Kanın Yapısında Bulunan Maddeler Nelerdir?
Kanı 2 şekilde tanımlayabiliriz
Kan; Alyuvar, akyuvar ve trombositler ile ceşitli kimyasal maddelerin bir arada bulunduğu sıvı bir dokudur Kan,atardamar, toplardamar ve kılcal damarlardan oluşan damar ağının icinde dolaşan; akıcı plazma ve hucrelerden (alyuvar, akyuvar ve kan pulcukları) meydana gelmiş kırmızı renkli hayati bir sıvıdır
Kanın yapısı ve kandaki maddeler
Bu Sıvı iki temel kısımdan oluşmaktadır Plazma ve Hucreler Plazma kısmı buyuk oranda sudan meydana gelir ve icerisinde besin Maddeleri, Proteinler ve metabolitler gibi bir cok katı maddeyi barındırmakta ve bunların dokulara naklini sağlamaktadır normal bir insanda 50006000 mL (56 litre) kadar kan bulunmaktadır Kanın % 5060' sıvı kısım olan plazmadan ve %4050'si ise hucrelerden meydana gelmektedir
Plazma
Plazmanın % 90'ı sudur Kalan %10 ise katı maddeleri icerir Bunların % 8'i proteinler , % 2'si ise diğer cozunmuş maddelerdir Kanın temel Protein iceriği şoyle ozetlenebilir :
Albumin % 60
Globulinler % 36
Fibrinojen% 4
Hucreler Eritrositler Lokositler Parcalı Lokositler (Granulositler, PMNL) Notrofiller Bazofiller Eozinofiller Parcalı Olmayan Lokositler (Agranulositler, MNL) Lenfositler Monositler Trombositler (Platelletler) Hucre Hucre Ozellikleri Eritrositler
Eritrositler
Eritrositler , kanın en yoğun hucre grubudur Kandaki ertrositlerin hacminin, kan hacmine oranına Hematokrit denir Bu değer, kadınlarda %3846 ; erkeklerde ise, % 4054 arasında değişir Eritrositler icinde bulunan hemoglobin molekulu, eritrositin temel işlevi olan Gaz transportunu sağlamaktadır Bu Molekul, akciğerlerde Oksijen bağlayarak, vucut hucrelerine taşımakta, oradan aldığı atık madde olan Karbondioksiti de akciğerlere taşıyarak, vucuttan uzaklaştırılmasını temin etmektedir Normal hemoglobin duzeyi, 1216,5 grdL arasındadır 12 gr altındaki hemoglobin duzeyleri, anemiyi (kansızlığı) işaret eder ve nedenlerinin araştırılması gerekir Normalde, kanın her mikrolitresinde 4 6,5 milyon eritrosit bulunmaktadır
Kan bankalarında, ağırlıklı olarak Eritrosit iceren kan komponentleri yani Eritrosit Suspansiyonları elde edilmektedir Boylece kanın plazma kısmı ayrıştırılmış olmakta ve hastaya gereksiz olarak plazma verilmesi engellenmiş olunmaktadır Bunun bir avantajı da, ayrıştırılmış olan plazma, dondurularak saklanabilmekte ve plazma ihtiyacı olan başka bir hastada kullanılabilmektedir Bir kısım plazmadan da, kan urunleri elde edilebilmekte ve bu urunlere ihtiyac duyan hastalara verilmektedir
Lokositler Lokositler, cekirdeklerinin yapısına gore parcalı (Granulositler) ve Parcasız (Agranulositler) olarak ikiye ayrılırlar Lokositler, kanda 400010000 hucremikrolitre duzeyinde bulunurlar Bu sayının 10000 uzerine cıkmasına lokositoz denir Bunun nedeni genellikle enfeksiyon hastalıkları olmakla birlikte, daha pek cok sebebi olabilmektedirYine lokosit sayısının 4000'den duşuk olmasına ise lokopeni denir Bu durumunda pek cok sebebi vardır Lokositlerin temel işlevi, vucudun savunmasıdır Her lokosit biciminin farklı ozellik ve gorevleri bulunmaktadır
