Çağdaş kanallar Avrupa ’nın derhal her yerinde ve bir dereceye dek da kuzey amerika ’da, ulaşım ağının kayda değer bir bölümünü oluşturur Almanya ’daki ren ve mosetlle nehirlerinin beslediği yaygın kanal sisteminin, bununla beraber Hollanda Belçika ve Fransa ’da fakat kanal şebekeleriyle de bağlantısı vardır Keza, main ve tuna nehirleri aracılığıyla Ren ’i, karadeniz ’e bağlayacak büyük bir su yolunun yapımına başlanmıştır SSCB ’de ise Volga, Ob, yenisey ve lena nehirlerini içeren geniş bir şebeke tamamlanmıştır
Eski Kanallar, Çağdaş Kanallar;
Kanal mühendisliğinin dört büyük başarısı, 1868 ’de açılan Süveyş kanalı 1914 ’te tamamlanan panama kanalı 1959 ’da açılan StLawrence denizyolu temas kanalları 1975 ’te açılan ve Beyaz Deniz ’i Baltık Denizi ’ne bağlayan 320kmlik kanaldır
Kayıtlara kadar ilk insanyapısı kanal, Mısır ’da Ptolemaios II (ölümü MÖ 247) tarafından Nil nehri ile kızıldenizi birleştirme üzere yaptırılmıştır Büyük nehirler gibi, doğal karaiçi sulardından da ilk zamanlardan beri ulaşımda yararlanılmıştır, ve ilkel tekkapaklı suni havuzların, MÖ 500 ’den beri Çin ’de kullanıldığı bilinmektedir Bunlar, suyun akışının setlerle denetlenmesi sonucu oluşturulmuş havuzlardı Gemiler dere altında akıcı suyla birlikte iniyor Yada çay yukarı akıntıya aleyhinde vinçlerle çekiliyordu 1373 yılında Hollanda ’da Vreeswijk ’te yapılan havuz, tanıdık birincil kapalı havuzdur Kapakların indirilip kaldırmasıyla denetlenir Ilk şey gönyeli, sallanır kapaklı havuz, Leonardo da vinci (14521519) tarafından Milano dükünün mühendisi olduğu sırada tasarımlanıp yapılmıştır Şev gönyeli havuz kapakları kapatıldıklarında, sızıntı yönünde bir açı oluşturduklarından, su basıncıyla kapalı tutulurlar
1681 ’de Fransız mühendisleri Atlantik okyanusunu akdenize bağlayan insan yapısı suyolunu, 250 kmlik midi kanalını tamamlayarak, tarihi bir olayı gerçekleştirdiler Bu kana, dağıtılmış havuzlarla Toulouse yakınındaki Garon nehrini, sete yakınındaki Entang ’ı da Thau nehrine bağlar, hem üç su kemeri ve bir tüneli vardır
XVIII, yüzyılda avrupa ’nın ve ABDlerinin endüstriyel gelişmesine tek ve en büyük engel, iç haberleşmenin yetersizliğiydi İşte atlantik ’in her iki yakasında kanal çağını başlatan, endüstrinin bu gereksinimi oldu
Birleşik devletlerde kanallar, Ohio ve Mississippi havzalarını doğudaki limanlara bağlantı kurmak, bu nedenle iç bölgelerden, gemilerin işleyebileceği nehirlere suyolu bağlantıları hazırlamak, nehirlerdeki doğal engelleri ortadan kaldırmak için açıldı Amerikalıların görülmeye layık birincil başarılarından biri de, 1825 ’de tamamlanan New York ’u Erie gölüne bağlayan 580 km uzunluğundaki Erie kanalıdır Kanalın yapımı sekiz sene sürmüştür Göl, bir diğer kanalla Ohio nehrine, böylece Mississippi ’ye ve New Orleans limanlarına bağlanır
İngilizlerin Katkıları;
1850 yıllarında İngiltere, 8000 km yi aksır, gemi çalışabilir nehir ve kanallarla donanmıştır Avrupa ’nın diğer yörelerinde de, bilhassa Hollanda, Belçika ve Fransa ’nın kuzey denizi kıyılarında kanallar yapılmıştır
XIX yüzyılda, İngiliz inşaat mühendisleri kuzeybatı Hindistan ’da daimi bir sulandırma kanalı tasarımlamış ve yapmışlardır Nehirlerin önlerine yapılan taş örme barajlarla sular bölünerek, büyük bir kanal şebekesi oluşturulmuştur 1947 ’de Hindistan ve Pakistan politik bağımsızlığını kazandıklarında, daha önce kıraç olan 20 milyon hektarlık arazi, sulak hale getirilmiş bulunuyordu
