Kanser Nedir Nasıl Oluşur
Kanser Neden Olur
Kanser nedenleri
Kanser neye denir
Organizmada meydana gelen ve hucreleri kontrolsuz buyuyen kotu huylu tumorlere verilen genel addır
Kanser, genellikle kontrolden cıkan hucrelerin surekli coğalmalarıdır
Kanserler, malignant (kotu huylu) tumorlerdir; yani benign (iyi huylu) tumorlerin aksine başka dokulara sızma ve yayılma (metastaz) ozelliği gosterir
Kanserli hucreler neden surekli bolunurler?
Kulturde, normal hucreler komşu hucrelere yapışarak ilişkilerini devam ettirirler Bu yapışma (adhezyon) noktalarında hucrelerde elektronca yoğun bir plak oluşur Bununla birlikte, hucrelerin ameboid uzantılarında yavaşlama ve durma gorulur Bu olaya kontak inhibisyon denir Bu şekilde, hucre bolunmesi kontrol edilir Deneysel olarak, normal hucreler bir kultur ortamında kendilerine sağlanan ortam şartları ne kadar iyi olursa olsun kontak inhibisyon nedeniyle tek tabaka oluşturduktan sonra daha fazla coğalmazlar Cunku, bolunme sınırlı sayıda olur Fakat, kanser hucreleri surekli coğalarak birkac tabakalı duzensiz kitleler oluştururlar Bu da kanser hucrelerinde kontak inhibisyon kaybı olduğunu gostermektedir
Kanser nasıl oluşur?
Kanserlerin yaklaşık %8090’ı cevresel veveya davranış faktorleri tarafından meydana gelir ve onlenebilme potansiyeli vardır Kalıtım yoluyla kanser meydana gelme olasılığı cevresel faktorlere oranla cok daha azdır
xışınları, uv (ultraviyolemorotesi) ışınları gibi fiziksel ve bazı ilaclar, polisiklik aromatik hidrokarbonlar gibi kimyasal faktorlerin yanında virusler de biyolojik olarak normal karaktere sahip bir hucre kulturunu transforme ederek kanser oluşturabilirler
Kimyasal karsinojenler, tumoru ya uygulandığı yerde (orn: cilt) veya absorbe edildiği yerde (orn: bağırsak) ya da metabolizmanın durumuna gore karaciğer, bobrek gibi organlarda, bazen de direkt olarak alakası olmayan bir yerde meydana getirirler Fakat, karsinojene maruz kalma kanser oluşturmak icin tek başına bir sebep değildir Karsinojenler ancak uygun yer ve zamanda kanser oluşturabilirler
Sayabileceğimiz bazı kimyasal karsinojenler şunlardır:
¨ Hidrokarbonlar: baca temizleyicileri, boya endustrisinde kullanılan maddeler
¨ Aflatoksin ( kuf mantarı tarafından sentezlenir)
¨ Nikel, krom
¨ Sigara (nikotin, tar)
¨ Yiyecek katkıları
¨ Bircok ilaclar
¨ Parfumlerde kullanılan bazı kimyasallar
Fiziksel faktorlerin, kanserojen kimyasal maddelerin veya onkojenik (kansere neden olan) viruslerin konak hucre genomu ile etkileşimleri sonucu hucreler değişmekte ve farklı antijenite kazanmaktadır Bir normal hucrenin kontrolden cıkarak hızla bolunmesiyle oluşan kanserli hucrede bircok anormal doku antijeni belirmektedir Tumor hucrelerinde yeni yeni antijenler oluşmakta ve normal antijenlerin kaybına veya değişikliğine neden olabilmektedir Erken fotal donemde, normalde bulunan protoonkogenlerin ( kansere sebep olabilme potansiyeli olan gen) farklılaşmasıyla anormal genler oluşmakta ve bunlara seluler onkogenler adı verilmektedir
İmmun sistem (bağışıklık sistemi) ve kanser oluşumu arasındaki ilişki
Bağışıklık sistemi yabancı doku antijenlerini kolayca tanıyabilir ancak, tumor dokusunu organizmadan kolayca atamaz İnsanda bir saniyede bir milyara yakın hucre coğalması olmakta ve somatik olarak bunların birkacı, gunde yuzlercesi mutasyonla farklı hucreler oluşturmaktadır Bu farklı hucrelerin temizlenmesinde hucresel immun cevap mekanizması rol oynamaktadır Buna, immun sistemin kansere karşı “immun denetimi denmektedir İmmun sistem, tumor oluşumunu denetlemekte, aynı zamanda tumor hucresi ve antijenlerine karşı immun cevap cıkarmaktadır Hucresel immun cevap baskılandığı zaman kanser oluşumu artmaktadır
Yenidoğan ve yaşlılık donemlerinde immun cevap mekanizması zayıflamaktadır Yaşlılarda prostat kanseri, cocuklarda noroblastoma sık gorulmektedir İmmun sistemi baskılayıcı ilac kullananlarda tumor oluşumu riski artmaktadır İmmun sistem bozukluğu olan hastalarda da bazı kanser tipleri gelişebilmektedir
Kanser neden oldurur?
