Kalp yetmezliği kalbin kanı pompalama yeteneğinin kaybolması yani dokulara yeterli kan ve oksijenin gitmemesi durumudur Kendi basma özgül bir rahatsızlık olmamakla birlikte, yaygın ve önemli sorunlara yol açabileceği için önemlidirKalp yetmezliği kalbin yeterince çalışmaması anlamına gelir Kalbin işlevsel yeteneklerinin azaldığı bazı kalp hastalıklarında kalp yeterli çalışabilmek için düzenleyici süreçler geliştirir Bu durumda kalp yetmezliği engellenmiş olur Örneğin taşikardi, yani kalbin dakikada atım sayısının hızlanması böyle bir süreçtir Her kasılmada zorunlu miktarda kanı vücuda pompalayamayan yürek, bu yetersizliği yerine getirmek için daha sık kasılır Bir diğer düzeltici işlem
de yürek karıncıklarının genişlemesidir Böylelikle karıncıklardaki kan miktarı artar Bu durumda, güçsüz kalmış olan kalbin, normal miktardaki kanı bile atmakta zorluk çekerken, daha fazla kanı vücuda pompalamakta eksik kalacağı düşünülebilir Oysa kalp kası liflerinin gerilmesi daha büyük bir güçle kasılmalarına yol açar Başka bir deyişle yürek boşluklarının genişlemesi sonucunda gerilen yürek kası lifleri yüksek bir güçle kasılır Keza kalp boşluklarının genişlemesine daima aşın büyüme (hipertrofi) eşlik eder Olağan koşullara tarafından daha fazla zorlama harcaması gereken adale lifleri büyüyüp kalınlaşırlar; bu nedenle kasılabilme yetenekleri kayda değer ölçüde artar Yürek boşluklarının genişlemesi, bir açıdan kalbin yeterli çalışmasını sağlasa da, çoğu sakıncayı da birlikte getirir
ikincil yük içeren bir diğer düzenleyici süreç ise, karaciğer ve dalak gibi organlarda depolanmış durumdaki kanın genel dolaşıma aktarılmasıdır Dokulara az miktarda kan gelmesi durumunda, kılcal damar ağı bakımından varlıklı organlarda depolanmış kırmızı kan hücreleri genel dolaşıma aktarılır Bu işlem de, sonuçta kalbin daha çok çalışmasına yol açar
HASTALIĞIN BELİRTİLERİ
Tedavinin vaktinde başlamasını sağlamak ve hastalığın ağırlaşmasını durdurmak açısından açılış belirtilerim kavramak önemlidir
Hastalık ani ve şiddetli bir baskı harcandıktan sonradan ortaya çıkabilir Önceleri belirtisiz seyreden rahatsızlık, şiddetli baskı harcanması sonucunda dengelerin tepetaklak olmasıyla bulgu vermeye başlar Lakin genel olarak yavaş ilerleyen hastalığın önceleri hafif olan belirtileri giderek şiddetlenir sağlık iyi olan bir birey güç harcamayı gerektiren işleri başarıyla tamamlayamaz Hastalar soğuk havada bir meren çıkarken veya yığın yukarı yürürken zorlanmaya başlarlar Solunum zorlaşır ve hasta ya adımlarım yavaşlatmak veya durmak zorunda kalır Bu şart önceleri hastayı azıcık şaşırtsa da, böylece siklet vermez, olayı bir anlık yorgunluğa bağlayarak geçiştirir Bundan daha sonra, uyarıcı bir diğer bulgu ortaya çıkar: Sıkıcı bir günün sonunda but bileklerinde şişme (ödem) ortaya çıkar Şişler hamur kıvamındadır ve sabahtan saatlerinde kaybolur solunum yetmezliği ve şişme önceleri hafiftir;
ileri dönemlerde ise çok şiddetli ve ağır bir tablonun gelişimine yol açarak yürek yetmezliğinin en önemli iki belirtisin! oluştururlar daha sonra tabloya eklenen morarma bilhassa yüz, el ve ayakların kırmızımor bir renk almasına yol açar Zamanında tedavi edilmezse belirtiler gitgide artarak şiddetlenir nefes darlığı bundan böyle kolay hareketlerde de görülür;
