Karanamoğulları Beyliği
Türkçe'den diğer dilin konuşulmasını yasaklayan Karamanoğulları, Osmanoğulları'nın en büyük rakibi idiAnadolu'da yaklaşık 230 sene hüküm süren bu beylik, Türkmen beyliklerinin Osmanoğulları'dan sonra en önemlisi, en kudretlisidir Merkezi Karaman (o zamanki adı Larende) olan geniş bir bölgede, enerjik bir devlet olarak hüküm sürmüş ve Büyük Selçuklu Devleti'nin halefi, Anadolu'nun hakimi elde etmek için Osmanlılarla çaba etmişlerdi Karaman Tacıbir prenslik yok, bir krallık sayılmıştır
Konya'yı yani Türkiye Hâkanlığı'nın sabık başkentini ellerinde tutan Karamanoğulları, Selçuklular'ın halefi olarak kendilerini ibraz eylemişlerse de, Osmanoğulları'nın jeopolitik vaziyetinden, gazalarının yarattığı prestijden ve hükümdarlarının emsalsiz dehâsından mütevellit yer alan rekabet ve üstünlüğü karşı, bu iddiaları hayalden öteye gidememiştir Anadolu Birliği'ni yapmak ve Türkiye Hâkanlığı'nı bitmiş yapı etmek istiyen Osmanoğulları'na en büyük güçlük çıkartanlar, Karamanoğulları'dır Osmanlılar'ın şevket ve azametini zedelemek, mümkünse yıkmak için, Avrupa Hıristiyan devletleri ile bile ittifak akdetmişlerdir Karaman Türkmen Beyliği, 1250 yıllarından 1487'ye değin takriben 237 yıl sürmüştür Ama son yıllar, mutlak Osmanlı hâkimiyeti altında geçmiş ve Karamanoğulları, İçel'de küçük bir toprak parçası ile iktifa eylemişlerdir Karamanoğulları, 1308'e kadar Türkiye Hâkanlığı'nın bir parçasını meydana getirmişler ve Selçukoğulları'na tabî olmuşlardır Hattâ Selçukoğulları'nı İlhanlı boyunduruğundan kurtarmak için millî ihtilâller çıkarmışlar ve Memlûk Türkleri kadar desteklenmişlerdir Karamanoğulları'nın Orta Anadolu'da prestijleri bu yüzden İlhanlı tahakkümünden bıkan Türk halk tabakaları aralarında fazla artmıştır
1335'e kadar Karamanoğulları, zorunlu epeyce İlhanlılar'a tabî olmuşlar, ama bu tâbiiyet bağını koparmak için her türlü fırsatı kullanmışlardır Bu tarihten sonra istiklâl kazanmışlarsa da, Memlûk tesiri ülkeden beceriksiz olmamıştır Karamanlılar, Memlûkler'in hâkimiyet sahasına dürüst bölüştürme temayülleri gösterdikleri için, arada çatışmalar olmuştur 1399'dan 28 temmuz 1402 ye dek 3 yıl Karaman Beyliği, Osmanlı İmparatorluğu'na katılmış, Ankara felâketinden sonradan Timur kadar, eskisinden daha genişçe olarak diriltilmiştir 1399'a takaddüm eden senelerde de Karamanlılar, Osmanlı nüfuz sahasına girmişler, hattâ onu metbû tanımışlardır 1417'de Memlûkler'i metbû tanımışlar, lakin eksik daha sonra her yerde Osmanlılar'ı metbû tanımaya mecburi olmuşlardır aynı zamanda her fırsatta Osmanlılar'a baş kaldırmaktan geri durmamışlardır
