Karadır kaşların ferman yazdırır sozleri ve hikayesi
Karadır kaşların ferman yazdırır turkusu
Karadır kaşların ferman yazdırır,
Bu aşk beni diyar diyar gezdirir,
Lokman Hekim gelse, yaram azdırır,
Yaramı sarmaya yar kendi gelsin
Karadır Kaşların Ferman Yazdırır turkusunun kahramanı MUSTAFA TUNA ile 14 ARALIK 2002 tarihinde SEYİTGAZİ ‘deki evinde DSP Eskişehir Milletvekili NECATİ ALBAY ile birlikte yaptığım soyleşiMustafa TUNA ,astım hastasıZor nefes alıyor,arada bir yanındaki astım ilacı aletinden nefes cekiyordu Zaman zaman konuşurken zorlandı
Sayın Mustafa Tuna yıl 1944Siz Seyitgazi ’lisiniz, komşu kızına tutuluyorsunuz Ama babanız evlenmenize karşı cıkıyor Neden?
Kızın babası Rum'dan donme idi Babam ‘Ben soyuma Rum kanı katmam ’ diye itiraz etti Kanımıza karışmasın dedi Belki de isabetliydi Duşuncesi oyleydi Ama gonul ferman dinlemediği icin, biz kızı kacırmak zorunda kaldık
Nasıl ve kiminle kacırdınız?
Arabacı Raşit vardı Arkadaşımdı Kız nişanlanınca, biz Raşit ’in arabasıyla kacırmaya karar verdik Benim aracı kadınlarım vardı Haber getirip goturen Onlardan kızın ertesi gun ceşmeye geleceğini oğrendim Bir yandan da kızın kına hazırlığı var Bu iş bitiyor, biz bunu onleyelim dedik Kızın eviyle, Kuruceşme arasında dar bir sokak var Arabayı sokağın başına cektik Birgun onceden de atları nallatmışız Herşey hazır Kız testileri su doldurup, omuzuna almış Sokak dar kacacakgocecek yer yok Sabahın da koru Saat 78 gibi Kızı yakaladım Duvara carptım Omuzundaki su testileri kırıldı Kucaklayıp arabaya attım Atları kırbacladık Yola koyulduk Kalabalık bir gundu Arabacı yolu şaşırdı Planladığımız yola gitmedi Eskişehir yoluna saptı Zaten arabacı Raşit saralıydı Nobeti tuttu, titriyor Kız bağırıyor Bir elimle kızın ağzını kapatıyor, otekiyle Raşit ’i tutuyorum Yuları kavrayıp, atların sırtına bineceğim ama, bu defa otekiler arabadan duşecekler Atlar başı boş koşuyorlar Aniden bir de karşıdan kamyon cıktı Eskişehir tarafından geliyor Kamyonu goren atlar urktu, anayoldan cıkıp, orman yoluna saptı araba
Ve ormanların gumburtusu başladı Hangi ormandı bu?
KIZILTEPE ORMANI diyoruz Şu karşıdaki orman, Eskişehir yolunda Atlar ormanın icine daldı O arada millet de peşimize duşmuş Jandarma suvarisi bir yandan cevirdi; kızın nişanlısının akrabaları ote yandan Ustumuze geldiler Nihayet arabayı cevirdiler Teslim olmak zorunda kaldık
Alıp goturduler sizi
Goturduler, tevkif ettiler27 gun yattım Sorgu hakimi samimi bir arkadaşımdı Ben o zamanlar Halkevi calışmalarına katılıyorum Oradan tanışıyoruz Beni hapishane bahcesinde volta atarken gormuş, işaret etti bana ‘Hayrola n ’apıyorsun orada? ’ diye sordu Ben de ellerimi ustuste caprazlayıp, tevkif edildim dedim Gardiyanı gonderdi ‘yaz, tahliyemi istiyorum de ’ dedi Yazdım, imzaladım ‘Sen aşağı in Şimdi seni bırakacaklar ’ dedi Aşağı indim, beni tahliye ettiler O zaman sorgu hakiminin yetkisi vardı Ben tahliye oldum Ama mahkeme devam ediyor Dosya ağır cezaya, Eskişehir‘e gonderildi Duruşmaya cağırdılar Mahkemeye gittim İlk duruşmada beni tevkif ettiler
Suc kız kacırma tabii ki ?
Evet evet 431 ’e 62 inci madde gereğince dava acıldı Mahkeme devam ediyor İkinci duruşmaya kardeşimle babam, RAZİYE ’yi de getirdiler
Babanız araya girdi yani?