Kanser hastalarının coğu, kalp hastalığı veya başka enfeksiyonlar gibi kanserle ilgisi olmayan nedenlerden dolayı olur Tumorun bulunduğu bolge ve tumorun yayıldığı bolgenin buyukluğu olumu direkt veya indirekt olarak etkileyen nedenlerdir Olumun temel nedeni, beyin, akciğer, karaciğer gibi hayati onemi buyuk olan organlarda tumor oluşması veya tumorun bu organlara yayılmasıdır
Kanser Neden Olur
Kanser nedenleri
Kanser neye denir
Organizmada meydana gelen ve hucreleri kontrolsuz buyuyen kotu huylu tumorlere verilen genel addır
Kanser, genellikle kontrolden cıkan hucrelerin surekli coğalmalarıdır
Kanserler, malignant (kotu huylu) tumorlerdir; yani benign (iyi huylu) tumorlerin aksine başka dokulara sızma ve yayılma (metastaz) ozelliği gosterir
Kanserli hucreler neden surekli bolunurler?
Kulturde, normal hucreler komşu hucrelere yapışarak ilişkilerini devam ettirirler Bu yapışma (adhezyon) noktalarında hucrelerde elektronca yoğun bir plak oluşur Bununla birlikte, hucrelerin ameboid uzantılarında yavaşlama ve durma gorulur Bu olaya kontak inhibisyon denir Bu şekilde, hucre bolunmesi kontrol edilir Deneysel olarak, normal hucreler bir kultur ortamında kendilerine sağlanan ortam şartları ne kadar iyi olursa olsun kontak inhibisyon nedeniyle tek tabaka oluşturduktan sonra daha fazla coğalmazlar Cunku, bolunme sınırlı sayıda olur Fakat, kanser hucreleri surekli coğalarak birkac tabakalı duzensiz kitleler oluştururlar Bu da kanser hucrelerinde kontak inhibisyon kaybı olduğunu gostermektedir
Kanser nasıl oluşur?
Kanserlerin yaklaşık %8090’ı cevresel veveya davranış faktorleri tarafından meydana gelir ve onlenebilme potansiyeli vardır Kalıtım yoluyla kanser meydana gelme olasılığı cevresel faktorlere oranla cok daha azdır
xışınları, uv (ultraviyolemorotesi) ışınları gibi fiziksel ve bazı ilaclar, polisiklik aromatik hidrokarbonlar gibi kimyasal faktorlerin yanında virusler de biyolojik olarak normal karaktere sahip bir hucre kulturunu transforme ederek kanser oluşturabilirler
Kimyasal karsinojenler, tumoru ya uygulandığı yerde (orn: cilt) veya absorbe edildiği yerde (orn: bağırsak) ya da metabolizmanın durumuna gore karaciğer, bobrek gibi organlarda, bazen de direkt olarak alakası olmayan bir yerde meydana getirirler Fakat, karsinojene maruz kalma kanser oluşturmak icin tek başına bir sebep değildir Karsinojenler ancak uygun yer ve zamanda kanser oluşturabilirler
Sayabileceğimiz bazı kimyasal karsinojenler şunlardır:
¨ Hidrokarbonlar: baca temizleyicileri, boya endustrisinde kullanılan maddeler
¨ Aflatoksin ( kuf mantarı tarafından sentezlenir)
¨ Nikel, krom
¨ Sigara (nikotin, tar)
¨ Yiyecek katkıları
¨ Bircok ilaclar
¨ Parfumlerde kullanılan bazı kimyasallar
Fiziksel faktorlerin, kanserojen kimyasal maddelerin veya onkojenik (kansere neden olan) viruslerin konak hucre genomu ile etkileşimleri sonucu hucreler değişmekte ve farklı antijenite kazanmaktadır Bir normal hucrenin kontrolden cıkarak hızla bolunmesiyle oluşan kanserli hucrede bircok anormal doku antijeni belirmektedir Tumor hucrelerinde yeni yeni antijenler oluşmakta ve normal antijenlerin kaybına veya değişikliğine neden olabilmektedir Erken fotal donemde, normalde bulunan protoonkogenlerin ( kansere sebep olabilme potansiyeli olan gen) farklılaşmasıyla anormal genler oluşmakta ve bunlara seluler onkogenler adı verilmektedir
İmmun sistem (bağışıklık sistemi) ve kanser oluşumu arasındaki ilişki
Bağışıklık sistemi yabancı doku antijenlerini kolayca tanıyabilir ancak, tumor dokusunu organizmadan kolayca atamaz İnsanda bir saniyede bir milyara yakın hucre coğalması olmakta ve somatik olarak bunların birkacı, gunde yuzlercesi mutasyonla farklı hucreler oluşturmaktadır Bu farklı hucrelerin temizlenmesinde hucresel immun cevap mekanizması rol oynamaktadır Buna, immun sistemin kansere karşı “immun denetimi denmektedir İmmun sistem, tumor oluşumunu denetlemekte, aynı zamanda tumor hucresi ve antijenlerine karşı immun cevap cıkarmaktadır Hucresel immun cevap baskılandığı zaman kanser oluşumu artmaktadır
Yenidoğan ve yaşlılık donemlerinde immun cevap mekanizması zayıflamaktadır Yaşlılarda prostat kanseri, cocuklarda noroblastoma sık gorulmektedir İmmun sistemi baskılayıcı ilac kullananlarda tumor oluşumu riski artmaktadır İmmun sistem bozukluğu olan hastalarda da bazı kanser tipleri gelişebilmektedir
Kanser neden oldurur?
Kanser hastalarının coğu, kalp hastalığı veya başka enfeksiyonlar gibi kanserle ilgisi olmayan nedenlerden dolayı olur Tumorun bulunduğu bolge ve tumorun yayıldığı bolgenin buyukluğu olumu direkt veya indirekt olarak etkileyen nedenlerdir Olumun temel nedeni, beyin, akciğer, karaciğer gibi hayati onemi buyuk olan organlarda tumor oluşması veya tumorun bu organlara yayılmasıdır