1250 yıllarından 1256 yıllarına kadar tahminen 6 sene Ereğli, 1256 yıllarından 1261'e kadar yaklaşık olarak 5 yıl Ermenek, Beylik başkenti olmuştur Sonradan başkent o süre daha fazla Lârendedenen Karaman şehrine nakledilmiş, sonuna kadar bu şehirde kalmakla beraber Konya, zaman zaman, ülkenin en büyük şehri olmak haysiyetiyle taht şehri de olmuş ve bazı efendiler burada oturmuşlardırKaramanoğulları, Oğuzlar'ın Kaçar boyu beylerinden olan Ahmed Sâdeddin Bey'in oğlu Nûre Sûfî Bey'den inmişlerdir Nûre Sûfî Bey, Eretna Bey'in halası ile evli idi 2,5 yüzyıllık tarihleri baştan başa Karaman toprakları büyüyüp küçülmüştür Önceleri esas İçel'e yani Göksu'nun batısında kalan topraklara, Manavgat Çayı'nın doğusunda kalan topraklarla Alâiye'ye, Ermenek, Hadım, Bozkır, Karaman, Ereğli taraflarına hâkim olmuşlardır zaman zaman Konya'ya girmişlerse de, Selçukoğulları namına hareket etmiş, hükümdarlık bahis etmemişlerdir Anadolu'da İlhanlı hâkimiyeti kalktıktan sonra Konya'yı, Ankara'ya kadar ele geçirmişlerdir 1417'de Tarsus'u Memlûkler'e bırakmışlar, 1433'te Beyşehri'ni Osmanlılar'dan almışlar, 1437'de Kayseri'yi Osmanlılar'a vermişler, fakat Develikarahisar sonuna kadar Karamanlılarda kalmış, 1465'te Osmanlılar göre Akşehir, Beyşehir ve Ilgın'dan da çıkarılmışlardır En geniş şekliyle Karaman beyliği, bugünkü Türkiye'nin şu vilâyet ve kazalarına yayılmıştır: Konya, Niğde, Kayseri, Ankara, Nevşehir, İçel, Kırşehir vilâyetlerinin tamamı, Antalya vilâyetinin doğu yarısı Ankara'daki Ahi Cumhuriyeti, Karaman nüfuz ve tâbiiyetinde bulunmuştur Karamanlılar, batıya içten Antalya, İsparta, Afyon sahalarında ara sıra yukarıda gösterilen sınırları da aşmışlardır Yukarıda gösterilen topraklar, 146000 km2 tutmaktadır Bu topraklarda o zamanlar 2 milyon nüfus olduğunu varsayım edebiliriz 1360'a içten olan sınırlârıyla Karaman beyliği, 100000 km2 kadardı
I Mehmed Bey'in Türkçeyi Türkiye'nin Tek Resmî Lisanı Olarak İlânı (13 mayıs 1277)
Karamanoğlu I Mehmed Bey, Selçuklu Hanedanı namına Konya'da: Bugünden daha sonra anda, dergâhta, bârgâhta, mecliste ve meydanda Türkçe'den başka dil kullanılmamasıhakkındaki önemli fermanını neşretmiştir Bu suretle resmî devlet işlerinde kullanılan Arabça ve özellikle Farsça'nın hâkimiyetine büyük bir darbe vurulmuştur Osmanoğulları, Türkçe'nin mutlak hâkimiyetini XVI asırda temin eylemişlerdir Mehmed Bey'in fermanı, Türk kültür tarihinin önemli hâdiselerindendir Bugün Dil Bayramıolarak her yıl 13 Mayısta Karaman'da Türkiye ölçüsünde kutlanmaktadır
Ereğli'de hüküm süren devletin kurucusu Nûre Sûfî Bey, Mut'a yan Sinanlı yakınlarında Değirmenlik mevkiinde gömülüdür Yerine geçen büyük oğlu ve hanedana adını veren Kerîmeddin Karaman Bey, başkenti Ermenek'e götürmüştür Karaman Bey, III Sultan Kılıç Arslan'ın kızı ile evlenmiştir 6 kardeşini tanıyoruz: Kemâleddin Bey, Oğuz Han Bey, Timur Han Bey, Hayreddin Bey, Zeynelhac Bey ve Bunsuz Bey Bu son ikisi, 1261'de Konya'da öldürülmüşlerdir
Karaman Bey, 8 oğul bırakmıştır: Şemseddin Mehmed, Güneri, Bedreddin Mahmud, Kasım, Zekeriya, Tanu, Halil ve Ali baylar Karaman Bey'in yerine I Mehmed Bey, sonradan kardeşleri Güneri ve Mahmud baylar, sonradan Mehmed Bey'in oğlu Yahşi Han Bey geçmişlerdir Mehmed, Zekeriya ve Tanu Beyler, 1283'te şehit olmuşlardır Mahmud Bey de şehîden ölmüştür Yahşı Han Bey, Konya'da 4 yıl saltanat sürmüş, yerine amcası Mahmud Bey'in oğulları Bedreddin I İbrahim ve Alâeddin Halil Mirza beyler geçmişlerdir Halil Mirza Bey, 13121333 arasında devletin başkumandanı idi Ölünce yerine baştan I İbrahim Bey, sonra İbrahim Bey'in büyük oğlu Fahreddin Ahmed Bey, daha sonra ortanca oğlu Şemseddin Bey, onun öldürülmesinden sonra Mahmud Bey'in oğullarından Hacı Sûfî Burhâneddin Musa Bey, tahta geçmişlerdir Musa Bey, 5 sene Mut'u başkent yapıp saltanat sürmüştür; tahta geçmeden Ermenek beyi idi Ufak kardeşi ve Mahmud Bey'in küçük oğlu, İsâ Bey'dir