ayaklardaki şişlikler artan bir şekilde artar ve bacaktan yukarı doğru yayılır, morarma da adamakıllı belirginleşir Yürek yetersizliğinin en ileri aşamasında nefes darlığı dinlenme esnasında da görülür; şişme, bacakların dışındaki bölgelere de, mesela kama, erkeklerde cinsel organlara ve hatta göğse yayılır; morarma ileri derecede yoğunlaşır
Bu belirtilerle birlikte ikincil olarak, yürek astımı veya akciğer ödemi (akciğerlerde akıcı birikimi) görülür Ani artan bu şart boğulmaya benzer bir intiba yaratan önemli bir tablodur
Belirtilerin nasıl ortaya çıktığım anlayabilmek için, yeteneksizlik halindeki kalp ve dolaşım sisteminin hangi şartlar aşağıda bulunduğunu anlatmak gerekir Yürek, içerdiği kanın tümünü pompalayamaz Her kasılmada gerekenden daha az miktarda kanı damarlara vererek daha eksik enerji harcar Sonuçta kanın dolaşma hızı artan bir şekilde azalır ve morarma gelişir Hastalığın ağırlığına göre, kalbin pompalayamadığı az veya fazla miktarda kanın karıncık içinde kalması sonucunda karıncık içi basınç artar Bu basınçtan ötürü, dokulardan gelen toplardamar kanının sağ karıncığa, akciğer toplardamarından gelen kanın da sol karıncığa boşalması engellenir Sonuçta büyük dolaşımın toplardamar sisteminde basınç artışı ve ödemler ortaya çıkar Küçük dolaşımdaki basınç artışı ise akciğer ödemine ve nefes darlığına neden olur
Nefes Darlığı
Kalp yetmezliğinin hastalık tablosunu başlatan ilk semptom nefes darlığıdır Hastanın yürekdolaşım sistemindeki bozukluk açısından büyük siklet taşır Bir Takım olgularda ise oksijen azalması ve karbon dioksit artışının (çok ağır olgular dışında kan gazları değerleri normaldir) solunum merkezlerim uyarması da nefes darlığına yol açabilir
Ama nefes darlığının temel nedeni, akciğerde kan göllenmesi, yani akciğer damarlarında aşın kan birikmesidir Aynı bir koşul olan, büyük dolaşımın toplardamar sistemindeki basınç artışı da, daha önce belirtildiği gibi, kalbe gelen tüm kanın vücuda pompalanamamasının sonucudur Benzer süreç kanın küçük dolaşımdan kalbe gelmesini de engeller Solunum sistemindeki gaz alışverişi ve akciğer hareketleri de manâlı ölçüde engellenir; solunum güçleşir Yürek hastaları akciğerdeki akıcı birikimim azaltmak için daha uygun bir duruş seçer, yan oturur ya da oturur bir konum alırlar (ortopneik şart) Ağır yürek yetmezliğinde hastalar, geceleri yatakta uzanmak yerine koltukta oturmayı seçim ederler
Akciğer Ödemi
Akut sol karıncık yetmezliği nöbetidir Yürek yetmezliği, hastalığın nedenine göre, karıncıklardan birinde ortaya çıkar Kasılma yeteneğinin azalması ilk önce sol karıncığı ilgilendiriyorsa, kalbe toplardamarlar ile vücuttan manâlı miktarda kan geldiğinden sağ karıncık bu kam akciğerlere yollamayı başarabilir, akciğer engelim aşan kan sol karıncığa ulaşabilir, fakat sol karıncık bu kanın hepsini aorta pompalayamaz Bu Nedenle sol karıncığın peşinde yani akciğer ağacında kan göllenmeye başlar, yani akut akciğer ödemi (göllenmesi) gelişir