Evet, babam araya giriyor, kızın ifade vermesini istiyor Alıp mahkemeye kızı getiriyorlar ‘Ben gonlumle gittim Beni kacıran olmadı Yaşım kucuktu,beni zorla evermek istediler, ben de Mustafa ’ya rızamla kactım Zorla filan goturulmedim ’ Bunlar zapta gecti Savcı itiraz etti: ‘Kızın yaşı kucuk, tanıklığı gecerli değil‘ dedi Ben de ‘Sayın yargıc, akit kişiyi reşit kılar O zaman kucuktu ama, olay olmuş Kişi reşit sayılır ‘ dedim Beraatimi ve tahliyemi istedim İceri girdiler, bir saat kadar kaldılar Sonra kararı acıkladılar Bir seneye mahkum edildim Yalnız bu arada bir şey anlatmam gerek KARAKULAK diye biri var Seyitgazi ’de Varsıl Benim onunla bir meselem var Ben ilk 27 gun yatıp cıktığımda, peşime adam takıyorBeni vurdurtmak istiyor Adamın birine yuz lira veriyor O da benim arkadaşımdı Gelip bana durumu anlattı Biz o yuz lirayla,gidip guzel bir rakı ictik Sonra Karakulak ’ı yolda cevirip rezil ettim Beni vurdurtmak icin verdiği yuz lirayla icki ictiğimizi soyledim Boynuma sarıldı, gonlumu aldı Dayı yeğen olduk Aramız iyileşti Ama sonradan oğrendim ki, bir senelik tevkifatımda onun parmağı var Benim ceza almam icin mahkemeyi etkilemiş Yıl 1944, tek parti donemiBu tur şeyler kolay oluyordu Velhasıl biz bir yıl yatacağız Ben temyiz ettim, fakat savcının kızı da mahkeme kaleminde memur olarak calışıyor Kayıttan gecirdiğim dilekceyi, temyize gondermiyor Ama dilekcenin tarih ve numarası elimde var Bana karar tebliğ ediliyor, bakıyorum temyiz isteğim yokYazmamışlar İtiraz ettim Elimdeki tarihnumarayı gosterdim Zaten tahliyeme iki ay kalmış Gardiyana on lira verdim, yeni yazdığım dilekceyi bakanlığa gonderdim Tahkikat acıldı, mufettiş geldi Haklı cıktım ama, bir sene yattım
Siz bu arada olayı turkuye mi doktunuz?
Ben Seyitgazi ’deki ilk yirmi yedi gunluk hapisliğimde, sazla turkuyu soylemeye başlamıştım Hapishaneden, dışarıya taştı turku Butun Eskişehir ’in dilinde Oyle meşhur oldu ki turku, Eskişehir yıkılıyor Hapishanede berber Gazi vardı, idamlık Seyitgazi ’den O beni koruyor Kimse bana dokunamıyor hapishanede Tatarlar var Leylalardiye bir turku soyluyorlar Cumbuşun bini, bir para Bizim turku de her tarafa yayıldı Ben gunumu tamamlayıp cıkacağım sırada, Hakkı Efendi, yani kızın babası haber gonderiyor, tahliye olduğunda doğruca bizim eve gelsin goruşelimdiyor Ama babam kabul etmiyor Ben babamı karşıma alıp da onlara gitmedim
Yani goruşmediniz
Ben kızla goruşuyorum, ama babasına gitmedim Hatta hic unutmuyorum, aracılar vasıtasıyla kız bana bir cevre gondermişti Baktım olmayacak, babam reddediyor, 1948‘de terki diyar eyleyip, Ankara ’ya gittim Orada iş bulup calıştım İnşaatlarda calıştım, taşeronluk yaptım
Eşiniz Hikmet Hanımla nasıl tanıştınız?
Benim calıştığım insanların akrabası idi Her zaman goruyordum Kısmetmiş, istettim evlendik
Şimdi şunu oğrenmek istiyorum 'Karadır Kaşların Ferman Yazdırır Turkusu' bu anlattığınız yaşam oykunuzun yansıması mı? Yani size ait değil mi?
Bestesi de guftesi de bana ait
Başka turku yaktınız mı?
Şiirlerim cok, ama başka turkum yok
Bu turku cok tutuldu Herkes kendinden bir parca buluyor bu turkude Oğrenmek istiyorum ‘Karadır Kaşların Ferman Yazdırır ’ ne demek sizce?
Yani hatıra yazdırıyor demek
Kaşları kara mıydı?
Karaydı, cok da guzeldi rahmetli canım (Burada Mustafa Tuna ’nın gozleri doluyor Ağlamaklı oluyor)
‘Bu aşk beni diyar diyar gezdirir ’
Gezdirdi, uzun yıllar gurbette yaşadım Yirmi iki yıl Seyitgazi ’ye hic gelmedim
‘Lokman hekim gelse, yarem azdırır ’
Care yok yani
Care yok ‘Yaremi sarmaya yar kendi gelsin ’
Cok sozleri var turkunun Ama unutmuşum
‘Anası Ummu de babası Hakkı,
Bizi ayırmaya var mıydı hakkı,
Kuruceşme suyu cağlayıp akar,
Anası cıkmış da yollara bakar ’
Anasının adı Ummu, babasının adı da Hakkı mıydı?
‘Ormanların gumburtusu başıma vurur, Sevdiğimin hayali karşımda durur ’ ne demek?
Atlar ormana girdi yaOnu kastediyorum
‘Kızıltepe ardıcları sallanır, Birgun evvel atlarımız nallanır ’ Bir gun evvel Raşit atları nallatıp, arabayı hazırlamış yaniOyle mi?
Evet evetKızıltepe ormanı da Eskişehir yolu uzerindeki orman
Sonra Hikmet Hanımla evlendiniz Siz mutlu oldunuz, karşı tarafın durumu n ’oldu?
O cok uzgun oldu canım
Yakında mı oldu?
1989 ’ın 21 Temmuz ’unda oldu Şu şiirle andım ben
‘Acmış kollarını kara toprak,
Seni bağrına basmak icin,
Nicin nicin nicin,
Cektiğin ızdıraplar icin ’
(Sozun burasında Necati Albay, araya giriyor)
Mustafa Abi, senin turkude unuttuğun yeri ben hatırlatmak istiyorum
‘Dolana dolana geldim bacana,
Cay mı demletirsin Kadir kocana,
Danıştın da mı geldin Sultan Elif Hocana
Olum ver Allahım, ayrılık verme ’
Bunlar kim?
