Baş Travmaları
İnsanoğlu ömrü boyunca ve bilhassa çocukluk çağında kesinlikle hafif yada şiddetli baş travmasına maruz kalır. Trafik ve iş kazalarının çok ziyade sayıda yaşandığı memleketimizde her yıl binlerce kişi baş travması sebebiyle ölmekte yada sakat kalmaktadır. Dimağ sert bir kutu olan kafatası içersinde bölge alır. Darbe tesiri ile kafatası içersinde çalkalanarak hafif aşamada şişmeden (ödem), dimağ dokusunda yırtılma ve kanamalara kadar değişik noktada hasarlar ortaya çıkar.
Dimağ yalnızca darbenin olduğu istikamette zedelenmez. Darbe şiddeti ile adeta beton yerde zıplayan lastik bir top üzere baş tası içersinde değişik istikametlere çarparak zedelenir. Önemli bir baş travmasına maruz kalındığında dimağda en azından bir ödem ve hiperemi(kızarıklık) ortaya çıkar. Sabit bir gizli kutu olan kafatası içersinde şişen dimağ gitgide sıkışarak hastanın bilincinin kapanmasına, komaya velev ölümlere yolaçabilir.
Hafif kademedeki travmalarda hastada travma sonrası bilinç kaybı dahi olabilir. Baş ağrısı kusma ortaya çıkar. Kusma halk arasında dimağ kanamasının en değerli bulgusu üzere sanıldığından gereksiz panik ve kaygılar yaşanabilir. Münhasıran küçük evlatlar hafif şiddetteki baş travmalarında dimağda rastgele bir hasar yada kanama olmaksızın kusabilir. Baş travmalarında kafatasında görülen kırık ve çatlaklar, travmanın şiddetli olduğunun bir göstergesi olup, kırık altında bir damarın yırtılarak kanama sebebi olma ihtimali mevcuttur. Bu nedenle kırık saptandığında hasta kesinlikle hastanede gözlem altında bulundurulmalıdır.
Tekrar önemli travma sonrası baş içi damarların yırtılması ile dimağ dışına yahut dimağ içine kanamalar ortaya çıkar. Bu kanamalar kanama ortamlarına nazaran değişik isimde anılır ve her birinde farklı klinik ve radyolojik bulgular ortaya çıkar.
1-Epidural Kanamalar: Kafatası ile dimağ zarı arasına kanamalardır. Çoklukla kafatasının kırıldığı travmalarda görülür. Dimağ zarı ile kafatası arasına, kopan atardamar kanı birikerek dimağı sıkıştımaya başlar. Hastanın travma sonrası bilinci açıkken dakikalar yahut saatler içersinde kapanır ve koma hali gelişir. Derin koma hali oluşmadan yapılan müdahale ile kanın boşaltılması hastanın hayatını kurtaracaktır.
2-Subdural Kanamalar: Dimağ zarının derhal altına yani dimağın dış yüzeyi ile dimağ zarı arasına kanamalardır. Tekrar cerrahi olarak boşaltılmalıdır. Müdahaleler nekadar erken olursa okadar uygun sonuç alınır.
3-Subaraknoid kanamalar: Dimağ boşluklarına olan kanamalardır. Rastgele bir cerrahi tedavi gerekmez. Kanın devranla vücut tarafından yok edilmesi laf hususudur.
4-Beyin İçi Kanamalar: (İntraserebral kanamalar): Travmanın şiddeti ile dimağ dokusunda yırtılmalar sırasında damarların kopması ile oluşur. Kanama muayyen bir boyuta ulaşıp hastanın ömrünü tehdit edecek boyuta geldiğinde cerrahi müdahale ile boşaltılır. Aksi halde küçük kanamalar devirle vücut tarafından yok edileceğinden ameliyat edilmez. Önemli baş travmaları sonrası hastada günler yada aylar sürebilen velev nadiren kalıcıda olabilen baş ağrısı, baş dönmesi, dengesizlik, epilepsi (sara) nöbetleri ortaya çıkabilir. İlaçla tedavileri mümkündür. Nadiren baş travmaları sonrası baş tabanı kemiklerindeki kırıklardan dimağ omurilik likidi (BOS) sızıntısı olabilir. Hasta burnundan bir sıvının daima aktığını söz eder. Bu çok değerli bir durumdur. BOS kaçağı yoluyla bakterilerin dimağa ulaşarak menenjite yolaçması laf konusu olabileceğinden bu sızıntının kesinlikle tedavi edilerek giderilmesi gerekir.