Bu koşullarda yürek astımı adı bahşedilen bir nefes darlığı nöbeti ortaya çıkar Bu nöbet anında durmazsa, aşırı miktarda kan birikiminden ve oksijen eksikliğinden ötürü çok büyük bir tartma aşağı bulunan akciğer damarlarından açığa meydana çıkan akışkan hava keseciklerim (alveol) doldurur ve kan ile hava arasındaki olağan alışverişi önemli ölçüde bozar; böylece kanın oksijen içeriği daha da azalır Bu duruma akciğer ödemi denir Solunum gitgide artarak zorlaşır ve hastanın boğulmaya karşı verdiği nefret doymuş bir mücadeleye dönüşür
Beden yatar durumdayken toplardamarlardan kalbe dönen kan miktarı arttığından, solunum yetmezliği nöbetleri daha fazla geceleri görülür Benzer koşullarda vücudun daha aşağı bölümüne dışarı giden kan miktarı da azalır ve hasta bu durumu onarmak için oturur gidişat alarak ayaklarını yatağın kenarından sarkıtır Nöbet epeyce ağır seyretmekle birlikte, uygun ilaçlarla denetlenebilir niteliktedir Altta yatan kalp yetmezliği ne dek hafifse tablonun düzeltilmesi de o ölçüde kolaydır Belirtiler olguların çoğunda kısa sürede düzelir lakin hasta bitkin düşer
HASTALIĞIN NEDENLERİ
Daha önce belirtildiği gibi kalp yetmezliği, kalbi negatif etkileyen farklı alanlara yönlendirilmiş hastalıklar sonucunda gelişmektedir Bunların en önemlileri ilk elden kalbi ilgilendiren mitral kapak (sol kulakçık ile sol karıncık arasındaki kapak) yetmezliği ve darlığı ile aortun (daha doğrusu aortun yarımay kapağının) yetmezliği ve darlığıdır Bu kapak bozukluklarının nedeni genel olarak frengi veya başka enfeksiyon hastalıkları, bilhassa de akut romatizmal ateştir Uygulanacak tedavinin amacı kalp yetmezliğim yenmektir
Günümüzde önlenmesi epeyce güç olan bir rahatsızlık da vücudun bütününü etkileyen damar sertliğidir Bu hastalık atardamar duvarlarının sertleşmesine, damarların esnekliklerinin azalmasına yol açar Kalbin bu sert damarlara kanı pompalaması güçleşir Ama damar sertliğinin en kayda değer etkisi kalp kasım besleyen atardamarların (kroner atardamarlar) etkilenmesiyle kalbin kan akımının ve kalbe gelen oksijen miktarının azalmasıdır
Kalp kası iltihapları ve tiroit bezinin aşın hormon salgılaması da (hipertiroidizm) kesin oranlarda yürek yetmezliğine yol açan hastalıklardır
HASTALIĞIN TEDAVİSİ
Yürek yetmezliği olgularında kullanılan epeyce etkili ilaçlar vardır Bu ilaçlar birçok insanın yaşamım kurtarmıştır Bunların en önemlisi dijitaldir
Kalp yetmezliği hastaları için beslenmenin büyük önemi vardır Öncelikle alınan gıda miktarı az olmalıdır Hekimler birincil günlerde daha çok şekerli su, portakal suyu, açık dere, sebze sulan gibi sulu besinler önerir Alınan besinler sonradan aşamalı olarak artırılır ve jurnal besinler birkaç öğüne bölünerek verilir Sindirim işlevi, kalbin yükünü manâlı ölçüde artırdığından besinlerin en ince ayrıntısına kadar çiğnenerek ve az miktarda gücenmesı gerekir Ilk Kez yağlar önemli ölçüde kısıtlanmalıdır ve doktor zorunlu görürse ödemli olgularda tuz sınırlaması uygulanır Beslenmede tuzlu sınırlaması uygulandığında idrarla atılan su miktarı artar, ödemler kaybolur ve kalbin yükü azalır Kalp kası dokusunun oksijenlenmesini engelleyen sigara iyice kesilmelidir; kahveye müsade verilebilir
