Karlofça antlaşması kimler arasında olmuştur?
Karlofça antlaşmasının önemi
Karlofça antlaşmasının sonuçları
Karlofça antlaşmasının maddeleri
1683 ’te Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın Viyana ’yı kuşatması ile başlayan ve 1699 ’a değin önce üç, sonra dört devletle yapılan savaşlar sonunda Almanya, Lehistan (Polonya), Venedik ve sonra Rusya ile imzalanan barışma antlaşması (Bkz Viyana Kuşatmaları)
Osmanlı ordusunun, Viyana önünden çekilmesi üzerine Avrupa devletlerinden Avusturya, Lehistan, Venedik ve Malta, tanrısal bir ittifak kurarak, Osmanlıları Avrupa ’dan atmak gayesiyle, her taraftan Osmanlı ülkesine saldırdılar Bu ittifaka sonra Rusya da katıldı On altı sene süren bu harplerde Osmanlı orduları, dört cephede savaşmak mecburiyetinde kaldı 1695 ’te tahta çıkan Sultan İkinci Mustafa Han, kaybedilen yerleri geri olmak için Avusturya üstüne üç sefer düzenledi Birincil iki seferde manâlı başarılar kazandı ise de, üçüncü seferinde Zenta ’da Avusturya ordusunun âni hücumuna uğrayan Osmanlı Ordusu, ağır bir yenilgiye uğradı
1697 Zenta Bozgunu'ndan sonra sadrazamlığa getirilen Amcazâde Hüseyin Paşa, tecrübeli ve iyi görüşlü bir vezir olduğundan, bu şartlar altında dört cephede savaşa devam edip, elden meydana çıkan yerlerin geri alınmasının imkânsız olduğunu görmüş ve uzlaşma yapılmasının koşul olduğunu anlamıştı Esasında, İngiliz ve Felemenk elçileri de barıştırma için gayret sarf ediyorlardı Daha önce, lüzum Osmanlı Devleti ve gerekse Avusturya, uzun savaşa son verilmesi için faaliyette bulunmuşlar, ama sulh gerçekleşmemişti Padişah Sultan İkinci Mustafa Han, elden meydana çıkan yerlerin hiç olmazsa bir kısmı geri alınmadıkça, barışa istemiyordu İngiliz ve Felemenk sefirleriyle görüşerek sulh akdine lüzum gören Sadrâzam Amcazâde Hüseyin Paşa, devletin on altı yıldan beri savaştığını, maddî manevî o kadar büyük kayıplara uğradığını, Anadolu ve Rumeli ’de asayişsizliklerin ortaya çıktığını, şimdilik barışma yapılarak düşman arasındaki ittifakın bozulmasını beklemenin, devlet için daha yararlı olacağını anlatınca, padişah da sulha taraftâr oldu
Taraflar, anlaşmaya karar verdikten daha sonra, antlaşmanın Tuna Irmağı kıyısında, Belgrad ’a yakın Karlofça kasabasında imzâlanması kararlaştırıldı
Karlofça ’daki görüşmeler ve tartışmalar dört ay devam ederek otuz altı celse sürdü Sert ve çetin müzâkereler sonunda, sulh kararını imzâlamağa mezun olmayan Rusya hâriç elde etmek üzere, üç devletle yirmi beşer yıl müddetle ayrı ayrı muâhede ve Rusya ile de üç esne üzerinde mütâreke imzâlandı Barıştırma görüşmelerine aracı olarak katılan İngiliz ve Hollanda hükümetleri, Osmanlı hükümetine konferanstan önce mukavele esaslarını yarım yamalak ortaya koyan bir protokol imzalatmayı başardılar, bu sebeple Osmanlı birinci murahhası Râmî Mehmed Efendi'nin başarılı diplomatik faaliyetlerine rağmen, Karlofça Antlaşması, Osmanlı Devleti için ağır bir mağlubiyet oldu
26 Ocak 1699 ’da Avusturya ile imzalanan yirmi maddelik antlaşmaya tarafından; Bonat (Temeşvar) eyaleti tüm sancakları ile Osmanlılarda kalıyor, Erdel de dahil edinmek üzere Macaristan ’ın öteki yerleri, Avusturya ’ya terk ediliyordu Hırvatistan taraflarında her iki devlet ellerindeki yerleri muhafaza ediyorlardı Bu tarafta Sava Nehri sınır kabul edildi Tire ve Moroş nehirleri, balık avı vesâire ihtiyaçlar ve akarsu gemileriyle yapılacak taşıma için her iki tarafça bağımsızlık bırakıldı Bu mukavele ile Erdel (Transilvanya), Osmanlı nüfuzundan çıkarak Avusturya ’nın bir eyaleti oldu
