Kanserin nedenleri nelerdir?
Alışılagelmiş hücrelerin kanser hücrelerine dönüşmelerinde geçtikleri aşamalara karsinogenez adı verilmektedir Bu değişikliklere niçin olan başlıca etkenler kimyasal maddeler, ultraviyole ve iyonizan radyasyon gibi fiziksel ajanlar ve virüslerdir Kara Sarılık B virüsü, insan papilloma virüsü (HPV) ve retrovirüslerin kansere niçin oldukları adeta katiyet kazanmıştır Kanser etkenlerinin kesin olarak saptanabilmesi korunmaya karşın uygulamaları güçlendirecek, ayrıca mesela virüslerin niçin olduğu rahim boynu kanseri için söz konusu olduğu üzere aşı çalışmalarıyla önlenmesi olasılığını gündeme getirecektir
Kansere neden olan alışkanlıkların başında kuşkusuz sigara kullanımı gelmektedir Sigara ilk olarak akciğer kanseri olmak üzere, ağız boşluğu, hava yolları (larinks), böbrek, idrar kesesi, rahim ağızı (serviks) ve pankreas kanserlerinin gelişiminden sorumluluk sahibi tutulmaktadır Kanserin yolaçtığı tüm ölümlerin % 30'u sigara ve öteki tütün ürünlerine atfedilmektedir Günde 110 adet sigara içmekle akciğer kanseri riski içmeyenlere tarafından %20 artarken, iki paket içildiğinde bu sayı %80'e varmaktadır
öte taraftan sigara içilmese bile sigara içilen ortamda bulunulması da (faizsiz içicilik) akciğer kanseri riskini yaklaşık 1,5 kat arttırmaktadır Takriben 20 yıl günde bir paket sigara içmiş birinin akciğer kanserine yakalanma riski sigarayı bıraktıktan sonraki 10 yıl içerisinde oysa yarıya inmektedir Sigara içmeyi vazgeçmek kanser ve diğer kalp, damar ve akciğer hastalıklarının oluşma ihtimalini azaltmak için yapılabilecek en kayda değer korunmadır Bu amaçla doktorunuza başvurduğunuzda sigarayı bırakma esnasında ihtiyacınız olacak psikolojik ve hap (nikotin içeren yapıştırma bantları, sakızları, vb) desteğini sağlayacaktır
Buna tarafından yağlardan alınan kalori jurnal kalori alımının % 30'unu geçmemelidir öte taraftan lifli gıdalara ağırlık verilmeli, arıtılmış gıdalardan olabildiğince uzakta durulmalıdır Bilhassa taze sebze ve meyveler, ve son yıllarda ülkemizde de tüketimi artan bir şekilde yaygınlaşan tam işlememiş tahıl ürünleri seçim edilmelidir Füme gıdalardan kaçınılmalıdır Uzak Doğu ülkelerindeki yüksek mide kanseri sıklığından isli balık yeme geleneğinin sorumluluk sahibi olduğu kabul edilmektedir Etleri pişirmede yeterince iyi yanmamış mangal ateşi kullanılması da bazı kanser yapıcı kimyasal maddelerin oluşmasına neden olmaktadır Benzer risk yüksek miktarda nitrit içeren salam, sosis gibi şarküteri ürünleri için de geçerlidir
Şişmanlığın menopoz sonrası meme, prostat, kalın barsak kanseri ihtimalini arttırdığına dair veriler mevcuttur
Kanserin ortaya çıkmasından sorumluluk sahibi üçüncü manâlı neden ise giderek çoğalan çevre kirliliğidir Çevre kirliliği sadece hava kirliliğinden ibaret değildir İçme ve kullanım sularının, toprakların, dolayısıyla yiyeceklerin kirliliği de bu kapsam içerisine girmektedir Insanoğlu toprağı kazıp öyle fazla madeni yeryüzüne çıkarmakta, ne var ancak gerçekten yeryüzünde bulunmaması gereken bu madenlerin atıklarını zararsızlaştırmada benzer duyarlılığı göstermemektedir Her gün kullanılıp çöpe atılan pillerbunun en basit örnekleridir Çevre kirliliğinin kanser oluşumuna katkısı ozon tabakasının incelmesi ve mesleki faktörleri de işin içine kattığımızda %10'u bulmaktadır Stratosferik ozonun azalması ultraviyole ışınlarının zararlı etkilerini artırmıştır ve ultraviyolenin cilt kanserine neden olucu etkisi kesindir
Yaş ilerledikçe kanser riski artmaktadır Kadınlarda meme ve üreme organlarına ait kanserler; erkeklerde prostat ve akciğer kanserleri ileri yaşlarda daha çok görülmektedir
Kansere yakalanma olasılığı yukarıda anlattığımız etkenlerle rastlama yoğunluğu ve süresi ölçüsünde artmaktadır bu nedenle yaş ne dek ileriyse o kadar sık ve ahenkli hekim kontrolünden geçerek hastalığın henüz başlangıcında yakalanması mümkündür Yeterince erken teşhis konulduğunda kanser adamakıllı çare edilebilecek bir hastalıktır *
