Sanatın her kısmı kendince birçok zorluğa sahip. Natürel ki ressamlık da bu durumdan hissesini alıyor. Birtakım eserlerin ortaya çıkması günler hatta aylar sürebiliyor. Lakin karşılığında elde ettikleri ün ve popülerlik de buna eş kıymet oluyor.
Fakat kimi eserler üzerinden yıllar geçse bile kendisi hakkında konuşturmaya devam edebiliyor. Bayan portreleri ise bu hususa epey uygun bir örnek. Bu yazımızda sanat tarihinde isminden sıklıkla bahsettiren ünlü bayan portrelerini bir liste haline getirdik.
Tarihte iz bırakan ünlü bayan portreleri:
Birth of Venus
Mona Lisa
Girl With a Pearl Earring
Portrait of Dora Maar
Whistler’s Mother
Woman With a Parasol
The Cup of Tea
The Portrait of Madame X
The Crystal Ball
Woman with a Fan
Mitolojik temasıyla: Birth of Venus
Sandro Botticelli’nin Birth of Venus (Venüs’ün Doğuşu) yapıtı yaratılan en ikonik ve kendine has kadın portrelerinden biri olarak kabul ediliyor. Mitolojik bir temayı ele alan eser, tanrıça Venüs’ün doğumundan sonra bir deniz kabuğunun üstünde kıyıya vardığı vakti tasvir ediyor. Sol tarafında rüzgar rabbi Zephyr nefesiyle esintiler yaratıp kendisine yardım ederken sağ tarafında üç küçük Yunan tanrıçasından biri olan Bahar Hora’sı ise karaya çıktığında Venüs’ün üstünü örtmek için bekliyor.
Tarihin en gizemli tablolarından biri olan: Mona Lisa
Rönesans temasını en ince detayına kadar yansıtmayı başaran Mona Lisa, tarihteki en ünlü bayan tablolarından bir tanesi. 1506’da Leonardo Da Vinci tarafından yapılan bu eser, Francesco del Giocondo isminde bir asilzade ile evli olan Lisa Gherardini isimli bir bayana ilişkin. Yapıtlarında tabiat ve insan ortasındaki ilgiyi yansıtmayı seven Da Vinci, birebir temayı Mona Lisa üzerinde de uygulayıp saçlarının dalgalanmasını ırmaklar ve dağlar ile epey doğal bir formda birleşmesini sağlamış. Mona Lisa’nin gizemli bakışı ve gülümsemesi ise onu bu kadar ünlü yapan ve üstüne konuşulmasını sağlayan ayrıntılardan bir tanesi.
Hollanda’nın Mona Lisa’sı: Girl With a Pearl Earring
Hollanda’nın en ünlü sanat yapıtlarından biri, hoş aydınlatması ve ince çizgileriyle bilinen Girl With a Pearl Earring portresidir. Tablonun ünü Hollanda dahil olmak üzere dünya üzerinde o kadar çok yayılmıştı ki bu durum yapıtın “Hollanda’nın Mona Lisa’sı” üzere birçok farklı isimde anılmasını sağladı. Ama 20. yüzyılın sonlarında yanlışsız küpelerin tanınması ve tanınan olması sebebiyle İnci küpeli Kız olarak isimlendirildi.
Kadın portrelerinin değişimi: Portrait of Dora Maar
1938 yılında Picasso, kadın portre temasında dönüm noktası olarak kabul edilen ve bayanların nasıl tasvir edileceği konusunda bir değişim yaratacak olan Dora Maar’ın portresini yaptı. Bu portreyi yaparken de Yugoslavyalı bir fotoğrafçı olan Dora Markovic’i modeli olarak kullandı. İkili tanıştığında ortaya çıkacak olan portrenin bu kadar büyük olacağını kim kestirim edebilirdi ki? Dora’nın sandalyede otururken verdiği poz bilhassa yüz kısmında ortaya çıkıyor. Picasso’nun çalışmalarındaki en ayırt edici özelliklerinden biri olan önden ve profilden gözüken bir görünüm bu tablo da epey net bir formda ortada. İzleyiciye yapıtın her açısından bir görünüm sunarak gerçekçiliği de elinde tutmayı başarıyor.