Notrofiller
Bu hucrenin ana işlevi, vucuda zararlı olan yabancı materyalleri bulmak ve tahrip etmektir Bulduğu yabancı materyali, fagositoz denen bir yontemle icine alır ve icindeki ceşitli enzimlerle tahrip eder
Bazofiller
Bazofillerin de fagositoz yeteneği vardır ama asıl fonksiyonunu, ceşitli maddeler salgılayarak gosterir
Eozinofilller
Eozinofiller de notrofiller gibi yabancı materyali yok etmek gorevi olan hucrelerdir Ozellikle, parazitlere bağlı enfeksiyonlarda belirgin rol oynarlar
Monositler ve Makrofajlar
Bu hucreler fagositoz yapma yeteneğindedir ve lenfositlerle direkt veya indirekt yoldan bağışıklık sisteminin regulasyonunda onemli rol oynarlar Monositlerin dokularda bulunan şekline makrofaj denir
Lenfositler
Bu hucreleri bağışıklık yanıtının humoral kısmını oluştururlar Cok ceşitli fonksyonlara sahip bu hucrelerin en temel işlevi, mikroorganizmaları tanıyıp, onlara karşı Antikor yapımını gercekleştirmektir
Trombositler
Trombositler kanın en kucuk hucreleridir ve eritrositler gibi cekirdeksizdirler normalde kanın bir mikrolitresinde 100000400000 kadar trombosit vardır Esas ozellikleri, pıhtılaşmada oynadıkları onemli roldur Kan bankalarında, tam kandan ayrıştırılmak suretiyle Trombosit Suspansiyonları elde edilmekte ve sadece bu hucreye gereksinimi olan hastalarda kullanılabilmektedir Trombosit suspansiyonları, aferez yoluyla da elde edilebilmektedir
Kanı 2 şekilde tanımlayabiliriz
Kan; Alyuvar, akyuvar ve trombositler ile ceşitli kimyasal maddelerin bir arada bulunduğu sıvı bir dokudur Kan,atardamar, toplardamar ve kılcal damarlardan oluşan damar ağının icinde dolaşan; akıcı plazma ve hucrelerden (alyuvar, akyuvar ve kan pulcukları) meydana gelmiş kırmızı renkli hayati bir sıvıdır
Kanın yapısı ve kandaki maddeler
Bu Sıvı iki temel kısımdan oluşmaktadır Plazma ve Hucreler Plazma kısmı buyuk oranda sudan meydana gelir ve icerisinde besin Maddeleri, Proteinler ve metabolitler gibi bir cok katı maddeyi barındırmakta ve bunların dokulara naklini sağlamaktadır normal bir insanda 50006000 mL (56 litre) kadar kan bulunmaktadır Kanın % 5060' sıvı kısım olan plazmadan ve %4050'si ise hucrelerden meydana gelmektedir
Plazma
Plazmanın % 90'ı sudur Kalan %10 ise katı maddeleri icerir Bunların % 8'i proteinler , % 2'si ise diğer cozunmuş maddelerdir Kanın temel Protein iceriği şoyle ozetlenebilir :
Albumin % 60
Globulinler % 36
Fibrinojen% 4
Hucreler Eritrositler Lokositler Parcalı Lokositler (Granulositler, PMNL) Notrofiller Bazofiller Eozinofiller Parcalı Olmayan Lokositler (Agranulositler, MNL) Lenfositler Monositler Trombositler (Platelletler) Hucre Hucre Ozellikleri Eritrositler
Eritrositler