(Necati Albay) Kadir evlendiği adam, Sultan Elif de , Demirci Guru Memed ’in kardeşi, aracılık yapıyormuş
Benim yirmiyedi gunluk hapisliğimde duğun yapıldı, evlendi Altı ay, bir sene kocasıyla kaldı Benim icin ifade verdikten sonra, kocasının evine gitmedi, babasının evine dondu İşte o zaman babası hapisten cıkınca doğru bize gelsin dedi Resmen boşanmamışlardı; ayrıydılar Babam da rıza gostermeyince ben buraları terkettim
Ne zaman terkettiniz; kac yıl sonra dondunuz Seyitgazi ’ye?
1948 yılında terkettim; 1975 yılında dondum Cocukların coğu gurbette doğdu
(Necati Albay) Babasıyla kusken arada bir ‘Koylu Gazetesi ’ gonderirdi Seyitgazi ’ye Beni de aralarına alırlardı, babası Ahmet Amca bana okuturdu gazeteyi Mustafa Abi ’nin haberini oyle alırdık
Mustafa Bey, siz uygar bir insansınız, turku yakanların duygusallığı fazladır Hayatını o turkuye bağlar, etkisinden kurtulamaz Ama siz bunları aşmışsınız Mutlu bir evlilik yapmışsınız Meslek edinmişsiniz Yetişkin cocuklarınız var Yaşamda başarılısınız Ama burada benim oğrenmek istediğim şey şu; kızı başkasına zoraki vermeleri, babanızın da itirazı mı sizi etkiledi? Olayın nedeni bu mu yani?
Evet
Kız ile sonra hic karşılaştınız mı?
Kocası oldukten sonra bir iki karşılaştık Ailesiyle surekli goruşuyoruz Tabii konu hassas olduğu icin kimse ustune gitmiyor
Mustafa Bey, peki bu turku burada, Seyitgazi‘de doğmuş, Zonguldak ’a nasıl maledilmiş?
Vallahi bilmiyorum ki
(Necati Albay) Ağabey benim hatırımda kalan şu; ben sana hatırlatayım da sen ne dersen de Bu turkuyu sen Zonguldak ’ta calışırken, hani orada bir yerde calışmışsın ya!
Bartın ’da
Hah! Oralarda calışırken, Zonguldak turkusu diye verdin Buraya maledilmesin, aileler uzulmesin diye Benim hatırladığım, 1975 ’te sen buraya donduğunde seninle konuştuk O zaman sen bana boyle anlattın
Bu hastalık bende unutkanlık yaptı Bircok şeyi hatırlayamıyorum Turkunun cok sozunu de unuttum Hatıra defterim vardı Onu da yaktım
Şimdi işi yerine oturtmak gerek Bu turku Seyitgazi ’li iki gencin yaşadığı olay ustune yakılmış Olayın taze olması nedeniyle kimi ayrıntılar gizlenmiş Ama artık olan olmuş, olen olmuş Gercek neyse ortaya cıksın Turku de doğduğu yere maledilsin
Elli altmış sene gecti aradan Ben yazdığım şeyleri hatırlamıyorum
Bartın ’da ne iş yaptınız?
Tapu Kadastro ’da calışıyordum Gecici gorevle gittim 1950 ’li yıllar olsa gerek
Mustafa Bey, bu bir fikri urun Araba uretmek, tarlada bir şey yetiştirmek gibi Fikir uretimi Size ait olan bu urunu başkaları sahiplenmiş Hem de siz sebep olmuşsunuz Allah gecinden versin size bir şey olsa, bina malmulk gecer gider Ama bunlar kalıcıdır Bunlarla anılırsınız
İşte bilmiyorum gayri Benim adıma bir şey kaydettirmedim Kimse uzulsun istemedim
(Necati Albay elindeki dizeleri okuyor)
‘Minareye cıkıp bize baktılar,
Arkamıza candarmayı taktılar,
Arabada sarılıp da yattılar,
Olum ver Allahım ,ayrılık verme ’
Necati Bey daha iyi biliyor Halka malolmuş Ben unutuldum artık, halkın oldu turku
Necati Bey, siz bir ay oncesine, yani 3 Kasım 2002 secimlerine kadar DSP Eskişehir Milletvekili idiniz Benim de cok eski bir arkadaşımsınız Bana da bu turkuyu araştırmam icin yardımcı oldunuz Anlaşılıyor ki, ‘Karadır Kaşların Ferman Yazdırır ’ turkusu, doğduğu yere mal edilmemiş TRT kayıtlarında Zonguldak gorunuyor Oysa olay burada, Seyitgazi ’de gecmiş Sizin de cocukluk anılarınızda yeri var Bana bu turkunun bu bolgeye ve Mustafa Bey ’e ait olduğunu nasıl acıklayabilirsiniz?
Şimdi Yaşar ’cığım, Mustafa Abim, benim cok sevdiğim birlikte olduğum, beraber gun gecirdiğim bir kişi Mustafa Abi yetişme cağında, Seyitgazi ’yi terketti gitti Nedeni bir kız kacırma olayıdır Mustafa Abi ’nin babası ile de yakınlığım vardı Zaman zaman bir araya geldiğimizde, 'Ah oğlum, benim bir oğlum var, şimdi buralarda değil ’ der ic gecirirdi
Bu olaya mudahalesinden oturu uzuntu duyar mıydı?