Musa Bey'den sonra tahta, İbrahim Bey'in ufak oğlu Seyfeddin Süleyman Bey geçti Amcası Musa Bey, Mut'ta saltanat sürerken, Süleyman Bey 5 sene Karaman'da beylik yapmıştı 11 Ocak 1350'de de Eretnalılar'a tutsak düşmüştür Öldürülünce yerine Halil Mirza Bey'in büyük oğlu I Alâeddin Ali Bey geçti Halil Mirza Bey'in diğer oğulları 1370 yıllarında ölen Seyfeddin Süleyman, Dâvûd, İshak ve Hızır Beyler'dir Süleyman Bey'in oğlu Şeyh Hasan Bey'le İshak Bey'in oğulları Gıyâseddin ve Emîr Şâh Efendiler'i de tanıyoruz
Alâeddin Ali Bey, 41 yıl süren bir saltanat devresi geçirdi Orhan Gazi, I Murad ve Şimşek Bâyezid ile muasırdır I Murad'ın kızı ve Yıldırım'ın kızkardeşi Nefise Sultan'la evlenmiştir 1398'de kayınbiraderi Yıldırım Bâyezid kadar tutsak gücenmiş ve idam edilmiştir Tahta çıkmadan önce, Konya beyi idi
Alâeddin Ali Bey'e, Nefise Sultan'dan doğan oğlu Nâsıreddin (Gıyâseddin) II Mehmed Bey halef oldu Başlıca kadar I Murad'ın torunu, ikinci derecede amcası idi 1399'dan 1402 ağustosuna kadar 3 yıl Bursa'da dayısı Yıldırım'ın yanına yaşadı Bu yıllarda Osmanlılar, Karaman Beyliği'ni ilga etmişlerdi II Mehmed'in birincil beyliği 13981399 arasındadır 1402'de yeniden bey oldu 1418'de tahtı kardeşi II Alâeddin Ali Bey'e bıraktı, ama ertesi yıl her yerde avdet etti Daha 4 yıl tahtta kalıp Osmanlılarla yaptığı bir muharebede öldü Yerine bitmiş kardeşi II Alâeddin Ali Bey geçti 1411'de Bursa'ya giren bu II Mehmed'dir 1406'da Kırşehri yakınlarında Mâliye ovasında dayısının oğlu Çelebi Sultan Mehmed ile buluşup görüşmüştür 1414'te Çelebi Mehmed, Konya'yı işgal etmiş, ama boşaltmıştır 1418'de de Memlükler, Konya'yı ve Karaman'ı işgal etmiş, II Mehmed'i tutsak eylemişlerdir Onun l yıllık son saltanat fasılası, bu esaret dolayısiyledir II Alâeddin Ali Bey de, 13981402 arsında Bursa'da oturmuştur; daha önce Niğde beyi idi 1418'de Kahire'ye gitmiş, Osmanlılar'a karşısında Memlûk ittifakını aramıştır I Mehmed'in damadıdır Kızkardeşi de Şimşek Sultan Bâyezid ile evliydi Bu suretle Şimşek, II Mehmed'in ayrıca eniştesi, ayrıca dayısı olur Diğer kardeşleri Hüsâmeddin Mahmud Bey'dir
Alâeddin Ali Bey'den daha sonra tahta, II Mehmed'in 2 oğlu II İbrahim Bey geçmiştir II Mehmed'in büyük oğlu Mustafa Bey, 17 yıl velîahd olmuş, 1414'te Osmanlılar'a tutsak düşmüş, 1418'de öldürülmüştür II İbrahim'in öteki kardeşleri İsâ, Alâeddin Ali, Mirza ve 1471 sonunda Edirne'de ölen Karaman Baylar'dir Mirza Bey'in oğlu Hacı Hamza Bey'in oğlu Mustafa Bey, 1501'de atalarının tahtını fethetmek istemiş, lakin öldürülmüştür
