Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan Öncüpınar, Kapıkule, İpsala ve Hamzabeyli gümrük kapılarındaki inşaat çalışmalarını 2020'de tamamlayacaklarını belirterek, "Habur Gümrük Kapısı'nda inşaat çalışmalarımıza başladık. Gürbulak, Pazarkule ve Türkgözü gümrük kapılarının ise tekrar inşasına yönelik ön çalışmalarımız başladı." dedi.
Pekcan, TBMM Genel Şurasında, Ticaret Bakanlığı ile ilgili ve bağlı kurumların 2020 yılı bütçeleri üzerinde konuşma yaptı.
Bakan Pekcan, Ticaret Bakanlığı olarak dış ticaret, gümrükler ve iç ticaret faaliyetlerini tek çatı altında aktiflikle sürdürdüklerini söz etti.
Bakanlığın, çağın gereklerine uygun yaklaşımları, gelişmeleri ve teknolojileri pro-aktif biçimde iş süreçlerine entegre ettiğini, ticaret erbabı ve vatandaşlara memnuniyet odaklı hizmet sunduğunu anlatan Pekcan, Ticaret Bakanlığının, çoğunluğu ticaret müşaviri ve ataşelerinden oluşan ve 110 farklı ülkede toplam 284 işçiyle hizmet sunan geniş bir yurt dışı teşkilatına sahip olduğunu söyledi.
"Ticaret savaşları" olarak nitelendirilen bir konjonktürde, ülkelerin ticari tedbir ve müdafaacı siyasetlerinde artış yaşandığını lisana getiren Pekcan, bunun da 2019 yılı global büyüme ve ticaret ivmesini yavaşlattığına dikkati çekti.
Bu süreçte ihracatı koruyup geliştirmeye ihtimam göstermeye devam edeceklerini vurgulayan Pekcan, global iktisat ve ticaretteki yavaşlamaya karşın 2019'da dış ticarette güçlü bir performans ortaya koyduklarını kaydetti.
Ocak-eylül periyodu Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) bilgilerine bakıldığında ülkelerin pek birçoklarının ihracatının düştüğüne işaret eden Pekcan, verisi açıklanan birinci 50 ülkenin ihracat değişim ortalaması alındığında ihracatta yüzde -2,6 azalma görüldüğünü, Türkiye'nin bu periyotta ihracatını yüzde 2,56 artırdığını ve ihracatını artıran hudutlu sayıdaki ülkeler ortasına girdiğini bildirdi.
DIŞ TİCARET BİLGİLERİ
Türkiye'nin ihracatta artış oranı olarak dünyada 7'inci, mutlak kıymet artışı olarak 5'inci sırada yer aldığını belirten Pekcan, "Eylül sonu prestijiyle 2019 yılı 11 aylık ihracatımız 165 milyar 67 milyon dolar olurken, ithalatımız 190 milyar 229 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Geçen sene yılın 11 ayında 52 milyar 247 milyon dolar olan dış ticaret açığımız yüzde 51,8 üzere önemli bir düşüşle, 25 milyar 162 milyon dolar olarak gerçekleşmiş, ülkemizin dış finansman muhtaçlığına 27 milyar 85 milyon dolar olumlu katkı sağlanmıştır." diye konuştu.
Pekcan, ihracatın ithalatı karşılama oranının yüzde 75,6'dan yüzde 86,8 düzeyine yükseldiğine dikkati çekerek, "Net ihracatımızın büyümeye katkısı, 2019'un birinci üç çeyreğinde 4,7 puan olarak gerçekleşmiştir. Hizmet ihracatımız ise 2019 yılı 10 ayında bir evvelki yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 10,3 artış göstererek 46,6 milyar dolara ulaşmış, hizmet ithalatımız yüzde 4,4 azalışla 18,4 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir." sözlerini kullandı.
Global ticaretteki gelişmelerden dolayı ticaret diplomasisi ve ikili ticaret mutabakatlarının ehemmiyetinin giderek daha kritik hale geldiğini lisana getiren Pekcan, gerek siyasi gerekse teknik seviyede ticaret diplomasisi faaliyetlerini aktiflikle yürüttüklerini söyledi.
