Karbonhidrat ceşitleri ve ornekleri
Karbonhidrat karbon, oksijen ve hidrojen oluşmuş organik bileşiklerdir Bu uc elementin sayısına, birleşme duzenine ve insan organizmasının yararlanma durumuna gore ceşitli yapıda ve isimdekarbonhidratlar vardır Karbonhidratların ceşitleri, uc ceşittir Bunlar;monosakkaritler, disakkaritler, polisakkaritler olmak uzere 3’e ayrılırlar
Monosakkaritler: Basit karbonhidratlardır Bunlara basit şekerler de denir Disakkarit ve polisakkarit gibi karbonhidratlar, monosakkaritlerin birleşmesinden oluşur Beslenmede onem taşıyan başlıca monosakkaritler glikoz, fruktoz ve galaktozdur
Glikoz: uzumde cok bulunduğundan uzum şekeri adı da verilir uzum ve uzumden yapılan besinlerde, balda bulunur
Fruktoz: Pekmek, uzum, incir, dut gibi meyvelerde ve balda bulunur
Galaktoz: Sut şekeri denilen laktozun glikoz ve fruktoza gore tatlılık derecesi duşuktur
Disakkaritler: ıki molekul monosakkaridin, bir molekul su kaybederek birleşmesnden oluşur Beslenme yonunden en onemli disakkaritler, sukroz (sakkaroz) maltoz ve laktozdur
Sukroz (sakkaroz): En cok şekerpancarı ve şeker kamışında bulunur Tatlıdır ve cay ya da sofra şekeri denilen bir karbonhidrattır cay şekerinin %995’i sakkarozdur
Maltoz: Az tatlıdır, şeker olarak kullanımaz
Laktoz (Sut şekeri): ınsan ve hayvan sutlerinde bulunur Anne sutunde diğerlerine gore daha coktur oteki şekerlerden daha azdır
Polisakkaritler: Bir cok monosakkaridin birleşmesinde oluşmuştur Tatlı değildirler coğu suda erimez ınsanlar icin en onemlileri nişasta, glikojen ve selulozdur
Nişasta: cok sayıda glikozun birleşmesinde oluşur Bitkisel besinlerde ozellikle bitkilerin tane, tohum ve yumrularında, meyvalarında depo edilmiş granuller halinde bulunur Kuru baklagiller ve ptates onemli nişasta kaynakları arasındadır Pişirilmiş nişastasnın sindirimi daha kolaydır cunku pişirme esnasında dış zar parcalanır ve sindirim emzimlerinin nişastaya etkisi artar
Glikojen: Vucutta daha cok karaciğer ve kaslarda bulunur Bir cok glikozdan oluşmuştur Saf glikojen tatsız ve renksizdir Enerji kaynağı olarak kullanılır
Seluloz: Yalnız bitkisel besinlerde bitki hucresinin zarında bulunur Bitkilere sertlik kazandırır Desteklik yapar cok sayıda glikozun birbirine bağlanması sonucu oluşmuştur Suda, sulu asit ve sulu alkalilerde erimez Sindirim enzimleri selulozu parcalayamaz Selulozlu besinler dolgunluk verir Bağırsak hareketlerini kolaylaştırır, artıkların dışarı atılmasında yardımcı olduğundan kabızlığı onler Kalın bağırsaktaki bazı bakteriler selulozu parcalayabilir Besinlerle alınan selulozun onemli bir kısmı değişikliğe uğramadan dışkıyla atılır
Karbonhidrat karbon, oksijen ve hidrojen oluşmuş organik bileşiklerdir Bu uc elementin sayısına, birleşme duzenine ve insan organizmasının yararlanma durumuna gore ceşitli yapıda ve isimdekarbonhidratlar vardır Karbonhidratların ceşitleri, uc ceşittir Bunlar;monosakkaritler, disakkaritler, polisakkaritler olmak uzere 3’e ayrılırlar
Monosakkaritler: Basit karbonhidratlardır Bunlara basit şekerler de denir Disakkarit ve polisakkarit gibi karbonhidratlar, monosakkaritlerin birleşmesinden oluşur Beslenmede onem taşıyan başlıca monosakkaritler glikoz, fruktoz ve galaktozdur
Glikoz: uzumde cok bulunduğundan uzum şekeri adı da verilir uzum ve uzumden yapılan besinlerde, balda bulunur
Fruktoz: Pekmek, uzum, incir, dut gibi meyvelerde ve balda bulunur
Galaktoz: Sut şekeri denilen laktozun glikoz ve fruktoza gore tatlılık derecesi duşuktur
Disakkaritler: ıki molekul monosakkaridin, bir molekul su kaybederek birleşmesnden oluşur Beslenme yonunden en onemli disakkaritler, sukroz (sakkaroz) maltoz ve laktozdur
Sukroz (sakkaroz): En cok şekerpancarı ve şeker kamışında bulunur Tatlıdır ve cay ya da sofra şekeri denilen bir karbonhidrattır cay şekerinin %995’i sakkarozdur
Maltoz: Az tatlıdır, şeker olarak kullanımaz
Laktoz (Sut şekeri): ınsan ve hayvan sutlerinde bulunur Anne sutunde diğerlerine gore daha coktur oteki şekerlerden daha azdır
Polisakkaritler: Bir cok monosakkaridin birleşmesinde oluşmuştur Tatlı değildirler coğu suda erimez ınsanlar icin en onemlileri nişasta, glikojen ve selulozdur
Nişasta: cok sayıda glikozun birleşmesinde oluşur Bitkisel besinlerde ozellikle bitkilerin tane, tohum ve yumrularında, meyvalarında depo edilmiş granuller halinde bulunur Kuru baklagiller ve ptates onemli nişasta kaynakları arasındadır Pişirilmiş nişastasnın sindirimi daha kolaydır cunku pişirme esnasında dış zar parcalanır ve sindirim emzimlerinin nişastaya etkisi artar
Glikojen: Vucutta daha cok karaciğer ve kaslarda bulunur Bir cok glikozdan oluşmuştur Saf glikojen tatsız ve renksizdir Enerji kaynağı olarak kullanılır
Seluloz: Yalnız bitkisel besinlerde bitki hucresinin zarında bulunur Bitkilere sertlik kazandırır Desteklik yapar cok sayıda glikozun birbirine bağlanması sonucu oluşmuştur Suda, sulu asit ve sulu alkalilerde erimez Sindirim enzimleri selulozu parcalayamaz Selulozlu besinler dolgunluk verir Bağırsak hareketlerini kolaylaştırır, artıkların dışarı atılmasında yardımcı olduğundan kabızlığı onler Kalın bağırsaktaki bazı bakteriler selulozu parcalayabilir Besinlerle alınan selulozun onemli bir kısmı değişikliğe uğramadan dışkıyla atılır