Eritrositler , kanın en yoğun hucre grubudur Kandaki ertrositlerin hacminin, kan hacmine oranına Hematokrit denir Bu değer, kadınlarda %3846 ; erkeklerde ise, % 4054 arasında değişir Eritrositler icinde bulunan hemoglobin molekulu, eritrositin temel işlevi olan Gaz transportunu sağlamaktadır Bu Molekul, akciğerlerde Oksijen bağlayarak, vucut hucrelerine taşımakta, oradan aldığı atık madde olan Karbondioksiti de akciğerlere taşıyarak, vucuttan uzaklaştırılmasını temin etmektedir Normal hemoglobin duzeyi, 1216,5 grdL arasındadır 12 gr altındaki hemoglobin duzeyleri, anemiyi (kansızlığı) işaret eder ve nedenlerinin araştırılması gerekir Normalde, kanın her mikrolitresinde 4 6,5 milyon eritrosit bulunmaktadır
Kan bankalarında, ağırlıklı olarak Eritrosit iceren kan komponentleri yani Eritrosit Suspansiyonları elde edilmektedir Boylece kanın plazma kısmı ayrıştırılmış olmakta ve hastaya gereksiz olarak plazma verilmesi engellenmiş olunmaktadır Bunun bir avantajı da, ayrıştırılmış olan plazma, dondurularak saklanabilmekte ve plazma ihtiyacı olan başka bir hastada kullanılabilmektedir Bir kısım plazmadan da, kan urunleri elde edilebilmekte ve bu urunlere ihtiyac duyan hastalara verilmektedir
Lokositler Lokositler, cekirdeklerinin yapısına gore parcalı (Granulositler) ve Parcasız (Agranulositler) olarak ikiye ayrılırlar Lokositler, kanda 400010000 hucremikrolitre duzeyinde bulunurlar Bu sayının 10000 uzerine cıkmasına lokositoz denir Bunun nedeni genellikle enfeksiyon hastalıkları olmakla birlikte, daha pek cok sebebi olabilmektedirYine lokosit sayısının 4000'den duşuk olmasına ise lokopeni denir Bu durumunda pek cok sebebi vardır Lokositlerin temel işlevi, vucudun savunmasıdır Her lokosit biciminin farklı ozellik ve gorevleri bulunmaktadır
Notrofiller
Bu hucrenin ana işlevi, vucuda zararlı olan yabancı materyalleri bulmak ve tahrip etmektir Bulduğu yabancı materyali, fagositoz denen bir yontemle icine alır ve icindeki ceşitli enzimlerle tahrip eder
Bazofiller
Bazofillerin de fagositoz yeteneği vardır ama asıl fonksiyonunu, ceşitli maddeler salgılayarak gosterir
Eozinofilller
Eozinofiller de notrofiller gibi yabancı materyali yok etmek gorevi olan hucrelerdir Ozellikle, parazitlere bağlı enfeksiyonlarda belirgin rol oynarlar
Monositler ve Makrofajlar
Bu hucreler fagositoz yapma yeteneğindedir ve lenfositlerle direkt veya indirekt yoldan bağışıklık sisteminin regulasyonunda onemli rol oynarlar Monositlerin dokularda bulunan şekline makrofaj denir
Lenfositler
Bu hucreleri bağışıklık yanıtının humoral kısmını oluştururlar Cok ceşitli fonksyonlara sahip bu hucrelerin en temel işlevi, mikroorganizmaları tanıyıp, onlara karşı Antikor yapımını gercekleştirmektir
Trombositler
Trombositler kanın en kucuk hucreleridir ve eritrositler gibi cekirdeksizdirler normalde kanın bir mikrolitresinde 100000400000 kadar trombosit vardır Esas ozellikleri, pıhtılaşmada oynadıkları onemli roldur Kan bankalarında, tam kandan ayrıştırılmak suretiyle Trombosit Suspansiyonları elde edilmekte ve sadece bu hucreye gereksinimi olan hastalarda kullanılabilmektedir Trombosit suspansiyonları, aferez yoluyla da elde edilebilmektedir