Duymaz mıydı? Ben gercekten Mustafa Abi ’yi cok merak ederdim Onu tanımamıştım Ama Ahmet Amca ’nın anlatımından biliyordum Nerede olduğunu bilmezdim Ama zaman zaman ondan ‘Koylu Gazetesi ‘ gelirdi Kahvede oturan ihtiyarlara gazeteyi okurdum Yani benim bu aileyle boyle bir yakınlığım vardı Bu Koylu Gazetesi, Ahmet Amca ile oğlu arasında ve bizler arasında bir iletişim aracıydı Sonra aradan yıllar gecti, sanıyorum 70 ’li yıllardı Mustafa Abi emekli oldu Seyitgazi ’ye geldi Tanıştık Bu şimdi icinde bulunduğumuz evleri yaptırdı Buraya yerleşti Dostluk oyle başladı
Bu turkunun ona ait olduğu konusu
Bu turkunun ona ait olduğunu bilmeyen yoktur Seyitgazi ’de Turkunun sozlerinde gecen yerler de Seyitgazi ’nin yer adlarıdır Orneğin Kızıltepe, Eskişehir ’den Seyitgazi ’ye gelirken yol ustunde gorduğumuz tomruk yığılı tepenin adıdır Ve de ardıclar vardır ‘Ardıclık ’ denir Bu da geciyor turkude Kızıltepe ’nin altında deve yolu vardır ‘Develerin gumburtusu ’ diye geciyor Eskiden deve kervanları bu yoldan gecerdi Boyunlarında canlar vardı ‘Develerin gumburtusu , başıma vurur ’ lafı da budur Yani ‘Derelerin gumburtusu ’ değil ’Develerin gumburtusu ’ dur o Ve bu da Kızıltepe ’nin yanından gecen deve yoludur Kahramanları belli olan ‘Karadır Kaşların ’ turkusu Seyitgazi ’de yaratılmış bir turkudur Ama Mustafa Abi bunu kimseye zarar vermemek icin gecici olarak calıştığı Zonguldak ’a maletmiştir Cunku aileler rencide olsun istemiyordu Kız evlenmişti Cocukları vardı Boylece turku oradan halka maloldu Her Seyitgazi ’li bu turkunun olayını bilirdi Vaktiyle bu turku radyodan calınırken, Seyitgazi ’liler olaya duydukları saygıdan oturu radyolarını kapatırlardı Yani sozun kısası bu turku sazıyla, sozuyle Seyitgazi ’lidir Mustafa Abi ’nin yaşam oykusudur
Peki Mustafa Bey sizin eğitiminiz neydi?
Burada Seyitgazi ’de o zaman ortaokul yoktu İlkokulu burada bitirdim, Kalecik‘te ortaokul diploması aldım Tapu Kadastro ’ya girdim Orada tekamul kurslarına devam ettim Kademe kademe ilerleyip, tapu mudurluğunden emekli oldum1921 doğumluyum
Mustafa Bey sizi bu hasta halinizde epeyce yorduk Cok teşekkur ederim Ama onemli bir saptama yaptığımıza inanıyorum Eğer izin verirseniz, turkunun kimliğinin değişmesi icin gerekli girişimleri yapacağım MESAM ve TRT ’ye bu anlattıklarınızı aktaracağım Turk Halk Muziğimizin onemli urunlerinden biri olan Karadır Kaşların Ferman Yazdırır turkusunun ’nun asıl kaynağına, yani SEYİTGAZİ ’ye ve şahsınıza kaydedilmesi icin caba gostereceğim
Kimseye zarar gelsin istemiyorum Hatta kızın adı hic gecmese iyi olur Gerisi size kalmış, n‘aparsanız yapın
KARADIR KAŞLARIN FERMAN YAZDIRIR
Karadır kaşların ferman yazdırır,
Bu aşk beni diyar diyar gezdirir,
Lokman Hekim gelse, yaram azdırır,
Yaramı sarmaya yar kendi gelsin
Ormanlardan aşağı aşar gecerim,
Nazlı yari kaybettim ağlar gezerim
Ormanların gumburtusu, başıma vurur,
Nazlı yarin hayali karşımda durur
Karadır kaşların benzer komure,
Yardan ayrılması zarar omure,
Kollarımdan bağlasalar demire,
Kırarım demiri, giderim yare
Ormanlardan aşağı aşar giderim,
Nazlı yari kaybettim,ağlar gezerim,
Ormanların gumburtusu, başıma vurur,
Nazlı yarin hayali karşımda durur
Uzaklara gittim,gelirimdiye,
Tabancamı doldurdum vururum
Hic aklıma gelmez olurum diye,
Olum ver Allahım ayrılık verme
Ormanlardan aşağı aşar giderim,
Nazlı yari kaybettim,ağlar gezerim,
Ormanların gumburtusu, başıma vurur,
Nazlı yarin hayali karşımda durur
Uc guzel oturmuş karaya bakmaz,
İnsan sevdiğini dilden bırakmaz,
Hey Allahtan korkmaz, kuldan utanmaz,
Gonul defterinden sildin mi beni
Ormanlardan aşağı aşar giderim,
Nazlı yari kaybettim,ağlar gezerim,
Ormanların gumburtusu, başıma vurur,
Nazlı yarin hayali karşımda durur
Karadır kaşların ferman yazdırır turkusu
Karadır kaşların ferman yazdırır,
Bu aşk beni diyar diyar gezdirir,
Lokman Hekim gelse, yaram azdırır,
Yaramı sarmaya yar kendi gelsin
Karadır Kaşların Ferman Yazdırır turkusunun kahramanı MUSTAFA TUNA ile 14 ARALIK 2002 tarihinde SEYİTGAZİ ‘deki evinde DSP Eskişehir Milletvekili NECATİ ALBAY ile birlikte yaptığım soyleşiMustafa TUNA ,astım hastasıZor nefes alıyor,arada bir yanındaki astım ilacı aletinden nefes cekiyordu Zaman zaman konuşurken zorlandı
Sayın Mustafa Tuna yıl 1944Siz Seyitgazi ’lisiniz, komşu kızına tutuluyorsunuz Ama babanız evlenmenize karşı cıkıyor Neden?