Avrupa Birliği ile Gümrük Birliği'nin güncellenmesi ve bu sayede hizmetler, e-ticaret, kamu alımları ve ziraî faaliyetler üzere yeni alanlarda karşılıklı pazar açılımları sağlanmasının gündemlerindeki hususlar ortasında yer aldığını anlatan Pekcan, "Avrupa Birliği de 14 Ekim 2019'da yayınladığı raporda, Türkiye ile Gümrük Birliği'nin güncellenmesinin AB ticaret gündeminin kıymetli bir önceliği olmaya devam ettiğini vurgulamıştır. Öteki taraftan Birleşik Krallığın Avrupa Birliğinden ayrılış süreci bağlamında, Türkiye ile İngiltere ortasındaki tercihli ticaret rejiminin devamını sağlamaya yönelik çalışmalarımız da sürmektedir." dedi.
"İHRACATÇILARA 3 MİLYAR 757 MİLYON LİRA DESTEK"
Milletlerarası arenada görülen korumacılık önlemlerinin ihracata tesirine değinen Pekcan, 2017'de ihracatın 893 milyon dolarlık kısmının ticaret siyaseti tedbirlerine tabi olduğunu, 2018'de bu meblağın yaklaşık 7,2 milyar dolara yükseldiğini hatırlattı.
Pekcan, 2019'da ihracatın 11 milyar dolarlık kısmının ticaret siyaseti tedbirlerine tabi olduğuna dikkati çekerek, "Üretici ve ihracatçımızın haklarını korumak ismine bir taraftan ticaret diplomasisinin gerektirdiği biçimde temaslarımızı sürdürürken, öbür taraftan milletlerarası hukuku kullanarak misilleme haklarımız dahil olmak üzere, ticaret siyaseti tedbir ve araçlarını gerektiği halde devreye alıyoruz." tabirlerini kullandı.
Türkiye'nin, Dünya Ticaret Örgütü üyeleri ortasında yürürlükteki tedbir sayısı bakımından 3. sırada yer aldığını anlatan Pekcan, şöyle konuştu:
"Dış ticarette 2023 yol haritamızı teşkil eden İhracat Ana Planımızda, 17 maksat ülke ve 5 gaye kesim seçtik. Belirlediğimiz ülkeler, Dünya GSYH'sinden yüzde 60, global ithalattan yüzde 43,7 hisse alan, dünyada 8,6 trilyon dolar ithalat gerçekleştiren, nüfusları da 4,2 milyar olan ülkelerdir. Emelimiz, amaç ülkelerin ithalatından binde 5 olan hissemizi yüzde 1'e, maksat kesimlerin binde 6 olan ihracat hissemizi da yüzde 1'e çıkarmak. Mal ve hizmet ihracatçımıza yönelik farklı çeşitlerde takviye programları uyguluyoruz. Bütçemizin açık orta en büyük kalemini oluşturan dayanak programlarımız kapsamında ihracatçılarımıza 3 milyar 757 milyon lira dayanak vereceğiz."
İhracatçıların dış pazarlarda tutunup markalaşmasını sağlamak için tüm dayanaklarla ihracatçının yanında olduklarını vurgulayan Pekcan, "Onlara kıymetli kaynaklar aktarıyoruz. Sağladığımız dayanakların tesir tahlillerini yapıyor, bunlara nazaran de dayanaklarımızı gözden geçirip geliştiriyoruz. Dayanakları ve müracaat süreçlerini kolaydestek.gov.tr adresimiz üzerinden faal, kolay basit anlaşılır bir üslupla firmalarımıza anlatıyoruz." dedi.
"HİZMET TİCARETİMİZİN GELİŞMESİNİ KIYMETLİ GÖRÜYORUZ"
İhracatta Devlet Takviyeleri İdare Sistemi'yle müracaat ve dayanak sürecini büsbütün dijital ortama taşıyacaklarını bildiren Pekcan, şöyle devam etti:
"1 Ocak 2020'den itibaren ihracatçılarımızın tüm müracaatlarını Devlet Dayanakları İdare Sistemi üzerinden dijital olarak alıp cevaplayacağız. Dayanaklarımızdan mal ihracatçılarımızın yanında hizmet ihracatçılarımızın da faydalandığını bir defa daha belirtmek isterim. Türkiye; sıhhat, eğitim, turizm, sinema yapımcılığı, yazılım, lojistik, teknik müşavirlik başta olmak üzere hizmetler kesiminin pek çok kolunda global rekabet gücünü artırmakta ve net ihracatçı pozisyona geçmektedir. Mal ticaretimizin yanında hizmet ticaretimizin çeşitlenerek gelişmesini son derece değerli görüyoruz."