İsa Bey, 1423'ten 1426'ya değin 3 yıl tahta adalet bahis etmiştir 1426'da Kahire'de bulunmuş, 1430 sıralarında Osmanlı hizmetine girip sancakbeyi olmuş, 1437'de öldürülmüştür Çelebi Sultan Mehmed'in damadı idi Çelebi Sultan Mehmed, II ibrahim Bey'le kardeşlerinin bununla beraber ikinci derecede amcaları olur II İbrahim Bey de kardeşi İsa Bey gibi Çelebi Sultan Mehmed'in damadı olmuştur Tüm bu içli, dışlı akrabalık, OsmanlıKaraman rekabetini, hattâ düşmanlığını söndürmekten uzakta kalmıştır II Mehmed'in kızı Karamanoğlu II İbrahim Bey'le evlenmiştir 40 sene tahtta kalan II İbrahim, Konya Kavalası'nda (KâveleGâvele) ölmüştür 1437'de kayınbiraderi II Sultan Murad, Konya'ya gelmiştir
II İbrahim Bey'in son zamanlarında, yani Fâtih çağında devlet, en ince ayrıntısına kadar Osmanlı nüfuzuna düşmüştür Fâtih, II İbrahim'in bir kızı ile 1458 sıralarında evlenmiştir II İbrahim'in 7'si başlıca tarafından Osmanoğlu olan 10 oğlu vardı: İshak, Pîr Ahmed, Kasım, 1446 başlarında ölen Alâeddin, Karaman, Süleyman, Nûre Sûfî, Yâkub, Minik Mustafa ve Mehmed Beyler Ilk üç oğlu İshak, Pîr Ahmed ve Kasım Efendiler, birbirini müteâkıb tahta geçmişlerdir
İshak Bey, 40 yıl babasının veliahdı ve tahta geçmeden Silifke beyi idi Birkaç aylık bir saltanattan daha sonra Fâtih'in büyük düşmanı ve rakibi Uzun Hasan Bey'e iltica etmiştir 1465'te Diyarbakır'da ölmüştür Oğlu ve zevcesi, 1471'de Osmanlılar'a esir düşmüştür Yerine geçen kardeşi Pîr Ahmed Bey, Konya'yı başkent yapıp 5 sene saltanat sürmüştür Otlukbeli meydan muharebesinde Fâtih'in karşısında ve Uzun Hasan'ın safında idi Kızı Halime Hatun, 1508'de ölmüştür Yerine geçen Kasım Bey, bir Osmanlı sancakbeyi derekesine düşmüş, saltanat yıllarının birçok da ülkesinden uzak, taht müddeîsi sıfatıyla geçmiştir 1464'te o da ağabeyi İshak Bey'le beraber Uzun Hasan Padişah'a iltica etmişti O da Otlukbeli'nde Uzun Hasan'ın safında yer almıştır 14821483'te Osmanlılar'm İçel sancakbeyi olmuştur Kasım Bey'in yerine damadı Turgutoğlu Mahmud Bey geçmiş ve Osmanlılar'ın İçel sancakbeyi olarak 4 sene İçel'de hüküm sürdükten sonra burada da tutunamayıp 1487'de Memlûkler'e iltica etmiş, böylece II Sultan Bâyezid'in birincil yıllarında, Karaman meselesi en ince ayrıntısına kadar kapanmış, Türkiye'nin birliği mevzuunda Osmanoğulları, büyük bir adım atmışlardır Kasım Bey'in 3 de oğlu vardı
Tahtı Karamandenen merkezi Konya olan Karaman eyaleti yani beylerbeyiliği, önceleri en seçkin Osmanlı şehzadelerine verilmiş, bu şehzadeler Tahtı Karamân'a oturmuşyani Karaman kralı olmuşlardır Bunlar, Fâtih'in büyük oğlu ve veliahdı Şehzade Mustafa, Fâtih'in küçük oğlu Şehzade Cem, II Bâyezid'in büyük oğlu ve velîahdi Şehzade Dâmâd Abdullah, II Bâyezid'in oğullarından anası Karaman prensesi olan Şehzade Şehenşâh ve bunun oğlu Şehzade MehmedŞâh'tan ibarettir Sonradan Karaman eyaleti, hanedan dışından beylerbeyilere verilmiştir İmparatorluğun sonuna kadar, Tanzimat'tan sonradan Konya vilâyeti (eyaleti) denen Karaman beylerbeyiliği, aşağı yukarı tarihî Karaman beyliğinin sınırlarına tekabül ediyordu
Karamanogulları (Tarih Sırasına Göre)