Kanal mühendisliği Tekniği;
Kanallar, karayollarının aksine, eşit düzeyde arazi bölümlerinde yapılmalıdır Bu yüzden de, kanal mühendisinin ilk sorunu, en az mühendislik çalışması gerektirecek ve aynı zamanda belli bir düzeyin en uzun vakit korunabileceği, yerinde bir “hattın saptanmasıdır Bu sorunun çözümü, kanalı muhtemel olduğunca arazinin doğal tesviye sınırına oturtmaktır Yüksek arazinin aşılması gerektiği yerlerde, aynı düzeye ininceye değin derin bir oyuk kazılır veya tünel açılırı Arazide bir çöküntünün bulunduğu yerlerde ise, en iyi çözüm, kanalı yükseltilmiş bir set boyunca yapmaktır Bazı yerlerde düzeyin açılması ya da yükselmesi koskocoman bir kazı, çok uzun bir tünel, pya da fazla yüksek bir set gerektirebilir; böyle durumlarda, o noktada bir havuz yaparak Kanalın düzeyinin değiştirilmesi daha idareli bir çözümdür
Kanalların yapılacağı yerlerde yol, akarsu, çay gibi engeller bulunabilir Eğer bu engeller kara veya demiryolu ise, köprü yapmak gerekir; eğer suyolları ise, ya kanal ya da suyolu, su kemerine alınmalıdır Havuzlar yapıldığında, en yüksek düzeydeki havuzda, öteki havuzların her kullanılışında akacak suyu karşılayacak oranda su bulunmalıdır
Kanaldaki suyun toprağa sızarak azalması engellenmelidir Toprağın geçirgen olduğu yerlerde, yada insan yapısı yükseltilmiş setlerde tabanın ve iki yanın sugeçirmez hale getirilmesi gerekir Ilk kanallarda bu önlem, kanalı kille sıvayarak alınmaktaydı Bugün ziftli karışımlar, tabaka polietilen ve beton gibi maddeler de kullanılmaktadır Eksik masraflı ve kesintisiz beton döken makineler geliştirilmiştir Bunlar Ortadoğu ’da ve öteki kıraç bölgelerde, uzun mesafeler baştan başa su taşımayı gerektiren sulama kanallarında gün geçtikçe daha fazla kullanılmaktadır
Eski Kanallar, Çağdaş Kanallar;
Kanal mühendisliğinin dört büyük başarısı, 1868 ’de açılan Süveyş kanalı 1914 ’te tamamlanan panama kanalı 1959 ’da açılan StLawrence denizyolu temas kanalları 1975 ’te açılan ve Beyaz Deniz ’i Baltık Denizi ’ne bağlayan 320kmlik kanaldır
Kayıtlara kadar ilk insanyapısı kanal, Mısır ’da Ptolemaios II (ölümü MÖ 247) tarafından Nil nehri ile kızıldenizi birleştirme üzere yaptırılmıştır Büyük nehirler gibi, doğal karaiçi sulardından da ilk zamanlardan beri ulaşımda yararlanılmıştır, ve ilkel tekkapaklı suni havuzların, MÖ 500 ’den beri Çin ’de kullanıldığı bilinmektedir Bunlar, suyun akışının setlerle denetlenmesi sonucu oluşturulmuş havuzlardı Gemiler dere altında akıcı suyla birlikte iniyor Yada çay yukarı akıntıya aleyhinde vinçlerle çekiliyordu 1373 yılında Hollanda ’da Vreeswijk ’te yapılan havuz, tanıdık birincil kapalı havuzdur Kapakların indirilip kaldırmasıyla denetlenir Ilk şey gönyeli, sallanır kapaklı havuz, Leonardo da vinci (14521519) tarafından Milano dükünün mühendisi olduğu sırada tasarımlanıp yapılmıştır Şev gönyeli havuz kapakları kapatıldıklarında, sızıntı yönünde bir açı oluşturduklarından, su basıncıyla kapalı tutulurlar
1681 ’de Fransız mühendisleri Atlantik okyanusunu akdenize bağlayan insan yapısı suyolunu, 250 kmlik midi kanalını tamamlayarak, tarihi bir olayı gerçekleştirdiler Bu kana, dağıtılmış havuzlarla Toulouse yakınındaki Garon nehrini, sete yakınındaki Entang ’ı da Thau nehrine bağlar, hem üç su kemeri ve bir tüneli vardır
