Beynimiz en hassas organımızdır. Oksijensizliğe sadece 3 dakika dayanabilir. Beynimizi besleyen ana damar olan karotis arteri (şah damarı) boynun iki yanından geçerek beynimizin kanlanmasından sorumludur. Karotis arter hastalıkları beynimizin beslenmesinin süreksiz ya da kalıcı olarak bozulmasına ve dolayısı ile beynimizde süreksiz yada kalıcı hasarlar oluşmasına neden olur. Dünyada nörolojik nedenli ölümlerde birinci sırada, kalp ve damar hastalıklarından kaynaklı ölümlerde ise 2. sırada yer almaktadır.
Yaş, tansiyon hastalığı, koroner arter hastalığı, yüksek kolesterol düzeyleri, obezite, diyabet hastalığı, sigara kullanımı, böbrek yetmezliği bilinen en değerli risk faktörleridir.
Daralmaya bağlı olarak beyne giden kan akımında azalma olabileceği üzere bu bölgedeki türbülan akım nedeniyle damar duvarındaki plak yüzeyinde pıhtı oluşabilir ve bu pıhtı yahut plaklardan kopan kesimler beyne giderek hasara yol açabilirler.
Erken devirde baş dönmesi, istikrar bozukluğu, ani baş ağrısı, gözlerde kararma, süreksiz görme kayıpları, ilerleyen vakitlerde konuşma ya da görme bozuklukları, bayılma, bedenin tek tarafını tutan güç ya da his kaybı ve felçler bu hastalıkta görülebilecek belirtilerdir.
Teşhiste kullanılan bir prosedür de doppler ultrasondur. Bilgisayarlı tomografi anjiyografi, manyetik rezonans anjiyografi ve konvansiyonel anjiyografi kullanılabilir.
Karotis arter hastalığının tedavisinde erken teşhisle hastalığa neden olabilen risk faktörleri ortasında bulunan şeker, yüksek tansiyon üzere hastalıklarla birlikte kıymetlendirme yapılarak damar tıkanıklıkların önüne geçilebilmesi için hayat usulü değişiklikleri ve ilaç tedavisi uygulanabilir.
Semptomatik ve/veya belirli düzeylerin üzerindeki darlıklarda müdahale gerekliliği ortaya çıkar. Cerrahi usul olarak karotis endarterektomi kullanılır. Bu süreç sırasında, uzunluğundan yapılan kesi ile karotid artere ulaşılarak damar çeperinde tıkanmaya sebep olan plak, damar duvarından çıkarılmaktadır. Bu ameliyatla darlığa neden olan plak çıkartılarak damar çapı arttırılır ve bu sayede kan akımı olağan formuna döner ve beyne giden kan akımı garantiye alınmış olur. Açılan damarda, rastgele bir yama kullanmadan ya da bir yama kullanılarak kapatma süreci gerçekleştirilmektedir. Ameliyat sonrası hastaların uzman tabip tavsiyelerine nazaran hareket etmesi, kan sulandırıcı ve pıhtı önleyici ilaçlarını tertipli olarak kullanmaları ve damar sıhhatine ziyan veren faktörlerden uzak durmaları gerekmektedir.