1 Nûre Sûfî Bey (başkenti: Ereğli) (1250?1256?)
2 Kerîmeddin Karaman Bey (Başkenti: Ermenek) (1256?1261)
3 Şemseddin I Mehmed Bey (12611283)
4 Güneri Bey (128319IV1300)
5 Bedreddin (Mecdeddin) Mahmud Bey (19IV 1300308)
6 Yahşı Han Bey (13081312 4) (Başkenti: Konya)
7 Bedreddin I İbrahim Bey (1312133321+13481349)
8 Alâeddin HalilMirza Bey (13331348)
9 Fahreddin Ahmed Bey (1349211350)
10 Şemseddin Bey (2113501351)
11 Hacı Sûfi Burhâneddin Musa Bey (Başkenti: Mut) (13511356)
12 Seyfeddin Süleyman Bey (13561357)
13 Dâmâd I Alaeddin Ali Bey (13571398)
14 Sultanzâde Nâsıreddin (Gıyâseddin) II Mehmed Bey (13981399l
15 Dâmâd Bengi II Alâeddin Ali Bey (14181419 l+14231424)
16 Dâmâd II İbrahim Bey (14241464)
17 Sultanzâde İshak Bey (1464)
18 Sultanzâde PîrAhmed Bey (14641469 5)
19 Kasım Bey (14691483 14)
20 Turgutoğlu Mahmud Bey (14831487 4) *
Türkçe'den diğer dilin konuşulmasını yasaklayan Karamanoğulları, Osmanoğulları'nın en büyük rakibi idiAnadolu'da yaklaşık 230 sene hüküm süren bu beylik, Türkmen beyliklerinin Osmanoğulları'dan sonra en önemlisi, en kudretlisidir Merkezi Karaman (o zamanki adı Larende) olan geniş bir bölgede, enerjik bir devlet olarak hüküm sürmüş ve Büyük Selçuklu Devleti'nin halefi, Anadolu'nun hakimi elde etmek için Osmanlılarla çaba etmişlerdi Karaman Tacıbir prenslik yok, bir krallık sayılmıştır
Konya'yı yani Türkiye Hâkanlığı'nın sabık başkentini ellerinde tutan Karamanoğulları, Selçuklular'ın halefi olarak kendilerini ibraz eylemişlerse de, Osmanoğulları'nın jeopolitik vaziyetinden, gazalarının yarattığı prestijden ve hükümdarlarının emsalsiz dehâsından mütevellit yer alan rekabet ve üstünlüğü karşı, bu iddiaları hayalden öteye gidememiştir Anadolu Birliği'ni yapmak ve Türkiye Hâkanlığı'nı bitmiş yapı etmek istiyen Osmanoğulları'na en büyük güçlük çıkartanlar, Karamanoğulları'dır Osmanlılar'ın şevket ve azametini zedelemek, mümkünse yıkmak için, Avrupa Hıristiyan devletleri ile bile ittifak akdetmişlerdir Karaman Türkmen Beyliği, 1250 yıllarından 1487'ye değin takriben 237 yıl sürmüştür Ama son yıllar, mutlak Osmanlı hâkimiyeti altında geçmiş ve Karamanoğulları, İçel'de küçük bir toprak parçası ile iktifa eylemişlerdir Karamanoğulları, 1308'e kadar Türkiye Hâkanlığı'nın bir parçasını meydana getirmişler ve Selçukoğulları'na tabî olmuşlardır Hattâ Selçukoğulları'nı İlhanlı boyunduruğundan kurtarmak için millî ihtilâller çıkarmışlar ve Memlûk Türkleri kadar desteklenmişlerdir Karamanoğulları'nın Orta Anadolu'da prestijleri bu yüzden İlhanlı tahakkümünden bıkan Türk halk tabakaları aralarında fazla artmıştır
1335'e kadar Karamanoğulları, zorunlu epeyce İlhanlılar'a tabî olmuşlar, ama bu tâbiiyet bağını koparmak için her türlü fırsatı kullanmışlardır Bu tarihten sonra istiklâl kazanmışlarsa da, Memlûk tesiri ülkeden beceriksiz olmamıştır Karamanlılar, Memlûkler'in hâkimiyet sahasına dürüst bölüştürme temayülleri gösterdikleri için, arada çatışmalar olmuştur 1399'dan 28 temmuz 1402 ye dek 3 yıl Karaman Beyliği, Osmanlı İmparatorluğu'na katılmış, Ankara felâketinden sonradan Timur kadar, eskisinden daha genişçe olarak diriltilmiştir 1399'a takaddüm eden senelerde de Karamanlılar, Osmanlı nüfuz sahasına girmişler, hattâ onu metbû tanımışlardır 1417'de Memlûkler'i metbû tanımışlar, lakin eksik daha sonra her yerde Osmanlılar'ı metbû tanımaya mecburi olmuşlardır aynı zamanda her fırsatta Osmanlılar'a baş kaldırmaktan geri durmamışlardır
