Genel-İş’in raporu bayan emeğinin durumunu farklı boyutları ile ele alarak bayanların çalışma hayatı içerisindeki sıkıntılarını gözler önüne serdi. Araştırmaya nazaran erkekler, bayanlara oranla daha fazla kazanıyor.
Kadın erkek eşitsizliği derin!
Birgün haberine göre, 8 Mart Dünya Bayanlar Günü yaklaşırken hayatın her alanında çaba etmek zorunda bırakılan bayanlarla ilgili çeşitli raporlar da yayımlanmaya başladı. DİSK/Genel-İş de her yıl yayımladığı Bayan Emeği Raporu'nu dün yayımladı. Sendikanın Araştırma Dairesi EMAR'ın (Emek Araştırma) hazırladığı Bayan Emeği Raporu, eşitsizlikle gayret etmek zorunda bırakılan bayanların iş hayatını mercek altına alıyor. Raporda, eşitsizliğin derinliğini ve sonuçlarını göstermesi bakımından çarpıcı datalar yer alıyor.
Kadınlar yalnızca çalışma hakkına değil, çalışma hayatı içerisinde eşit bedelde işe eşit fiyat alamama, işte yükselememe, işyerinde ayrımcı siyasetlere maruz kalma, eğitim imkanlarından yararlanamama ve sendikalı olamama üzere birçok hakka ulaşamıyor ve bu eşitsizlikler giderek derinleşiyor.
Türkiye’nin bayan işsizlik oranı birçok ülkeye nazaran yüksek!
Türkiye’de bayanların istihdama iştirak oranı, AB ve OECD ülkelerinin epeyce altında yer alıyor. Yıllar içerisinde birçok ülkede bayanların istihdama iştirakini artırmaya dönük siyasetlerin tesiri ile bayan istihdamı artarken, ülkemizde bu oran epeyce hudutlu bir artış göstermiş durumda. OECD ülkeleri ortalamasında istihdamda cinsiyet açığı yüzde 14,5, AB ülkeleri ortalamasında yüzde 10 İken, Türkiye’de yüzde 39,1 oranında. Rapora nazaran Türkiye istihdamda cinsiyet açığının en yüksek olduğu ülkelerin başında geliyor.
Cinsiyete nazaran ülkelerin işsizlik oranına bakıldığında; Türkiye’nin bayan işsizlik oranının, birçok ülkeye nazaran yüksek olduğu görüldü. 2021 yılı Aralık ayı bilgilerine nazaran, bayanlarda dar tarifli işsizlik yüzde 13,7 ve geniş tarifli işsizlik açıklanan resmi işsizliğin iki katı olarak yüzde 29,9 oldu.
İşsizlikten en fazla genç bayanlar etkileniyor
İşsizlikten en fazla genç bayanlar etkileniyor. TÜİK 2021 yılı 4. çeyrek bilgilerine nazaran, 15-24 yaş ortası genç bayan işsizliği 493 bin kişi ile yüzde 27,2. Geniş tarifli genç bayan işsizliği 943 bin kişi ile yüzde 42,7’dir ve dar tarifli işsizliğin iki katı. Yıllara nazaran karşılaştırıldığında ise genç bayanlarda işsizliğin her geçen yıl arttığı görülmekte. 2014 yılında yüzde 23 olan dar tarifli genç bayan işsizliği, 2021 yılında 4,2 puan artarak yüzde 27,2’ye yükselmiş durumda.
Kadınların çalışma hayatına iştiraki önündeki en büyük mani hem toplumsal cinsiyet eşitsizliği hem de kamusal bakım hizmetlerinin yetersizliği nedeni ile engelli, yaşlı ve hasta bakımı ile konut işlerinin bayanların sorumluluğunda olması. 2021 Aralık ayı bilgilerine nazaran işgücüne dâhil olan bayan sayısı 10 milyon 972 bin iken, engelli, yaşlı yahut hasta bakımı ve mesken işleri ile meşgul olmalarından ötürü işgücüne dâhil olamayan bayan ve erkek sayısı 13,3 milyon. Bayanların fiyatsız bakım işleri nedeni ile işgücüne katılamama sayısı, kadıların işgücü iştirak sayısından daha yüksek. Rapora nazaran bayanların çalışma hayatına iştiraki önündeki en somut sorunun bakım sorunu ve mesken işleri.
Kadınların çalışma şartları da iç açıcı değil!
Kadınların çalışma hayatına iştiraki önündeki manilerin yanı sıra çalışma şartları da iç açıcı değil. Türkiye’de her 10 bayandan 3’ü kayıt dışı olarak çalıştırılmakta. 2021 yılı 4'üncü periyot datalarına nazaran; istihdam edilebilen bayanların yalnızca yüzde 64,4’ü kayıtlı yani toplumsal garanti kapsamındayken, yüzde 35,6’sı kayıt dışı işlerde hiçbir teminatı olmadan çalışıyor.
Ülkede toplamda 1 milyon 533 bin bayan yarı vakitli ve yarı vakitli çalışanların 1,1 milyonu yani yüzde 73’ü kayıt dışı çalıştırılmaktadır. Bununla birlikte bayanların çalışma biçimi değiştikçe güvencesizliği de artmaktadır. Yarı vakitli çalışan bayanların kayıt dışı çalıştırılmaları tam vakitli çalışan bayanlara nazaran 2,5 kat daha fazla.
Erkekler, bayanlardan daha fazla kazanıyor
Toplumsal cinsiyete dayalı eşitsizliklerin değerli bir göstergesi de fiyat adaletsizliği. 2020 yılında erkeklerin yıllık ortalama geliri 45 bin 648 TL iken, bayanların 35 bin 828 TL olmuştur. Erkeklerin yıllık ortalama karı, bayanlara nazaran yüzde 27,4 daha fazla.