Lehistan ’la imzâlanan on bir maddelik antlaşmaya tarafından; Osmanlı Devleti, Bucaş Muahedesi ile Lehlilerden aldığı Podolya eyaleti ve Kamaniçe ile Ukrayna ’yı geri veriyordu diğer taraftan, Osmanlı hükümeti, Kırım Hanlığı'nın Lehistan ’a taarruzunu önlemeği vaat ettiği gibi, bununla beraber Lehlilerin, Kırım hanlarına her sene vermekte oldukları ücret de kaldırılıyordu
Venedik Cumhuriyeti ile de on altı maddelik bir mukavele yapıldı Bu antlaşmaya tarafından: Kuzey Mora ’da yarımadanın kapısı olan Korent şehri müstesna almak üzere Mora Yarımadasıyla Ayamavra Adası ve yanındaki Ufak Ada, Dalmaçya ’da Knin, Sin, Gabelas Zadvarya, Vorgaraç, Velika, Çeklot kaleleriyle, daha güneyde Nove ve Rısen (Resne) kaleleri gibi, muharebe sırasında Venedikliler göre dargın olan yerler, hem onlarda kalıyordu Venedikliler de İnebahtı Körfezinin kuzeyinde elde ettikleri tüm şehir halkı ve kasabaları geri veriyorlardı İnebahtı liman ve kalesi de bu suretle Osmanlılara iâde ediliyordu
Azak Kalesini alarak Karadeniz ’e çıkmak isteyen Rus Çarı Çılgın Petro ’nun bu emeline, Kerç Boğazının Osmanlılar elinde olması ve bu sırada Osmanlılarla Avusturyalılar arasında sulhun yapılması mani olmuştu Bu sebeple Çar, Karlofça ’ya murahhas (temsilci) göndermiş, ancak murahhas sulha yanaşmayarak, üç yıl üzerine bir mütareke yapıp memleketine dönmüştü Ama, Çar yalnız başına niyetini gerçekleştiremeyeceğini anladığından, ertesi yıl İstanbul ’a bir murahhas gönderdi Reisülküttab Râmi Mehmed Efendi ile Rus Murahhası Ukrayçov aralarında yapılan görüşmelerden sonradan (on dört maddelik) antlaşma imzâlandı
14 temmuz 1700 ’de Rusya ile imzâlanan yine yirmi beş yıl süreli İstanbul Muahedesine göre; Azak Kalesi ve etrafında ona alt kale ve hisarlar ile, Koban taraflarından önemli bir alan Ruslara bırakıldı Özi Suyu üzerindeki Doğan (Togay), Gâzi Kerman, Şahin Kerman, Nusret Kerman hisarları yıkılmak üzere, o havali Osmanlılara iâde olundu Keza Rusların daimî suretle İstanbul ’da kapı kethüdası ismiyle küçük elçi bulundurmaları ve bunun diğer devletlerin daimî elçileriyle benzer hakka sahip olması kabul edildi
Karlofça Antlaşması, Osmanlılar aleyhine yapılmış en ağır antlaşmadır Bu antlaşmayla, Osmanlı Devletinin Orta Avrupa ’ya doğru gelişme hareketi muhakkak durdurulmuş ve Osmanlı Devleti, savunma durumuna düşürülmüştür
1683 Viyana Bozgunu ile başlayan on altı takvim harp neticesinde, devletin asırlardan beri elde ettiği yerler elden çıkmış, Macaristan, Erdel, Podolya, Ukrayna, Mora gibi geniş bölgeler, Bosna ve havalisinden önemli yerler düşman eline geçmiştir
Karlofça Muahedesiyle neticelenen ve dört cephede ve bilhassa Avusturya ve Venedik cephelerinde en değerli toprakların terkini gerektiren bu savaşlar, Osmanlı ordusunun bundan böyle baştan düzen edilerek yeni usullere tarafından harp etmesini icap ettiriyordu Karlofça Muahedesi, Osmanlıların askerî kudretinin mühim surette zaafa uğradığını meydana çıkarmış ve asırlarca süren, düşman üzerindeki Türk kudret ve satvetini silmiştir
Osmanlı Devleti, bu antlaşmanın şartlarını ayırmak için fazla gayret gösterdi 1711 ’de Rusya ’yı, 1715 ’te Venedik ’i yenerek, Karlofça Antlaşması ile bu devletlere verdiği toprakları geri aldı Yalnız, tüm çabalarına karşın Avusturya ’ya verdiklerini geri alamadı Gelişen Rus tehlikesine aleyhinde Lehistan ’ı destekleme siyaseti güttüğünden, Karlofça ile Lehistan ’a bıraktığı yerleri geri almaya girişim etmedi *