Hekimin önerilerin! düzenli olarak uygulayan ve ilaçlanm bölge bir hasta başanyia tedavi edilebilir Tedavi başanlı da olsa, kalpte hastalık olduğu unutulmamalıdır Dolayısıyla yürek yetmezliğim ağırlaştıracak ağır maddesel güç
harcamaktan sakınmak gerekir Gerekli önlemleri alan hasta uzun yıllar yaşayabilir *
de yürek karıncıklarının genişlemesidir Böylelikle karıncıklardaki kan miktarı artar Bu durumda, güçsüz kalmış olan kalbin, normal miktardaki kanı bile atmakta zorluk çekerken, daha fazla kanı vücuda pompalamakta eksik kalacağı düşünülebilir Oysa kalp kası liflerinin gerilmesi daha büyük bir güçle kasılmalarına yol açar Başka bir deyişle yürek boşluklarının genişlemesi sonucunda gerilen yürek kası lifleri yüksek bir güçle kasılır Keza kalp boşluklarının genişlemesine daima aşın büyüme (hipertrofi) eşlik eder Olağan koşullara tarafından daha fazla zorlama harcaması gereken adale lifleri büyüyüp kalınlaşırlar; bu nedenle kasılabilme yetenekleri kayda değer ölçüde artar Yürek boşluklarının genişlemesi, bir açıdan kalbin yeterli çalışmasını sağlasa da, çoğu sakıncayı da birlikte getirir
ikincil yük içeren bir diğer düzenleyici süreç ise, karaciğer ve dalak gibi organlarda depolanmış durumdaki kanın genel dolaşıma aktarılmasıdır Dokulara az miktarda kan gelmesi durumunda, kılcal damar ağı bakımından varlıklı organlarda depolanmış kırmızı kan hücreleri genel dolaşıma aktarılır Bu işlem de, sonuçta kalbin daha çok çalışmasına yol açar
HASTALIĞIN BELİRTİLERİ
Tedavinin vaktinde başlamasını sağlamak ve hastalığın ağırlaşmasını durdurmak açısından açılış belirtilerim kavramak önemlidir
Hastalık ani ve şiddetli bir baskı harcandıktan sonradan ortaya çıkabilir Önceleri belirtisiz seyreden rahatsızlık, şiddetli baskı harcanması sonucunda dengelerin tepetaklak olmasıyla bulgu vermeye başlar Lakin genel olarak yavaş ilerleyen hastalığın önceleri hafif olan belirtileri giderek şiddetlenir sağlık iyi olan bir birey güç harcamayı gerektiren işleri başarıyla tamamlayamaz Hastalar soğuk havada bir meren çıkarken veya yığın yukarı yürürken zorlanmaya başlarlar Solunum zorlaşır ve hasta ya adımlarım yavaşlatmak veya durmak zorunda kalır Bu şart önceleri hastayı azıcık şaşırtsa da, böylece siklet vermez, olayı bir anlık yorgunluğa bağlayarak geçiştirir Bundan daha sonra, uyarıcı bir diğer bulgu ortaya çıkar: Sıkıcı bir günün sonunda but bileklerinde şişme (ödem) ortaya çıkar Şişler hamur kıvamındadır ve sabahtan saatlerinde kaybolur solunum yetmezliği ve şişme önceleri hafiftir;
ileri dönemlerde ise çok şiddetli ve ağır bir tablonun gelişimine yol açarak yürek yetmezliğinin en önemli iki belirtisin! oluştururlar daha sonra tabloya eklenen morarma bilhassa yüz, el ve ayakların kırmızımor bir renk almasına yol açar Zamanında tedavi edilmezse belirtiler gitgide artarak şiddetlenir nefes darlığı bundan böyle kolay hareketlerde de görülür;
ayaklardaki şişlikler artan bir şekilde artar ve bacaktan yukarı doğru yayılır, morarma da adamakıllı belirginleşir Yürek yetersizliğinin en ileri aşamasında nefes darlığı dinlenme esnasında da görülür; şişme, bacakların dışındaki bölgelere de, mesela kama, erkeklerde cinsel organlara ve hatta göğse yayılır; morarma ileri derecede yoğunlaşır
