve suclu bulunursa idam ediliyordu Turk askeri birliklerine sabotaj yapan yerli Rumlar da vardı 59 yerli Rum bu suctan vatan haini olarak yargılandı ve idam edildi
Kaynak:wikipediaorg