Karlofça antlaşmasının önemi
Karlofça antlaşmasının sonuçları
Karlofça antlaşmasının maddeleri
1683 ’te Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın Viyana ’yı kuşatması ile başlayan ve 1699 ’a değin önce üç, sonra dört devletle yapılan savaşlar sonunda Almanya, Lehistan (Polonya), Venedik ve sonra Rusya ile imzalanan barışma antlaşması (Bkz Viyana Kuşatmaları)
Osmanlı ordusunun, Viyana önünden çekilmesi üzerine Avrupa devletlerinden Avusturya, Lehistan, Venedik ve Malta, tanrısal bir ittifak kurarak, Osmanlıları Avrupa ’dan atmak gayesiyle, her taraftan Osmanlı ülkesine saldırdılar Bu ittifaka sonra Rusya da katıldı On altı sene süren bu harplerde Osmanlı orduları, dört cephede savaşmak mecburiyetinde kaldı 1695 ’te tahta çıkan Sultan İkinci Mustafa Han, kaybedilen yerleri geri olmak için Avusturya üstüne üç sefer düzenledi Birincil iki seferde manâlı başarılar kazandı ise de, üçüncü seferinde Zenta ’da Avusturya ordusunun âni hücumuna uğrayan Osmanlı Ordusu, ağır bir yenilgiye uğradı
1697 Zenta Bozgunu'ndan sonra sadrazamlığa getirilen Amcazâde Hüseyin Paşa, tecrübeli ve iyi görüşlü bir vezir olduğundan, bu şartlar altında dört cephede savaşa devam edip, elden meydana çıkan yerlerin geri alınmasının imkânsız olduğunu görmüş ve uzlaşma yapılmasının koşul olduğunu anlamıştı Esasında, İngiliz ve Felemenk elçileri de barıştırma için gayret sarf ediyorlardı Daha önce, lüzum Osmanlı Devleti ve gerekse Avusturya, uzun savaşa son verilmesi için faaliyette bulunmuşlar, ama sulh gerçekleşmemişti Padişah Sultan İkinci Mustafa Han, elden meydana çıkan yerlerin hiç olmazsa bir kısmı geri alınmadıkça, barışa istemiyordu İngiliz ve Felemenk sefirleriyle görüşerek sulh akdine lüzum gören Sadrâzam Amcazâde Hüseyin Paşa, devletin on altı yıldan beri savaştığını, maddî manevî o kadar büyük kayıplara uğradığını, Anadolu ve Rumeli ’de asayişsizliklerin ortaya çıktığını, şimdilik barışma yapılarak düşman arasındaki ittifakın bozulmasını beklemenin, devlet için daha yararlı olacağını anlatınca, padişah da sulha taraftâr oldu
Taraflar, anlaşmaya karar verdikten daha sonra, antlaşmanın Tuna Irmağı kıyısında, Belgrad ’a yakın Karlofça kasabasında imzâlanması kararlaştırıldı
Karlofça ’daki görüşmeler ve tartışmalar dört ay devam ederek otuz altı celse sürdü Sert ve çetin müzâkereler sonunda, sulh kararını imzâlamağa mezun olmayan Rusya hâriç elde etmek üzere, üç devletle yirmi beşer yıl müddetle ayrı ayrı muâhede ve Rusya ile de üç esne üzerinde mütâreke imzâlandı Barıştırma görüşmelerine aracı olarak katılan İngiliz ve Hollanda hükümetleri, Osmanlı hükümetine konferanstan önce mukavele esaslarını yarım yamalak ortaya koyan bir protokol imzalatmayı başardılar, bu sebeple Osmanlı birinci murahhası Râmî Mehmed Efendi'nin başarılı diplomatik faaliyetlerine rağmen, Karlofça Antlaşması, Osmanlı Devleti için ağır bir mağlubiyet oldu
26 Ocak 1699 ’da Avusturya ile imzalanan yirmi maddelik antlaşmaya tarafından; Bonat (Temeşvar) eyaleti tüm sancakları ile Osmanlılarda kalıyor, Erdel de dahil edinmek üzere Macaristan ’ın öteki yerleri, Avusturya ’ya terk ediliyordu Hırvatistan taraflarında her iki devlet ellerindeki yerleri muhafaza ediyorlardı Bu tarafta Sava Nehri sınır kabul edildi Tire ve Moroş nehirleri, balık avı vesâire ihtiyaçlar ve akarsu gemileriyle yapılacak taşıma için her iki tarafça bağımsızlık bırakıldı Bu mukavele ile Erdel (Transilvanya), Osmanlı nüfuzundan çıkarak Avusturya ’nın bir eyaleti oldu