"KADIN VE GENÇ TEŞEBBÜSLER İHRACATTA AKTİF ROL ALACAK"
İhracatın tabana yayılmasına değer verdiklerini belirten Pekcan, "Esnaf-sanatkarlarımızın dış ticaret konusunda farkındalıklarının artması istikametinde çalışmalara sürat verdik. Muhakkak faaliyet kollarındaki esnafımız, bilhassa e-ticaretin getirdiği imkanlardan faydalanarak ihracat yapabilecek potansiyeli taşımaktadır." dedi. Bu yüzden esnafa yönelik Pazarlama ve Markalaşma Projesi'ni uyguladıklarını lisana getiren Pekcan, bugüne kadar 14 vilayette düzenlenen e-ticaret eğitimlerine 7 bin esnafın katıldığını, bu şahısların ihracattaki aşikâr devlet takviyelerinden faydalanmasının önünü açmak için gerekli çalışmaları tamamladıklarını aktardı.
Pekcan, İhracat Genel Müdürlüğü bünyesinde kurdukları Bayan ve Genç Teşebbüsçüler İhracat Daire Başkanlığı eliyle bayan ve genç girişimcilerin ihracatta daha aktif rol almalarına ait odak çalışmalar gerçekleştirdiklerini belirtti.
"Türkiye Fiziki ve Online Bayan Teşebbüsçü Ağları", "Melek Yatırımcı Ağı" ve "İhracat Akademisi" üzere programlar başlattıklarını lisana getiren Pekcan, "Bugüne kadar 800 bayan girişimcimiz bu eğitimlerden yararlandı. Gayemiz 2020 yılında yaklaşık 5 bin bayan ve genç girişimciye bu eğitimleri vermek." dedi.
İhracatı tabana yayma çalışmalarının değerli bir sonucu olarak Türkiye genelinde İhracat Dayanak Ofislerini hayata geçirmeye başladıklarını söyleyen Pekcan, 56 vilayette 67 İhracat Takviye Ofisi kurduklarını, gayelerinin, bunları 81 ile yaymak olduğunu anlattı.
Vilayet Bazlı Potansiyel İhracatçıların Belirlenmesi Projesi kapsamında, şimdi ihracat yapmayan fakat potansiyeli bulunan firmaları tespit ettiklerini anlatan Pekcan, ülke genelinde ihracat potansiyeli taşıyan firmaların ihracat yapabilmelerine ait çalışmalar yürüteceklerini tabir etti.
"DİJİTALLEŞME VE OTOMASYONA ÖZEL ÖNEM"
İhracat kapasitesini temelden güçlendirmek için Ulusal Eğitim Bakanlığıyla imzalanan protokolle dış ticarette mesleksel eğitimi geliştireceklerini belirten Pekcan, şunları kaydetti:
"Meslek liselerimizdeki dış ticaret müfredatı ve eğitim gereçlerinin güçlendirilmesi, alternatif lisanlarda eğitimin teşvik edilmesi, öğrencilere staj ve burs imkanları sağlanması üzere alanlarda çalışmalara başladık. Çağımız şartlarıyla uyumlu biçimde dijitalleşme ve otomasyona özel ehemmiyet veriyoruz. Bu halde hem kendi işlerimizi daha verimli kılmaya; hem ticaret erbabımıza daha yeterli hizmet sağlamaya hem de bir kamu kurumu olarak dijitalleşme alanında iş dünyamıza örnek olmaya çaba gösteriyoruz. Geçtiğimiz yıl kurulan Davranışsal Kamu Siyasetleri ve Yeni Kuşak Teknolojiler Daire Başkanlığımız eliyle blok zincirin dış ticaretteki potansiyel uygulama alanlarını irdeliyor ve pilot projeler gerçekleştiriyoruz. Bu alanda Singapur ve Güney Kore ile de çalışıyoruz."
Pekcan, Kolay İhracat Platformu olarak isimlendirdikleri ve gelişmiş yazılımlarla desteklenen bir platformu 2020 yılı sonunda ihracatçıların kullanımına açacaklarını bildirdi.
Yapay zekaya dayalı Akıllı İhracat Robotu üzere modüller sayesinde aşikâr bir ülkedeki pazar ve talep şartlarını, o ülkedeki vergiler ile ilgili yasal düzenlemeleri ve başka kritik bilgileri ihracatçı firmalara özel olarak sağlayabileceklerini tabir eden Pekcan, "Firmalarımızın yurt dışı müşavirliklerimizle daha kolay bağlantısı ve bilgi alabilmesi için bu platformu da kısmen yıl sonu prestijiyle firmalarımızın da kullanımına açacağız." dedi.