Kızın babası Rum'dan donme idi Babam ‘Ben soyuma Rum kanı katmam ’ diye itiraz etti Kanımıza karışmasın dedi Belki de isabetliydi Duşuncesi oyleydi Ama gonul ferman dinlemediği icin, biz kızı kacırmak zorunda kaldık
Nasıl ve kiminle kacırdınız?
Arabacı Raşit vardı Arkadaşımdı Kız nişanlanınca, biz Raşit ’in arabasıyla kacırmaya karar verdik Benim aracı kadınlarım vardı Haber getirip goturen Onlardan kızın ertesi gun ceşmeye geleceğini oğrendim Bir yandan da kızın kına hazırlığı var Bu iş bitiyor, biz bunu onleyelim dedik Kızın eviyle, Kuruceşme arasında dar bir sokak var Arabayı sokağın başına cektik Birgun onceden de atları nallatmışız Herşey hazır Kız testileri su doldurup, omuzuna almış Sokak dar kacacakgocecek yer yok Sabahın da koru Saat 78 gibi Kızı yakaladım Duvara carptım Omuzundaki su testileri kırıldı Kucaklayıp arabaya attım Atları kırbacladık Yola koyulduk Kalabalık bir gundu Arabacı yolu şaşırdı Planladığımız yola gitmedi Eskişehir yoluna saptı Zaten arabacı Raşit saralıydı Nobeti tuttu, titriyor Kız bağırıyor Bir elimle kızın ağzını kapatıyor, otekiyle Raşit ’i tutuyorum Yuları kavrayıp, atların sırtına bineceğim ama, bu defa otekiler arabadan duşecekler Atlar başı boş koşuyorlar Aniden bir de karşıdan kamyon cıktı Eskişehir tarafından geliyor Kamyonu goren atlar urktu, anayoldan cıkıp, orman yoluna saptı araba
Ve ormanların gumburtusu başladı Hangi ormandı bu?
KIZILTEPE ORMANI diyoruz Şu karşıdaki orman, Eskişehir yolunda Atlar ormanın icine daldı O arada millet de peşimize duşmuş Jandarma suvarisi bir yandan cevirdi; kızın nişanlısının akrabaları ote yandan Ustumuze geldiler Nihayet arabayı cevirdiler Teslim olmak zorunda kaldık
Alıp goturduler sizi
Goturduler, tevkif ettiler27 gun yattım Sorgu hakimi samimi bir arkadaşımdı Ben o zamanlar Halkevi calışmalarına katılıyorum Oradan tanışıyoruz Beni hapishane bahcesinde volta atarken gormuş, işaret etti bana ‘Hayrola n ’apıyorsun orada? ’ diye sordu Ben de ellerimi ustuste caprazlayıp, tevkif edildim dedim Gardiyanı gonderdi ‘yaz, tahliyemi istiyorum de ’ dedi Yazdım, imzaladım ‘Sen aşağı in Şimdi seni bırakacaklar ’ dedi Aşağı indim, beni tahliye ettiler O zaman sorgu hakiminin yetkisi vardı Ben tahliye oldum Ama mahkeme devam ediyor Dosya ağır cezaya, Eskişehir‘e gonderildi Duruşmaya cağırdılar Mahkemeye gittim İlk duruşmada beni tevkif ettiler
Suc kız kacırma tabii ki ?
Evet evet 431 ’e 62 inci madde gereğince dava acıldı Mahkeme devam ediyor İkinci duruşmaya kardeşimle babam, RAZİYE ’yi de getirdiler
Babanız araya girdi yani?