Lehistan ’la imzâlanan on bir maddelik antlaşmaya tarafından; Osmanlı Devleti, Bucaş Muahedesi ile Lehlilerden aldığı Podolya eyaleti ve Kamaniçe ile Ukrayna ’yı geri veriyordu diğer taraftan, Osmanlı hükümeti, Kırım Hanlığı'nın Lehistan ’a taarruzunu önlemeği vaat ettiği gibi, bununla beraber Lehlilerin, Kırım hanlarına her sene vermekte oldukları ücret de kaldırılıyordu
Venedik Cumhuriyeti ile de on altı maddelik bir mukavele yapıldı Bu antlaşmaya tarafından: Kuzey Mora ’da yarımadanın kapısı olan Korent şehri müstesna almak üzere Mora Yarımadasıyla Ayamavra Adası ve yanındaki Ufak Ada, Dalmaçya ’da Knin, Sin, Gabelas Zadvarya, Vorgaraç, Velika, Çeklot kaleleriyle, daha güneyde Nove ve Rısen (Resne) kaleleri gibi, muharebe sırasında Venedikliler göre dargın olan yerler, hem onlarda kalıyordu Venedikliler de İnebahtı Körfezinin kuzeyinde elde ettikleri tüm şehir halkı ve kasabaları geri veriyorlardı İnebahtı liman ve kalesi de bu suretle Osmanlılara iâde ediliyordu
Azak Kalesini alarak Karadeniz ’e çıkmak isteyen Rus Çarı Çılgın Petro ’nun bu emeline, Kerç Boğazının Osmanlılar elinde olması ve bu sırada Osmanlılarla Avusturyalılar arasında sulhun yapılması mani olmuştu Bu sebeple Çar, Karlofça ’ya murahhas (temsilci) göndermiş, ancak murahhas sulha yanaşmayarak, üç yıl üzerine bir mütareke yapıp memleketine dönmüştü Ama, Çar yalnız başına niyetini gerçekleştiremeyeceğini anladığından, ertesi yıl İstanbul ’a bir murahhas gönderdi Reisülküttab Râmi Mehmed Efendi ile Rus Murahhası Ukrayçov aralarında yapılan görüşmelerden sonradan (on dört maddelik) antlaşma imzâlandı
14 temmuz 1700 ’de Rusya ile imzâlanan yine yirmi beş yıl süreli İstanbul Muahedesine göre; Azak Kalesi ve etrafında ona alt kale ve hisarlar ile, Koban taraflarından önemli bir alan Ruslara bırakıldı Özi Suyu üzerindeki Doğan (Togay), Gâzi Kerman, Şahin Kerman, Nusret Kerman hisarları yıkılmak üzere, o havali Osmanlılara iâde olundu Keza Rusların daimî suretle İstanbul ’da kapı kethüdası ismiyle küçük elçi bulundurmaları ve bunun diğer devletlerin daimî elçileriyle benzer hakka sahip olması kabul edildi
Karlofça Antlaşması, Osmanlılar aleyhine yapılmış en ağır antlaşmadır Bu antlaşmayla, Osmanlı Devletinin Orta Avrupa ’ya doğru gelişme hareketi muhakkak durdurulmuş ve Osmanlı Devleti, savunma durumuna düşürülmüştür
1683 Viyana Bozgunu ile başlayan on altı takvim harp neticesinde, devletin asırlardan beri elde ettiği yerler elden çıkmış, Macaristan, Erdel, Podolya, Ukrayna, Mora gibi geniş bölgeler, Bosna ve havalisinden önemli yerler düşman eline geçmiştir
Karlofça Muahedesiyle neticelenen ve dört cephede ve bilhassa Avusturya ve Venedik cephelerinde en değerli toprakların terkini gerektiren bu savaşlar, Osmanlı ordusunun bundan böyle baştan düzen edilerek yeni usullere tarafından harp etmesini icap ettiriyordu Karlofça Muahedesi, Osmanlıların askerî kudretinin mühim surette zaafa uğradığını meydana çıkarmış ve asırlarca süren, düşman üzerindeki Türk kudret ve satvetini silmiştir
Osmanlı Devleti, bu antlaşmanın şartlarını ayırmak için fazla gayret gösterdi 1711 ’de Rusya ’yı, 1715 ’te Venedik ’i yenerek, Karlofça Antlaşması ile bu devletlere verdiği toprakları geri aldı Yalnız, tüm çabalarına karşın Avusturya ’ya verdiklerini geri alamadı Gelişen Rus tehlikesine aleyhinde Lehistan ’ı destekleme siyaseti güttüğünden, Karlofça ile Lehistan ’a bıraktığı yerleri geri almaya girişim etmedi *