Bu belirtilerle birlikte ikincil olarak, yürek astımı veya akciğer ödemi (akciğerlerde akıcı birikimi) görülür Ani artan bu şart boğulmaya benzer bir intiba yaratan önemli bir tablodur
Belirtilerin nasıl ortaya çıktığım anlayabilmek için, yeteneksizlik halindeki kalp ve dolaşım sisteminin hangi şartlar aşağıda bulunduğunu anlatmak gerekir Yürek, içerdiği kanın tümünü pompalayamaz Her kasılmada gerekenden daha az miktarda kanı damarlara vererek daha eksik enerji harcar Sonuçta kanın dolaşma hızı artan bir şekilde azalır ve morarma gelişir Hastalığın ağırlığına göre, kalbin pompalayamadığı az veya fazla miktarda kanın karıncık içinde kalması sonucunda karıncık içi basınç artar Bu basınçtan ötürü, dokulardan gelen toplardamar kanının sağ karıncığa, akciğer toplardamarından gelen kanın da sol karıncığa boşalması engellenir Sonuçta büyük dolaşımın toplardamar sisteminde basınç artışı ve ödemler ortaya çıkar Küçük dolaşımdaki basınç artışı ise akciğer ödemine ve nefes darlığına neden olur
Nefes Darlığı
Kalp yetmezliğinin hastalık tablosunu başlatan ilk semptom nefes darlığıdır Hastanın yürekdolaşım sistemindeki bozukluk açısından büyük siklet taşır Bir Takım olgularda ise oksijen azalması ve karbon dioksit artışının (çok ağır olgular dışında kan gazları değerleri normaldir) solunum merkezlerim uyarması da nefes darlığına yol açabilir
Ama nefes darlığının temel nedeni, akciğerde kan göllenmesi, yani akciğer damarlarında aşın kan birikmesidir Aynı bir koşul olan, büyük dolaşımın toplardamar sistemindeki basınç artışı da, daha önce belirtildiği gibi, kalbe gelen tüm kanın vücuda pompalanamamasının sonucudur Benzer süreç kanın küçük dolaşımdan kalbe gelmesini de engeller Solunum sistemindeki gaz alışverişi ve akciğer hareketleri de manâlı ölçüde engellenir; solunum güçleşir Yürek hastaları akciğerdeki akıcı birikimim azaltmak için daha uygun bir duruş seçer, yan oturur ya da oturur bir konum alırlar (ortopneik şart) Ağır yürek yetmezliğinde hastalar, geceleri yatakta uzanmak yerine koltukta oturmayı seçim ederler
Akciğer Ödemi
Akut sol karıncık yetmezliği nöbetidir Yürek yetmezliği, hastalığın nedenine göre, karıncıklardan birinde ortaya çıkar Kasılma yeteneğinin azalması ilk önce sol karıncığı ilgilendiriyorsa, kalbe toplardamarlar ile vücuttan manâlı miktarda kan geldiğinden sağ karıncık bu kam akciğerlere yollamayı başarabilir, akciğer engelim aşan kan sol karıncığa ulaşabilir, fakat sol karıncık bu kanın hepsini aorta pompalayamaz Bu Nedenle sol karıncığın peşinde yani akciğer ağacında kan göllenmeye başlar, yani akut akciğer ödemi (göllenmesi) gelişir
Bu koşullarda yürek astımı adı bahşedilen bir nefes darlığı nöbeti ortaya çıkar Bu nöbet anında durmazsa, aşırı miktarda kan birikiminden ve oksijen eksikliğinden ötürü çok büyük bir tartma aşağı bulunan akciğer damarlarından açığa meydana çıkan akışkan hava keseciklerim (alveol) doldurur ve kan ile hava arasındaki olağan alışverişi önemli ölçüde bozar; böylece kanın oksijen içeriği daha da azalır Bu duruma akciğer ödemi denir Solunum gitgide artarak zorlaşır ve hastanın boğulmaya karşı verdiği nefret doymuş bir mücadeleye dönüşür