Bir annenin portresi: Whistler’s Mother
James McNeill Whistler’ın günümüzde popülerliği ile en kolay tanınan portrelerinden biri olan Whistler’s Mother, gerçekten kendi annesini model olarak kullanıp ortaya çıkardığı bir eser. Yapıtın hedefi ise oturan kişiyi bir anne edasıyla tasvir etmekti. Yapıtta sıklıkla kullandığı gri ve siyahın tonları yansıtılmak istenen havayı çok daha düzgün bir biçimde veriyor. Annesi Anna McNeill Whistler, portrenin yapıldığı sıralarda 60’lı yaşlarının sonundaydı ve modellik için daima ayakta durmak çok yorucu olduğu için kendisi otururken resmedildi.
Bir gezinti teması: Woman With a Parasol
Woman With a Parasol (Şemsiyeli Kadın), Argenteuil’in rüzgarlı bir gününde karısını ve oğlunu çayırda yürürken canlandırıyor. Birebir vakitte gezinti temasını da yansıtan portre Claude Monet’in tipik izlenim stilini hoş bir halde örneklendiriyor. Fotoğrafın spontane havası açık havada boyanılmış olabileceğini düşündürüyor. Fotoğrafın yapıldığı vakitten yaklaşık 10 yıl sonra Monet bir sonraki karısının kızı Suzanne Monet’i kullanarak iki farklı yapıta daha imza attı.
Bir vakitler ikindi çayı içmek varlık göstergesiydi: The Cup of Tea
1800’lü yıllarda ikindi çayı içmek daha varlıklı bayanların rutini olan bir etkinlikti. Marry Cassat ise 1881’de The Cup of Tea (Çay Fincanı) fotoğrafını, gündelik hayatı olduğu üzere tasvir etme dileğinin bir örneği olarak yaptı. Ailesinin geri kalanıyla başka düşse de Cassat, ilerleyen vakitlerde kız kardeşi Lydia’yı birçok yapıtında model olarak kullanmaya devam etti. Cassat’ın yapıtları ekseriyetle parlak fırça darbelerini ve zıt renkleri ile göze çarpıyordu. Kullandığı bu ayrıntılar ise yapıtına kendi izlenimini katıyordu.
Cesurca yapılan bir portre: The Portrait of Madame X
The Portrait of Madame X (Madam X’in Portresi), kendi vaktinde tartışmaya yol açan yapıtlarından bir tanesi. Zira yapıtta öne çıkan pozun cinsel açıdan epey kışkırtıcı olduğu öne sürülmüştü. Bu durumu onaylayan kişi sayısı ise bir oldukça çoktu. John Singer Sergent, başı profil halinde boyarken bedeni epey bahadır bir halde ön plana çıkacak bir biçimde boyadı. Modelde kullanılan siyah saten elbise ise etkileyiciliği hem gizleyen hem de öne çıkartan bir ayrıntı olmuştu.
İtalyan Rönesansının sanata yansıması: The Crystal Ball
John William Waterhouse, İtalyan Rönesansının da bir tesiri ile birlikte 1902 yılında The Crystal Ball (Kristal Küre) yapıtını yaptı ve birebir yıl eser Kraliyet Akademisi’nde sergilendi. Yapıtta yatay ve dikey çizgilerin birbirleriyle uyumlu bir biçimde kullanılması ön plana çıkarken, Gotik periyotla karşılaştırdığımızda bu periyodun mimarisinde kullanılan duvar kemerleri farkını gösteriyor.
Renklerin dansı: Woman with a Fan
Renk paletinin dolgun kullanımıyla ön plana çıkan Woman With a Fan (Yelpazeli Kadın), Gustav Klimt tarafından yapılan bir eser. 'Renklerin Coşkusu' olarak da bilinen bu eser, ahşap baskı estetiğini başarılı bir formda temsil ediyor ve Japon temasının birçoklarını da yansıtıyor. Sanatkarın sanat seyahatinin ne noktalara geldiğini eksiksiz bir formda temsil eden fotoğraf, dekoratif ve ince dokunuşlara da sıklıkla yer veriyor.