Evet, babam araya giriyor, kızın ifade vermesini istiyor Alıp mahkemeye kızı getiriyorlar ‘Ben gonlumle gittim Beni kacıran olmadı Yaşım kucuktu,beni zorla evermek istediler, ben de Mustafa ’ya rızamla kactım Zorla filan goturulmedim ’ Bunlar zapta gecti Savcı itiraz etti: ‘Kızın yaşı kucuk, tanıklığı gecerli değil‘ dedi Ben de ‘Sayın yargıc, akit kişiyi reşit kılar O zaman kucuktu ama, olay olmuş Kişi reşit sayılır ‘ dedim Beraatimi ve tahliyemi istedim İceri girdiler, bir saat kadar kaldılar Sonra kararı acıkladılar Bir seneye mahkum edildim Yalnız bu arada bir şey anlatmam gerek KARAKULAK diye biri var Seyitgazi ’de Varsıl Benim onunla bir meselem var Ben ilk 27 gun yatıp cıktığımda, peşime adam takıyorBeni vurdurtmak istiyor Adamın birine yuz lira veriyor O da benim arkadaşımdı Gelip bana durumu anlattı Biz o yuz lirayla,gidip guzel bir rakı ictik Sonra Karakulak ’ı yolda cevirip rezil ettim Beni vurdurtmak icin verdiği yuz lirayla icki ictiğimizi soyledim Boynuma sarıldı, gonlumu aldı Dayı yeğen olduk Aramız iyileşti Ama sonradan oğrendim ki, bir senelik tevkifatımda onun parmağı var Benim ceza almam icin mahkemeyi etkilemiş Yıl 1944, tek parti donemiBu tur şeyler kolay oluyordu Velhasıl biz bir yıl yatacağız Ben temyiz ettim, fakat savcının kızı da mahkeme kaleminde memur olarak calışıyor Kayıttan gecirdiğim dilekceyi, temyize gondermiyor Ama dilekcenin tarih ve numarası elimde var Bana karar tebliğ ediliyor, bakıyorum temyiz isteğim yokYazmamışlar İtiraz ettim Elimdeki tarihnumarayı gosterdim Zaten tahliyeme iki ay kalmış Gardiyana on lira verdim, yeni yazdığım dilekceyi bakanlığa gonderdim Tahkikat acıldı, mufettiş geldi Haklı cıktım ama, bir sene yattım
Siz bu arada olayı turkuye mi doktunuz?
Ben Seyitgazi ’deki ilk yirmi yedi gunluk hapisliğimde, sazla turkuyu soylemeye başlamıştım Hapishaneden, dışarıya taştı turku Butun Eskişehir ’in dilinde Oyle meşhur oldu ki turku, Eskişehir yıkılıyor Hapishanede berber Gazi vardı, idamlık Seyitgazi ’den O beni koruyor Kimse bana dokunamıyor hapishanede Tatarlar var Leylalardiye bir turku soyluyorlar Cumbuşun bini, bir para Bizim turku de her tarafa yayıldı Ben gunumu tamamlayıp cıkacağım sırada, Hakkı Efendi, yani kızın babası haber gonderiyor, tahliye olduğunda doğruca bizim eve gelsin goruşelimdiyor Ama babam kabul etmiyor Ben babamı karşıma alıp da onlara gitmedim
Yani goruşmediniz
Ben kızla goruşuyorum, ama babasına gitmedim Hatta hic unutmuyorum, aracılar vasıtasıyla kız bana bir cevre gondermişti Baktım olmayacak, babam reddediyor, 1948‘de terki diyar eyleyip, Ankara ’ya gittim Orada iş bulup calıştım İnşaatlarda calıştım, taşeronluk yaptım
Eşiniz Hikmet Hanımla nasıl tanıştınız?
Benim calıştığım insanların akrabası idi Her zaman goruyordum Kısmetmiş, istettim evlendik
Şimdi şunu oğrenmek istiyorum 'Karadır Kaşların Ferman Yazdırır Turkusu' bu anlattığınız yaşam oykunuzun yansıması mı? Yani size ait değil mi?
Bestesi de guftesi de bana ait
Başka turku yaktınız mı?
Şiirlerim cok, ama başka turkum yok
Bu turku cok tutuldu Herkes kendinden bir parca buluyor bu turkude Oğrenmek istiyorum ‘Karadır Kaşların Ferman Yazdırır ’ ne demek sizce?
Yani hatıra yazdırıyor demek
Kaşları kara mıydı?
Karaydı, cok da guzeldi rahmetli canım (Burada Mustafa Tuna ’nın gozleri doluyor Ağlamaklı oluyor)
‘Bu aşk beni diyar diyar gezdirir ’
Gezdirdi, uzun yıllar gurbette yaşadım Yirmi iki yıl Seyitgazi ’ye hic gelmedim
‘Lokman hekim gelse, yarem azdırır ’
Care yok yani
Care yok ‘Yaremi sarmaya yar kendi gelsin ’
Cok sozleri var turkunun Ama unutmuşum
‘Anası Ummu de babası Hakkı,
Bizi ayırmaya var mıydı hakkı,
Kuruceşme suyu cağlayıp akar,
Anası cıkmış da yollara bakar ’
Anasının adı Ummu, babasının adı da Hakkı mıydı?
‘Ormanların gumburtusu başıma vurur, Sevdiğimin hayali karşımda durur ’ ne demek?
Atlar ormana girdi yaOnu kastediyorum
‘Kızıltepe ardıcları sallanır, Birgun evvel atlarımız nallanır ’ Bir gun evvel Raşit atları nallatıp, arabayı hazırlamış yaniOyle mi?
Evet evetKızıltepe ormanı da Eskişehir yolu uzerindeki orman
Sonra Hikmet Hanımla evlendiniz Siz mutlu oldunuz, karşı tarafın durumu n ’oldu?
O cok uzgun oldu canım
Yakında mı oldu?
1989 ’ın 21 Temmuz ’unda oldu Şu şiirle andım ben
‘Acmış kollarını kara toprak,
Seni bağrına basmak icin,
Nicin nicin nicin,
Cektiğin ızdıraplar icin ’
(Sozun burasında Necati Albay, araya giriyor)
Mustafa Abi, senin turkude unuttuğun yeri ben hatırlatmak istiyorum
‘Dolana dolana geldim bacana,
Cay mı demletirsin Kadir kocana,
Danıştın da mı geldin Sultan Elif Hocana
Olum ver Allahım, ayrılık verme ’
Bunlar kim?