Beden yatar durumdayken toplardamarlardan kalbe dönen kan miktarı arttığından, solunum yetmezliği nöbetleri daha fazla geceleri görülür Benzer koşullarda vücudun daha aşağı bölümüne dışarı giden kan miktarı da azalır ve hasta bu durumu onarmak için oturur gidişat alarak ayaklarını yatağın kenarından sarkıtır Nöbet epeyce ağır seyretmekle birlikte, uygun ilaçlarla denetlenebilir niteliktedir Altta yatan kalp yetmezliği ne dek hafifse tablonun düzeltilmesi de o ölçüde kolaydır Belirtiler olguların çoğunda kısa sürede düzelir lakin hasta bitkin düşer
HASTALIĞIN NEDENLERİ
Daha önce belirtildiği gibi kalp yetmezliği, kalbi negatif etkileyen farklı alanlara yönlendirilmiş hastalıklar sonucunda gelişmektedir Bunların en önemlileri ilk elden kalbi ilgilendiren mitral kapak (sol kulakçık ile sol karıncık arasındaki kapak) yetmezliği ve darlığı ile aortun (daha doğrusu aortun yarımay kapağının) yetmezliği ve darlığıdır Bu kapak bozukluklarının nedeni genel olarak frengi veya başka enfeksiyon hastalıkları, bilhassa de akut romatizmal ateştir Uygulanacak tedavinin amacı kalp yetmezliğim yenmektir
Günümüzde önlenmesi epeyce güç olan bir rahatsızlık da vücudun bütününü etkileyen damar sertliğidir Bu hastalık atardamar duvarlarının sertleşmesine, damarların esnekliklerinin azalmasına yol açar Kalbin bu sert damarlara kanı pompalaması güçleşir Ama damar sertliğinin en kayda değer etkisi kalp kasım besleyen atardamarların (kroner atardamarlar) etkilenmesiyle kalbin kan akımının ve kalbe gelen oksijen miktarının azalmasıdır
Kalp kası iltihapları ve tiroit bezinin aşın hormon salgılaması da (hipertiroidizm) kesin oranlarda yürek yetmezliğine yol açan hastalıklardır
HASTALIĞIN TEDAVİSİ
Yürek yetmezliği olgularında kullanılan epeyce etkili ilaçlar vardır Bu ilaçlar birçok insanın yaşamım kurtarmıştır Bunların en önemlisi dijitaldir
Kalp yetmezliği hastaları için beslenmenin büyük önemi vardır Öncelikle alınan gıda miktarı az olmalıdır Hekimler birincil günlerde daha çok şekerli su, portakal suyu, açık dere, sebze sulan gibi sulu besinler önerir Alınan besinler sonradan aşamalı olarak artırılır ve jurnal besinler birkaç öğüne bölünerek verilir Sindirim işlevi, kalbin yükünü manâlı ölçüde artırdığından besinlerin en ince ayrıntısına kadar çiğnenerek ve az miktarda gücenmesı gerekir Ilk Kez yağlar önemli ölçüde kısıtlanmalıdır ve doktor zorunlu görürse ödemli olgularda tuz sınırlaması uygulanır Beslenmede tuzlu sınırlaması uygulandığında idrarla atılan su miktarı artar, ödemler kaybolur ve kalbin yükü azalır Kalp kası dokusunun oksijenlenmesini engelleyen sigara iyice kesilmelidir; kahveye müsade verilebilir
Hekimin önerilerin! düzenli olarak uygulayan ve ilaçlanm bölge bir hasta başanyia tedavi edilebilir Tedavi başanlı da olsa, kalpte hastalık olduğu unutulmamalıdır Dolayısıyla yürek yetmezliğim ağırlaştıracak ağır maddesel güç
harcamaktan sakınmak gerekir Gerekli önlemleri alan hasta uzun yıllar yaşayabilir *