kalkolitik çağ
Adini tasin yanisira bakir kullanimindan da alan Kalkolitik Çag, kültür tarihinde birincil ön büyük kasaba kültürlerinin basladigi dönem olarak bilinir Yeni veriler, madenin birincil islenmesinin Neolitik Çag'in Çanak Çömleksiz evresinde basladigini ortaya koymussa da, kullaniminin çesitlenmesi ve yayginlasmasi bu dönemde gerçeklesmistir MÖ yaklasik 50003000 yillari arasina tarihlenen Kalkolitik Çag, Birincil, Orta ve Son elde etmek üzere üç asamada incelenir Geliskin tarim ve hayvancilik, insanin sosyal yapisindaki degisimleri giderek çabuklastirmistir Yöneticiler, din adamlari, çesitli zanaatçilar gibi farkli gruplarin yanisira anitsal mimari, savunma ve sulandırma sistemleri, uzaktan uzaklık ticareti ile lüksprestij maddelerinin ticareti gelismistir Bu gelisim sonucu, Anadolu'da, laf konusu çag yerlesme yerlerinin sayisinin 852'ye ulastigi görülür Manâlı merkezler arasinda, batidan doguya, Bakla Yokuş (Izmir), Liman Tepecik (Izmir), Hacilar (Burdur), Beycesultan (Denizli), Ikiztepe (Samsun), Alisar (Yozgat), Domuztepe (Adana), Yumuktepe (Içel) Arslantepe (Malatya), Degirmentepe (Malatya), Girikihaciyan (Diyarbakir) sayilabilir
ERKEN KALKOLİTİK ÇAĞ
Geç Neolitik dönemde yaşanan yangınlardan daha sonra ileri üretici dönem denen Kalkolitik dönem başlamıştır Bu dönemin en önemli özelliği taş aletlerin yanısıra bakırın da kullanılmaya başlamasıdır İkinci keskin özellik ise eşsiz bezemeli kaplardır Kalkolitik Çağın birincil evresi olan Erken Kalkolitikte nüfus artışıyla birlikte yerleşim yerlerinde de bir artma görülmektedir Kayda Değer mesken yerleri arasında Hacılar, Kuruçay, Can Hasan, Köşkhöyük, Yümüktepe, Tülintepe, Norşuntepe, Korucutepe, Samsat ve Tilkitepe sayılabilir
Bu dönemin en kayda değer mesken merkezini oluşturan Hacılar, Geç Neolitikte geçirdiği yangından sonradan her tarafta kurulmuştur Oldukça kalın kerpiç duvarlardan oluşan dikdörtgen planlı evler ilk kez kapı ve pencerelere sahiptir Duvarları bezemeli, nişli, içinde dikili taşlar yer alan iki taraflı kutsal mekanlar yeniden ortaya çıkmıştır Yerleşme dışı gömülere rağmen konut içi gömülerin son temsilcilerine de yine burada rastlanmaktadır Tüm cesetler hoker durumunda gömülmüştür Hakiki anlamdaki mezar hediyelerine de bu gömülerde rastlanmıştır Hacılara ait en karakteristik nitelik açık renk zemin üstüne yapılan kahve yada kırmızı renkli geometrik desenlerle bezenmiş kaplardır Bu seramikler tüm Yakın Doğu ve Egenin en özgün sanatının ürünüdür
GEÇ KALKOLİTİK DEVIR
İkinci evreyi oluşturan geç kalkolitik dönem terbiyesizce MÖ 4 bine tarihlenir Anadolu bu dönemde büyük olasılıkla Boğazlar üzerinden gelen göçlere sahne olmuştur Buna yan olarak nüfus artmış ve yeni yerleşim yerleri ortaya çıkmıştır Bundan Böyle Anadolunun bütününde aynı yapılı olan bir kültürden bahsetmek laf konusu değildir Göçlerle gelen etkiler sonucu eski ince kap formlarının yanında onlardan tümüyle bambaşka, siyah zemin üstüne beyaz boya ile üretilmiş çizgilerle bezenmiş yeni kap çeşitleri ortaya çıkmıştır Daha önceki realist Anatanrıça figürinlerinin tersine son derece soyut, ama yeniden Anatanrıçayı ifade eden, mermerden yapılma idoller yaygınlaşmıştır
Ufak tanrısal alanlardan başka iki taraflı tapınaklar bulunmamaktadır genellikle yalnızca bebekler ev içlerine gömülmüştür Yetişkinler ise ikâmetgâh dışına gömülmektedir Irk tarım ve hayvancılıkla yaşamını sürdürmekte, ara sıra avcılık ve balıkçılıkta yapmaktadır Maden kullanımıyla ilgili olarak ticaret oldukça yaygınlaşmıştır *