1250 yıllarından 1256 yıllarına kadar tahminen 6 sene Ereğli, 1256 yıllarından 1261'e kadar yaklaşık olarak 5 yıl Ermenek, Beylik başkenti olmuştur Sonradan başkent o süre daha fazla Lârendedenen Karaman şehrine nakledilmiş, sonuna kadar bu şehirde kalmakla beraber Konya, zaman zaman, ülkenin en büyük şehri olmak haysiyetiyle taht şehri de olmuş ve bazı efendiler burada oturmuşlardırKaramanoğulları, Oğuzlar'ın Kaçar boyu beylerinden olan Ahmed Sâdeddin Bey'in oğlu Nûre Sûfî Bey'den inmişlerdir Nûre Sûfî Bey, Eretna Bey'in halası ile evli idi 2,5 yüzyıllık tarihleri baştan başa Karaman toprakları büyüyüp küçülmüştür Önceleri esas İçel'e yani Göksu'nun batısında kalan topraklara, Manavgat Çayı'nın doğusunda kalan topraklarla Alâiye'ye, Ermenek, Hadım, Bozkır, Karaman, Ereğli taraflarına hâkim olmuşlardır zaman zaman Konya'ya girmişlerse de, Selçukoğulları namına hareket etmiş, hükümdarlık bahis etmemişlerdir Anadolu'da İlhanlı hâkimiyeti kalktıktan sonra Konya'yı, Ankara'ya kadar ele geçirmişlerdir 1417'de Tarsus'u Memlûkler'e bırakmışlar, 1433'te Beyşehri'ni Osmanlılar'dan almışlar, 1437'de Kayseri'yi Osmanlılar'a vermişler, fakat Develikarahisar sonuna kadar Karamanlılarda kalmış, 1465'te Osmanlılar göre Akşehir, Beyşehir ve Ilgın'dan da çıkarılmışlardır En geniş şekliyle Karaman beyliği, bugünkü Türkiye'nin şu vilâyet ve kazalarına yayılmıştır: Konya, Niğde, Kayseri, Ankara, Nevşehir, İçel, Kırşehir vilâyetlerinin tamamı, Antalya vilâyetinin doğu yarısı Ankara'daki Ahi Cumhuriyeti, Karaman nüfuz ve tâbiiyetinde bulunmuştur Karamanlılar, batıya içten Antalya, İsparta, Afyon sahalarında ara sıra yukarıda gösterilen sınırları da aşmışlardır Yukarıda gösterilen topraklar, 146000 km2 tutmaktadır Bu topraklarda o zamanlar 2 milyon nüfus olduğunu varsayım edebiliriz 1360'a içten olan sınırlârıyla Karaman beyliği, 100000 km2 kadardı
I Mehmed Bey'in Türkçeyi Türkiye'nin Tek Resmî Lisanı Olarak İlânı (13 mayıs 1277)
Karamanoğlu I Mehmed Bey, Selçuklu Hanedanı namına Konya'da: Bugünden daha sonra anda, dergâhta, bârgâhta, mecliste ve meydanda Türkçe'den başka dil kullanılmamasıhakkındaki önemli fermanını neşretmiştir Bu suretle resmî devlet işlerinde kullanılan Arabça ve özellikle Farsça'nın hâkimiyetine büyük bir darbe vurulmuştur Osmanoğulları, Türkçe'nin mutlak hâkimiyetini XVI asırda temin eylemişlerdir Mehmed Bey'in fermanı, Türk kültür tarihinin önemli hâdiselerindendir Bugün Dil Bayramıolarak her yıl 13 Mayısta Karaman'da Türkiye ölçüsünde kutlanmaktadır
Ereğli'de hüküm süren devletin kurucusu Nûre Sûfî Bey, Mut'a yan Sinanlı yakınlarında Değirmenlik mevkiinde gömülüdür Yerine geçen büyük oğlu ve hanedana adını veren Kerîmeddin Karaman Bey, başkenti Ermenek'e götürmüştür Karaman Bey, III Sultan Kılıç Arslan'ın kızı ile evlenmiştir 6 kardeşini tanıyoruz: Kemâleddin Bey, Oğuz Han Bey, Timur Han Bey, Hayreddin Bey, Zeynelhac Bey ve Bunsuz Bey Bu son ikisi, 1261'de Konya'da öldürülmüşlerdir
Karaman Bey, 8 oğul bırakmıştır: Şemseddin Mehmed, Güneri, Bedreddin Mahmud, Kasım, Zekeriya, Tanu, Halil ve Ali baylar Karaman Bey'in yerine I Mehmed Bey, sonradan kardeşleri Güneri ve Mahmud baylar, sonradan Mehmed Bey'in oğlu Yahşi Han Bey geçmişlerdir Mehmed, Zekeriya ve Tanu Beyler, 1283'te şehit olmuşlardır Mahmud Bey de şehîden ölmüştür Yahşı Han Bey, Konya'da 4 yıl saltanat sürmüş, yerine amcası Mahmud Bey'in oğulları Bedreddin I İbrahim ve Alâeddin Halil Mirza beyler geçmişlerdir Halil Mirza Bey, 13121333 arasında devletin başkumandanı idi Ölünce yerine baştan I İbrahim Bey, sonra İbrahim Bey'in büyük oğlu Fahreddin Ahmed Bey, daha sonra ortanca oğlu Şemseddin Bey, onun öldürülmesinden sonra Mahmud Bey'in oğullarından Hacı Sûfî Burhâneddin Musa Bey, tahta geçmişlerdir Musa Bey, 5 sene Mut'u başkent yapıp saltanat sürmüştür; tahta geçmeden Ermenek beyi idi Ufak kardeşi ve Mahmud Bey'in küçük oğlu, İsâ Bey'dir