İnsanoğlu ömrü boyunca ve bilhassa çocukluk çağında kesinlikle hafif yada şiddetli baş travmasına maruz kalır. Trafik ve iş kazalarının çok ziyade sayıda yaşandığı memleketimizde her yıl binlerce kişi baş travması sebebiyle ölmekte yada sakat kalmaktadır. Dimağ sert bir kutu olan kafatası içersinde bölge alır. Darbe tesiri ile kafatası içersinde çalkalanarak hafif aşamada şişmeden (ödem), dimağ dokusunda yırtılma ve kanamalara kadar değişik noktada hasarlar ortaya çıkar.
Dimağ yalnızca darbenin olduğu istikamette zedelenmez. Darbe şiddeti ile adeta beton yerde zıplayan lastik bir top üzere baş tası içersinde değişik istikametlere çarparak zedelenir. Önemli bir baş travmasına maruz kalındığında dimağda en azından bir ödem ve hiperemi(kızarıklık) ortaya çıkar. Sabit bir gizli kutu olan kafatası içersinde şişen dimağ gitgide sıkışarak hastanın bilincinin kapanmasına, komaya velev ölümlere yolaçabilir.
Hafif kademedeki travmalarda hastada travma sonrası bilinç kaybı dahi olabilir. Baş ağrısı kusma ortaya çıkar. Kusma halk arasında dimağ kanamasının en değerli bulgusu üzere sanıldığından gereksiz panik ve kaygılar yaşanabilir. Münhasıran küçük evlatlar hafif şiddetteki baş travmalarında dimağda rastgele bir hasar yada kanama olmaksızın kusabilir. Baş travmalarında kafatasında görülen kırık ve çatlaklar, travmanın şiddetli olduğunun bir göstergesi olup, kırık altında bir damarın yırtılarak kanama sebebi olma ihtimali mevcuttur. Bu nedenle kırık saptandığında hasta kesinlikle hastanede gözlem altında bulundurulmalıdır.
Tekrar önemli travma sonrası baş içi damarların yırtılması ile dimağ dışına yahut dimağ içine kanamalar ortaya çıkar. Bu kanamalar kanama ortamlarına nazaran değişik isimde anılır ve her birinde farklı klinik ve radyolojik bulgular ortaya çıkar.
1-Epidural Kanamalar: Kafatası ile dimağ zarı arasına kanamalardır. Çoklukla kafatasının kırıldığı travmalarda görülür. Dimağ zarı ile kafatası arasına, kopan atardamar kanı birikerek dimağı sıkıştımaya başlar. Hastanın travma sonrası bilinci açıkken dakikalar yahut saatler içersinde kapanır ve koma hali gelişir. Derin koma hali oluşmadan yapılan müdahale ile kanın boşaltılması hastanın hayatını kurtaracaktır.
2-Subdural Kanamalar: Dimağ zarının derhal altına yani dimağın dış yüzeyi ile dimağ zarı arasına kanamalardır. Tekrar cerrahi olarak boşaltılmalıdır. Müdahaleler nekadar erken olursa okadar uygun sonuç alınır.
3-Subaraknoid kanamalar: Dimağ boşluklarına olan kanamalardır. Rastgele bir cerrahi tedavi gerekmez. Kanın devranla vücut tarafından yok edilmesi laf hususudur.
4-Beyin İçi Kanamalar: (İntraserebral kanamalar): Travmanın şiddeti ile dimağ dokusunda yırtılmalar sırasında damarların kopması ile oluşur. Kanama muayyen bir boyuta ulaşıp hastanın ömrünü tehdit edecek boyuta geldiğinde cerrahi müdahale ile boşaltılır. Aksi halde küçük kanamalar devirle vücut tarafından yok edileceğinden ameliyat edilmez. Önemli baş travmaları sonrası hastada günler yada aylar sürebilen velev nadiren kalıcıda olabilen baş ağrısı, baş dönmesi, dengesizlik, epilepsi (sara) nöbetleri ortaya çıkabilir. İlaçla tedavileri mümkündür. Nadiren baş travmaları sonrası baş tabanı kemiklerindeki kırıklardan dimağ omurilik likidi (BOS) sızıntısı olabilir. Hasta burnundan bir sıvının daima aktığını söz eder. Bu çok değerli bir durumdur. BOS kaçağı yoluyla bakterilerin dimağa ulaşarak menenjite yolaçması laf konusu olabileceğinden bu sızıntının kesinlikle tedavi edilerek giderilmesi gerekir.