"SERBEST BÖLGELER İHRACATA AÇILAN EN KIYMETLİ KAPI"
Türkiye'nin, ihracata açılan en kıymetli kapılarından birinin özgür bölgeler olduğuna işaret eden Pekcan, sanayi eserleri kümesinde Türkiye'den yapılan yüksek teknolojili eser ihracatının hissesinin yüzde 3,5 seviyesindeyken, hür bölgelerden yapılan yüksek teknolojili eser ihracatında bu oranın yüzde 9 seviyesinde olduğunu bildirdi.
Pekcan, özgür bölgelerin bu potansiyelini daha da güçlendirebilmek gayesiyle amaçlarının, yeni jenerasyon İhtisas Özgür Bölgelerini gerçekleştirerek OECD ortalaması olan yüzde 14'e ulaşmak olduğunu anlattı.
İhracatçının en büyük destekçilerinden Türk Eximbank'ın hizmetlerine de değinen Pekcan, "Bakanlığımız ve iş dünyası ile ortak akıl ve istişareler sonucunda pek çok yeni finansal eseri ihracatçılarımıza sunmuş, ihracatımıza olan finansman dayanağını güçlendirmiş bulunuyoruz." dedi.
Bankacılık bölümü tarafından verilen ihracat kredilerinin yüzde 53'ünü tek başına Türk Eximbank'ın sağladığını, 11 ayda toplamda 40 milyar dolar dayanak sunduğunu söyleyen Pekcan, toplam müşteri içinde KOBİ oranının yüzde 73'e çıktığını söyledi.
Pekcan, ihracatçıya yakın olma siyaseti kapsamında Eximbank şubelerini 20'ye ulaştırdıklarını, 2020'de kredi ve sigorta eserlerini daha da çeşitlendirerek, ihracatçıların en büyük destekçilerinden olmaya devam edeceklerini anlattı.
GÜMRÜK YÖNETİMLERİ
Pekcan, Türkiye'nin dört bir yanındaki gümrüklerde, pek çok yeniliği ağır formda uyguladıklarını, teknolojik yatırımlar yaptıklarını belirtti.
Pekcan, 2019'da Çobanbey Gümrük Kapısı inşaatıyla birlikte Kapıköy ve Sarp gümrük kapılarında yeni tesisleri hizmete aldıklarını, Afrin'de açılan Zeytin Kısmı Gümrük Kapısı'nı faaliyete geçirdiklerini söyledi.
Öncüpınar, Kapıkule, İpsala ve Hamzabeyli'deki inşaat çalışmalarını 2020'de tamamlayacaklarını bildiren Pekcan, "Habur Gümrük Kapısı'nda da inşaat çalışmalarımıza başladık. Gürbulak, Pazarkule ve Türkgözü gümrük kapılarının ise tekrar inşasına yönelik ön çalışmalarımız başlamıştır." bilgisini paylaştı.
Türkiye genelinde gümrük müdürlüklerinin sayısını 164'e çıkardıklarını vurgulayan Pekcan, şunları kaydetti:
"Kağıtsız Gümrük vizyonumuz çerçevesinde, ihracat süreçleriyle ilgili tüm süreçlerinin elektronik ortamda izlenmesini sağlayan İhracatta Dijital Gümrük Uygulamasını devreye aldık. İthalat süreçlerinde de kağıtsız ortama geçiş için hazırlıklarımızı tamamladık. Dış ticarete bahis eşya için gerekli tüm bilgi ve dokümanların tek bir müracaat noktasından sunulduğu Tek Pencere Sisteminde halihazırda 144 evrak yer almakta. Farklı kurumlarımızdan beklediğimiz evrakların de tamalanmasıyla 2020'de bu sayıyı 196'ya çıkarmayı hedefliyoruz.
Deniz yolu süreçlerinde kolaylık sağlayan Liman Tek Pencere Sistemini hayata geçirdik. Konteyner ve Liman Takip Sistemimiz halihazırda konteyner süreçlerinin yüzde 92'sini gerçekleştiren 23 limanımızda kullanılmaktadır. Bavul ticareti olarak isimlendirdiğimiz özel fatura kapsamında yapılan gümrük süreçlerinin elektronik ortamda yapılabilmesi ve kayıt altına alınmasına ait çalışmalarımızı da tamamladık. Öte yandan gümrükrehberi.gov.tr web-portalımızı tamamlayarak, gümrük süreç ve süreçlerinin kolay anlaşılır bir biçimde anlatıldığı hayli geniş bir içeriği, ferdî kullanıcılar ve ticaret erbabının erişimine açtık."