Alışılagelmiş hücrelerin kanser hücrelerine dönüşmelerinde geçtikleri aşamalara karsinogenez adı verilmektedir Bu değişikliklere niçin olan başlıca etkenler kimyasal maddeler, ultraviyole ve iyonizan radyasyon gibi fiziksel ajanlar ve virüslerdir Kara Sarılık B virüsü, insan papilloma virüsü (HPV) ve retrovirüslerin kansere niçin oldukları adeta katiyet kazanmıştır Kanser etkenlerinin kesin olarak saptanabilmesi korunmaya karşın uygulamaları güçlendirecek, ayrıca mesela virüslerin niçin olduğu rahim boynu kanseri için söz konusu olduğu üzere aşı çalışmalarıyla önlenmesi olasılığını gündeme getirecektir
Kansere neden olan alışkanlıkların başında kuşkusuz sigara kullanımı gelmektedir Sigara ilk olarak akciğer kanseri olmak üzere, ağız boşluğu, hava yolları (larinks), böbrek, idrar kesesi, rahim ağızı (serviks) ve pankreas kanserlerinin gelişiminden sorumluluk sahibi tutulmaktadır Kanserin yolaçtığı tüm ölümlerin % 30'u sigara ve öteki tütün ürünlerine atfedilmektedir Günde 110 adet sigara içmekle akciğer kanseri riski içmeyenlere tarafından %20 artarken, iki paket içildiğinde bu sayı %80'e varmaktadır
öte taraftan sigara içilmese bile sigara içilen ortamda bulunulması da (faizsiz içicilik) akciğer kanseri riskini yaklaşık 1,5 kat arttırmaktadır Takriben 20 yıl günde bir paket sigara içmiş birinin akciğer kanserine yakalanma riski sigarayı bıraktıktan sonraki 10 yıl içerisinde oysa yarıya inmektedir Sigara içmeyi vazgeçmek kanser ve diğer kalp, damar ve akciğer hastalıklarının oluşma ihtimalini azaltmak için yapılabilecek en kayda değer korunmadır Bu amaçla doktorunuza başvurduğunuzda sigarayı bırakma esnasında ihtiyacınız olacak psikolojik ve hap (nikotin içeren yapıştırma bantları, sakızları, vb) desteğini sağlayacaktır
Buna tarafından yağlardan alınan kalori jurnal kalori alımının % 30'unu geçmemelidir öte taraftan lifli gıdalara ağırlık verilmeli, arıtılmış gıdalardan olabildiğince uzakta durulmalıdır Bilhassa taze sebze ve meyveler, ve son yıllarda ülkemizde de tüketimi artan bir şekilde yaygınlaşan tam işlememiş tahıl ürünleri seçim edilmelidir Füme gıdalardan kaçınılmalıdır Uzak Doğu ülkelerindeki yüksek mide kanseri sıklığından isli balık yeme geleneğinin sorumluluk sahibi olduğu kabul edilmektedir Etleri pişirmede yeterince iyi yanmamış mangal ateşi kullanılması da bazı kanser yapıcı kimyasal maddelerin oluşmasına neden olmaktadır Benzer risk yüksek miktarda nitrit içeren salam, sosis gibi şarküteri ürünleri için de geçerlidir
Şişmanlığın menopoz sonrası meme, prostat, kalın barsak kanseri ihtimalini arttırdığına dair veriler mevcuttur
Kanserin ortaya çıkmasından sorumluluk sahibi üçüncü manâlı neden ise giderek çoğalan çevre kirliliğidir Çevre kirliliği sadece hava kirliliğinden ibaret değildir İçme ve kullanım sularının, toprakların, dolayısıyla yiyeceklerin kirliliği de bu kapsam içerisine girmektedir Insanoğlu toprağı kazıp öyle fazla madeni yeryüzüne çıkarmakta, ne var ancak gerçekten yeryüzünde bulunmaması gereken bu madenlerin atıklarını zararsızlaştırmada benzer duyarlılığı göstermemektedir Her gün kullanılıp çöpe atılan pillerbunun en basit örnekleridir Çevre kirliliğinin kanser oluşumuna katkısı ozon tabakasının incelmesi ve mesleki faktörleri de işin içine kattığımızda %10'u bulmaktadır Stratosferik ozonun azalması ultraviyole ışınlarının zararlı etkilerini artırmıştır ve ultraviyolenin cilt kanserine neden olucu etkisi kesindir
Yaş ilerledikçe kanser riski artmaktadır Kadınlarda meme ve üreme organlarına ait kanserler; erkeklerde prostat ve akciğer kanserleri ileri yaşlarda daha çok görülmektedir
Kansere yakalanma olasılığı yukarıda anlattığımız etkenlerle rastlama yoğunluğu ve süresi ölçüsünde artmaktadır bu nedenle yaş ne dek ileriyse o kadar sık ve ahenkli hekim kontrolünden geçerek hastalığın henüz başlangıcında yakalanması mümkündür Yeterince erken teşhis konulduğunda kanser adamakıllı çare edilebilecek bir hastalıktır *