Adini tasin yanisira bakir kullanimindan da alan Kalkolitik Çag, kültür tarihinde birincil ön büyük kasaba kültürlerinin basladigi dönem olarak bilinir Yeni veriler, madenin birincil islenmesinin Neolitik Çag'in Çanak Çömleksiz evresinde basladigini ortaya koymussa da, kullaniminin çesitlenmesi ve yayginlasmasi bu dönemde gerçeklesmistir MÖ yaklasik 50003000 yillari arasina tarihlenen Kalkolitik Çag, Birincil, Orta ve Son elde etmek üzere üç asamada incelenir Geliskin tarim ve hayvancilik, insanin sosyal yapisindaki degisimleri giderek çabuklastirmistir Yöneticiler, din adamlari, çesitli zanaatçilar gibi farkli gruplarin yanisira anitsal mimari, savunma ve sulandırma sistemleri, uzaktan uzaklık ticareti ile lüksprestij maddelerinin ticareti gelismistir Bu gelisim sonucu, Anadolu'da, laf konusu çag yerlesme yerlerinin sayisinin 852'ye ulastigi görülür Manâlı merkezler arasinda, batidan doguya, Bakla Yokuş (Izmir), Liman Tepecik (Izmir), Hacilar (Burdur), Beycesultan (Denizli), Ikiztepe (Samsun), Alisar (Yozgat), Domuztepe (Adana), Yumuktepe (Içel) Arslantepe (Malatya), Degirmentepe (Malatya), Girikihaciyan (Diyarbakir) sayilabilir
ERKEN KALKOLİTİK ÇAĞ
Geç Neolitik dönemde yaşanan yangınlardan daha sonra ileri üretici dönem denen Kalkolitik dönem başlamıştır Bu dönemin en önemli özelliği taş aletlerin yanısıra bakırın da kullanılmaya başlamasıdır İkinci keskin özellik ise eşsiz bezemeli kaplardır Kalkolitik Çağın birincil evresi olan Erken Kalkolitikte nüfus artışıyla birlikte yerleşim yerlerinde de bir artma görülmektedir Kayda Değer mesken yerleri arasında Hacılar, Kuruçay, Can Hasan, Köşkhöyük, Yümüktepe, Tülintepe, Norşuntepe, Korucutepe, Samsat ve Tilkitepe sayılabilir
Bu dönemin en kayda değer mesken merkezini oluşturan Hacılar, Geç Neolitikte geçirdiği yangından sonradan her tarafta kurulmuştur Oldukça kalın kerpiç duvarlardan oluşan dikdörtgen planlı evler ilk kez kapı ve pencerelere sahiptir Duvarları bezemeli, nişli, içinde dikili taşlar yer alan iki taraflı kutsal mekanlar yeniden ortaya çıkmıştır Yerleşme dışı gömülere rağmen konut içi gömülerin son temsilcilerine de yine burada rastlanmaktadır Tüm cesetler hoker durumunda gömülmüştür Hakiki anlamdaki mezar hediyelerine de bu gömülerde rastlanmıştır Hacılara ait en karakteristik nitelik açık renk zemin üstüne yapılan kahve yada kırmızı renkli geometrik desenlerle bezenmiş kaplardır Bu seramikler tüm Yakın Doğu ve Egenin en özgün sanatının ürünüdür
GEÇ KALKOLİTİK DEVIR
İkinci evreyi oluşturan geç kalkolitik dönem terbiyesizce MÖ 4 bine tarihlenir Anadolu bu dönemde büyük olasılıkla Boğazlar üzerinden gelen göçlere sahne olmuştur Buna yan olarak nüfus artmış ve yeni yerleşim yerleri ortaya çıkmıştır Bundan Böyle Anadolunun bütününde aynı yapılı olan bir kültürden bahsetmek laf konusu değildir Göçlerle gelen etkiler sonucu eski ince kap formlarının yanında onlardan tümüyle bambaşka, siyah zemin üstüne beyaz boya ile üretilmiş çizgilerle bezenmiş yeni kap çeşitleri ortaya çıkmıştır Daha önceki realist Anatanrıça figürinlerinin tersine son derece soyut, ama yeniden Anatanrıçayı ifade eden, mermerden yapılma idoller yaygınlaşmıştır
Ufak tanrısal alanlardan başka iki taraflı tapınaklar bulunmamaktadır genellikle yalnızca bebekler ev içlerine gömülmüştür Yetişkinler ise ikâmetgâh dışına gömülmektedir Irk tarım ve hayvancılıkla yaşamını sürdürmekte, ara sıra avcılık ve balıkçılıkta yapmaktadır Maden kullanımıyla ilgili olarak ticaret oldukça yaygınlaşmıştır *