(Necati Albay) Kadir evlendiği adam, Sultan Elif de , Demirci Guru Memed ’in kardeşi, aracılık yapıyormuş
Benim yirmiyedi gunluk hapisliğimde duğun yapıldı, evlendi Altı ay, bir sene kocasıyla kaldı Benim icin ifade verdikten sonra, kocasının evine gitmedi, babasının evine dondu İşte o zaman babası hapisten cıkınca doğru bize gelsin dedi Resmen boşanmamışlardı; ayrıydılar Babam da rıza gostermeyince ben buraları terkettim
Ne zaman terkettiniz; kac yıl sonra dondunuz Seyitgazi ’ye?
1948 yılında terkettim; 1975 yılında dondum Cocukların coğu gurbette doğdu
(Necati Albay) Babasıyla kusken arada bir ‘Koylu Gazetesi ’ gonderirdi Seyitgazi ’ye Beni de aralarına alırlardı, babası Ahmet Amca bana okuturdu gazeteyi Mustafa Abi ’nin haberini oyle alırdık
Mustafa Bey, siz uygar bir insansınız, turku yakanların duygusallığı fazladır Hayatını o turkuye bağlar, etkisinden kurtulamaz Ama siz bunları aşmışsınız Mutlu bir evlilik yapmışsınız Meslek edinmişsiniz Yetişkin cocuklarınız var Yaşamda başarılısınız Ama burada benim oğrenmek istediğim şey şu; kızı başkasına zoraki vermeleri, babanızın da itirazı mı sizi etkiledi? Olayın nedeni bu mu yani?
Evet
Kız ile sonra hic karşılaştınız mı?
Kocası oldukten sonra bir iki karşılaştık Ailesiyle surekli goruşuyoruz Tabii konu hassas olduğu icin kimse ustune gitmiyor
Mustafa Bey, peki bu turku burada, Seyitgazi‘de doğmuş, Zonguldak ’a nasıl maledilmiş?
Vallahi bilmiyorum ki
(Necati Albay) Ağabey benim hatırımda kalan şu; ben sana hatırlatayım da sen ne dersen de Bu turkuyu sen Zonguldak ’ta calışırken, hani orada bir yerde calışmışsın ya!
Bartın ’da
Hah! Oralarda calışırken, Zonguldak turkusu diye verdin Buraya maledilmesin, aileler uzulmesin diye Benim hatırladığım, 1975 ’te sen buraya donduğunde seninle konuştuk O zaman sen bana boyle anlattın
Bu hastalık bende unutkanlık yaptı Bircok şeyi hatırlayamıyorum Turkunun cok sozunu de unuttum Hatıra defterim vardı Onu da yaktım
Şimdi işi yerine oturtmak gerek Bu turku Seyitgazi ’li iki gencin yaşadığı olay ustune yakılmış Olayın taze olması nedeniyle kimi ayrıntılar gizlenmiş Ama artık olan olmuş, olen olmuş Gercek neyse ortaya cıksın Turku de doğduğu yere maledilsin
Elli altmış sene gecti aradan Ben yazdığım şeyleri hatırlamıyorum
Bartın ’da ne iş yaptınız?
Tapu Kadastro ’da calışıyordum Gecici gorevle gittim 1950 ’li yıllar olsa gerek
Mustafa Bey, bu bir fikri urun Araba uretmek, tarlada bir şey yetiştirmek gibi Fikir uretimi Size ait olan bu urunu başkaları sahiplenmiş Hem de siz sebep olmuşsunuz Allah gecinden versin size bir şey olsa, bina malmulk gecer gider Ama bunlar kalıcıdır Bunlarla anılırsınız
İşte bilmiyorum gayri Benim adıma bir şey kaydettirmedim Kimse uzulsun istemedim
(Necati Albay elindeki dizeleri okuyor)
‘Minareye cıkıp bize baktılar,
Arkamıza candarmayı taktılar,
Arabada sarılıp da yattılar,
Olum ver Allahım ,ayrılık verme ’
Necati Bey daha iyi biliyor Halka malolmuş Ben unutuldum artık, halkın oldu turku
Necati Bey, siz bir ay oncesine, yani 3 Kasım 2002 secimlerine kadar DSP Eskişehir Milletvekili idiniz Benim de cok eski bir arkadaşımsınız Bana da bu turkuyu araştırmam icin yardımcı oldunuz Anlaşılıyor ki, ‘Karadır Kaşların Ferman Yazdırır ’ turkusu, doğduğu yere mal edilmemiş TRT kayıtlarında Zonguldak gorunuyor Oysa olay burada, Seyitgazi ’de gecmiş Sizin de cocukluk anılarınızda yeri var Bana bu turkunun bu bolgeye ve Mustafa Bey ’e ait olduğunu nasıl acıklayabilirsiniz?
Şimdi Yaşar ’cığım, Mustafa Abim, benim cok sevdiğim birlikte olduğum, beraber gun gecirdiğim bir kişi Mustafa Abi yetişme cağında, Seyitgazi ’yi terketti gitti Nedeni bir kız kacırma olayıdır Mustafa Abi ’nin babası ile de yakınlığım vardı Zaman zaman bir araya geldiğimizde, 'Ah oğlum, benim bir oğlum var, şimdi buralarda değil ’ der ic gecirirdi
Bu olaya mudahalesinden oturu uzuntu duyar mıydı?