Musa Bey'den sonra tahta, İbrahim Bey'in ufak oğlu Seyfeddin Süleyman Bey geçti Amcası Musa Bey, Mut'ta saltanat sürerken, Süleyman Bey 5 sene Karaman'da beylik yapmıştı 11 Ocak 1350'de de Eretnalılar'a tutsak düşmüştür Öldürülünce yerine Halil Mirza Bey'in büyük oğlu I Alâeddin Ali Bey geçti Halil Mirza Bey'in diğer oğulları 1370 yıllarında ölen Seyfeddin Süleyman, Dâvûd, İshak ve Hızır Beyler'dir Süleyman Bey'in oğlu Şeyh Hasan Bey'le İshak Bey'in oğulları Gıyâseddin ve Emîr Şâh Efendiler'i de tanıyoruz
Alâeddin Ali Bey, 41 yıl süren bir saltanat devresi geçirdi Orhan Gazi, I Murad ve Şimşek Bâyezid ile muasırdır I Murad'ın kızı ve Yıldırım'ın kızkardeşi Nefise Sultan'la evlenmiştir 1398'de kayınbiraderi Yıldırım Bâyezid kadar tutsak gücenmiş ve idam edilmiştir Tahta çıkmadan önce, Konya beyi idi
Alâeddin Ali Bey'e, Nefise Sultan'dan doğan oğlu Nâsıreddin (Gıyâseddin) II Mehmed Bey halef oldu Başlıca kadar I Murad'ın torunu, ikinci derecede amcası idi 1399'dan 1402 ağustosuna kadar 3 yıl Bursa'da dayısı Yıldırım'ın yanına yaşadı Bu yıllarda Osmanlılar, Karaman Beyliği'ni ilga etmişlerdi II Mehmed'in birincil beyliği 13981399 arasındadır 1402'de yeniden bey oldu 1418'de tahtı kardeşi II Alâeddin Ali Bey'e bıraktı, ama ertesi yıl her yerde avdet etti Daha 4 yıl tahtta kalıp Osmanlılarla yaptığı bir muharebede öldü Yerine bitmiş kardeşi II Alâeddin Ali Bey geçti 1411'de Bursa'ya giren bu II Mehmed'dir 1406'da Kırşehri yakınlarında Mâliye ovasında dayısının oğlu Çelebi Sultan Mehmed ile buluşup görüşmüştür 1414'te Çelebi Mehmed, Konya'yı işgal etmiş, ama boşaltmıştır 1418'de de Memlükler, Konya'yı ve Karaman'ı işgal etmiş, II Mehmed'i tutsak eylemişlerdir Onun l yıllık son saltanat fasılası, bu esaret dolayısiyledir II Alâeddin Ali Bey de, 13981402 arsında Bursa'da oturmuştur; daha önce Niğde beyi idi 1418'de Kahire'ye gitmiş, Osmanlılar'a karşısında Memlûk ittifakını aramıştır I Mehmed'in damadıdır Kızkardeşi de Şimşek Sultan Bâyezid ile evliydi Bu suretle Şimşek, II Mehmed'in ayrıca eniştesi, ayrıca dayısı olur Diğer kardeşleri Hüsâmeddin Mahmud Bey'dir
Alâeddin Ali Bey'den daha sonra tahta, II Mehmed'in 2 oğlu II İbrahim Bey geçmiştir II Mehmed'in büyük oğlu Mustafa Bey, 17 yıl velîahd olmuş, 1414'te Osmanlılar'a tutsak düşmüş, 1418'de öldürülmüştür II İbrahim'in öteki kardeşleri İsâ, Alâeddin Ali, Mirza ve 1471 sonunda Edirne'de ölen Karaman Baylar'dir Mirza Bey'in oğlu Hacı Hamza Bey'in oğlu Mustafa Bey, 1501'de atalarının tahtını fethetmek istemiş, lakin öldürülmüştür
İsa Bey, 1423'ten 1426'ya değin 3 yıl tahta adalet bahis etmiştir 1426'da Kahire'de bulunmuş, 1430 sıralarında Osmanlı hizmetine girip sancakbeyi olmuş, 1437'de öldürülmüştür Çelebi Sultan Mehmed'in damadı idi Çelebi Sultan Mehmed, II ibrahim Bey'le kardeşlerinin bununla beraber ikinci derecede amcaları olur II İbrahim Bey de kardeşi İsa Bey gibi Çelebi Sultan Mehmed'in damadı olmuştur Tüm bu içli, dışlı akrabalık, OsmanlıKaraman rekabetini, hattâ düşmanlığını söndürmekten uzakta kalmıştır II Mehmed'in kızı Karamanoğlu II İbrahim Bey'le evlenmiştir 40 sene tahtta kalan II İbrahim, Konya Kavalası'nda (KâveleGâvele) ölmüştür 1437'de kayınbiraderi II Sultan Murad, Konya'ya gelmiştir