XVIII, yüzyılda avrupa ’nın ve ABDlerinin endüstriyel gelişmesine tek ve en büyük engel, iç haberleşmenin yetersizliğiydi İşte atlantik ’in her iki yakasında kanal çağını başlatan, endüstrinin bu gereksinimi oldu
Birleşik devletlerde kanallar, Ohio ve Mississippi havzalarını doğudaki limanlara bağlantı kurmak, bu nedenle iç bölgelerden, gemilerin işleyebileceği nehirlere suyolu bağlantıları hazırlamak, nehirlerdeki doğal engelleri ortadan kaldırmak için açıldı Amerikalıların görülmeye layık birincil başarılarından biri de, 1825 ’de tamamlanan New York ’u Erie gölüne bağlayan 580 km uzunluğundaki Erie kanalıdır Kanalın yapımı sekiz sene sürmüştür Göl, bir diğer kanalla Ohio nehrine, böylece Mississippi ’ye ve New Orleans limanlarına bağlanır
İngilizlerin Katkıları;
1850 yıllarında İngiltere, 8000 km yi aksır, gemi çalışabilir nehir ve kanallarla donanmıştır Avrupa ’nın diğer yörelerinde de, bilhassa Hollanda, Belçika ve Fransa ’nın kuzey denizi kıyılarında kanallar yapılmıştır
XIX yüzyılda, İngiliz inşaat mühendisleri kuzeybatı Hindistan ’da daimi bir sulandırma kanalı tasarımlamış ve yapmışlardır Nehirlerin önlerine yapılan taş örme barajlarla sular bölünerek, büyük bir kanal şebekesi oluşturulmuştur 1947 ’de Hindistan ve Pakistan politik bağımsızlığını kazandıklarında, daha önce kıraç olan 20 milyon hektarlık arazi, sulak hale getirilmiş bulunuyordu
Kanal mühendisliği Tekniği;
Kanallar, karayollarının aksine, eşit düzeyde arazi bölümlerinde yapılmalıdır Bu yüzden de, kanal mühendisinin ilk sorunu, en az mühendislik çalışması gerektirecek ve aynı zamanda belli bir düzeyin en uzun vakit korunabileceği, yerinde bir “hattın saptanmasıdır Bu sorunun çözümü, kanalı muhtemel olduğunca arazinin doğal tesviye sınırına oturtmaktır Yüksek arazinin aşılması gerektiği yerlerde, aynı düzeye ininceye değin derin bir oyuk kazılır veya tünel açılırı Arazide bir çöküntünün bulunduğu yerlerde ise, en iyi çözüm, kanalı yükseltilmiş bir set boyunca yapmaktır Bazı yerlerde düzeyin açılması ya da yükselmesi koskocoman bir kazı, çok uzun bir tünel, pya da fazla yüksek bir set gerektirebilir; böyle durumlarda, o noktada bir havuz yaparak Kanalın düzeyinin değiştirilmesi daha idareli bir çözümdür
Kanalların yapılacağı yerlerde yol, akarsu, çay gibi engeller bulunabilir Eğer bu engeller kara veya demiryolu ise, köprü yapmak gerekir; eğer suyolları ise, ya kanal ya da suyolu, su kemerine alınmalıdır Havuzlar yapıldığında, en yüksek düzeydeki havuzda, öteki havuzların her kullanılışında akacak suyu karşılayacak oranda su bulunmalıdır
Kanaldaki suyun toprağa sızarak azalması engellenmelidir Toprağın geçirgen olduğu yerlerde, yada insan yapısı yükseltilmiş setlerde tabanın ve iki yanın sugeçirmez hale getirilmesi gerekir Ilk kanallarda bu önlem, kanalı kille sıvayarak alınmaktaydı Bugün ziftli karışımlar, tabaka polietilen ve beton gibi maddeler de kullanılmaktadır Eksik masraflı ve kesintisiz beton döken makineler geliştirilmiştir Bunlar Ortadoğu ’da ve öteki kıraç bölgelerde, uzun mesafeler baştan başa su taşımayı gerektiren sulama kanallarında gün geçtikçe daha fazla kullanılmaktadır