Duymaz mıydı? Ben gercekten Mustafa Abi ’yi cok merak ederdim Onu tanımamıştım Ama Ahmet Amca ’nın anlatımından biliyordum Nerede olduğunu bilmezdim Ama zaman zaman ondan ‘Koylu Gazetesi ‘ gelirdi Kahvede oturan ihtiyarlara gazeteyi okurdum Yani benim bu aileyle boyle bir yakınlığım vardı Bu Koylu Gazetesi, Ahmet Amca ile oğlu arasında ve bizler arasında bir iletişim aracıydı Sonra aradan yıllar gecti, sanıyorum 70 ’li yıllardı Mustafa Abi emekli oldu Seyitgazi ’ye geldi Tanıştık Bu şimdi icinde bulunduğumuz evleri yaptırdı Buraya yerleşti Dostluk oyle başladı
Bu turkunun ona ait olduğu konusu
Bu turkunun ona ait olduğunu bilmeyen yoktur Seyitgazi ’de Turkunun sozlerinde gecen yerler de Seyitgazi ’nin yer adlarıdır Orneğin Kızıltepe, Eskişehir ’den Seyitgazi ’ye gelirken yol ustunde gorduğumuz tomruk yığılı tepenin adıdır Ve de ardıclar vardır ‘Ardıclık ’ denir Bu da geciyor turkude Kızıltepe ’nin altında deve yolu vardır ‘Develerin gumburtusu ’ diye geciyor Eskiden deve kervanları bu yoldan gecerdi Boyunlarında canlar vardı ‘Develerin gumburtusu , başıma vurur ’ lafı da budur Yani ‘Derelerin gumburtusu ’ değil ’Develerin gumburtusu ’ dur o Ve bu da Kızıltepe ’nin yanından gecen deve yoludur Kahramanları belli olan ‘Karadır Kaşların ’ turkusu Seyitgazi ’de yaratılmış bir turkudur Ama Mustafa Abi bunu kimseye zarar vermemek icin gecici olarak calıştığı Zonguldak ’a maletmiştir Cunku aileler rencide olsun istemiyordu Kız evlenmişti Cocukları vardı Boylece turku oradan halka maloldu Her Seyitgazi ’li bu turkunun olayını bilirdi Vaktiyle bu turku radyodan calınırken, Seyitgazi ’liler olaya duydukları saygıdan oturu radyolarını kapatırlardı Yani sozun kısası bu turku sazıyla, sozuyle Seyitgazi ’lidir Mustafa Abi ’nin yaşam oykusudur
Peki Mustafa Bey sizin eğitiminiz neydi?
Burada Seyitgazi ’de o zaman ortaokul yoktu İlkokulu burada bitirdim, Kalecik‘te ortaokul diploması aldım Tapu Kadastro ’ya girdim Orada tekamul kurslarına devam ettim Kademe kademe ilerleyip, tapu mudurluğunden emekli oldum1921 doğumluyum
Mustafa Bey sizi bu hasta halinizde epeyce yorduk Cok teşekkur ederim Ama onemli bir saptama yaptığımıza inanıyorum Eğer izin verirseniz, turkunun kimliğinin değişmesi icin gerekli girişimleri yapacağım MESAM ve TRT ’ye bu anlattıklarınızı aktaracağım Turk Halk Muziğimizin onemli urunlerinden biri olan Karadır Kaşların Ferman Yazdırır turkusunun ’nun asıl kaynağına, yani SEYİTGAZİ ’ye ve şahsınıza kaydedilmesi icin caba gostereceğim
Kimseye zarar gelsin istemiyorum Hatta kızın adı hic gecmese iyi olur Gerisi size kalmış, n‘aparsanız yapın
KARADIR KAŞLARIN FERMAN YAZDIRIR
Karadır kaşların ferman yazdırır,
Bu aşk beni diyar diyar gezdirir,
Lokman Hekim gelse, yaram azdırır,
Yaramı sarmaya yar kendi gelsin
Ormanlardan aşağı aşar gecerim,
Nazlı yari kaybettim ağlar gezerim
Ormanların gumburtusu, başıma vurur,
Nazlı yarin hayali karşımda durur
Karadır kaşların benzer komure,
Yardan ayrılması zarar omure,
Kollarımdan bağlasalar demire,
Kırarım demiri, giderim yare
Ormanlardan aşağı aşar giderim,
Nazlı yari kaybettim,ağlar gezerim,
Ormanların gumburtusu, başıma vurur,
Nazlı yarin hayali karşımda durur
Uzaklara gittim,gelirimdiye,
Tabancamı doldurdum vururum
Hic aklıma gelmez olurum diye,
Olum ver Allahım ayrılık verme
Ormanlardan aşağı aşar giderim,
Nazlı yari kaybettim,ağlar gezerim,
Ormanların gumburtusu, başıma vurur,
Nazlı yarin hayali karşımda durur
Uc guzel oturmuş karaya bakmaz,
İnsan sevdiğini dilden bırakmaz,
Hey Allahtan korkmaz, kuldan utanmaz,
Gonul defterinden sildin mi beni
Ormanlardan aşağı aşar giderim,
Nazlı yari kaybettim,ağlar gezerim,
Ormanların gumburtusu, başıma vurur,
Nazlı yarin hayali karşımda durur