II İbrahim Bey'in son zamanlarında, yani Fâtih çağında devlet, en ince ayrıntısına kadar Osmanlı nüfuzuna düşmüştür Fâtih, II İbrahim'in bir kızı ile 1458 sıralarında evlenmiştir II İbrahim'in 7'si başlıca tarafından Osmanoğlu olan 10 oğlu vardı: İshak, Pîr Ahmed, Kasım, 1446 başlarında ölen Alâeddin, Karaman, Süleyman, Nûre Sûfî, Yâkub, Minik Mustafa ve Mehmed Beyler Ilk üç oğlu İshak, Pîr Ahmed ve Kasım Efendiler, birbirini müteâkıb tahta geçmişlerdir
İshak Bey, 40 yıl babasının veliahdı ve tahta geçmeden Silifke beyi idi Birkaç aylık bir saltanattan daha sonra Fâtih'in büyük düşmanı ve rakibi Uzun Hasan Bey'e iltica etmiştir 1465'te Diyarbakır'da ölmüştür Oğlu ve zevcesi, 1471'de Osmanlılar'a esir düşmüştür Yerine geçen kardeşi Pîr Ahmed Bey, Konya'yı başkent yapıp 5 sene saltanat sürmüştür Otlukbeli meydan muharebesinde Fâtih'in karşısında ve Uzun Hasan'ın safında idi Kızı Halime Hatun, 1508'de ölmüştür Yerine geçen Kasım Bey, bir Osmanlı sancakbeyi derekesine düşmüş, saltanat yıllarının birçok da ülkesinden uzak, taht müddeîsi sıfatıyla geçmiştir 1464'te o da ağabeyi İshak Bey'le beraber Uzun Hasan Padişah'a iltica etmişti O da Otlukbeli'nde Uzun Hasan'ın safında yer almıştır 14821483'te Osmanlılar'm İçel sancakbeyi olmuştur Kasım Bey'in yerine damadı Turgutoğlu Mahmud Bey geçmiş ve Osmanlılar'ın İçel sancakbeyi olarak 4 sene İçel'de hüküm sürdükten sonra burada da tutunamayıp 1487'de Memlûkler'e iltica etmiş, böylece II Sultan Bâyezid'in birincil yıllarında, Karaman meselesi en ince ayrıntısına kadar kapanmış, Türkiye'nin birliği mevzuunda Osmanoğulları, büyük bir adım atmışlardır Kasım Bey'in 3 de oğlu vardı
Tahtı Karamandenen merkezi Konya olan Karaman eyaleti yani beylerbeyiliği, önceleri en seçkin Osmanlı şehzadelerine verilmiş, bu şehzadeler Tahtı Karamân'a oturmuşyani Karaman kralı olmuşlardır Bunlar, Fâtih'in büyük oğlu ve veliahdı Şehzade Mustafa, Fâtih'in küçük oğlu Şehzade Cem, II Bâyezid'in büyük oğlu ve velîahdi Şehzade Dâmâd Abdullah, II Bâyezid'in oğullarından anası Karaman prensesi olan Şehzade Şehenşâh ve bunun oğlu Şehzade MehmedŞâh'tan ibarettir Sonradan Karaman eyaleti, hanedan dışından beylerbeyilere verilmiştir İmparatorluğun sonuna kadar, Tanzimat'tan sonradan Konya vilâyeti (eyaleti) denen Karaman beylerbeyiliği, aşağı yukarı tarihî Karaman beyliğinin sınırlarına tekabül ediyordu
Karamanogulları (Tarih Sırasına Göre)
1 Nûre Sûfî Bey (başkenti: Ereğli) (1250?1256?)
2 Kerîmeddin Karaman Bey (Başkenti: Ermenek) (1256?1261)
3 Şemseddin I Mehmed Bey (12611283)
4 Güneri Bey (128319IV1300)
5 Bedreddin (Mecdeddin) Mahmud Bey (19IV 1300308)
6 Yahşı Han Bey (13081312 4) (Başkenti: Konya)
7 Bedreddin I İbrahim Bey (1312133321+13481349)
8 Alâeddin HalilMirza Bey (13331348)
9 Fahreddin Ahmed Bey (1349211350)
10 Şemseddin Bey (2113501351)
11 Hacı Sûfi Burhâneddin Musa Bey (Başkenti: Mut) (13511356)
12 Seyfeddin Süleyman Bey (13561357)
13 Dâmâd I Alaeddin Ali Bey (13571398)
14 Sultanzâde Nâsıreddin (Gıyâseddin) II Mehmed Bey (13981399l
15 Dâmâd Bengi II Alâeddin Ali Bey (14181419 l+14231424)
16 Dâmâd II İbrahim Bey (14241464)
17 Sultanzâde İshak Bey (1464)
18 Sultanzâde PîrAhmed Bey (14641469 5)
19 Kasım Bey (14691483 14)
20 Turgutoğlu Mahmud Bey (14831487 4) *